Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny – Odwoławczy, w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 czerwca 2022 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. we W.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2021 r. sygn. akt I C 1622/21,

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) Bank S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. we W. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 3081/21

UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. z siedzibą we W. wniosła o zasądzenia od (...) Banku S.A. z siedzibą w W. 1 813,98 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 28 marca 2021 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że dochodzi nabytej od konsumenta wierzytelności o zwrot poniesionych kosztów umowy kredytowej w związku ze skorzystaniem z tzw. sankcji kredytu darmowego.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 28 kwietnia 2021 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Podniósł zarzuty: nieskutecznego złożenia oświadczenia z art. 45 u.k.k., nieważności umowy cesji z konsumentem, braku naruszeń ustawy przez pozwaną uzasadniających skorzystanie z sankcji kredytu bankowego, niewykazania wysokości dochodzonego roszczenia.

Wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2021 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, sygn. I C 1622/21:

1.  zasądził od pozwanej na rzecz powódki 1 813,98 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 28 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanej na rzecz powódki 1 117 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację wniosła pozwana, zaskarżając je w całości oraz zarzucając naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego i uznanie, że umowa przelewu wierzytelności była ważnie zawarta pomimo, iż nie była dostatecznie zindywidualizowana;

2.  art. 509 § 1 k.c. in fine poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że umowa przelewu wierzytelności była ważnie zawarta pomimo, iż wierzytelność wynikająca z art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie może być przedmiotem przelewu z uwagi na swój wyjątkowy i osobisty charakter;

3.  art. 45 ust. 5 u.k.k. poprzez dokonanie jego błędnej wykładni i przyjęcie, że wykonanie umowy miało miejsce dopiero 4 listopada 2020 r., kiedy to pozwana wykonała swój obowiązek rozliczenia z art. 52 u.k.k. w zw. z art. 49 ust. 1 u.k.k.

Wobec tak sformułowanych zarzutów, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych za obie instancje.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Z uwagi, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja wywiedziona przez pozwaną jako bezzasadna podlegała oddaleniu. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób wszechstronny i prawidłowy wyjaśnił okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy oraz poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i prawne. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie pozwala na stwierdzenie, że Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień zarzucanych mu w apelacji. Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy przyjmuje stanowisko Sądu I instancji za własne.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., wskazać należy, że jest on chybiony. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne ( por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00).

Powód opiera swoje roszczenie na nabytej w drodze przelewu wierzytelności, wraz z którą przeszły na niego wszelkie związane z nią prawa zgodnie z art. 509 k.c. Strona powodowa jest przedsiębiorcą, ale nabyła wierzytelność od konsumenta. Wierzytelność, która powstała w ramach stosunku prawnego łączącego konsumenta z pozwanym Bankiem jest zbywalna w świetle art. 57 § 1 k.c. i może być przeniesiona na osobę trzecią, bowiem nie sprzeciwia się temu właściwość zobowiązania wynikająca z umowy pożyczki, ani też nie wyklucza tego ustawa, a w rozpoznawanej sprawie również postanowienia umowne. Z punktu widzenia dłużnika obojętne jest wobec kogo spełni on świadczenie tj. czy na rzecz konsumenta, czy też na rzecz nabywcy jego wierzytelności. Cesja wierzytelności nie zagraża interesom dłużnika, nie stwierdzono w sprawie aby doszło do naruszenia art. 45 ust. 1 u.k.k. w aspekcie ważności umowy przelewu wierzytelności.

Sąd Okręgowy nie zgadza się z zarzutem pozwanej jakoby przedmiotowa wierzytelność nie była dostatecznie zindywidualizowana. Przedmiot umowy został bowiem dostatecznie i prawidłowo określony. Nie ma żadnych wątpliwości co do tego czego dotyczy i z jakiego stosunku prawnego wynika. W § 1 umowy przelewu wierzytelności nr (...) wskazano wprost, że przedmiotem umowy są wszelkie wierzytelności pieniężne, wynikające z umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 13 sierpnia 2016 r. dzielonego przez pozwanego, do których zaliczyć należy w szczególności zwrot pobranych odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu następujący w wyniku skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Podkreślenia wymaga, że strony w dniu 3 kwietnia 2019 r. zawarły przedmiotową umowę cesji, a następnie w dniu 11 lutego 2021 r. kredytobiorca udzielił powodowi pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia z art. 45 u.k.k., które powód w imieniu kredytobiorcy następnie złożył. Oczywistym jest zatem, iż oświadczenie nie stanowiło przedmiotu umowy przelewu wierzytelności. Sama zaś umowa cesji dotyczyła wierzytelności przyszłej, powstałej po złożeniu oświadczenia a trybie art. 45 ust. 1 u.k.k.

Pogląd uznający za prawnie możliwe, aby przedmiotem cesji były wierzytelności przyszłe ugruntowany jest w orzecznictwie i doktrynie (uchwała SN z dnia 19 września 1997 r, III CZP 45/97, wyrok z SN z dnia 30 stycznia 2003 r., V CKN 345/01). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 marca 2016 r., sygn. V CSK 379/15 wskazał, iż kierując się przepisami o przelewie oraz argumentacją zawartą w powołanym wyroku Sądu Najwyższego, sygn. I CSK 642/14 należy wskazać, że wraz z umową na nabywcę wierzytelności przyszłej przechodzą wszystkie prawa, które przysługiwały uprawnionemu z takiej wierzytelności (art. 509 § 2 k.c.), przesuwając ukształtowanie jej treści do chwili, w której będzie można żądać spełnienia wierzytelności. Sąd Najwyższy wskazał, że umowa przelewu wierzytelności przyszłej przenosi na nabywcę uprawnienie do żądania spełnienia przez dłużnika świadczenia z takiej wierzytelności. Uprawnienie to realizuje się z chwilą zajścia zdarzenia wynikającego ze stosunku prawnego łączącego wierzyciela z dłużnikiem, które można też opisać jako skutek z mocą wsteczną wraz ze zrealizowaniem się stanu faktycznego (wyrok SN z dnia 5 czerwca 2003 r., II CKN 181/01). Artykuł 510 § 1 k.c. znajduje zastosowanie także do umów zobowiązujących do przeniesienia wierzytelności przyszłych (uchwała SN z 19.09.1997 r., III CZP 45/97, OSNC 1998, nr 2, poz. 22). Przelew wierzytelności przyszłej jest dopuszczalny – pomimo braku w Kodeksie cywilnym odpowiednika art. 295 Kodeksu zobowiązań – niemniej pełny skutek wywiera on dopiero z chwilą powstania wierzytelności, a zatem w dacie przelewu cedent przenosi na cesjonariusza jedynie ekspektatywę przyszłego prawa (wyrok SN z 30.01.2003 r., V CKN 345/01, PB 2004, nr 10).

Zarzut błędnej wykładni art. 45 ust. 5 u.k.k. również nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd w niniejszej sprawie podziela stanowisko zawarte uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie V Wydział Cywilny z dnia 1 lipca 2019 r. sygn. akt V ACa 118/18, że zgodnie z art. 45 ust. 5 u.u.k. do wygaśnięcia uprawnienia dochodzi dopiero po roku od dnia wykonania umowy, przy czym nie wygasa ono w przypadku skutecznego wypowiedzenia umowy o kredyt konsumencki - ze skutkami ex nunc. Przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym obowiązki powstające z mocy ustawy (np. odnośnie do zapłaty odsetek za opóźnienie na podstawie art. 481 § 1 k.c.). Chodzi o obowiązki dotyczące świadczenia głównego i świadczeń ubocznych, po stronie konsumenta oraz kredytodawcy, wykonane dobrowolnie lub przymusowo. W typowych przypadkach umowę o kredyt konsumencki uznaje się za wykonaną w dniu, w którym konsument spłacił ostatnią należność z tytułu tej umowy na rzecz kredytodawcy. Możliwe są jednak sytuacje, w których ostatnia czynność w ramach stosunku kredytu konsumenckiego należy do kredytodawcy. W takim wypadku roczny termin określony w art. 45 ust. 5 u.k.k. biegnie od daty wykonania tej czynności przez kredytodawcę. Ponieważ do chwili wykonania przez pozwaną uprawnienia prawokształtującego umowa łącząca strony nie została wykonana, dlatego kredytobiorca mógł skorzystać z sankcji kredytu darmowego. W konsekwencji, jeżeli konsument lub kredytodawca pozostaje w opóźnieniu lub zwłoce z wykonaniem jakiegokolwiek obowiązku wynikającego z umowy o kredyt konsumencki termin roczny na wygaśnięcie uprawnienia do złożenia oświadczenia z art. 45 ust. 1 u.k.k. nie rozpoczyna swojego biegu (wyrok Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 28 września 2017 r., sygn. akt I C 531/17, niepubl. i wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 7 lipca 2017 r., sygn. akt X C 615/17, LEX nr 2491273).

W przedmiotowej sprawie pozwana dopiero po 5 latach od spłaty kredytu dokonała zwrotu proporcjonalnej części prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu przez kredytobiorcę, a więc w dniu 4 listopada 2021 r., a tym samym umowa dopiero w tym dniu została dwustronnie wykonana. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji, zwłoka pozwanego nie może obciążać konsumenta ani powoda – cesjonariusza. Powoływanie się na swoją zwłokę w wykonaniu obowiązku w celu osiągnięcia korzyści dla siebie z uwagi na oparcie polskiego prawa prywatnego m.in. na zasadach współżycia społecznego nie może być skuteczne i uwzględniane przez sądy wymierzające sprawiedliwość.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w oparciu o art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. – stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik postępowania oraz stawek minimalnych pełnomocnika strony powodowej określonych w § 2 pkt 3 zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.