Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 53/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

M. J. (1)

W okresie od dnia 29 maja 2015 r. do 22 czerwca 2015 r. we W., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru będąc upoważnionym na mocy pełnomocnictwa udzielonego przez S. S. i K. S. aktem notarialnym Rep. A nr (...) z dnia 11 marca 2015 r. do zbycia za cenę nie mniejszą niż 290 000 złotych lokalu mieszkalnego nr (...) budynku położonego we W. przy ul. (...), w tym do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży, przyrzeczonej umowy sprzedaży, odbioru zadatku lub zaliczki z tytułu umowy przedwstępnej sprzedaży, a także pozostałej kwoty z umowy sprzedaży, w dniu 19 maja 2015r. dokonał sprzedaży tej nieruchomości w imieniu mocodawców i na ich rzecz, przywłaszczając następnie powierzone mu pieniądze w łącznej kwocie 261 000 zł, stanowiące mienie znacznej wartości, wpłacone przez kupujących W. P. i A. P. w dniu 19 maja 2015r. w kwocie 48 000 do rąk oskarżonego oraz w kwocie 100 000 złotych na rachunek bankowy oskarżonego prowadzony w (...) S.A. i następnie w dniu 22 czerwca 2015r. w kwocie 161 000 złotych na ten sam rachunek bankowy oskarżonego, czym działał na szkodę S. S. i K. S., tj. przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed 24 czerwca 2020r.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Pokrzywdzeni S. T. i K. S. byli spadkobiercami J. S. (1), który był właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 80,7 m ² położonego we W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą (...).

Po śmierci J. S. (1) pokrzywdzeni nie mogli się porozumieć, co do podziału tego lokalu i podjęli kroki w celu jego sprzedaży. Ówczesny partner pokrzywdzonej znalazł w internecie ogłoszenie oskarżonego M. J. (1), dotyczące pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Oskarżony ogłaszał się jako potencjalny nabywca mieszkań, nawet zadłużonych.

Doszło do spotkania pokrzywdzonych z oskarżonym w mieszkaniu przy ul. (...). Pokrzywdzeni zaproponowali sprzedaż lokalu za 350 000 zł, na co oskarżony zaoferował kwotę 290 000 zł, uzasadniając ją koniecznością wykonania remontu i spłaty zadłużenia lokalu. W związku z tym w dniu 11 marca 2015r. umówili się w kancelarii notarialnej wskazanej przez oskarżonego na zawarcie umowy przedwstępnej sprzedaży.

- kopia poświadczenia dziedziczenia

- akt notarialny z 11.03.2015r.

- wypis z (...)

- zeznania S. T.

- zeznania świadka K. S.

- częściowo wyjaśnienia oskarżonego

- zeznania świadka M. S.

9-7

8-12

13

67, 429-432

71-72, 432-433

273, 428

441-443

Pokrzywdzeni, ma mocy ustawy nabyli wprost w udziałach wynoszących po 1/2 spadek po zmarłym w dniu 26 lutego 2015 r. J. S. (1). Zostało to potwierdzone aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 11 marca 2015 r. sporządzonym przez notariusza W. G. (1) z Kancelarii Notarialnej (...) spółka cywilna we W. przy ul. (...). W skład spadku wchodził właśnie stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny numer (...) położony przy ul. (...) we W..

- kopia poświadczenia dziedziczenia

- akt notarialny z 11.03.2015r.

- wypis z (...)

- zeznania S. T.

- zeznania świadka K. S.

- zeznania świadka W. G. (1)

9-7

8-12

13

67, 429-432

71-72, 432-433

497-498

W tym samym dniu i w tej samej kancelarii notarialnej, w której sporządzono akt dziedziczenia S. T. i K. S. zawarli z M. J. (1) przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości. Na jej podstawie S. T. i K. S. zobowiązali się do sprzedaży M. J. (1) odziedziczonej nieruchomości, oskarżony natomiast zobowiązał się tą nieruchomość kupić. Nadto, zgodnie z postanowieniami umowy zawarcie umowy przyrzeczonej miało nastąpić najpóźniej dnia 29 maja 2015 r. Cenę sprzedaży ustalono na kwotę 290.000,00 zł, która obejmowała też zadatek w kwocie 29.000,00 zł. Zgodnie z ustaleniami stron zadatek został wpłacony w dniu zawarcia umowy przedwstępnej, natomiast pozostała kwota z ceny sprzedaży w wysokości 261.000,00 zł miała zostać uiszczona w dniu zawarcia umowy przyrzeczonej, tj. najpóźniej dnia 29 maja 2015 r. Na podstawie § 6.1 umowy przedwstępnej lokal został wydany oskarżonemu.

- kopia aktu notarialnego Rep A (...)

- zeznania S. T.

- zeznana świadka K. S.

- zeznania świadka W. G. (1)

8-12;

67, 429-432

71-72, 432-433

497-498

Wraz z podpisaniem przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości, przed tym samym notariuszem w dniu 11 marca 2015 r. pokrzywdzeni udzielili podejrzanemu pełnomocnictwa do zbycia lokalu, za cenę nie mniejszą niż 290.000,00 zł, na warunkach przez niego określonych. W ramach tego pełnomocnictwa upoważnili go do zwarcia w ich imieniu przedwstępnej umowy sprzedaży, przyrzeczonej umowy sprzedaży i odbioru pozostałej kwoty sprzedaży, a także do sprawowania zarządu nad nieruchomością i administracją lokalem. Treść pełnomocnictwa została pokrzywdzonym przedstawiona i omówiona przez notariusza.

- kopia aktu notarialnego Rep A (...)

- zeznania S. T.

- zeznania świadka K. S.

- zeznania świadka W. G. (1)

8-12;

67, 429-432

71-72, 432-433

497-498

M. J. (1) współpracował w ramach obrotu nieruchomościami ze swoim znajomym W. P.. W ramach tej współpracy oskarżony oferował W. P. nabycie jakiejś nieruchomości w celu jej dalszej odsprzedaży.

Oskarżony od 9 września 2014r. posiadał rachunek osobisty w (...) S.A. o nr (...). W dniu 13 marca 2015r. na rachunek ten wpłynęła kwota 100 000 zł jako wpłata z tytułu umowy przedwstępnej sprzedaży z dnia 12 marca 2015r. Tego samego dnia wpłynęło kolejne 50 000 zł z tytułu tej samej umowy. Między 16 a 18 marca 2015r. dokonano wypłaty w bankomatach kwoty 40 900 zł. 21 marca 2015r. W. P. przelał na ten rachunek kwotę 6 300 zł. W dniu 26 marca 2015r. W. P. przelał 1 990 zł, a 3 kwietnia 970 zł. 22 czerwca 2015r. na ten rachunek wpłynęła kwota 161 000 zł jako zapłata za mieszkanie przy ul. (...). W dniu 19 maja 2015r. na rachunku tym znajdowało się 92 915,10 zł. 24 maja 2015r. było tam 2312,24 zł. Przez ten okres oskarżony wypłacił w gotówce z tego rachunku 48 651,79 zł oraz gotówkę w banku w kwocie 210 000 zł.

Po wpłatach dokonanych między innymi przez W. P., w dniu 25 czerwca 2015r. na tym rachunku znajdowało się 156 872,71 zł.

Od kwietnia 2017r. rachunek ten był zajęty przez komorników w toku prowadzonych postępowań egzekucyjnych.

- zeznania świadka W. P. –

- informacja (...) S.A.

85-86, 90, 438-441

314

W dniu 19 marca 2015r. na mocy udzielonego mu pełnomocnictwa oskarżony zawarł z W. P. przed notariuszem W. G. (1) umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości, ustalając jej cenę na 290 000 zł. Termin zawarcia umowy ostatecznej ustalono najpóźniej do dnia 29 maja 2015r. W dniu 19 maja 2015 r. M. J. (1), działając w imieniu pokrzywdzonych na mocy pełnomocnictwa z dnia 11 marca 2015 r., zawarł z W. P. i A. P., jako kupującymi, umowę sprzedaży nieruchomości. Strony sprzedaży ustaliły łączną cenę za lokal na kwotę 309 000 zł, oświadczając, że część ceny sprzedaży, tj. 141 000 zł została już zapłacona na rzecz strony sprzedającej. Kupujący zobowiązali się pozostałą kwotę, w wysokości 161 000 zł uiścić gotówką do dnia 01 czerwca 2015 r. M. J. (1) oświadczył nadto, że lokal został wydany stronie kupującej, co zostało stwierdzone protokołem zdawczo-odbiorczym. W dniu 19 maja 2015r. W. P. dokonał przelewu na rachunek bankowy M. J. (1) kwoty 100 000 zł. W dniu 22 czerwca 2015r. W. P. przelał na to samo konto oskarżonego pozostałą kwotę 161 000 zł.

W dniu 03.06.2015 r. oskarżony złożył przed notariuszem W. G. (1) oświadczenie, w którym potwierdził odbiór od W. P. pozostałej ceny sprzedaży lokalu w kwocie 161.000,00 zł.

- kopia oświadczenie Repertorium A numer (...)

- częściowo zeznania świadka W. P.

31-32

85-86, 90, 438-441

W dniu 12 czerwca 2015r. oskarżony wysłał pokrzywdzonym na adres ul. (...) wezwanie do stawiennictwa w kancelarii notarialnej W. G. (2) celem rozliczenia umowy przedwstępnej sprzedaży.

akta Sądu Okręgowego we W. (...)

W dniu 17 lipca 2015. W. P. zbył nieruchomość J. M. (1) za kwotę 390 000 złotych.

- kopia aktu notarialnego re. A nr (...) –

- kopia aktu notarialnego Repertorium (...) z dnia 19.05.2015 r. wraz z protokołem zmieniającym akt notarialny Repertorium A numer (...) z dnia 27.05.2015 r.

- protokół zdawczo-odbiorczy lokalu mieszkalnego z dnia 19.05.2015 r.

- potwierdzenia przelewu

- akt notarialny rep. A nr (...) – k.

- zeznania świadka W. P.

- zeznania świadka J. M. (1)

95-100

18-22

23

93-94

108-119

85-86, 90, 438-441

499

W związku z zawartą w dniu 11 marca 2015 r. przedwstępną umową sprzedaży pokrzywdzeni wyznaczyli podejrzanemu termin 29 maja 2015 r. na zawarcie przyrzeczonej sprzedaży. W tym celu skontaktowali się telefonicznie z notariuszem, chcąc uzgodnić termin spotkania na 29 maja 2015r. W. G. (1) zadzwonił w związku z tym do oskarżonego i poinformował go o telefonie pokrzywdzonych, którzy nie wiedzieli o sprzedaży nieruchomości oraz wskazał mu wyznaczony przez pokrzywdzonych termin spotkania, tj. 29 maja 2015r. W wyznaczonym terminie pokrzywdzeni pojawili się u notariusza, który poinformował ich o sprzedaży nieruchomości oraz wydał im jako mocodawcom odpis aktu notarialnego zbycia nieruchomości. Jednocześnie poinformował ich, że pełnomocnik powinien wydać im wszystko, co uzyskał w wyniku zawarcia umowy. Po jakimś czasie w kancelarii notarialnej pojawił się oskarżony. Nie rozliczył się jednak z pokrzywdzonymi ze sprzedaży lokalu na rzecz małżeństwa P.. Oskarżony już po rozmowie z pokrzywdzonymi powiedział notariuszowi, że w międzyczasie dokonał remontu tego mieszkania i poprosił notariusza o przygotowanie aktu, który by regulował cenę rozliczenia, obejmującego koszty, które on poniósł. Nie przedstawił jednak żadnego rozliczenia tych kosztów, ani dokumentów wskazujących na ich wielkość.

W czerwcu notariusz przygotował takie porozumienie między stronami w formie ugody, w której M. J. (1) zobowiązał się do zapłaty określonej kwoty z ceny sprzedaży pomniejszonej o koszt zaliczki oraz o koszty remontu, które nie były wówczas znane notariuszowi.

2 czerwca 2015r. doszło do ponownego spotkana w kancelarii notarialnej, w czasie którego notariusz przedłożył projekt porozumienia. W czasie spotkania doszło do kłótni między stronami, które nie porozumiały się co do rozliczenia kosztów remontu.

akt notarialny Repertorium A numer (...) z dnia 29.05.2015 r

- zeznania S. T.

- zeznania świadka K. S.

- zeznania świadka W. G. (1)

- zeznania świadka M. S.

28-29

67, 429-432

71-72, 432-433

497-498

441-443

Pismem z dnia 01 czerwca 2015 r. pokrzywdzeni wezwali podejrzanego do zapłaty kwoty 309 000 zł w terminie 5 dni licząc od dnia otrzymania wezwanie, które zostało skutecznie doręczone podejrzanemu w dniu 08 czerwca 2015 r.

- kopia wezwania do zapłaty

- kopie potwierdzenia nadania i odbioru

26

27-30

Pokrzywdzeni w dniu 11 czerwca 2015 r. złożyli przed notariuszem W. G. (1) oświadczenie, iż wyrażają zgodę na dokonanie wpłaty przez podejrzanego na rachunek bankowy ich matki A. S. (1). M. J. (1) w dniu 12 czerwca 2015 r. dokonał przelewu kwoty 6.060,27 zł tytułem spłaty zadłużenia lokalu oraz kwoty 1.731,15 zł na fundusz remontowy.

- bankowe dowody wpłaty

33

Pokrzywdzeni w lipcu 2015 r. otrzymali projekt porozumienia sporządzonego w formie aktu notarialnego przez notariusza W. G. (1). Z przygotowanego projektu wynikało, że M. J. (1) poniósł nakłady na lokal, do których nie był jednak umocowany. Warunkiem zapłaty ceny sprzedaży mieszkania i przekazania w ciągu 3 dni gotówki do depozytu notarialnego, było dokonanie przez M. J. (1) licznych potrąceń. Ostatecznie M. J. (1) zgodził się oddać część pieniędzy, przy czym telefonicznie po spotkaniu oświadczył, że w tym samym dniu wyjeżdża na wakacje i nie ma czasu na zawarcie porozumienia.

Mimo dalszych negocjacji z M. J. (1), kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu nie została przez niego przekazana pokrzywdzonym.

Pokrzywdzona S. T. także wniosła ostatecznie powództwo przeciwko oskarżonemu i wyrokiem Sądu Okręgowego we W. z dnia 10 kwietnia 2018r. w sprawie (...) zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego we W. z dnia 28 maja 2019r. w sprawie(...) zasądzono od oskarżanego na jej rzecz kwotę 158 963,13 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 18 lipca 2017r.oraz koszty procesu. Oskarżony należności tej nie uiścił.

Dopiero po wniesieniu przez pokrzywdzonych zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, w dniu 1 marca 2021r. doszło do zawarcia ugody między pokrzywdzonymi a oskarżonym, w której potwierdzono wszystkie czynności prawne dokonane 11 marca 2015r., w tym udzielenie oskarżonemu pełnomocnictwa do zbycia lokalu. W ugodzie tej pokrzywdzeni potwierdzili istnienie ich wierzytelności wobec oskarżonego stwierdzonych prawomocnymi wyrokami w łącznej kwocie 309 567,42 zł bez kosztów procesu i odsetek. Jednocześnie w ugodzie stwierdzono, że umowa przedwstępna oraz rozliczenie umowy sprzedaży zostały nieumyślnie niewykonane przez oskarżonego z uwagi okoliczności od niego niezależne, o których pokrzywdzeni wiedzieli, a dotyczące braku porozumienia co do rozliczenia nakładów na loka, zadatku oraz różnicy między kwotą wskazaną w umowie przedwstępnej a kwotą sprzedaży. W ramach tej ugody w ramach wzajemnych ustępstw, przy uwzględnieniu poniesionych przez oskarżonego kosztów remontu, uregulowania zadłużenia oraz wynagrodzenia prowizyjnego za sprzedaż lokalu oskarżony zobowiązał się przekazać pokrzywdzonym łącznie w ratach do 25 lutego 2022r. kwotę 110 000 złotych a nadto w dniu zwarcia ugody przekazał im kwotę 75 000 złotych. W tej samej ugodzie pokrzywdzeni wskazali, że swoją szkodę szacują na 185 000 złotych. W ugodzie wskazano również, że uchybienie płatności którejkolwiek z rat czyni ugodę nieważną.

Ostatecznie oskarżony przekazał pokrzywdzonym w ratach kwotę wskazana w ugodzie, choć uczyni to uchybiając wskazanym w ugodzie terminom. Łącznie oskarżony przekazał zatem oskarżonym, wraz z zadatkiem, kwotę 214 000 złotych, podczas gdy dysponowali oni tytułami egzekucyjnymi na kwotę ponad 309 000 złotych.

- kopie projektu porozumienia

- zeznania S. T.

- zeznania świadka K. S.

- zeznania świadka M. S.

Ugoda z dnia 1 marca 2021r.

34-37

67, 429-432

71-72, 432-433

441-443

489-493

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

M. J. (1)

W dniu 10 marca 2017 r. we W., działając w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu - prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 5 lipca 2016 r., wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy we W. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt (...) uszczuplił zaspokojenie wierzyciela K. S. w ten sposób, że zbył ze swojego majątku zagrożoną zajęciem nieruchomość położoną przy ul. (...) (...) we W., dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą numer (...), tj. czyn z art. art. 300 § 2 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Pokrzywdzony K. S. wniósł do Sądu Okręgowego we W. przeciwko oskarżonemu pozew, którym dochodził od M. J. (1) zwrotu połowy ceny sprzedaży lokalu przy ul. (...) we W.. Na skutek wniesionego przez K. S. pozwu, Sąd Okręgowy we W., I Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt (...), nakazem zapłaty z dnia 5 lipca 2016 r. nakazał pozwanemu M. J. (1) aby zapłacił powodowi kwotę 150 604,29 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 marca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty, a nadto nakazał pozwanemu M. J. (1), aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa kwotę 7 531,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony. Odpis nakazu zapłaty oskarżony otrzymał w dniu 15 września 2016r. Następnie M. J. (1) wniósł w ustawowym terminie sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty zaskarżając go, co do kwoty 29.000,00 zł należności głównej oraz co do odsetek i kosztów postępowania w całości, w pozostałym zakresie uznając roszczenie pozwu. Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 9 lutego 2017 uwzględnił wniosek o nadanie klauzuli wykonalności r. co do niezaskarżonej kwoty 121 604,29 zł, i nakaz zapłaty w tej części uprawomocnił się. 20 lutego 2017r. oskarżony zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o przeprowadzenie rozprawy. 21 lutego 2017r. wniósł o wydanie orzeczenie „o cofnięcie klauzuli wykonalności” gdyż została wydana na wyższą kwotę niż akceptowana przez niego 121 604,29 zł. W piśmie tym wskazał też na wszczęcie egzekucji przez komornika i zablokowanie jego rachunków. Postanowieniem z dnia 29 maja 2017r. Sąd odrzucił zażalenie oskarżonego na postawienie o nadaniu klauzuli wykonalności. Wyrokiem z dnia 22 listopada 2017r. Sąd Okręgowy we W. zasądził do oskarżonego na rzecz K. S. kwotę 29 000zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 8 856 zł.

- akta Sądu Okręgowego we W. (...)

- kopia nakazu zapłaty w sprawie (...)

- kopia sprzeciwu od nakazu zapłaty

- postanowienie Sądu Okręgowego we W. z dnia 9 lutego 2017r. w sprawie (...)

41

43-46

40

W dniu 21 marca 2017r. K. S. wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla (...) we W. T. K. z wnioskiem o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego z dnia 10.02.2017 r., czyli prawomocnego nakazu zapłaty 05.07.2016r. wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt (...). We wniosku egzekucyjnym wierzyciel wnosił o prowadzenie egzekucji z rachunków bankowych, wierzytelności i praw majątkowych oraz ruchomości przysługujących wierzycielowi. W dniu 28 marca 2017r. Komornik skierował do (...) S.A. zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego należącego do oskarżonego. W odpowiedzi na to zajęcie (...) S.A. pismem z dnia 22 września 2017r. powiadomił Komornika o przeszkodzie w realizacji zajęcia w postaci zbiegu zajęć dokonanych przez komorników prowadzących cztery inne postępowania egzekucyjne, gdzie najwcześniejsze zajęcia dokonane było 28 marca 2017r. Oskarżony otrzymał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji w dniu 6 kwietna 2017r. Następnie egzekucję tą na skutek zbiegu prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (...) R. K.. W toku egzekucji komornik w dniu 26 maja 2017r. zwróci się do banków (Centralna informacja o rachunkach funkcjonuje w ramach systemu O.) o wskazanie rachunków, których posiadaczem był oskarżony. Następnie po uzyskaniu tej informacji dokonał szeregu zajęć rachunków bankowych oraz wykonał tzw. czynności terenowych w miejscach wskazanych jako adresy dłużnika. Na rachunkach bankowych doszło do zbiegów egzekucji z komornikami: D. M. (kwota 28,60 zł), M. J. (2) (kwota 86 930,81 zł) i B. B. (kwota 203,47 zł i 3 434,72 zł) oraz Naczelnikiem Urzędu Skarbowego w B.. Pismem z dnia 24 maja 2017r. (...) Bank (...) S.A. zawiadomił komornika o przeszkodzie w realizacji zajęcia rachunku, wskazując na zbieg egzekucji w tym zajęcia dokonane na rzecz: Naczelnika Urzędu Skarbowego W. na łączną kwotę 2 903 913,81 zł (zajęcie z 2010-2011r.), Komornika przy Sądzie Rejonowym dla W. J. B. na kwotę 870,08 zł, Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. R. K. (w sprawie o sygn. akt (...) na kwotę 135 112,13 zł.)

W toku postępowania egzekucyjnego komornik ustalił, że oskarżony jest właścicielem kilku nieruchomości (stan na 26 maja 2017r.), w tym nieruchomości przy ul. (...) we W., która jako jedyna nie była obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi.

- akta sprawy egzekucyjnej (...)

- zeznania świadka K. S.

- zeznania świadka W. M.

71-72, 432-433

566-567

Od 16 marca 2016r. oskarżony był właścicielem nieruchomości przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą (...). Nieruchomość tą nabył od J. S. (2) i L. S. za kwotę 85 000 złotych. Na tej nieruchomości ustanowiona została hipoteka umowna łączna w kwocie 750 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 25 stycznia 2017r. udzielonego przez (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 200 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia jako zabezpieczenie należności w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie (...). Z nieruchomości tej wszczęto ponadto egzekucję na wniosek wierzycieli w sprawie (...), w sprawie (...) i (...), na wniosek (...) B. Spółdzielczego w P., a nadto w sprawach egzekucji komorniczych pod sygnaturami: (...), (...), (...), (...), (...).

Egzekucję do tej nieruchomości skierował Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (...) M. J. (2) ((...)). Podstawą jej prowadzenia był tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 16 marca 2016r., któremu klauzulę wykonalności na rzecz J. S. (2) i L. S. nadano 9 sierpnia 2017r. W czerwcu 2020r. nieruchomość oszacowano na kwotę 128 700 złotych. Termin licytacji wyznaczono na dzień 24 października 2022r. a cena wywoławcza wynosiła 96 525 zł.

Od dnia 22 czerwca 2016r. oskarżony był właścicielem nieruchomości przy ul. (...) we W., dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą (...). Nieruchomość tą nabył od T. R. za kwotę 150 000 złotych. Na tej nieruchomości ustanowiona została hipoteka umowna łączna w kwocie 750 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 25 stycznia 2017r. udzielonego przez (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 200 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie (...). (...) Bank Spółdzielczy na podstawie nakazu zapłaty z dnia 20 lipca 2018r. w sprawie (...) wszczął przeciwko oskarżonemu egzekucję z tej nieruchomości, przyłączając się do egzekucji prowadzonej w sprawie (...). Do egzekucji z tej nieruchomości przyłączył się też Komornik przy Sądzie Rejonowym dla (...) P. M. ((...)) prowadzący egzekucję na wniosek wierzyciela (...) S.A. z siedzibą w Ł. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 lutego 2017r. w sprawie (...). W dniu 27 lipca 2020 komornik wydał postanowienie o umorzeniu tej egzekucji.

Od 26 października 2015r. M. J. (1) był właścicielem nieruchomości przy ul. (...) we W., dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą (...). Na tej nieruchomości ustanowiona została hipoteka umowna w kwocie 400 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 16 listopada 2015r. i z dnia 13 kwietnia 2017r. udzielonego przez Bank Spółdzielczy w D. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 260 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie 1 Ds. (...).2016, W stosunku do tej nieruchomości również wszczęto szereg egzekucji komorniczych, w tym na wniosek (...) B. Spółdzielczego, Skarbu Państwa, Gminy W..

Egzekucję do tej nieruchomości skierował Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (...) M. J. (2) ((...)). Podstawą jej prowadzenia był tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 19 lutego 2019r., któremu klauzulę wykonalności na rzecz A. M. i J. M. (2) nadano 7 stycznia 2020r. W toku tego postępowania komornik dochodził kwoty 251 667,66 zł. Ten sam komornika do tej nieruchomości skierował kolejną egzekucję ((...)) z wniosku Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) we W., która dochodziła łącznie należności w wysokości 8 54,74 zł. Do tej samej nieruchomości we wrześniu 2020r. egzekucję skierował wierzyciel Gmina W., dochodząc kwoty 48 905,64 zł ((...)).

W dniu 15 lutego 2017rr. Oskarżony nabył od J. P. i E. B. nieruchomość położoną przy ul. (...) we W. za kwotę 153 000 złotych, która następnie 23 marca 2017r. zbył M. T., jeszcze przed ujawnieniem siebie jako właściciela w księdze wieczystej.

wydruki z ksiąg wieczystych

- akta Sądu Okręgowego we W. (...) (k. 1255, 1259, 1199,

450

K. S. pismem z dnia 26.05.2017 r. został poinformowany przez komornika o możliwości egzekucji z nieruchomości położonej przy ul. (...) (...) we W., gdzie oskarżony został ujawniony w księdze wieczystej jako jej właściciel. W dniu 6 czerwca 2017r. za pośrednictwem swojego pełnomocnika K. S. wniósł o wszczęcie egzekucji ze wskazanej mu przez komornika nieruchomości. W dniu 19 czerwca 2017r. Komornik dokonał czynności terenowych przy ul. (...), gdzie zastał najemcę lokalu, mieszkającego tam od lat. Komornik pozostawił dla oskarżonego telefon kontaktowy. Oskarżony skontaktował się z komornikiem pod wskazanym numerem telefonu, po czym oznajmił, że oddzwoni, bo nie może rozmawiać. Jednocześnie w dniu 20 czerwca 2017r. Komornik złożył elektroniczny wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wzmianki o wszczęciu egzekucji. W dniu 22 czerwca 2017r. Komornik ustalił, że nieruchomość przy ul. (...) została jednak sprzedana w dniu 10 marca 2017r. W dniu 18 lipca 2017r. Komornik dokonał zajęcia wierzytelności oskarżonego przysługującej mu wobec nabywców lokalu z tytułu pozostałej do zapłaty kwoty ze sprzedaży nieruchomości.

akta sprawy egzekucyjnej (...)

31 sierpnia 2017r. oskarżony stawił się u komornika i powiadomił go, że jest w trakcie leczenia i nie osiąga żadnych dochodów. Pieniądze ze sprzedaży mieszkania przeznaczył na spłatę zobowiązań bankowych, nie przedstawiając jednak żadnych dokumentów. W dniu 7 września 2017r. złożył pisemne oświadczenie, że pieniądze ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) w kwocie 184 000 zł przeznaczył na spłatę kredytu w (...) Banku i Banku Spółdzielczym. Nie wskazał jednak żadnych bliższych okoliczności spłaty tych zobowiązań. W odpowiedzi na to pismo Komornik wezwał oskarżonego do złożenia kopii umowy sprzedaży tej nieruchomości, pod rygorem złożenia do Prokuratury zawiadomienia z art. 300 k.k.

W dniu 13 listopada 2017r. Komornik R. K. umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko oskarżonemu wobec bezskuteczności egzekucji.

- akta sprawy egzekucyjnej (...)

- zeznania świadka R. K.

124-125

W toku prowadzonego przez komornika postępowania egzekucyjnego o sygn. (...), na podstawie tytułu wykonawczego z dnia 10 lutego 2017 r. – prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 05 lipca 2016r. wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt (...), M. J. (1) w dniu 10 marca 2017r. dokonał zbycia nieruchomości mając świadomość, iż przedmiotowa nieruchomość może stanowić przedmiot zajęcie w toku egzekucji. M. J. (1) zawarł z M. K. i Z. K. umowę sprzedaży nieruchomości, przed notariuszem W. T. ((...)). Jak wynika z treści sporządzonego aktu w chwili sprzedaży nieruchomości oskarżony nie był jeszcze wpisany w księdze wieczystej jako właściciel lokalu. Cenę sprzedaży ustalono na kwotę 184 000 złotych. Miała ona być płatna dwoma przelewami na rachunek nr (...).

Lokal ten oskarżony nabył w dniu 10 lutego 2017r. od M. B. za kwotę 150 000 złotych.

akta sprawy egzekucyjnej (...)

- kopia wniosku wszczęcie egzekucji z nieruchomości

- kopia odpisu z księgi wieczystej

- kopia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości

- akta Sądu Okręgowego we W. (...) (k. 1236, 1233)

47

39

48-49

W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. R. K. (w sprawie o sygn. akt (...)) ustalono, że oskarżony miał w 2017r. liczne zajęcia komornicze, w tym ze strony Urzędu Skarbowego i był praktycznie całkowicie niewypłacalny. Komornik prowadził przeciwko oskarżonemu od lutego 2017r. egzekucję w sprawie (...) z wniosku wierzycielki A. S. (2) na kwotę 145 000 złotych w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy we W. z dnia 12 października 2016r. w sprawie (...). Komornik wyegzekwował jedynie ok. 11 500 złotych na rzecz wierzycielki. Egzekucję przeciwko oskarżonemu z wniosku J. i L. S. prowadził także komornika M. J. (2).

- zeznania świadka R. K.

akta sprawy egzekucyjnej (...)

124-125

Kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) nie została ujawniona na żadnym z rachunków bankowych oskarżonego, który były już wówczas zajęte przez różnych komorników, prowadzących przeciwko oskarżonemu liczne postępowania egzekucyjne.

akta sprawy egzekucyjnej (...)

Aktem oskarżenia z dnia 23 sierpnia 2019r. w sprawie o sygn. (...) Prokuratura Rejonowa dla W. oskarżyła M. J. (1) o przestępstwa 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Sprawa ta toczyła się przed Sądem Okręgowym we W., który wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2020r. w sprawie (...) skazał oskarżonego za przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. na karę łączna 2 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę w ilości 400 stawek dziennych po 50 zł każda.

Wskazanym wyrokiem uznano oskarżonego za winnego tego, że w okresie od 30 maja 2014 roku do 12 lutego 2015 roku we W. i innych miejscowościach działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, mając z góry powzięty zamiar niewywiązania się z umowy ustnej między stronami, dotyczącej spłaty zobowiązań kredytowych zaciągniętych przez K. R., doprowadził K. R. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 34.100 złotych, w ten sposób, że doprowadził do zawarcia w dniu 30 maja 2014 roku umowy przedwstępnej sprzedaży należącego do niego lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) o powierzchni 35,5m ², dla którego Sąd Rejonowy w W. VII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), na rzecz A. R., wprowadzając K. R. w błąd, co do zamiaru spłaty zobowiązań kredytowych, zabezpieczonych przedmiotową nieruchomością, a następnie w dniu 12 lutego 2015 roku, wykorzystując udzielone mu wcześniej przez K. R. pełnomocnictwo dokonał sprzedaży wyżej wymienionego lokalu na rzecz A. R., nie spłacając zgodnie z umową w całości zobowiązań K. R.. Ponadto uznano go winnym tego, że w okresie od 16 stycznia 2007 roku do 27 marca 2007 roku we W., działając w warunkach czynu ciągłego mając z góry powzięty zamiar niewywiązania się z zawartej z K. P. umowy, doprowadził ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 292 981,22 złote, poprzez wprowadzenie w błąd, co do wartości lokalu oraz tego, że po sprzedaży przez nią spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) o powierzchni 62,97m ², będącego w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., za cenę uzyskaną ze sprzedaży, pomniejszoną o spłatę zadłużenia w kwocie 37.018,78 złotych, wskaże jej i jej rodzinie inne mieszkanie, którego stanie się najemcą do czasu aż Gmina W. wyrazi zgodę na jego wykup i przeniesienie prawa własności na K. P., spowodował zawarcie z nią w formie aktu notarialnego aktu rep. A nr 3770/2007 z dnia 16 stycznia 2007 roku umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu za znacznie zaniżoną kwotę 150 000 złotych, a następnie doprowadził do zameldowania K. P. i członków jej rodziny w pozostającym w zasobach Gminy W. lokalu przy ul. (...) we W., której nie mogła zostać najemcą, co w efekcie doprowadziło do utraty możliwości nabycia przez pokrzywdzoną innego lokalu z uwagi na nieprzekazanie środków ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) oraz brak możliwości wykupienia lokalu przy ul. (...) we W.

Wyrokiem Sadu Rejonowego dla (...) z dnia 23 maja 2018r. w sprawie (...) oskarżony został skazany za przestępstwo z art. 54 § 1 kodeksu karnego skarbowego na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby oraz zobowiązany do uiszczenia uszczuplonego podatku dochodowego w kwocie 1 574 662 zł w terminie 3 lat od uprawomocnienia się wyroku. Z treści wyroku wynika, że oskarżony w okresie od 2004r. do 30 kwietnia 2008r. nie ujawnił wobec właściwego urzędu skarbowego przychodów osiągniętych w okresie 2004-2007r. z prowadzonej działalności gospodarczej postaci nabywania i sprzedawania nieruchomości oraz pośredniczenia w obrocie nieruchomościami w łącznej wysokości 7 020 878,49 zł, przez co uszczuplił podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek od towarów i usług na łączną kwotę 1 574 662 zł.

Prokuratura Rejonowa dla Wrocławia – Krzyki Zachód prowadzi przeciwko oskarżonemu śledztwo o przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i inne pod sygn. PR 1 Ds. 345.2017.

- zapytanie o karalność

- akta Sądu Okręgowego we W. (...)

422-424

Biegli psychiatrzy w opinii z dnia 25 czerwca 2020r. stwierdzili, że oskarżony w krytycznym czasie nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej ani w stopniu znacznym ograniczonej zdolności rozumienia znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Według biegłych aktualny stan psychiczny oskarżonego jest wynikiem symulacji zaburzeń psychicznych.

Opinia sądowo – psychiatryczna

382-385

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

2

częściowo wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony zarówno w toku postępowania przygotowawczego, jak i przed Sądem nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, jednocześnie złożył wyjaśnienia, w których przedstawił własną wersję zdarzeń.

Na przymiot wiarygodności wyjaśnienia oskarżonego zasługiwały jedynie w części, w jakiej opisał okoliczności nawiązania kontaktu i zawarcia umów z pokrzywdzonymi. W tym zakresie korespondowały bowiem z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym i ustalonym w oparciu o niego stanem faktycznym. W pozostałej części, Sąd odmówił przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego, uznając, że zostały one przygotowane na potrzeby niniejszego postępowania i były one wyrazem przyjętej przez niego linii obrony, której celem było podważenie zasadności stawianych mu zarzutów, o czym szerzej Sąd wypowie się w dalszej części uzasadnienia.

1

2

zeznania świadka S. T.

Zeznania pokrzywdzonej Sąd uznał co do zasady za wiarygodne. Ewentualne drobne nieścisłości, czy brak w ocenie Sadu należy tłumaczyć znacznym upływem czasu a także, widocznym brakiem wiedzy i rozeznania w omawianej przez świadka tematyce. Był on zresztą charakterystyczny dla całego zachowania pokrzywdzonej w trakcie relacji z oskarżonym, co sam oskarżony zdawał się wykorzystywać. Zeznania pokrzywdzonej były rzeczowe i konsekwentne, znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków W. G. (1), K. S., M. S., a częściowo także wyjaśnieniach samego oskarżonego, nadto w zgromadzonych dokumentach i łącznie z tym materiałem dowodowym tworzyły spójną i logiczną całość. Relacja pokrzywdzonej, w tym jej zeznania dotyczące okoliczności zwarcia z oskarżonym ugody znajdują także swoje oparcie w zasadach racjonalnego rozumowania i doświadczenia życiowego.

W naturalny sposób zeznania świadka ustawiły się w opozycji do twierdzeń oskarżonego i przy ich ocenie niezbędne było ich wzajemne zestawienie. W przeciwieństwie do wyjaśnień oskarżonego zeznania S. T. są logiczne, spójne i poparte zasadami doświadczenia życiowego. Potwierdzają je także inne dowody w postaci zeznań świadków i zebranych dokumentów.

Sąd miał bezpośredni kontakt ze świadkiem i w oparciu o bezpośrednio spostrzeżenia w czasie składania przez nią zeznań mógł nabrać osobistego przekonania, co do wiarygodności prezentowanych relacji (spostrzeżenia i wrażenia odniesione w trakcie bezpośredniego przesłuchania)

1

2

zeznania świadka K. S.

Zeznania świadka były konsekwentne i spójne. Znalazły potwierdzenie w innych dowodach, w tym zeznaniach świadków S. T., W. G. (1), R. K., M. S. oraz zebranych dokumentach. Jego relacja współtworzyła z tymi dowodami pewną logiczną i spójną całość. Podobnie jak w przypadku S. T., pewne nieścisłości w relacji świadka stanowią wynik braku jego wiedzy w zakresie dokonywanych czynności prawnych oraz ich konsekwencji a także upływu czasu od dokonanych transakcji.

Sąd miał bezpośredni kontakt ze świadkiem i w oparciu o bezpośrednio spostrzeżenia w czasie składania przez niego zeznań mógł nabrać osobistego przekonania, co do wiarygodności prezentowanych relacji (spostrzeżenia i wrażenia odniesione w trakcie bezpośredniego przesłuchania)

zeznania świadka W. G. (1)

zeznania świadka R. K.

zeznania świadka W. M.

Zeznania spójne, logiczne i konsekwentne. Korelują z innymi dowodami (zeznaniami świadków, dokumentami dotyczącym wniosków o dofinansowanie i jego rozliczeniem). Świadkowie w żaden sposób nie są związani z oskarżonym, czy pokrzywdzonymi, a kontakt z sytuację mieli tylko w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych (obiektywizm relacji). Relacjonowali przebieg czynności służbowych, a ich relacja uwiarygodniona jest zebranymi dokumentami oraz zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

częściowo zeznania świadka W. P.

W ocenie Sądu zeznania świadka jedynie w części zasługują na wiarę i dotyczy to przede wszystkim faktów współpracy z oskarżonym oraz nabycia od niego nieruchomości przy ul. (...). Te okoliczności zostały bowiem potwierdzone innymi dowodami. Zastrzeżenia Sądu budzą jednak zeznania świadka dotyczące już samych okoliczności zakupu nieruchomości, w tym zakresu współpracy z oskarżonymi sposobu rozliczenia.

zeznania świadka M. S.

Zeznania świadka zasługują na wiarę jako potwierdzone innymi dowodami, w tym zeznaniami świadków oraz sporządzonymi dokumentami. Świadek zaangażował się w sprawę już po zawarciu przez pokrzywdzonych umów z oskarżonym i w sposób logiczny i przekonywujący przedstawił okoliczności jego zaangażowania oraz racjonalnej własnej oceny dokonanych transakcji i sposobu ich rozliczeń. Zeznania świadka uprawdopodobnione zostały zasadami racjonalnego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Akta sądowe:

- akta Sądu Okręgowego we W. (...)

- akta Sądu Okręgowego we W. (...)

Dowody sporządzone w sposób urzędowy, niebudzące wątpliwości i niekwestionowane przez strony. Zawierają szereg dokumentów, stanowiących podstawę poczynionych ustaleń, w tym weryfikacji osobowych źródeł dowodowych.

kopia poświadczenia dziedziczenia

akt notarialny z 11.03.2015r.

kopia aktu notarialnego Rep A (...)

kopia aktu notarialnego rep. A nr (...)

kopia aktu notarialnego Repertorium (...) z dnia 19.05.2015 r. wraz z protokołem zmieniającym akt notarialny Repertorium A numer (...) z dnia 27.05.2015 r.

protokół zdawczo-odbiorczy lokalu mieszkalnego z dnia 19.05.2015

akt notarialny rep. A nr (...)

kopia oświadczenie Repertorium A numer (...)

kopie projektu porozumienia

W pełni wiarygodnymi były w ocenie Sądu zgromadzone w toku całego postępowania dokumenty. Ich autentyczność, wiarygodność ani wartość dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu, bowiem dokumenty te sporządzone zostały przez właściwe organy, w granicach ich kompetencji i w przewidzianej przepisami formie, dowodów tych nie kwestionowały także strony w toku procesu, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

kopia wezwania do zapłaty

kopie potwierdzenia nadania i odbioru

(...) S.A.

potwierdzenia przelewu

Dokument urzędowe, sporządzone przez właściwe instytucje w sposób przewidziany prawem. Niekwestionowane przez strony.

wydruki z ksiąg wieczystych

Dokument urzędowe, sporządzone przez właściwe instytucje w sposób przewidziany prawem. Niekwestionowane przez strony.

Akta postępowania egzekucyjnego o sygn. (...)

Dokument urzędowe, sporządzone przez właściwe instytucje w sposób przewidziany prawem. Niekwestionowane przez strony.

Opinia sądowo – psychiatryczna

- sporządzona w sposób kompleksowy, po przeprowadzeniu szczegółowych badań, w tym wywiadu z oskarżonym;

- wnioski są logiczne, jasne i należycie uzasadnione;

- opinia wyczerpująca, jasna, spójna i kompletna

zapytanie o karalność

Odpisy wyroków

Ustalając wcześniejszą karalność oskarżonego oraz okoliczności popełniania wcześniejszych przestępstw, Sąd oparł się na odpowiedzi z Krajowego Rejestru Karnego, odpisach wyroków oraz aktach sprawy prowadzonej przeciwko oskarżonemu. Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby zakwestionować wiarygodność tych dokumentów, które nie budzą najmniejszych zastrzeżeń, co do ich autentyczności i wiarygodności.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1

2

częściowo wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, a w śledztwie złożył lakoniczne wyjaśnienia, które jednak nie zasługiwały na wiarę. Sąd zestawił ich treść z zebranymi dowodami oraz zasadami racjonalnego rozumowania i doświadczenia życiowego. To zestawienie nie pozwoliło ostatecznie na danie im wiary, albowiem były chaotyczne, wewnętrznie sprzeczne, nie znajdowały potwierdzenia w zebranych dowodach i wreszcie nie znalazły oparcia w zasadach logiki i doświadczenia życiowego.

W toku postępowania przygotowawczego oskarżony także nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i wyjaśnił, że zajmuje się profesjonalnie obrotem nieruchomościami i sprawa dotyczyła właśnie takiej działalności. Potwierdził, że zawarł z pokrzywdzonymi umowę przedwstępną sprzedaży oraz otrzymał od nich pełnomocnictwo do sprzedaży lokalu. Na poczet ceny przekazał im zaliczkę w kwocie 29 0000 złotych. Cena miała wynosić 290 000 zł. Nie sprecyzował przy tym o jaką cenę chodzi. W przypadku wykonania umowy przedwstępnej sprzedaży oskarżony jako nabywcy nieruchomości istotnie był zobowiązany do zapłaty ceny w kwocie 290 000 złotych, jednak w przypadku zbycia nieruchomości w oparciu o umowę pełnomocnictwa cena ta wynosiła com najmniej 290 000 złotych. Mogła być zatem wyższa i oskarżony jako profesjonalny pełnomocnik zdawał sobie sprawę z konsekwencji tak ustanowionego pełnomocnictwa.

Dalej wyjaśnił, że załatwił formalności urzędowe i przeprowadził remont, którego nie mógł uzgodnić z pokrzywdzonymi z uwagi na utrudniony kontakt z nimi. Znalazł nabywcę i sprzedał mu lokal za 310 000 zł. Potem chciał się spotkać i uzgodnić sprawę rozliczeń, ale oni nie chcieli mu zwrócić zaliczki i chcieli wycofać się z umowy. To trwało około miesiąc i cały czas miał utrudniony kontakt z pokrzywdzonymi, a nadto do sprawy włączył się ich ojczym jako pełnomocnik.

Ta część wyjaśnień oskarżonego budzi największe wątpliwości i jest sprzeczna z zebranymi dowodami. Oskarżony wyjaśnił, że przeprowadził remont, którego nie mógł uzgodnić z pokrzywdzonymi. Z zebranych dowodów wynika jednak, że oskarżony spotkał się z pokrzywdzonymi w mieszkaniu przy ul. (...) jeszcze przed zawarciem umów i widział jako jej stan tego lokalu. Co więcej, właśnie z uwagi na jego stan w trakcie negocjacji z pokrzywdzonymi „zbił” żądaną przez nich cenę aż o 100 000 złotych. Następnie w żadnym dokumencie nie wskazywał na konieczność uwzględnienia w rozliczeniu kosztów jakiegokolwiek remontu. W przypadku podmiotu profesjonalnie zajmującego się obrotem nieruchomościami trudno racjonalnie wytłumaczyć jednak fakt pominięcia takiego rozliczenia w inny sposób, aniżeli uwzględnienia tych kosztów w obniżeniu ceny zakupu. W ocenie Sądu próba wyjaśnienia przez oskarżonego trudności w rozliczeniu kosztów remontu stanowi jedynie nieudolny zabieg wytłumaczenia powodu nierozliczenia się z mocodawcami. Potwierdzeniem tego jest także treść wyroków sądów cywilnych, które nie uwzględniły takich kosztów po stronie oskarżonego.

W ocenie Sądu sposób ustalenia ceny lokalu wynikał właśnie z podawanej przez oskarżonego konieczności poniesienia określonych nakładów, w tym niewielkiego zadłużenia, a zatem brak było podstaw do jakiegokolwiek stwarzania przez oskarżonego trudności w rozliczeniu, które winno sprowadzać się do przekazania pokrzywdzonym pozostałej uzyskanej ze sprzedaży ceny, lub co najmniej niespornej kwoty 261 000 złotych.

Charakterystyczne jest przy tym to, że w swoich wyjaśnieniach złożonych w toku śledztwa oskarżony nie powoływał się na ustalenia dotyczące jakiejkolwiek jego prowizji z tytułu zbycia nieruchomości i kwestię to podniósł dopiero w trakcie negocjowania ugody z 2021r. W ocenie Sądu świadczy to o oderwaniu jej treści od faktycznych okoliczności rozliczenia z pokrzywdzonymi. Szerzej Sąd odniesie się do tej kwestii przy okazji oceny ugody jako dowodu w sprawie.

Oskarżony wyjaśnił, że po zawarciu umowy z pokrzywdzonymi znalazł nabywcę i sprzedał mu lokal za 310 000 zł. Twierdzeniom tym przeczą jednak zeznania świadka W. P. oraz same okoliczności zbycia nieruchomości. Świadek P. zeznał bowiem, że na początku marca 2015 roku oskarżony proponował mu zakup tej nieruchomości za 290 000 złotych do kapitalnego remontu. Wskazał, że trzeba jeszcze poczekać na dokumenty sprzedaży, a spadkobiercom zależy na szybkiej sprzedaży. Zatem oskarżony nie znalazł nabywcy po zawarciu umowy przedwstępnej, ale już wczesnej uzgodnił z W. P. nabycie lokalu, czego potwierdzeniem jest dalsza część wyjaśnień W. P.. Potwierdza to również data zawarcia umowy przedwstępnej z W. P. (tydzień po umowie z pokrzywdzonymi). Mimo zawarcia takiej umowy z W. P., oskarżony nie powiadomił o niej swoich mocodawców.

Wreszcie oskarżony wyjaśnił, że chciał się spotkać z pokrzywdzonymi i uzgodnić sprawę rozliczeń, ale oni nie chcieli mu zwrócić zaliczki i chcieli wycofać się z umowy. To trwało około miesiąc i cały czas miał utrudniony kontakt z pokrzywdzonymi. W ocenie Sądu te wyjaśnienia oskarżonego w zestawieniu z okolicznościami zawarcia umów z pokrzywdzonymi i samą ich treścią oraz rzekomo profesjonalnym zajmowaniem się przez oskarżonego obrotem nieruchomościami stanowi a jedynie nieudolną próbę wytłumaczenia nieprzekazania im powierzonych mu pieniędzy uzyskanych z tytułu zbycia ich nieruchomości.

W dniu 29 maja 2015r. kiedy doszło do spotkania oskarżonego z pokrzywdzonymi oskarżony zbył już nieruchomość (10 dni) wcześniej, o czym nie powiadomił pokrzywdzonych. Zgłosił przy tym wobec pokrzywdzonych roszczenia z tytułu nakładów poczynionych na nieruchomość, w tym szczególnie koszty remontu, do których ponoszenia nie był w żaden sposób formalnie umocowany ani uprawniony. Nie przedstawił przy tym żadnego rozliczenia tych kosztów, ani dokumentów wskazujących na ich wielkość. Zwrócił na to uwagę w swoich zeznaniach sam notariusz W. G. (1). Jak wynika z potwierdzeń przelewów dopiero 12 czerwca 2015r. oskarżony spłacił zadłużenie lokalu w kwocie prawie 8 000 złotych, a zatem w czasie spotkania z pokrzywdzonymi wydatków tych jeszcze nie poniósł. 2 czerwca 2015r. doszło do ponownego spotkana w kancelarii notarialnej, w czasie którego notariusz przedłożył projekt porozumienia, mimo, że oskarżony nadal nie udokumentował poniesionych wydatków. W tym dniu również nie przekazał pokrzywdzonym części pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży ich nieruchomości. Po tym spotkaniu, w dniu 03.06.2015 r. oskarżony złożył przed notariuszem W. G. (1) oświadczenie, w którym potwierdził odbiór od W. P. pozostałej ceny sprzedaży lokalu w kwocie 161.000,00 zł, mimo że środki te zostały mu przelane przez W. P. dopiero 22 czerwca 2015r. W tym kontekście to właśnie zachowanie oskarżonego należy oceniać jako utrudnienie rozliczenia się z pokrzywdzonymi z udzielnego mu pełnomocnictwa, w tym czynności dokonanych w jego zakresie. Charakterystyczne jest przy tym dość swobodne posługiwanie się na przemian postanowieniami wynikającymi z umowy przedwstępnej i pełnomocnictwa. Podobnie czynił to oskarżony w zawartej ugodzie.

Za niewiarygodne Sąd uznał także wyjaśnienia oskarżonego, z których wynikać miało, że miał utrudniony kontakt z pokrzywdzonymi, a oni sami utrudniali rozliczenie. Z zeznań W. G. (1) wynika w sposób jednoznacznym, że oskarżony utrzymywał z nim stały kontakt telefoniczny i wzajemnie przekazywali sobie w ten sposób informacje. Taki sam kontakt notariusz miał z pokrzywdzonymi, którzy odwiedzali go jeszcze kilka razy po nieudanych próbach rozliczenia z oskarżonym. W dniu 11 czerwca 2015r., pokrzywdzeni ponownie byli u notariusza i złożyli przed nim oświadczenie, iż wyrażają zgodę na dokonanie wpłaty przez podejrzanego na rachunek bankowy ich matki A. S. (1). Oskarżony z łatwością mógł zatem dokonać przelewu na ten rachunek niespornej kwoty 261 000 złotych, wdając się ewentualnie w spór co do pozostałej kwoty. W ocenie Sądu oskarżony świadomie pozorował próby rozliczenia, czego potwierdzeniem jest wysłanie 12 czerwca 2015r. pokrzywdzonym na adres ul. (...) wezwanie do stawiennictwa w kancelarii notarialnej W. G. (2) celem rozliczenia umowy przedwstępnej sprzedaży. Oskarżony wiedział, że pokrzywdzeni nie przebywali pod tym adresem, albowiem 19 maja 2015r. oskarżony zbył i wydał ten lokal W. P..

Pośrednim potwierdzeniem braku przekazania pieniędzy pokrzywdzonym, wbrew jego wyjaśnieniom, jest wydanie przeciwko niemu dwóch wyroków zasądzających na rzecz pokrzywdzonych należność i rozpoczęcie spłaty części należności niemal 6 lat po otrzymaniu zbyciu nieruchomości i otrzymaniu za nią pieniędzy należących do pokrzywdzonych. Co istotne doszło do tego już po wniesieniu do Sądu aktu oskarżenia przeciwko oskarżonemu.

Oskarżony wyjaśnił także, że w chwili sprzedaży lokalu nie wiedział o toczącym się postępowaniu sądowym i nie robił tego, aby utrudnić egzekucję (k. 273). Przed Sądem sprostował swoje jednak wyjaśnienia wskazując, że wiedział o toczącym się postępowaniu sądowym, ale nie była jeszcze wtedy prowadzona egzekucja komornicza. Istotnie w chwili sprzedaży nieruchomości oskarżony mógł nie wiedzieć o egzekucji, ale fakt ten nie ma jednak znaczenia w kontekście oceny jego zachowania z punktu widzenia przewidywanego wszczęcia takiego postępowania egzekucyjnego, które zresztą z inicjatywy innych podmiotów już się wówczas przeciwko niemu toczyły.

W ocenie Sądu wskazane wyżej okoliczności nie pozwalają na uznanie większości wyjaśnień oskarżonego za wiarygodny dowód, w oparciu o który można było dokonywać ustaleń w sprawie.

1

częściowo zeznania świadka W. P.

Wątpliwości Sądu w zakresie ich prawdziwości budziła ta część zeznań świadka W. P., w której w wyraźny sposób starał się unikać wyjaśnienie szczegółów zawarcia umowy z oskarżonym i jej rozliczenia.

Jego zeznania są w tym zakresie chaotyczne, niespójne i niekonsekwentne. W czasie pierwszego przesłuchania powoływał się na swoją współpracę z oskarżonym, który oferował mu różne mieszkania do sprzedaży. Właśnie w ramach tej współpracy oskarżony zaoferował mu mieszkania pokrzywdzonych. Świadek zeznał wówczas, że pokrzywdzeni byli w kancelarii w czasie podpisywania umowy, ale w niej nie uczestniczyli. Żaden ze świadków, a nawet oskarżony okoliczności tej nie potwierdził. Co więcej z zeznań pokrzywdzonych i notariusza wynika, że nie wiedzieli o zwarciu umowy aż do 29 maja 2015r. W swoich zeznaniach składanych przed Sądem zaczął już jednak w dość niespójny sposób przedstawiać swój udział w transakcji jako nabywcy nieruchomości bezpośrednio od pokrzywdzonych, do czego nie doszło z uwagi na utrudniony kontakt z nimi. Zeznał, że do spotkania miało dojść 19 marca 2015r., ale pokrzywdzeni się nie pojawili u notariusza. Oskarżony miał się z nimi kontaktować. W związku z tym, że był umocowany do sprzedaży, to zawarli umowę przedwstępną. Żaden z przeprowadzonych dowodów, w tym zeznania pokrzywdzonych i notariusza, czy nawet wyjaśnienia oskarżonego nie potwierdziły jednak takiej wersji wydarzeń. Przeczą jej także zasady logiki i doświadczenia życiowego. Skoro w dniu 11 marca 2015r. doszło do zawarcia umowy przedwstępnej z pokrzywdzonymi, to trudno przyjąć, aby już 8 dni później oskarżony miał umówić się z nimi na zbycie nieruchomości W. P., tym bardziej, że W. P. wskazał na zaoferowanie mu tego mieszkania już na początku marca. Co charakterystyczne przed Sądem świadek P. zaczął prezentować podawaną przez oskarżonego wersję o utrudnionym kontakcie z pokrzywdzonymi. Wbrew twierdzeniom świadka oskarżeni aż do 29 maja 2015r. nie wiedzieli o nim jako o nabywcy ich mieszkania, a tym bardziej do tego czasu nie byli umawiani na spotkanie z nim jako z nabywcą.

Podobnie niejasne i nieprzekonywające są zeznania świadka dotyczące remontu mieszkania. W. P. zeznał, że M. J. (1) wykonywał remont mieszkania, do czego zobowiązał się ustnie. Z tego tytułu przekazał mu kwotę 19 000 złotych, którą doliczył do ceny 290 000 zł. Następnie jednak zeznał, że remont sam nie był szczególnie kosztowny i te 19 tysięcy to był zarobek M. J. (1), jego prowizja. Wcześniej jednak nie ani razu wspominał o żadnej prowizji. Następnie znowu odmiennie zeznał, że nie 19 000 złotych było na remont, którego kosztów nie znał i nie umawiali się na prowizję.

W. P. zeznał także, że 2 czerwca 2015r. stawił się w kancelarii notarialnej, w której miało dojść do spotkania z pokrzywdzonymi. Stawi się na nie jednak tylko oskarżony i wówczas ustalili, że W. P. wstrzyma się z zapłata pozostałej kwoty do czasu wyjaśnienia przez oskarżonego sprawy rozliczenia z pokrzywdzonymi. Z zebranych dowodów, w tym zeznań notariusza wynika jednak, że doszło tego dnia do spotkania pokrzywdzonych z oskarżonym, w czasie którego nie doszli do porozumienia. Z zebranych dowodów wynika przy tym, że już następnego dnia oskarżony złożył przed tym samym notariuszem oświadczenie o otrzymaniu od W. P. pozostałej kwoty za mieszkanie, do czego oczywiście wtedy jeszcze nie doszło.

W ocenie Sądu taka niespójna i nieracjonalna wersja wydarzeń przedstawiana przez świadka wynika z jego zażyłych relacji z oskarżonym, z którym współpracował przy nabywaniu i sprzedaży nieruchomości. Potwierdzeniem tego są między innymi przelewy dokonywane na rachunek oskarżonego jako rozliczenia ich transakcji. W. P. od samego początku wiedział o transakcji zawieranej przez oskarżonego z pokrzywionymi, przedstawiając się wręcz jako potencjalny pierwotny nabywca nieruchomości. Mimo zawierania transakcji w ramach prowadzonej przez obu działalności podawał dość nieracjonalne okoliczności ich rozliczeń, włącznie z gotowością zapłaty w razie potrzeby kwoty 60 000 złotych z tytułu remontu. Nie potrafił też jednoznacznie określić charakteru przekazanych oskarżonemu pieniędzy przy zawieraniu umowy przedwstępnej, nazywając je nawet prowizją, na którą się wcześniej nie umawiał. Wreszcie krótko po nabyciu tej nieruchomości, nie ponosząc żadnych dodatkowych nakładów zbył ją za cenę o 100 000 wyższą niż ustalona z oskarżonym w umowie przedwstępnej.

W tych okolicznościach trudno w ocenie Sądu uznać za prawdziwe zeznania świadka, w których nie potrafi precyzyjnie określić szczegółów transakcji z oskarżonym zasad i charakteru ich rozliczeń. .

1

Ugoda z dnia 1 marca 2021r.

W tym miejscu zasadne, a wręcz konieczne jest odniesienie się przez Sąd do treści zawartej ugody, której wartość dowodową oskarżony zdaje się nazbyt podkreślać, czy wręcz przeceniać. W ocenie Sądu zawarte w niej sformułowania w sposób obiektywny stanowią efekt swoistego kompromisu i chęci odzyskania przez pokrzywdzonych choć części przywłaszczonych przez oskarżonego pieniędzy. Świadczy o tym już choćby zestawienie kwoty wynikającej z uzyskanych przez pokrzywdzonych tytułów egzekucyjnych (ponad 309 000 zł) i zaakceptowanej przez nich w ugodzie (214 000 zł). W tym kontekście nie sposób racjonalnie przyjąć, aby wzajemne rozliczenia nakładów oskarżonego na nieruchomość miały wynieść 95 000 złotych, stanowiącą ponad 30 % ceny sprzedaży. Jak wynika bowiem z zebranych dokumentów oskarżony zadłużenie lokalu wynoszące niespełna 8 000 złotych. W żaden sposób i w żadnym momencie nie udokumentował nakładów poniesionych na remont. Ostateczny nabywca lokalu J. M. (1) zeznał wprost, że to mieszkanie nadawało się do kapitalnego remontu, a malowanie było tylko po to, żeby wyglądało lepiej i owo malowanie to był jedyny poniesiony nakład. W. P. zeznała natomiast, że przekazana oskarżonemu kwota 19 000 złotych to była faktycznie prowizja oskarżonego, bo koszty remontu były niewielkie, tam trzeba było posprzątać, wymalować, usunąć uszkodzenia. Zatem nawet przy najbardziej korzystniej dla oskarżonego ocenie nakładów nie mogły one przekroczyć kilku tysięcy złotych i kwoty zadłużenia, czyli absolutnie nie przystawały do pomniejszając w ugodzie sumę tytułów egzekucyjnych kwoty 95 000 złotych.

Ponadto należy podkreślić, że w toku prowadzonych postępowań sądowych żaden z sądów nie podzielił argumentów oskarżonego i nie dokonał choćby zbliżonego do zawartego w ugodzie rozliczenia nakładów oskarżonego.

Od samego początku oskarżony miał świadomość wartości lokalu i ewentualnych kosztów związanych z jego zbyciem (zadłużenie, ewentualny remont). Mimo tego, że występował w relacjach z pokrzywdzonymi jako profesjonalny pośrednik obrotu nieruchomościami w żaden sposób owych rozliczeń nie ujął w zawartych z nimi umowach. Co więcej zmniejszenie proponowanej przez nich ceny sprzedaży uzasadniał właśnie kosztami remontu i zadłużenia. Wreszcie w żadnym dokumencie nie określił konieczności poniesienia przez pokrzywdzonych kosztów jego prowizji, na którą powołał się w tekście ugody.

W ocenie Sądu okoliczności te świadczą o tym, że pokrzywdzeni w zawartej ugodzie przyznali fakty, które nie miały potwierdzenia w rzeczywistości, chcąc w ten sposób odzyskać choć część pieniędzy przywłaszczonych wcześniej przez oskarżonego. Z drugiej strony tak konsekwentne powoływanie się przez oskarżonego na ową ugodę oznacza również, że uchybiając terminom płatności rat stała się ona nieważna.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

drugi

M. J. (1)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W ocenie Sądu czyn przypisany oskarżonemu w punkcie drugim części dyspozytywnej wyroku wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 300 § 2 k.k.

Zgodnie z tym przepisem przestępstwo w nim opisane popełnia ten, kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że warunkiem odpowiedzialności określonej w art. 300 § 2 k.k. jest istnienie roszczenia połączone ze świadomością sprawcy, że wierzyciel ma zamiar przystąpić do egzekucji roszczenia (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach w wyroku z dnia 27.12.2018 r., II AKa 370/18, LEX nr 2690772). Wynika to z szerokiego pojmowania użytego w art. 300 § 2 k.k. sformułowania „orzeczenie sądu lub innego organu państwowego”, które rozumiane jest jako orzeczenie już zapadłe, ale również jako orzeczenie, które ma dopiero zapaść (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.11.2011 r., V KK 226/11, OSNKW 2012/2, poz. 21, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.03.2015 r., III KK 371/14, OSNKW 2015/7, poz. 63; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z 16.03.2020 r., II AKa 225/19, LEX nr 3069825). W przypadku oskarżonego istniało właśnie dochodzone od oskarżonego roszczenie, a co więcej w części było ono już prawomocnie zasądzone i oskarżony miał świadomość jego przyszłej egzekucji, którą sam niejako inicjował nie wykonując prawomocnej części nakazu zapłaty. W dniu 5 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu wydał bowiem nakaz zapłaty, który oskarżony częściowo zaskarżył wnosząc sprzeciw od nakazu zapłaty. Fakt, że oskarżony od początku powstania sporu wytoczonego przed Sądem Okręgowym brał w nim aktywny udział, należy pojmować jako pełną jego świadomość co najmniej w zakresie toczącego się przeciw niemu postępowania. Ponadto, a co równie istotne, oskarżony zaskarżył jedynie niewielką część żądania pokrzywdzonego, co już w chwili przedsiębrania tej czynności sądowej, w sposób logiczny i zgodny z zasadami postępowania cywilnego, prowadziło do uprawomocnienia się nakazu zapłaty co do kwoty 121.604, 29 zł. Jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, to znaczy posiadająca rozeznanie co do mechanizmów podstawowych zagadnień prawnych, był on w stanie z tak przedstawiających się okoliczności wywnioskować, że skoro uznał on w dużej części powództwo, to będzie musiał dokonać spłaty tego zobowiązania.

Jak wynika z treści art. 300 § 2 k.k. przedmiotem oddziaływania sprawcy przestępstwa tam określonego jest składnik jego majątku„zajęty lub zagrożony zajęciem”. Zajęciem w rozumieniu tego przepisu będzie każdy akt procesowy właściwego organu odbierający jakiemuś podmiotowi swobodę w rozporządzaniu określonym prawem majątkowym, które mu przysługuje (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.06.2004 r., II KK 38/03, postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2005 r., I KZP 31/04). W wyroku, który mimo upływu czasu nie stracił na aktualności Sąd Najwyższy wskazał wprost, że „Mienie jest «zajęte» z chwilą dokonania ustawowych formalności zajęcia przez uprawnioną do tego władzę, a stan «zajęcia» trwa ustawowo dopóty, dopóki nie zostanie uchylony w toku (...) przepisanego postępowania” (wyrok z dnia 11.01.1938 r., I K 1482/37, OSN(K) 1938/7, poz. 163). Takimi czynnościami są między innymi określane w przepisach wprost jako zajęcie np. zajęcie ruchomości ( art. 844 i n. k.p.c.), czy zajęcie nieruchomości ( art. 921 i n. k.p.c.).

O ile stosunkowo łatwo wskazać, jakie składniki majątku dłużnika są w określonym czasie zajęte, o tyle trudniej jest ustalić, czy i jakie składniki były lub są zagrożone zajęciem. Pewnym ułatwieniem jest sposób ich określenia utrwalony zarówno w orzecznictwie, jak i piśmiennictwie. Przyjmuje się w nich, że składniki majątku dłużnika są zagrożone zajęciem, jeśli istnieje konkretne, realne niebezpieczeństwo ich zajęcia, a więc takie niebezpieczeństwo, z którym należy się liczyć (zob. J. Skorupka, Karnoprawna ochrona wierzycieli, s. 283; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.05.2018 r., IV KK 308/17, LEX nr 2556100; wyrok Sadu Najwyższego z dnia 8.02.2019 r., IV KK 546/17, LEX nr 2620268, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27.12.2018 r., II AKa 370/18, LEX nr 2690772; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16.03.2020 r., II AKa 225/19, LEX nr 3069825). Rozważania te i ocena winna uwzględniać cały kontekst sytuacyjny sprawy.

Wśród przykładowych sytuacji, w których przyjmuje się, że składniki majątku dłużnika są zagrożone zajęciem wymienia się taką, w której co prawda egzekucja nie została jeszcze wszczęta, ale wierzyciel uzyskał już sądowy tytuł egzekucyjny na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Jak wynika z poczynionych już wyżej rozważań wierzyciel w osobie K. S. dysponował już tytułem egzekucyjnym, co do części swojego roszczenia w zakresie prawomocnego nakazu zapłaty (postanowieniem z dnia 9.02.2017 Sąd Okręgowy we Wrocławiu uwzględnił wniosek o nadanie klauzuli wykonalności) i oskarżony już dużo wcześniej miał świadomość możliwości egzekwowania niekwestionowanej przez niego części roszczenia. Jednocześnie jak wynika z zebranych dowodów oskarżony miał już szereg zobowiązań wobec różnych innych podmiotów, które zabezpieczały je poprzez czynności skierowane do jego majątku, w tym rachunków bankowych i nieruchomości. Najstarsze było zajęcie rachunku bankowego dokonane na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego W. na łączną kwotę 2 903 913,81 zł (zajęcie z okresu 2010-2011r.). Nieruchomości oskarżonego od stycznia 2017r. obciążone były hipoteką zabezpieczają udzielony mu kredyt, a jednocześnie toczyło się już kilka innych postępowań egzekucyjnych, czego potwierdzeniem był zbieg zajęć na rachunkach bankowych dokonanych przez komorników prowadzących inne postępowania egzekucyjne, gdzie najwcześniejsze zajęcia dokonane było 28 marca 2017r. W takiej sytuacji oskarżony miał zatem świadomość, że praktycznie każdy składnik jego majątku, a w tym nieruchomości mogą być zajęte, a zatem stanowiły mienie zagrożone zajęciem w rozumieniu przepisu art. 300 § 2 k.k. Dodatkowym potwierdzeniem tej świadomości jest dokonanie transakcji zbycia nieruchomości przy ul. (...) z pominięciem rachunku bankowego, który także podlegał zajęciu, albowiem środków tych nie ujawniono na żadnym z zajętych rachunków. Co charakterystyczne mimo wezwania przez komornika oskarżony nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających rozliczenie tej transakcji, w tym spłatę zobowiązań bankowych, na które powoływał się w trakcie rozpytania przez komornika.

Odnośnie nieruchomości przy ul. (...) należy podkreślić, że z uwagi na datę jej nabycia nie zdążono nawet dokonać jej zajęcia, co z uwagi na ilość prowadzonych postępowań egzekucyjnych, skierowanych przy tym do pozostałych nieruchomości, z całą pewnością by nastąpiło. Świadczy o tym choćby sam fakt próby dokonania zajęcia przez komornika prowadzącego egzekucję na rzecz pokrzywdzonego. Co więcej ten sam komornik prowadził już wcześniej egzekucję przeciwko oskarżonemu (od lutego 2017r. w sprawie (...)) z wniosku wierzycielki A. S. (2) na kwotę 145 000 złotych w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy we W. z dnia 12 października 2016r. w sprawie (...). W jej toku komornik wyegzekwował jedynie ok. 11 500 złotych na rzecz wierzycielki.

Z treści przepisu art. 300 § 2 k.k. wynika, że zachowanie się sprawcy może przybrać różne formy wyliczone w tym przepisie w sposób taksatywny. Polega zatem na usunięciu, ukryciu, zbyciu, darowaniu, zniszczeniu, rzeczywistym lub pozornym obciążeniu albo uszkodzeniu składników jego majątku. Zbycie rozumiane jest w sposób cywilistyczny i obejmuje wszelkie czynności rozporządzające (tj. czynności, przez które określony podmiot traci przysługujące mu prawo majątkowe), zarówno zdziałane odpłatnie, jak i nieodpłatnie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13.11.2014 r., II AKa 194/14, LEX nr 1668660). Oskarżony M. J. (1) w dniu 10 marca 2017r. dokonał właśnie zbycia nieruchomości mając świadomość, iż przedmiotowa nieruchomość może stanowić przedmiot zajęcie w toku egzekucji. W tym dniu zawarł z M. K. i Z. K. umowę sprzedaży nieruchomości, przed notariuszem W. T. ((...)).

W kontekście twierdzeń oskarżonego w czasie rozpytania przez komornika prowadzącego egzekucję należności pokrzywdzonego istotne jest zwrócenie uwagi, że znamię zbycia mienia zajętego lub zagrożonego zajęciem może wypełnić także zbycie dokonane „w celu zaspokojenia innej istniejącej wierzytelności” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.09.1935 r., III K 852/35, OSN(K) 1936/3, poz. 112).

Wreszcie należy wskazać, że przestępstwo z art. 300 § 2 k.k. jest przestępstwem skutkowym, a skutkiem tym jest udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.10.1999 r., II KKN 230/99, Prokuratura i Prawo - wkładka 2000/2, poz. 8). Udaremnieniem jest całkowite uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia (wierzyciel nie znajdzie zaspokojenia nawet w części), natomiast uszczupleniem jest uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia w jakiejkolwiek części (ale nie w całości).

Analiza znamion przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. prowadzi do logicznego wniosku, że warunkiem sine qua non odpowiedzialności karnej na podstawie tego przepisu jest ustalenie szczególnej więzi między zachowaniem się dłużnika a udaremnieniem lub uszczupleniem zaspokojenia jego wierzyciela, pozwalającej na obiektywne przypisanie dłużnikowi tego skutku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.02.2002 r., V KKN 83/00, LEX nr 53056).

W zakresie skutku działania oskarżonego Sąd dokonał zmiany opisu zachowanie zarzucanego oskarżonemu, przyjmując, że na skutek zbycia nieruchomości przy ul. (...) doszło co najmniej do uszczuplenia zaspokojenia a nie jego udaremnienia. Wynika to z analizy zestawienia zobowiązań oskarżonego dochodzonych lub zabezpieczonych w toku egzekucji lub zawartych przez niego umów oraz zobowiązań publicznoprawnych. W oparciu o nią Sąd przyjął, że bak jest podstaw do uznania, że na skutek zbycia nieruchomości przy ul. (...) egzekucja na rzecz pokrzywdzonego nie przyniosłaby żadnego skutku, a jednocześnie skierowanie jej do tej nieruchomości zaspokoiłoby całe roszczenie K. S.. Ponadto Sąd odmiennie od oskarżyciela przyjął, że oskarżony w ten sposób nie mógł działać w celu udaremnienia zaspokojenia wierzycieli K. S. i S. T., albowiem udaremnienia wykonania orzeczenia sądu, dotyczyło prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 5 lipca 2016 r., wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy we W. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt (...) jedynie na rzecz K. S.. Z tego właśnie powodu dokonano dalszej zmiany opisu przypisanego oskarżonemu czynu, wskazując jedynie na K. S. jako pokrzywdzonego wierzyciela.

Jak wynika z wpisów dokonanych w księgach wieczystych oraz informacji przekazanych przez banki w toku prowadzonej egzekucji oskarżony posiadał liczne zobowiązania, w tym zaległości podatkowe (zabezpieczone zajęciem rachunków bankowych), zobowiązania kredytowe (zabezpieczone ustanowionymi hipotekami), czy też inne zaległości dochodzone już w toku licznych egzekucji, wszczętych także przed postepowaniem zainicjowanym przez pokrzywdzonego. W toku prowadzonej egzekucji o sygn. (...) komornik uzyskał informacje o nieruchomościach, których właścicielem był oskarżony. Po uzyskaniu informacji o sprzedaży jedynej nieobciążonej nieruchomości przy ul. (...) oraz o licznych zajęciach rachunków bankowych podjął jednak decyzję o umorzeniu egzekucji jako bezskutecznej. Komornik W. M., który był zastępcą komornika R. K., przed Sądem wprost zeznał, że po zapoznaniu się z treścią okazanych mu wydruków elektronicznej księgi wieczystej, a w tym zawartych w nich wpisach w dziale III i IV, że raczej sam nie wszczynałby egzekucji wierzytelności w kwocie około 150 000 złotych z pozostałych obciążonych nieruchomości, nie widząc możliwości zaspokojenia, a nadto poniesienia dodatkowo jej kosztów. Zatem w ocenie innego komornika egzekucja z pozostałych nieruchomości związana była ze zbyt dużym ryzykiem bezskuteczności i poniesienia jeszcze dodatkowych kosztów. Decyzja ta może wydawać się racjonalna z czysto praktycznego punktu widzenia, ale brak podjęcia jakichkolwiek czynności co do pozostałych nieruchomości nie pozwala przyjąć, że wierzyciel nie uzyskałby z ich sprzedaży jakichkolwiek środków. W konsekwencji Sąd przyjął właśnie, że na skutek działania oskarżonego doszło co najmniej do uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela a nie do udaremnienia zaspokojenia.

Analiza zapisów ksiąg wieczystych wskazuje, że pozostałe nieruchomości (ul. (...), ul. (...) i ul. (...)) były już obciążone w toku innych postępowań, a nadto już po umorzeniu egzekucji na rzecz pokrzywdzonego dokonano szeregu czynności, zmierzających do zaspokojenia się innych wierzycieli z tych nieruchomości.

Na nieruchomości przy ul. (...) została ustanowiona hipoteka umowna łączna w kwocie 750 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 25 stycznia 2017r. udzielonego przez (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 200 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia jako zabezpieczenie należności w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie (...). Podkreślić w tym miejscu należy, że oskarżony obciążył ta nieruchomość hipoteką przy świadomości istnienia wierzytelności pokrzywdzonego i potencjalnego zagrożenia tej nieruchomości zajęciem w toku egzekucji prowadzonej na rzecz K. S.. Bank udzielający kredytu wszczął egzekucję z tej nieruchomości a nadto egzekucję do tej nieruchomości skierował także Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (...) M. J. (2) ((...)). Podstawą jej prowadzenia był tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 16 marca 2016r., któremu klauzulę wykonalności na rzecz J. S. (2) i L. S. nadano 9 sierpnia 2017r. W czerwcu 2020r. nieruchomość oszacowano na kwotę 128 700 złotych. Kolejność zaspokojenia określona w art. 1025 § 1 k.p.c. wskazuje, że wierzytelność pokrzywdzonego znajduje się w 9 kategorii zaspokojenia i przy ewentualnym ustalaniu planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji oraz z uwagi na inną dochodzoną wierzytelność tej samej kategorii trudno przyjąć, aby doszło do zaspokojenia pokrzywdzonego z tej nieruchomości.

Na nieruchomości przy ul. (...) we W. ustanowiona została hipoteka umowna łączna w kwocie 750 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 25 stycznia 2017r. udzielonego przez (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 200 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie 1 Ds. (...).2016. także w przypadku tej nieruchomości (...) Bank Spółdzielczy na podstawie nakazu zapłaty z dnia 20 lipca 2018r. w sprawie (...) wszczął przeciwko oskarżonemu egzekucję z tej nieruchomości, przyłączając się do egzekucji prowadzonej w sprawie (...). Do egzekucji z tej nieruchomości przyłączył się też Komornik przy Sądzie Rejonowym dla (...) P. M. ((...)) prowadzący egzekucję na wniosek wierzyciela (...) S.A. z siedzibą w Ł. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 lutego 2017r. w sprawie (...), zatem wydanego jeszcze przed zbyciem nieruchomości przy ul. (...). W dniu 27 lipca 2020 komornik wydał postanowienie o umorzeniu tej egzekucji. Jak wynika z analizy tego zestawienia i treści przepisu art. 1025 k.p.c. szanse za zaspokojenie się przez pokrzywdzonego z tej nieruchomości także były iluzoryczne.

Na nieruchomości przy ul. (...) we W. także ustanowiona została hipoteka umowna w kwocie 400 000 zł jako zabezpieczenie kredytu z dnia 16 listopada 2015r. i z dnia 13 kwietnia 2017r. udzielonego przez Bank Spółdzielczy w D. w kwocie 250 000 zł oraz hipoteka przymusowa w kwocie 260 000 zł ustanowiona tytułem zabezpieczenia w postępowaniu karnym wpisana na wniosek Prokuratury Rejonowej dla W. w sprawie (...), W stosunku do tej nieruchomości również wszczęto szereg egzekucji komorniczych, w tym na wniosek (...) B. Spółdzielczego, Skarbu Państwa, Gminy W.. Egzekucję do tej nieruchomości skierował Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (...) M. J. (2) ((...)). Podstawą jej prowadzenia był tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 19 lutego 2019r., któremu klauzulę wykonalności na rzecz A. M. i J. M. (2) nadano 7 stycznia 2020r. W toku tego postępowania komornik dochodził kwoty 251 667,66 zł. Do tej samej nieruchomości we wrześniu 2020r. egzekucję skierował wierzyciel Gmina W., dochodząc kwoty 48 905,64 zł (KM 329/20). Już same zabezpieczenia hipotekami w kontekście kategorii zaspokojenia sprawiały, że pokrzywdzony nie wyegzekwowałby z tej nieruchomości z pewnością całości swojej wierzytelności.

Ponad fakt zbycia istotnej części majątku należało jednak dodatkowo rozważyć, czy w razie braku zbycia nieruchomości przy ul. (...), doszłoby do wykonania orzeczenia sądu. Chodzi w tym miejscu o wszelkie obciążenia spoczywające na nieruchomości i ich rozmiar. Choć nie ulega wątpliwości że doszło do zbycia nieruchomości po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty, a pokrzywdzeni nie są w stanie skutecznie wyegzekwować swoich należności, to w razie obciążenia nieruchomości np. hipoteką lub innymi prawami jeszcze przed powstaniem wierzytelności przysługującej pokrzywdzonym lub też zbiegu egzekucji doszłoby do sytuacji, w której nawet gdyby nieruchomość pozostała w majątku oskarżonego i egzekucja postępowałaby w sposób zgodny z przepisami, to zbycie nieruchomości nie prowadziłoby do udaremnienia wykonania orzeczenia sądu, bowiem pozostanie nieruchomości w majątku i tak nie dawałoby możliwości wykonania tego orzeczenia, bądź umożliwiałaby egzekucję jedynie w części - w zależności od wysokości obciążenia. W pierwszej kolejności należy wskazać, że nieruchomość ta nie była obciążona hipoteką, wymienioną w kategorii 5 kolejności zaspokojenia, a zatem przed wierzytelnością pokrzywdzonego. Nieruchomość ta nie była również przedmiotem egzekucji należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, choć jak wynika z informacji o zajęciach dokonanych na rachunkach bankowych takie należności były od oskarżonego dochodzone. Potwierdzeniem tego jest również wyrok Sądu Rejonowego dla (...) z dnia 23 maja 2018r. w sprawie (...). Trzeba jednak podkreślić, że Naczelnik Urzędu Skarbowego W. dokonał jedynie zajęcia rachunku bankowego oskarżonego prowadzonego w (...) Banku (...) S.A. na łączną kwotę 2 903 913,81 zł, nie korzystając jednak z możliwości ustanowienia hipoteki przymusowej na nieruchomościach oskarżonego oraz nie wszczął egzekucji do tych nieruchomości. W konsekwencji Sąd przyjął, że brak jest podstaw do uznania, że z nieruchomości przy ul. (...) zaspokojona zostałaby wymieniona w kategorii siódmej zaspokojenia należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Jak wynika z zabranych dowodów ten sam komornik, czyli R. K., prowadził już przeciwko oskarżonemu od lutego 2017r. egzekucję w sprawie (...) z wniosku wierzycielki A. S. (2) na kwotę 145 000 złotych w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu z dnia 12 października 2016r. w sprawie (...). W związku z tym dysponując wiedzą o nieobciążonej nieruchomości przy ul. (...) także do niej skierowałby to postępowanie, doprowadzając do zbiegu tych egzekucji. Jest to tyle istotne i pewne, że jak wynika z art. 1025 § 1 pkt.1 k.p.c. w pierwszej kolejności z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się koszty egzekucyjne z wyjątkiem kosztów zastępstwa prawnego przyznanych przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym. Zatem ewentualna kwota uzyskana z egzekucji po zaspokojeniu kosztów egzekucyjnych podlegałaby podziałowi między wierzycieli zgodnie z regułami kreślonymi w art. 1026 § 1 k.p.c. - stosunkowo do wysokości każdej z nich. Zatem w przypadku zbiegu tych dwóch egzekucji z uwagi na wysokość dochodzonych należności pokrzywdzony uzyskałby mniej niż połowę z kwoty pozostałej do podziału po zaspokojeniu kosztów egzekucyjnych. Z uwagi na ilość prowadzonych postępowań egzekucyjnych uzasadnione jest przypuszczenie, że w przypadku dłuższego okresu ujawnienia w księdze wieczystej oskarżonego jako właściciela, do tej nieruchomości skierowano by także inne egzekucje, co z kolei doprowadziłoby do jeszcze mniejszego zaspokojenia pokrzywdzonego.

Na marginesie należy dodać, że zachowanie oskarżonego, który mając świadomość istniejącego już zadłużenia, obciążył pozostałe nieruchomości prawami osób trzecich w postaci hipoteki ustanowionej jako zabezpieczenie kredytu z dnia 25 stycznia 2017r. udzielonego przez (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. także można rozważać z punktu widzenia obciążania mienia, o którym mowa w art. 300 § 2 k.k. Takiego zarzutu nie postawiono jednak oskarżonemu, choć to jego zachowanie w ocenie Sądu może wskazywać na okoliczności, w jakich popełnił czyn na szkodę K. S., którego wierzytelności nie chciał zaspokoić.

W tych okolicznościach Sąd przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem, polegającym na zbyciu nieruchomości przy ul. (...) zmierzał świadomie co najmniej do uszczuplenia zaspokojenie wierzyciela K. S..

☒

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Pierwszy

M. J. (1)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Pierwszy z czynów przypisanych oskarżonemu w ocenie Sądu wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed 24 czerwca 2020r. Zarówno opis czynu, jak i jego kwalifikacja zawarta w akcie oskarżenia uległy zatem zmianie. Lektura zarzutu postawionego w akcie oskarżenia wskazuje bowiem, że mimo przyjętej kwalifikacji z art. 284 § 2 k.k. prokurator zarzucił oskarżonemu faktycznie przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. W ocenie Sądu brak było jednak dowodów, w oparciu o które czyn oskarżonego można było zakwalifikować jako oszustwo.

Przywłaszczeniem, o którym mowa w art. 284 § 2 k.k. jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie rzeczą ruchomą znajdującą się w posiadaniu sprawcy przez włączenie jej do swego majątku i powiększenie w ten sposób swojego stanu posiadania lub stanu posiadania innej osoby albo wykonywanie w inny sposób w stosunku do rzeczy ruchomej uprawnień właścicielskich, bądź też przeznaczenie jej na cel inny niż przekazanie właścicielowi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r., V KR 197/77, OSNPG 1978, Nr 6, poz. 64, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 grudnia 1998 r., II Aka 176/98, Apelacja Lubelska 1999, Nr 2, poz. 11). Co istotne przywłaszczona rzecz ruchoma winna zostać wcześniej sprawcy powierzona przez uprawnionego. Powierzenie to przeniesienie władztwa nad rzeczą na inną niż właściciel osobę, powiązane z ustaleniem określonego postępowania z rzeczą przez osobę ją uzyskującą i połączone z zastrzeżeniem konieczności jej zwrotu w przyszłości (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 lutego 2014 r., II AKa 15/14, Legalis). Może to być jakikolwiek stosunek prawny, nie ma też znaczenia forma powierzenia.

Pełnomocnictwo udzielone przez pokrzywdzonych oskarżonemu uprawniało go do sprzedaży zbycia lokalu przy ul. (...), w tym szczególnie do zwarcia w ich imieniu przedwstępnej umowy sprzedaży, przyrzeczonej umowy sprzedaży i odbioru pozostałej kwoty sprzedaży. W takim przypadku oskarżony był zobowiązany do przekazania swoim mocodawcom pieniędzy pochodzących z tej transakcji. Wskazał na to również wprost w swoich zeznaniach notariusz W. G. (1), który podał, że poinformował pokrzywdzonych, że pełnomocnik powinien wydać im wszystko, co uzyskał w wyniku zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości.

Poza sporem pozostaje okoliczność, że oskarżony między 19 maja a 22 czerwca (...). otrzymał od W. P. środki pieniężne w łącznej kwocie 261 000 zł uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego nr (...) budynku położonego we W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą (...). Co prawda W. P. zapłacił oskarżonemu kwotę 309 000 zł, ale w kontekście sposobu sformułowania pełnomocnictwa i określenia w nim ceny sprzedaży oraz mając na uwadze fakt przekazania pokrzywdzonym zaliczki w wysokości 29 000 złotych, Sąd przyjął jako niesporną wówczas kwotę 261 000 jako powierzoną oskarżonemu z obowiązkiem rozliczenia. W żadnym miejscu udzielonego pełnomocnictwa nie zawarto umocowania dla oskarżonego do przeprowadzenia remontu nieruchomości, czy spłaty zobowiązań ciążących na tym lokalu, a tym bardziej w żadnym dokumencie nie ustalono wynagrodzeni prowizyjnego oskarżonego. Należy podkreślić, że sam oskarżony skorzystał z możliwości sprzedaży nieruchomości w oparciu o udzielone mu pełnomocnictwo a nie z możliwości zakupu przez siebie tej nieruchomości w wykonaniu umowy przedwstępnej. Jego żądania rozliczenia ewentualnych nakładów, choć również nie wskazane w umowie przedwstępnej można było ewentualnie rozważać w przypadku rozliczenia umowy sprzedaży zawarte w wykonaniu umowy przedwstępnej, choć i w tej sytuacji były one wątpliwie, czemu wyraz dał Sąd w postępowaniu cywilnym, zasądzając na rzecz pokrzywdzonego łącznie kwotę ponad 150 000 złotych, a zatem nieuwzględniającą kosztów remontu czy prowizji.

W dniu 19 maja 2015r. W. P. dokonał przelewu na rachunek bankowy M. J. (1) prowadzony w (...) S.A. o nr (...) kwoty 100 000 zł, a w dniu 22 czerwca 2015r. W. P. przelał na to samo konto oskarżonego pozostałą kwotę 161 000 zł. Jednocześnie z ceny sprzedaży otrzymał w dniu 19 maja 2015 r. od nabywcy pozostałą kwotę 48 000 zł. Pomimo otrzymania zapłaty należnej jego mocodawcom oskarżony nie poinformował ich o zbyciu nieruchomości (uczynił to notariusz), a następnie nie przekazał im pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży, które stanowiły mienie powierzone mu z obowiązkiem zwrotu.

W dniu 29 maja 2015r. kiedy doszło do spotkania oskarżonego z pokrzywdzonymi, jako ostatecznym terminie zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży nieruchomości oskarżony dokonał już zbycia nieruchomości w ramach posiadanego umocowania i dysponował uzyskana z tego tytułu kwotą 148 000 zł, którą winien przekazać swoim mocodawcom. Zjawił się jednak w kancelarii notarialnej bez pieniędzy. Zgłosił przy tym wobec pokrzywdzonych roszczenia z tytułu nakładów poczynionych na nieruchomość, w tym szczególnie koszty remontu. Nie przedstawił jednak żadnego rozliczenia tych kosztów, ani dokumentów wskazujących na ich wielkość. Zwrócił na to uwagę również notariusz W. G. (1), który na prośbę oskarżonego przygotował projekt porozumienia, rozliczającego te koszty, których wielkości oskarżony mu jednak nie podał. Jak wynika z potwierdzeń przelewów dopiero 12 czerwca 2015r. oskarżony spłacił zadłużenie lokalu w kwocie prawie 8 000 złotych, a zatem w czasie spotkania z pokrzywdzonymi wydatków tych jeszcze nie poniósł. 2 czerwca 2015r. doszło do ponownego spotkana w kancelarii notarialnej, w czasie którego notariusz przedłożył projekt porozumienia, mimo, że oskarżony nadal nie udokumentował poniesionych wydatków. W tym dniu również nie przekazał pokrzywdzonym części pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży ich nieruchomości. Po tym spotkaniu, w dniu 03.06.2015 r. oskarżony złożył przed notariuszem W. G. (1) oświadczenie, w którym potwierdził odbiór od W. P. pozostałej ceny sprzedaży lokalu w kwocie 161.000,00 zł, mimo że środki te zostały mu przelane przez W. P. dopiero 22 czerwca 2015r.

W ocenie Sądu oskarżony nie przekazał powierzonych mu pieniędzy mimo takiej możliwości. Za niewiarygodne Sąd uznał bowiem wyjaśnienia oskarżonego, z których wynikać miało, że miał utrudniony kontakt z pokrzywdzonymi, a oni sami utrudniali rozliczenie. Jak wynika z zebranych dowodów oskarżony miał zawodowo trudnić się obrotem nieruchomościami i winien w tym zakresie dochować najwyższej staranności. Z zeznań W. G. (1) wynika w sposób jednoznacznym, że oskarżony utrzymywał z nim stały kontakt telefoniczny i wzajemnie przekazywali sobie w ten sposób informacje. Taki sam kontakt notariusz miał z pokrzywdzonymi, którzy odwiedzali go jeszcze kilka razy po nieudanych próbach rozliczenia z oskarżonym. 29 maja 2015r. oskarżony pojawił się w kancelarii po telefonie notariusza, nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby do takiego spotkania doszło 11 czerwca 2015r., kiedy to pokrzywdzeni ponownie byli u notariusza i złożyli przed notariuszem W. G. (1) oświadczenie, iż wyrażają zgodę na dokonanie wpłaty przez podejrzanego na rachunek bankowy ich matki A. S. (1). Notariusz był zatem osobą, za pośrednictwem której mogło dojść do kontaktu między stronami, w tym wzajemnego rozliczenia. W tym kontekście należy zwrócić uwagę na zachowanie oskarżonego, które zdaje się tą okoliczność potwierdzać. 12 czerwca 2015r. wysłał bowiem pokrzywdzonym na adres ul. (...) wezwanie do stawiennictwa w kancelarii notarialnej W. G. (2) celem rozliczenia umowy przedwstępnej sprzedaży. O pozorności faktycznej woli dokonania tego rozliczenia świadczy fakt wysłania go na adres, pod którym z cała pewnością pokrzywdzeni nie przebywali a co więcej nie byli już właścicielami tego lokalu, który oskarżony zbył i wydał W. P. 19 maja 2015r, a zatem sporo przed wysłaniem tej korespondencji. Z drugiej strony należy wskazać, że sam oskarżony 8 czerwca 2015r. odebrał wezwanie do zapłaty kwoty 309 000 zł w terminie 5 dni licząc od dnia otrzymania wezwania, a jak wskazano wyżej pokrzywdzeni w dniu 11 czerwca 2015r. przed notariuszem złożyli oświadczenie, iż wyrażają zgodę na dokonanie wpłaty przez podejrzanego na rachunek bankowy ich matki A. S. (1). M. J. (1) mógł zatem wpłacić niesporną kwotę 261 000 na ten właśnie rachunek, nie narażając się na konsekwencje przewidziane w art. 284 § 2 k.k., ale ze znanych tylko sobie powodów przez kolejne prawie 6 lat (data ugody) tego nie czynił.

Przestępstwo określone w art. 284 § 2 k.k. ma charakter materialny, czyli jego znamieniem jest skutek w postaci utraty przez właściciela rzeczy ruchomej będącej w posiadaniu sprawcy. Skutek ten powstaje w chwili rozporządzenia rzeczą przez sprawcę z wyłączeniem osoby uprawnionej, gdy wola rozporządzenia rzeczą zostaje uzewnętrzniona poprzez zachowanie sprawcy. Nie jest nim zatem chwila wystąpienia osoby powierzającej o zwrot powierzonej rzeczy. Ponadto jest to tzw. przestępstwo kierunkowe, w którym o zamiarze przywłaszczenia decyduje działanie sprawcy, który postępując z rzeczą w sposób sprzeczny z uzgodnieniami poczynionymi z właścicielem, działał w celu włączenia rzeczy do swojego majątku i definitywnego pozbawienia osoby uprawnionej jej własności (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., V KK 316/03, OSNKW 2004, nr 7-8, poz. 70).

Przekładając te rozważania na okoliczności relacji między oskarżonym a pokrzywdzonymi Sąd ustalił, że pomiędzy stronami nie zostały poczynione jakiekolwiek uzgodnienia, dotyczące terminów rozliczenia umowy sprzedaży dokonanej na mocy udzielonego oskarżonemu pełnomocnictwa. Zatem M. J. (1), działając jako pełnomocnik pokrzywdzonych uprawiony do otrzymania od kupujących ceny sprzedaży nieruchomości, zobowiązany był przekazać całość środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu pokrzywdzonym, czego poza kwotą 29 000 zadatku nie uczynił przez olejne 6 lat. Środki powierzone mu na mocy udzielonego pełnomocnictwa rozdysponował bez porozumienia z ich właścicielami, co jak wynika z dokonywanych dalszych transakcji przeznaczył je na realizację własnych przedsięwzięć biznesowych (zakup kolejnych nieruchomości). Zatem działanie oskarżonego stanowiło bezprawne rozporządzenie cudzym mieniem ruchomym z wyłączeniem osoby uprawnionej, na skutek czego nastąpiło powiększenie stanu jego posiadania. Osoba umocowana do sprzedaży nieruchomości, nie ma prawa rozporządzenia pieniędzmi uzyskanymi ze jej zbycia i winna je przekazać mocodawcy.

Tym samym przyjąć należało, że oskarżonemu towarzyszył bezpośredni zamiar definitywnego pozbawienia pokrzywdzonych prawa własności do przedmiotowych środków pieniężnych. Wiedząc bowiem, że stanowią one własność pokrzywdzonych, nie przekazał ich uprawnionym, lecz rozdysponował je według swojego uznania, a więc postąpił z nimi jak właściciel, bez żadnego ku temu tytułu i porozumienia z osobami uprawnionymi.

W ocenie Sądu zachowanie oskarżonego stanowiło jednocześnie czyn ciągły opisany w art. 12 § 1 k.k. M. J. (1) realizował bowiem z góry powzięty zamiar, którego istotą było sprzeniewierzenie środków pieniężnych należących do rodzeństwa S.. Świadczy o tym fakt, że pierwsza wpłata środków pieniężnych na rachunek bankowy oskarżonego miała miejsce w dniu 19 maja 2015 r., a zatem w dniu 29 maja 2015r. gdy pokrzywdzeniu dowiedzieli się o sprzedaży oskarżony mógł ją już przekazać pokrzywdzonym, zaś kolejna w dniu w dniu 22 czerwca 2015 r. i w całym okresie oskarżony nie przekazał pokrzywdzonym uzyskanych od kupujących środków pieniężnych, co więcej nie poinformował ich o fakcie dokonania sprzedaży w dniu 19 maja 2015r., co uczynił dopiero notariusz. Z całą pewnością został też spełniony drugi z warunków koniecznych dla uznania zachowań oskarżonego za czyn ciągły, a mianowicie odstępy czasu dzielące zachowania, które można niewątpliwie określić jako krótkie.

Jednocześnie Sąd przyjął, że oskarżony działał w okresie od dnia 29 maja 2015 r. do dnia 22 czerwca 2015 r., albowiem w dniu 29 maja 2015r. mimo takiej możliwości nie przekazał uprawnionym posiadanych już środków z pierwszej wpłaty. Natomiast 22 czerwca 2015r. otrzymał pozostałą część z ceny sprzedaży i w tym dniu winien te środki przekazać pokrzywdzonym, którzy już wówczas wiedzieli o sprzedaży nieruchomości w ramach udzielonego oskarżonemu pełnomocnictwa.

Sąd uznał, że oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstwa sprzeniewierzenia w stosunku do mienia znacznej wartości. Zgodnie, bowiem z treścią art. 115 § 5 k.k. mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 zł, przy czym wartość przywłaszczonego przez oskarżonego mienia wynosiła co najmniej 261 000 zł.

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. J. (1)

1

1

Przy wymiarze kary Sąd kierował się okolicznościami, wynikającymi między innymi ze sposobu działania oskarżonego, cechującego się premedytacją oraz znacznym rozmiarem spowodowanej szkody.

Jak wynika z analizy zachowania oskarżonego, stworzył on przed pokrzywdzonymi wizję profesjonalnie działającego podmiotu gospodarczego, który ma niezbędną wiedzę i doświadczenie w obrocie nieruchomościami. Brak takiej wiedzy, czy wręcz poziom wykształcenia po stronie pokrzywdzonych powodował, że w tym zakresie zdali się właśnie na oskarżonego, obdarzając go pewnym zaufaniem. Faktycznie natomiast oskarżony prowadził swoją działalność w sposób mało przejrzysty i nietransparentny, nie wywiązując się z wynikających z niej obowiązków, czego potwierdzeniem były prowadzone przeciwko niemu postępowania egzekucyjne, czy postępowania karne. Zachowanie oskarżonego godziło zatem w pewność obrotu gospodarczego, podważało wzajemne zaufanie podmiotów uczestniczących w tym obrocie. Zachowanie oskarżonego świadczy o całkowitym ignorowaniu zasad uczciwego prowadzenia działalności gospodarczej, w tym właśnie pewności tego obrotu. Takie zachowanie musi zatem spotkać się z właściwą reakcją karną. Potwierdzeniem takiego zachowania oskarżonego jest także lektura akt sprawy (...).

Na wymiar kary wpływ ma również wysokość przywłaszczonej kwoty oraz zachowanie po dokonaniu przestępstwa, kiedy przez prawie 6 lat unikał rozliczenia z pokrzywdzonymi, mimo zawierania kolejnych transakcji na rynku nieruchomości.

Przy wymiarze kary oskarżonemu Sąd miał na uwadze dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 § 1 i 2 kk. Sąd kierował się zatem swoim uznaniem, granicami przewidzianymi w ustawie oraz ocenił stopień społecznej szkodliwości czynu jako znaczny. Jednocześnie miał również na uwadze cele kar w zakresie społecznego oddziaływania, jak i w ramach prewencji indywidualnej.

Wymierzając karę, Sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, który uczynił sobie z takiego rodzaju działalności niemal źródło dochodu. Nie można nie dostrzec przy tym, że nawet zawierając ugodę z pokrzywdzonymi oskarżony warunkował jej zawarcie umieszczeniem w niej nieprawdziwych informacji dotyczących wzajemnych rozliczeń i sposobu jego działania. W konsekwencji mimo istnienia tytułów egzekucyjnych, na mocy których pokrzywdzeni dochodzili bezskutecznie lub mieli możliwość dalszego dochodzenia łącznie kwoty ponad 309 000 złotych, za zobowiązanie do rezygnacji z dochodzenia tej kwoty przekazał im nieterminowo kwotę o 95 000 mniejszą.

W ocenie Sądu wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, stopnia winy i wypełni cele z zakresu prewencji szczególnej i ogólnej. Podkreślenia wymaga, iż oskarżony swoim działaniem wykazała rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd kierował się także potrzebą kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a w tym zakresie zwłaszcza zapobieżeniu społecznemu poczuciu bezkarności sprawcy i braku odpowiedniej reakcji organów wymiaru sprawiedliwości na popełnienie takiego rodzaju przestępstw.

Jako okoliczność łagodzącą Sąd uznał częściowe uregulowanie przez oskarżonego zobowiązań wobec pokrzywdzonych, nie tracąc przy tym z pola widzenia okoliczności zawarcia ugody oraz sposobu jej wykonania.

M. J. (1)

2

2

Wymiar kary za ten czyn jest wynikową okoliczności popełnienia przestępstwa, w tym działania oskarżonego z pełną premedytacją i konsekwencją w zmierzaniu do celu. M. J. (1) nie wykazywał żadnego zainteresowania konsekwencjami swojego zachowania dla pokrzywdzonego. Zupełnie ignorował konsekwencje wydania przeciwko niemu nakazu zapłaty. Dokonywał kolejnych transakcji, w tym obciążał posiadane nieruchomości, nie zważając na istniejący dług. Jak wynika z ilości prowadzonych przeciwko niemu postępowań egzekucyjnych, w tym dochodzonych w nich wielkości wierzytelności (nawet niewielka kwota 203 zł), oskarżony nie poczuwał się do obowiązku realizowania własnych zobowiązań. Dobitnym tego przykładem jest kwota zobowiązań podatkowych, których nie regulował mimo osiągania milionowych przychodów.

Należy w tym miejscu podkreślić, że do czasu złożenia zawiadomienia przez pokrzywdzonych oskarżony faktycznie unikał przez kilka lat konsekwencji swojego zachowania związanego z zaspokojenia wierzytelności pokrzywdzonego. W tym kontekście wymierzona kara uświadamia oskarżonemu konieczność poniesienia skutków naruszenia prawa nawet mimo tak znacznego upływu czasu.

M. J. (1)

3

1 i 2

Jednocześnie uznając, że zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej Sąd na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego karę łączną w pozbawienia wolności. Przy wymiarze kary łącznej Sąd zgodnie z art. 85 k.k. miał na względzie cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawej społeczeństwa. Analiza elementów strony podmiotowej i przedmiotowej wszystkich przestępstw, prowadzi do przekonania, iż kara ta będzie współmierna do winy i stopnia szkodliwości społecznej czynów popełnionych przez oskarżonego, a także uczyni zadość wymaganiom prewencji indywidualnej i ogólnej.

Przy wymierzaniu kary łącznej Sądu uznał, że jedynie orzeczona w takim wymiarze kara pozbawienia wolności będzie realizować dyrektywy określone w art. 53 kk. Przemawiają za tym zarówno zasady wymiaru kary w zakresie prewencji szczególnej i ogólnej.

W ocenie Sądu orzeczona kara jest właściwą reakcją karną na zachowanie oskarżonej a w świetle okoliczności popełnienia czynów nie nosi znamion kary niewspółmiernie surowej.

Łączna kara uwzględnia także związek między przestępstwami.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

7.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Zgodnie z art. 46 § 1 k.k. w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Z uwagi na klauzulę antykumulacyjną wynikającą z art. 415 § 1 k.p.k. pokrzywdzeni nie mogli skutecznie wystąpić z żądaniem orzeczenia obowiązku naprawienia szkody z art. 46 § 1 k.k. Swoim wnioskiem o orzeczenia zadośćuczynienia faktycznie subsydiowali ów wniosek i w konsekwencji Sąd uznał brak podstaw do jego uwzględnienia.

Istotnie w zapadłych orzeczeniach rozstrzygnięto prawomocnie o roszczeniach stanowiących szkodę spowodowaną zachowaniem oskarżonego, a przedmiotem tych rozstrzygnięć nie było żądanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nie oznacz to jednak, że samo złożenia takiego wniosku rodzi po stronie Sądu obowiązek jego uwzględnienia. W ocenie Sądu w toku postępowania nie doszło bowiem do wykazania istnienia po stronie pokrzywdzonych szkody niemajątkowej, czyli krzywdy oraz jej rozmiarów. Szkoda niemajątkowa, czyli tzw. krzywda stanowi uszczerbek w dobrach i interesach o wartości niemajątkowej i nie daje się wyrazić w pieniądzu. Zadośćuczynienia można dochodzić tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi i zasadniczo ma to miejsce w przypadku naruszenia dóbr osobistych w wyniku czynu niedozwolonego. W ocenie Sądu pokrzywdzeni nie wykazali takiego naruszenia, a złożone przez nich żądanie stanowi próbę obejścia klauzuli antykumulajacyjnej, zmierzając faktycznie do zaspokojenia ich wierzytelności w zakresie niezaspokojonym dobrowolnie przez oskarżonego.

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

czwarty

Rozstrzygnięcie o wydatkach oskarżycieli posiłkowych oparto na treści art. 618 § 1 pkt. 11 k.p.k. Wydatki na ich rzecz stanowiły poniesione przez nich koszty ustanowienia zastępstwa procesowego, które mieszczą się w graniach określonych przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Ich wysokość wynika przy tym z ilości rozpraw, w których wziął udział ich pełnomocnik.

piąty

Rozstrzygnięcie o kosztach oparto na treści art. 627 k.p.k. oraz art. 2 ust. 1 pkt. 4 ustawy o opłatach w sprawach karnych.

Na koszty te składały się koszty opinii biegłych z zakresu psychiatrii (2 x 438,10 zł), koszty informacji z KRK (2x30 zł), ryczałt za wezwania (20 zł), koszty opinii biegłego z zakresu medycyny (637,44 zł) i koszty postępowania przygotowawczego (50 zł).

Opłatę wymierzono w oparciu o przepis art. 2 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

6.  1Podpis

Andrzej Lewandowski