Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że podstawa wymiaru składek K. B. podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi:

W uzasadnieniu wskazano, że wyłącznym celem zwiększenia wynagrodzenia z kwoty 4.200 zł na 11.200 zł była chęć uzyskania przez K. B. świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w zwiększonej wysokości, wyższej niż w czasie jego zatrudnienia od 1 października 2018 roku do 31 stycznia 2021 roku. W ocenie organu rentowego brak jest podstaw do przyjęcia, że K. B. wykonywał w ramach zawartej umowy obowiązki w większym zakresie, uzasadniającym zmianę wynagrodzenia.

(decyzja – k. 115-118 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika wniosła odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej naruszenie:

- przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy:

a) art. 107 § 1 pkt. 4) ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego poprzez błędne wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji, skutkujące wydaniem jej bez podstawy prawnej, a w konsekwencji nieważnością decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt. 2 kpa;

b) art. 7 kpa w zw. art. 77 § 1 kpa i w zw. art. 80 kpa, poprzez niepodjęcie w toku postępowania czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia wszczętej z urzędu sprawy, zaniechanie zebrania i wnikliwego rozpatrzenia całego dostępnego organowi materiału dowodowego oraz naruszenie reguł swobodnej oceny dowodów tj. poprzez uchybienia w szczególności polegające na błędnym pominięciu rozważenia oraz błędnej interpretacji umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony od 1 października 2018 roku między R. B., a K. B., informacji dotyczącej warunków umowy o pracę, aneksu do umowy o pracę od 1 lutego 2021 r., zakresu obowiązków, porozumienia zmieniającego zakres obowiązków, karty szkolenia BHP, zaświadczeń o ukończeniu szkoleń, orzeczenia lekarskiego z 20 września 2018 r. nr (...) oraz orzeczenia lekarskiego z 1 lipca 2021 r nr (...), pisemnych wyjaśnień K. B. oraz R. B., z których wynika, że K. B. wykonywał w ramach zawartej umowy obowiązki w większym zakresie uzasadniające zmianę wynagrodzenia;

c) art. 7 kpa w zw. z art. 77 § 1 kpa i w zw. art. 80 kpa , a nadto w zw. z art. 75 § 1 kpa i art. 77 § 2 kpa. poprzez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia sprawy, zaniechanie zebrania i

rozpatrzenia całego dostępnego materiału dowodowego.

d) art. 107 § 3 kpa , a także naruszenie zasady zaufania, wyrażającej się w tym, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie uczestników do władzy publicznej poprzez pogwałcenie postulatu rozstrzygania wątpliwości na korzyść uczestników.

- co doprowadziło do wydania decyzji przedwczesnej, nacechowanej działaniem organu pasywnym , niedbałym i podjętym pospiesznie, działania z naruszeniem wymogu wyjaśnienia ewentualnych sprzeczności, które zawierać mogą wyniki postępowania dowodowego, a nade wszystko z rażącym naruszeniem zasadniczego wymogu podejmowania z urzędu kroków w celu zgromadzenia materiału dowodowego w sprawie, a następnie dopiero jego wyczerpującego rozpatrzenia, podjęcia rozstrzygnięcia w oparciu o materiał dowodowy niekompletny i na jego podstawie błędne przyjęcie podstawy wymiaru składek; braku wnikliwej i opartej o wystarczające dane oceny przesłanek ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonego; finalnego błędnego ustalenia wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonego.

- przepisów prawa materialnego to jest art. 42 ust. 11 i 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. zm.), przez ich błędną interpretację , a w konsekwencji błędne zastosowanie, gdyż na podstawie tych przepisów ZUS nie ma prawa do weryfikowania wysokości wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę.

W uzasadnieniu podkreślono, że podwyżka wynagrodzenia K. B. była spowodowana poszerzeniem zakresu jego obowiązków, co przełożyło się na wymierne dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością korzyści. W szczególności dotyczyły one rozpoczęcia sprzedaży i pozyskania dostawców zagranicznych.

Wobec powyższego płatnik składek wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania oraz zasądzenie kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

(odwołanie – k.3-7 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź na odwołanie – k. 66-66 verte)

Na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku zainteresowany K. B. przyłączył się do stanowiska płatnika składek. (oświadczenie – rozprawa z dnia 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):03:53 – 00:07:41 – płyta CD – k. 256)

Na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku pełnomocnik płatnika składek poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 21 marca 2023 roku e-protokół (...):10:00 – 01:14:52 – płyta CD – k. 419)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. została zawiązana na mocy umowy z dnia 30 września 2002 r.

W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej spółka zajmuje się produkcją oraz handlem bielizną damską.

Wspólnikami spółki są: Z. B. oraz R. B., posiadający po 60 udziałów. Prezesem zarządu spółki jest Z. B..

(okoliczności bezsporne , wyciąg z KRS – k. 13 verte – 17 załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. 9 – 11 verte, umowy o współpracy – k. 215-222 )

K. B. jest synem Z. B. oraz R. B.. (okoliczność bezsporna)

Przychody spółki w okresie od 1 stycznia 2019 r. do 31 marca 2022 r. przedstawiały się następująco:

- 2019 r. -1 076 849,67 zł;

- 2020 r. – 555 333,92 zł

- 2021 r. – 1 117 779,20 zł

- styczeń – marzec 2022 r. – 218 194,58 zł

(bilans – k. 23-25, k. 30-32, rachunek zysków i strat – k. 26, k. 33, deklaracje podatkowe – k. 34-64, zestawienie – k. 211-214)

W 2019 roku płatnik składek zatrudniał na podstawie umów o pracę od 9 do 16 pracowników. W latach 2020-2021 oraz w styczniu, lutym, marcu 2022 r. zatrudnionych było 9 osób w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach umów na czas nieokreślony. (zestawienie - k.223)

K. B. z zawodu jest mechanikiem samochodowym. W 2007 roku ukończył seminarium pt. realizacja kontraktu eksportowego, przygotowanie i zawarcie kontraktu eksportowego, przygotowanie transakcji eksportowej: kalkulacja kosztów, badania wiarygodności partnera, sposoby zawarcia transakcji, zasady i techniki; badania rynków pod kątem przygotowania oferty eksportowej; szkolenie zagraniczne – Zjednoczone Emiraty Arabskie. (zaświadczenia – k. 137-141, zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z rozprawą z dnia 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):40:04 – 00:42:56 – płyta CD – k. 256)

Ubezpieczony posiadał także udziały w (...) spółce jawnej, z których zrezygnował gdy owa spółka zaczęła przynosić straty. (zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2021 roku e-protokół (...):52:11 – 00:55:56 – płyta CD – k. 419)

Płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. zgłosiła K. B. jako pracownika od 1 października 2018 r. do ubezpieczenia. Dokument zgłoszeniowy został przekazany 5 października 2018 r. K. B. został zatrudniony u płatnika na czas nieokreślony od dnia 1 października 2018 roku na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży z wynagrodzeniem 4200 zł brutto. ( karty wynagrodzeń – k. 68-69, listy obecności – k. 69-80, orzeczenia lekarskie – k. 19-20, k. 95-96, zaświadczenie – k. 81-82, k. 98-99, karta szkolenia wstępnego z zakresu bhp – k. 83-84, k. 100-101, umowa o pracę – k. 91, k. 108 załączonych do sprawy akt organu rentowego, listy płac – k. 162-176, k. 224-247, potwierdzenia przelewów/dowód wypłaty – k. 177-210, orzeczenie lekarskie – część A k. 1, część B, zaświadczenie – część B k 3, karta szkolenia wstępnego z zakresu bhp – część B – k. 2, umowa o pracę – część B k. 1 w aktach osobowych (koperta) – k. 249, zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z rozprawą z dnia 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):07:41 – 00:17:22 – płyta CD – k. 256, zeznania występującej w imieniu płatnika składek R. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):21:46-00:26:35 – płyta CD – k. 419)

Płatnik składek złożył za K. B. imienne raporty miesięczne o należnych składkach od października 2018 r. do marca 2022 r., w których wykazał pełny wymiar czasu pracy.

Ponadto w imiennych raportach miesięcznych o należnych składkach wykazał miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: za okres od października 2018 r. do stycznia 2019 r. - 4200,00 zł, luty 2019 r. - 3640,00 zł, marzec 2019 r. - 3080,00 zł, kwiecień 2019 r. - 4200,00 zł, maj 2019 r.- 3500,00 zł, czerwiec 2019 r. 0,00 zł, lipiec 2019r. - 2800,00 zł, od sierpnia 2019 r. do lutego 2020 r. - 4200,00 zł, marzec 2020 r. - 560,00 zł, kwiecień i maj 2020 r. - 0,00 zł, czerwiec 2020 r. - 1400,00 zł, lipiec 2020 r. - 4200, 00 zł, sierpień 2020 r. - 11450,00 zł, wrzesień 2020 r. - 10750, 00 zł, październik 2020 r. - 140,00 zł, listopad i grudzień 2020 r. - 0,00 zł, styczeń 2021 r. - 4200, 00 zł, luty 2021 r.- 11200,00 zł, marzec 2021 r.- 6720,00 zł, kwiecień i maj 2021 r. - 0,00 zł, czerwiec 2021 r. - 2613,33 zł, od lipca do listopada 2021 r. - 11200,00 zł, grudzień 2021 r. - (...),33 oraz od stycznia do marca 2022 r. - 0,00 zł.

Płatnik złożył za K. B. imienne raporty miesięczne o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek, w których wykazał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy od 25 lutego do 8 marca 2019 r., od 27 maja do 16 czerwca 2019 r., od 6 do 19 marca 2020 r. oraz od 20 marca do 2 kwietnia 2021 r. oraz zasiłek chorobowy: od 17 czerwca do 10 lipca 2019 r., od 20 marca do 20 czerwca 2020 r., od 26 września do 24 października 2020 r., od 27 października do 31 grudnia 2020 r., od 3 kwietnia do 23 czerwca 2021 r. oraz od 6 grudnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. Zainteresowany cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dokumentacja medyczna – k. 285-312, k. 317-344, zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z rozprawą z dnia 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):17:22 – 00:27:30– płyta CD – k. 256 )

Do obowiązków K. B. należało:

- zarządzanie podległym mu zespołem pracowników w celu osiągnięcia założonych wyników, oceniać pracowników i motywować ich do pracy;

- organizowanie pracy działu sprzedaży;

- kierowanie zespołem pracowników;

- planowanie i realizacja sprzedaży;

- tworzenie strategii działań handlowych we współpracy z zarządem;

- analizowanie raportów i prognoz dotyczących rynku sprzedaży.

(zakres obowiązków – k 86-88, k. 103-105 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Początkowo płatnik składek nie prowadził samodzielnej sprzedaży, był wyłącznie dystrybutorem w ramach sprzedaży innej spółki. Dopiero w 2020 roku zarząd spółki podjął decyzję o rozszerzeniu działalności o sprzedaż i dystrybucję bielizny na własny rachunek. , (zeznania świadka T. R. złożone na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 roku e-protokół (...):27:35 – 00:32:45 – płyta CD – k. 365, przesłuchanie zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):07:41 – 00:27:30 – płyta CD – k. 256, przesłuchanie działaljącej w imieniu płatnika składek R. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):21:46-00:26:35 – płyta CD – k. 419)

Na mocy aneksu do umowy o pracę od dnia 1 lutego 2021 roku K. B. powierzono obowiązki pracownicze kierownika do spraw sprzedaży z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 11.200 zł. Pozostałe warunki umowy o pracę nie uległy zmianie.

W związku z powyższym zwiększeniu uległ również zakres obowiązków ubezpieczonego o: opracowanie i wdrażanie planu rozszerzenia działalności firmy w związku z występowaniem pandemii (...), nadzorowanie nad pisaniem wniosków o dofinansowania oraz dotacji związanych z wystąpieniem pandemii (...)19, organizowanie i nadzorowanie prac związanych z wprowadzeniem nowych modeli bielizny damskiej – nowe konstrukcje.

(porozumienie zmieniające – k. 85, k. 102, aneks – k. 89, k. 106 załączonych do sprawy akt organu rentowego, listy płac – k. 162-176, potwierdzenia przelewów/dowód wypłaty – k. 177-210, aneks do umowy o pracę – część B k. 9 w aktach osobowych (koperta) – k. 249)

W 2021 roku K. B. podjął działania w zakresie nawiązywania kontaktów i pozyskiwaniu firm łotewskich (była to jego własna inicjatywa). Wcześniej nikt w spółce się tym nie zajmował. Zajmował się także usługami w zakresie doboru wzornictwa i kolorystyki. Bezpośrednim przełożonym K. B. jest R. B. i Z. B.. Wynagrodzenie za pracę wypłacane było ubezpieczonemu przelewem na konto. K. B. ma nienormowany czas pracy, ale musiał przepracować co najmniej 8 godzin dziennie.

(zeznania świadka E. B. (1) złożone na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):10:24-01:24:22– płyta CD – k. 256, zeznania świadka E. B. (2) złożone na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):29:41 – 01:38:58– płyta CD – k. 256, zeznania świadka T. R. złożone na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 roku e-protokół (...):10:06 - 00:17:28 – płyta CD – k. 365, zeznania świadka J. K. złożone na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 roku e-protokół (...):52:15-00:58:51 – płyta CD – k. 365, zeznania świadka M. S. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):10:15 – 00:14:20 – płyta CD – k. 419, przesłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):27:30 – 00:40:04– płyta CD – k. 256, )

Zdarzało się, że zainteresowany pracował po 10 godzin dziennie, również w weekendy.

(przesłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419)

W wyniku podjętych przez K. B. działań płatnik składek nawiązał kontakty z dostawcami zagranicznymi i rozpoczął samodzielną sprzedaż tj. bielizny łotewskiej w Polsce. Z firmami łotewskimi ubezpieczony kontaktował się za pośrednictwem wiadomości e-mail, a także jeździł na spotkania z tymi firmami. Ubezpieczony prowadził także negocjacje z firmą holendersko – niemiecką. (faktury – k. 12- 17 verte, korespondencja e-mail – k.18-64, k. 75-134, zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z rozprawą z dnia 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):42:56- 00:58:27- płyta CD – k. 256, zeznania świadka E. B. (1) na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):10:24-01:24:22– płyta CD – k. 256, zeznania świadka E. B. (2) na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):43:10 – 01:56:14– płyta CD – k. 256, zeznania świadka A. C. na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 roku e-protokół (...):43:11 – 00:48:59 – płyta CD – k. 365)

Pozyskane przez zainteresowanego firmy łotewskie to: W., R., Orchidea. (zeznania świadka E. B. (2) złożone na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):45:55 – 01:56:14– płyta CD – k. 256, zeznania świadka T. R. złożone na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 roku e-protokół (...):10:06 - 00:17:28 – płyta CD – k. 365, zeznania świadka M. N. złożone na rozprawie w dniu 14 lutego 2023 roku e-protokół (...):22:50 – 00:35:53 – płyta CD – k. 365, przesłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):42:56- 00:58:27- płyta CD – k. 256, przesłuchanie działającej w imieniu płatnika R. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):21:46-00:26:35 – płyta CD – k. 419)

Po rozpoczęciu współpracy z firmami łotewskimi spółka będąca płatnikiem brała udział w targach bieliźnianych odbywających się w Ł.. (zeznania świadka M. N. złożone na rozprawie w dniu 14 lutego 2023 roku e-protokół (...):10:09-00:41:09 – płyta CD – k. 365, zeznania świadka Ł. G. złożone na rozprawie w dniu 14 lutego 2023 roku e-protokół (...):49:30 – 00:55:22 – płyta CD – k. 392)

Do zadań zainteresowanego należał również nadzór nad wprowadzaniem nowych konstrukcji bielizny. (zeznania zainteresowanego K. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2021 roku e-protokół (...):52:11 – 00:55:56 – płyta CD – k. 419)

Współpraca z firmami łotewskimi trwała do jesieni 2022 roku. (przesłuchanie występującej w imieniu płatnika składek R. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):21:46-00:26:35 – płyta CD – k. 419)

Powyższe dodatkowe obowiązki wpłynęły na zwiększenie wynagrodzenia za pracę zainteresowanego. (przesłuchanie występującej w imieniu płatnika składek R. B. na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):32:28-00:38:05 – płyta CD – k. 419)

Zainteresowany wykonuje pracę w P., przy ul. (...) i w Ł., przy ul. (...). (pzresłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku e-protokół (...):48:29-00:58:27- płyta CD – k. 256)

W dalszym ciągu K. B. w ramach zakresu swoich obowiązków prowadzi także nadzór nad przedstawicielami handlowymi zatrudnionymi u płatnika. (przesłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):42:02-00:46:09- płyta CD – k. 419 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 29 listopada 2022 roku, e-protokół (...):58:27 – 01:06:46- płyta CD – k. 256, przesłuchanie działającej w imieniu płatnika składek R. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):21:46-00:26:35 – płyta CD – k. 419)

Pod koniec 2022 roku płatnik składek nawiązał współpracę z Turcją w zakresie sprzedaży olei, którego producentem była firma (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. (przesłuchanie zainteresowanego K. B. złożone na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku e-protokół (...):46:09-00:52:11- płyta CD – k. 419)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, a nadto na podstawie zeznań świadków oraz przesłuchania zainteresowanego oraz występującej w imieniu płatnika składek R. B. uznając, że dowody te są wiarygodne, nie noszą cech konfabulacji i korespondują wzajemnie ze sobą oraz z pozostałymi dowodami, tworząc spójną, logiczną całość.

Dokumenty stanowiące podstawę dokonanych ustaleń zostały ocenione w pełni jako wiarygodne, ponieważ ich autentyczność oraz treść nie budziły zastrzeżeń, nie były one również kwestionowane przez strony procesu.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i przesłuchaniu działającej w imieniu płatnika i zainteresowanego w zakresie, w jakim twierdzili, że podwyższenie wynagrodzenia K. B. na podstawie aneksu z dnia 1 lutego 2021 roku wynikało niewątpliwie ze zwiększenia jego obowiązków, związanych z zainicjowaniem i podjęciem przez niego działań ukierunkowanych na nawiązywanie nowych kontaktów handlowych i rozpoczęcie w konsekwencji współpracy przez płatnika z firmami łotewskimi w zakresie sprzedaży pochodzącej stamtąd bielizny.

Zarówno świadkowie jak i strony w sposób zgodny opisali charakter pracy wykonywanej przez K. B., w tym dookreślili o jakie dodatkowe zadania od dnia 1 lutego 2021 roku zwiększeniu uległ zakres jego obowiązków.

Ponadto należy zauważyć, że organ rentowy w toku postępowania nie podważył wartości dowodowej zeznań świadków ani przesłuchania stron, w których osoby te wyjaśniły okoliczności w jakich doszło do zmiany wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego.

Same twierdzenia zainteresowanego Sąd uznał za szczere, albowiem od początku niczego nie zatajając konsekwentnie wyjaśnił wszelkie wątpliwości co do motywów, którymi kierowały się strony badanej umowy zmieniając warunki zatrudnienia ubezpieczonego u płatnika. Wersja zainteresowanego okazała się w całości zgodna z zeznaniami świadków i zasługuje na wiarę.

Rozpoznając sprawę Sąd pominął wniosek płatnika składek o dopuszczenie dowodu z dokumentu – wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu na fakt posiadania przez zainteresowanego kwalifikacji do wynagrodzenia 8000 zł netto jako nieistotny dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Na wstępie wymaga zaznaczenia, że zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022r., poz.1009) do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Natomiast art. 83 ust. 1 pkt 1-3 ww. ustawy stanowi, że zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, a także przebiegu ubezpieczeń oraz ustalania wymiaru składek i ich poboru.

Dokonywana przez organ rentowy kontrola zgłoszeń do ubezpieczenia oraz prawidłowości i rzetelności obliczenia składki oznacza przyznanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kompetencji do badania zarówno tytułu zawarcia umowy o pracę, jak i ważności jej poszczególnych postanowień (por. postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 stycznia 2013 r., III AUa 1039/12 i z dnia 25 września 2012 r., III AUa 398/12).

Organ rentowy ma bowiem obowiązek podejmować odpowiednie działania w każdym przypadku, w którym zostanie stwierdzone, że obowiązek ubezpieczeń społecznych danej osoby został określony w nieprawidłowy sposób przez płatnika składek, bądź jeżeli poweźmie wątpliwości co do faktycznego wykonywania przez pracownika czynności w ramach nawiązanego stosunku prawnego, czy to w formie umowy o pracę, czy też umowy cywilnoprawnej.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Z kolei art. 18 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Stosownie zaś do treści art. 20 ust. 1 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

W związku z powyższym wskazać należy, że wysokość wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych ma istotne znaczenie z uwagi na okoliczność, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w oparciu o wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, czy różnego rodzaju dodatki, nagrody, premie itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego.

W przedmiotowej sprawie spór pomiędzy stronami dotyczył wysokości miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, zdrowotne z tytułu zatrudnienia K. B. od dnia 1 lutego 2021 roku, kiedy to zawarto kwestionowany przez ZUS aneks do umowy o pracę, na mocy którego podwyższono płacę zasadniczą zainteresowanego z kwoty 4..200 zł na 11.200 zł brutto miesięcznie.

Zdaniem organu rentowego wyłącznym celem zwiększenia wynagrodzenia była chęć uzyskania przez K. B. świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w zwiększonej wysokości, wyższej niż w czasie jego zatrudnienia u płatnika od 1 października 2018 roku do 31 stycznia 2021 roku. Ponadto zdaniem ZUS brak jest podstaw do przyjęcia, że K. B. wykonywał w ramach zawartej umowy obowiązki w większym zakresie uzasadniającym zmianę wynagrodzenia.

Podkreślić należy, że Zakład ma prawo badać zarówno tytuł zawarcia umowy, jak i ważność jej poszczególnych postanowień. Nie jest ograniczony do kwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia we wskazanej kwocie, lecz może też ustalić stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach. Potwierdził to wyraźnie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 kwietnia 2005r . (II UZP 2/05), w której stwierdził, że w ramach art. 41 ust. 12 i 13 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.).

Nadmierne podwyższenie wynagrodzenia pracownika w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych może być bowiem ocenione jako dokonane z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń. Wynika to z tego, że nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ¹ k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia, albowiem alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 września 2012r., III AUa 420/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 października 2013r., III AUa 294/13).

Ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne z mocy art. 58 § 2 k.c. w związku z art. 300 k.p. jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego. W konsekwencji nieważnością mogą być dotknięte jedynie uzgodnienia stron umowy dotyczące wynagrodzenia za pracę, przy zachowaniu ważności pozostałych postanowień umownych, ponieważ zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (por. wyroki SN z dnia 4 sierpnia 2005r., II UK 16/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 191, z dnia 9 sierpnia 2005r., III UK 89/05, z dnia 6 lutego 2006r., III UK 156/05 oraz z dnia 5 czerwca 2009r., I UK 19/09).

Wprawdzie w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, jednak bezspornym pozostaje, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Należy bowiem pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Powyższe wynika przede wszystkim z treści art. 353 ¹ k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a postanowienia umowy o pracę sprzeczne z zasadami współżycia społecznego są nieważne bezwzględnie. Dopuszczalność oceniania ważności treści umów o pracę według reguł prawa cywilnego, na podstawie art. 58 k.c. w związku z art. 300 k.p., nie jest w judykaturze kwestionowana (por.wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2004r., I PK 203/03, oraz z dnia 28 marca 2002r., I PKN 32/01).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało zatem, czy zachodziły przesłanki do ustalenia, że zainteresowany powinien być objęty ubezpieczeniem społecznym z podstawą wymiaru składek od jakiej płatnik rozliczył składki, czy też jak chciał tego organ rentowy – podstawa wymiaru składek powinna zostać obniżona do wskazanej w zaskarżonej decyzji.

Należało zatem ustalić, czy postanowienia umowy o pracę były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym samym czy były nieważne (art.58§2 k.c.) - czy wysokość wynagrodzenia wypłacona zainteresowanemu za jego pracę była godziwa, to znaczy czy wynagrodzenie to stanowiło ekwiwalentne wynagrodzenie do rodzaju, ilości i jakości pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

Sąd, kierując się treścią cytowanych wyżej przepisów i uwzględniając wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego, stwierdził, że przewidziane w powołanym aneksie do umowy o pracę wynagrodzenie za pracę przysługujące ubezpieczonemu było adekwatne do powierzonych mu dodatkowo od dnia 1 lutego 2021 roku zadań, obowiązków, kwalifikacji oraz wymiaru czasu pracy. Przyjęcie zatem przez organ rentowy, że w przypadku ubezpieczonego podstawę wymiaru składek od dnia 1 lutego 2021 roku stanowi kwota tj. 4.200 zł jest stanowiskiem błędnym.

Rozstrzygając przedmiotową sprawę Sąd wziął pod uwagę szereg okoliczności, które były istotne dla oceny wysokości wynagrodzenia przysługującego zainteresowanemu od dnia 1 lutego 2021 r.

Ocena godziwości wynagrodzenia wymaga bowiem uwzględnienia okoliczności każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1999 r., I PKN 465/99).

Takie rozumienie godziwości wynagrodzenia odpowiada kryteriom ustalania wysokości wynagrodzenia z art. 78 § 1 k.p., który nakazuje ustalenie wynagrodzenia za pracę tak, aby odpowiadało ono w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że do oceny ekwiwalentności wynagrodzenia należy stosować wzorzec, który w najbardziej obiektywny sposób pozwoli ustalić poziom wynagrodzenia za pracę o zbliżonym lub takim samym charakterze, który będzie uwzględniał również warunki obrotu i życia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2014 r. I UK 302/13).

Stąd też zasadne jest wskazanie, że ustalenie wynagrodzenia powinno nastąpić nie w oderwaniu od zakresu obowiązków, lecz w powiązaniu z tym faktem. Wynagrodzenie powinno być adekwatne do rodzaju, charakteru oraz intensywności pracy wykonywanej przez pracownika, jego kompetencji, jak również kondycji finansowej pracodawcy.

Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 k.p., należy stwierdzić, że przymiot „niegodziwości" będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco wysokiej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90).

Tym samym brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 21 maja 2010 roku, w sprawie o sygn. akt I UK 43/10, umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nadto w ocenie Sądu Najwyższego, podleganie ubezpieczeniom społecznym wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia stosownej umowy, dokument w postaci umowy nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony, faktycznie złożyły niewadliwe oświadczenie woli o treści zapisanej w tym dokumencie.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. oznacza, iż osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym oświadczeniem. Natomiast czynność prawna mająca na celu obejście ustawy w ujęciu art. 58 § 1 k.c. polega na takim ukształtowaniu jego treści, która z punktu widzenia formalnego nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu ustawowo zakazanego. Czynność zmierzająca do obejścia prawa nie może więc być jednocześnie czynnością pozorną, gdyż pierwsza zostaje rzeczywiście dokonana, zaś druga jest jedynie symulowana.

Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy. Zakładając, że nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował wskazuje się na dopuszczalność rozważania, czy w danym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa, zwłaszcza, jeżeli jedynym celem umowy było umożliwienie pracownikowi skorzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych. (por. postanowienie SN z dnia 4 czerwca 2020r., III UK 437/19)

Pojęcie godziwości wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych winno być zatem interpretowane przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych, gdyż podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, Sąd stwierdza, iż ustalona wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego nie może zostać uznana za wygórowaną i stanowiła wynagrodzenie godziwe oraz adekwatne do jakości i ilości pracy świadczonej przez ubezpieczonego w zwiększonym wymiarze od 1 lutego 2021 r.

Z ustaleń Sądu bezsprzecznie wynika, że początkowo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. była jedynie dystrybutorem w ramach sprzedaży bielizny innej spółki, dopiero w 2020 roku płatnik składek podjął decyzję o rozszerzeniu działalności o sprzedaż i dystrybucję bielizny na własny rachunek, w związku z czym zapadła decyzja o powierzeniu zainteresowanemu od 1 lutego 2021 r. nowych obowiązków – sprowadzających się dodatkowo do nawiązania kontaktów z dostawcami zagranicznymi z Łotwy, co w konsekwencji faktycznie umożliwiło spółce rozpoczęcie samodzielnej sprzedaży.

Warto również dodać, że taki krok w strategii rozwoju spółki zapoczątkowany został z inicjatywy samego zainteresowanego, co znalazło potwierdzenie w zeznaniach nie tylko jego i występującej w imieniu płatnika składek R. B., ale i powołanych świadków.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie wykazuje, że oprócz nawiązania kontaktów z nowymi dostawcami zagranicznymi z Łotwy zainteresowany zajmował się także usługami w zakresie doboru wzornictwa i kolorystyki oraz sprawował nadzór nad wprowadzaniem nowych konstrukcji bielizny.

Ustalenia Sądu wskazują, że z firmami łotewskimi ubezpieczony kontaktował się zarówno osobiście na spotkaniach, jak i za pośrednictwem poczty elektronicznej, co obrazuje obszerna dokumentacja e-mail znajdująca się w aktach sprawy dotycząca prowadzonych przez K. B. rozmów z klientami zagranicznymi. Pozyskane przez zainteresowanego firmy łotewskie to: W., R., Orchidea.

Niewątpliwie zatem podjęte przez K. B. od 1 lutego 2021 r. dodatkowe obowiązki przyniosły płatnikowi wymierne skutki - w zakresie sprzedaży, co przełożyło się na zwiększenie obrotów.

Uwadze tutejszego Sądu nie umknęło również, że w ramach zakresu swoich obowiązków zainteresowany nadal, niezmiennie prowadził nadzór nad przedstawicielami handlowymi zatrudnionymi u płatnika.

Stąd też skoro ubezpieczonego i spółkę łączy kilkuletnia współpraca, a wcześniej nikt w spółce nie podejmował żadnych działań ukierunkowanych na pozyskanie dostawców zagranicznych, zrobił to dopiero zainteresowany w 2021 roku, to w zasadzie nie może dziwić fakt podniesienia jego wynagrodzenia.

Z uwagi na wskazane okoliczności nie można podzielić stanowiska organu rentowego.

Argumentacja organu rentowego sprowadzała się właściwie do przedstawienia poszczególnych faktów dotyczących zatrudnienia ubezpieczonego bez pogłębionej analizy, uwzględniającej w szczególności jego doświadczenie zawodowe, kwalifikacje, zakres obowiązków oraz zakres ich zmian w stosunku do okresu sprzed podpisania spornego aneksu.

W ocenie Sądu Okręgowego tego rodzaju praca, jaką realizował ubezpieczony, była istotna z punktu widzenia interesów, a nawet bytu płatnika, który przy tym posiadał wystarczające środki na wypłatę ustalonej kwoty wynagrodzenia.

Podkreślić w tym miejscu należy, że to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r. (I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78), w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowany przez niego aneks do umowy o pracę był sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Reasumując należy stwierdzić, że na gruncie niniejszej sprawy nie może budzić wątpliwości fakt, iż postanowienia umowy o pracę ustalające nową wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego były ważne, albowiem nie były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Warto także ponownie podkreślić, że z materiału zgromadzonego w niniejszej sprawie nie wynika, by zainteresowany przed podwyżką wynagrodzenia planował swoją niezdolność do pracy. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie - K. B. od lat cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową.

Określone wynagrodzenie nie było wygórowane, mając na względzie dotychczasowe doświadczenie w firmie i stanowiło ekwiwalent wykonywanych obowiązków o zmienionym charakterze, co wynika ze zwiększonego stopnia trudności i odpowiedzialności.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję ustalając miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia ubezpieczonego w okresie od dnia 1 lutego 2021 r. do 31 marca 2022 r. na kwotę 11.200 zł miesięcznie.

W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

SSO Paulina Kuźma