Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

Protokolant: st. sekr. sądowy Dominika Kołpa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lipca 2023 r. w Warszawie

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 20 grudnia 2018r., znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 208/19

UZASADNIENIE

Z. S. w dniu 24 stycznia 2019 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 grudnia 2018 r., znak (...), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu rekompensaty za wykonywacie pracy w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczony wskazał, że organ rentowy dopuścił się błędów w zakresie ustalenia stanu faktycznego oraz błędu w ocenie prawnej, co do zaliczenia do wymaganego stażu urlopu i dni wolnych oraz uznania ich za okresy składkowe pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony wskazał, że okresy wykorzystywania przez pracownika urlopów wypoczynkowych oraz odbioru dni wolnych za przekroczone dzienne normy czasu pracy są uznawane za okresy świadczenia pracy. Zdaniem odwołującego, bez różnicy jest, czy pracownik pracował w kraju czy za granicą, bo ma prawo do dni wolnych i urlopów – co jest obecnie zagwarantowane art. 66 ust. 2 Konstytucji RP. Ponadto, ustawa zasadnicza zakazuje dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny nakazując równe traktowanie wszystkich w art. 32. Odwołujący się podniósł, że przepisy o ubezpieczeniach społecznych dotyczące emerytur za pracę w szczególnych warunkach nie dokonują w zakresie stosunku pracy żadnej modyfikacji, stanowią regulacje równoległą i nie ma przepisu szczególnego, według którego kwalifikowany staż emerytalny pomija okres urlopu wypoczynkowego. Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że okresy pracy przed 15 listopada 1991 r. obywateli polskich zatrudnionych za granicą w zakładach pracy, do których zostali delegowani do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę zalicza się do okresów składkowych. Tak więc w przypadku ubezpieczonego część jego wynagrodzenia za pracę była potrącona i korzystało z niej państwo, co jest powszechnie wiadome i co wynika z przedłożonych dokumentów. Ubezpieczony podniósł, że przedłożone przez niego dokumenty, jako dowody w sprawie potwierdzają zatrudnienie w okresie od 26 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. w Przedsiębiorstwie Usług (...) na stanowiskach kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i spawacza elektryczno-gazowego. Z zaświadczenia wydanego przez ten zakład wynika, że w okresie od 24 stycznia 1985 r. do 31 lipca 1992 r. wykonywana była praca kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony, co prowadzi do wniosku, że praca spawacza elektrycznego – gazowego wykonywana była w okresie od 27 czerwca 1977 r. do 23 stycznia 1985 r., przy czym w okresie zatrudnienia na kontrakcie eksportowym wykonywane były równolegle dwa zawody – spawacza i kierowcy. Odwołujący się podniósł, że nie bez znaczenia dla ustalenia jego prawa do rekompensaty do emerytury jest okres pracy w (...) Fabryka (...) w W. w odlewni zakładu na stanowiskach formierza ręcznego i zalewacza kokil w okresie od 8 maja 1972 r. do 30 kwietnia 1977 r. Praca tam wykonywana zaliczana jest do prac w warunkach szkodliwych dla zdrowia z uwagi na opary metali używanych do produkcji samochodów (odwołanie z dnia 24 stycznia 2019 r. – k. 3-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy powołał się na treść art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych wskazując, że ubezpieczony na dzień 31 grudnia 2008 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie uznał okresu od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. za okres pracy w szczególnych warunkach, ponieważ dostarczone świadectwo pracy w szczególnych warunkach z (...)-(...) zostało błędnie sporządzone – pracodawca powinien wykazać odrębnie okresy pracy w szczególnych warunkach na dwóch różnych stanowiskach tj. kierowcy samochodu ciężarowego oraz spawacza, określonych w zarządzeniu resortowym w obrębie dwóch różnych działów tego zarządzenia. Jednocześnie organ rentowy zauważył, że okres niewykorzystanego w czasie pracy za granicą okresu wypoczynkowego oraz czas wolny przysługujący z tytułu różnicy norm czasu pracy w kraju i za granicą w ustawie o emeryturach i rentach z FUS nie jest wymieniony jako okres składkowy i nieskładkowy (odpowiedź na odwołanie z dnia 14 lutego 2019 r. – k. 6 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. S., ur. (...), w okresie od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) na stanowiskach montera, spawacza od dnia 27 czerwca 1977 r. do 13 sierpnia 1982 r., w okresie od 14 maja 1980 r. do dnia 14 maja 1981 r. na budowie w Libii na stanowisku montera samochodowego, od dnia 1 czerwca 1984 r. do 23 stycznia 1985r. na stanowisku spawacz/Dział Napraw, od 24 stycznia 1985 r. do 31 maja 1990 r. pracował na stanowisku kierowy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Następnie w okresie od 1 czerwca 1990 r. do 25 czerwca 1990 r. pracował na stanowisku spawacza-blacharza, natomiast od 26 czerwca 1990 r. do dnia 31 lipca 1992 r. na stanowisku kierowcy. Posiada uprawnienia spawacza elektrycznego od 14 grudnia 1976 r., a uprawnienia spawacza gazowego od 3 czerwca 1981 r. W okresie od 14 maja 1980 r. do 14 maja 1981 r. przebywał na urlopie bezpłatnym, natomiast w okresach od kwietnia do grudnia 1982 r., od stycznia do grudnia 1983 r. oraz od stycznia do maja 1984 r. nie świadczył pracy. Ubezpieczony był zatrudniony na Kontrakcie K-564 w Libii w okresie od 14 sierpnia 1982 r. do 29 lutego 1984 r. w zawodzie spawacza (świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1992 r. – k. 27 a.o., świadectwo pracy z dnia 21 kwietnia 1995 r. – k. 64 a.s., zaświadczenie – k. 207 a.s., opinia pracy z 28 lutego 1984 r. – k. 208 a.s., umowa o pracę z 14 maja 1980 r. – k. 7 a.o., umowa o pracę z dnia 1 czerwca 1990 r. – k. 23 a.o., książka spawacza -k. 204-206 a.s., k. 17 a.o., pismo z dnia 26 stycznia 1985 r. – k. 19 a.o., zeznania odwołującego – k. 163-165 a.s.).

Pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w szczególnych warunkach, w którym zaświadczył, że ubezpieczony od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i spawacza – stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. nr 8 poz. 43) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i spawacza wymienionym w wykazie, część A, poz. Dział VIII i XIV pkt 2, 12 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia jak wyżej Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 18 lutego 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniające do wzrostu emerytury (świadectwo pracy – k. 21 a.r.).

Odwołujący w dniu 28 września 2018 r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę, do której prawo otrzymał od 17 września 2018r., w wysokości 2.407,91 zł brutto, na mocy decyzji z dnia 9 października 2018 r. znak (...) (wniosek z dnia 28 września 2018 r. – k. 1-5 a.r., decyzja ZUS z dnia 9 października 2018 r. – k. 15 a.r.).

Z. S. w dniu 22 października 2018 r. złożył wniosek o emeryturę z rekompensatą. Organ rentowy po rozpoznaniu wniosku wydał w dniu 20 grudnia 2018 r. decyzję znak (...), na mocy której odmówił przyznania rekompensaty do emerytury, wskazując, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 2009 r. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład nie uznał okresu od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. za okresy pracy w szczególnych warunkach, gdyż dostarczone świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) zostało błędnie sporządzone – pracodawca powinien wykazać odrębnie okresy pracy w szczególnych warunkach na dwóch różnych stanowiskach pracy (kierowcy samochodu ciężarowego oraz spawacza), określonych w zarządzeniu resortowym w obrębie dwóch różnych działów tego zarządzenia. Jednocześnie, organ rentowy poinformował, że przedłożone korekty świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach pozostają bez wpływu na decyzje odmowną, ponieważ okres niewykorzystanego w czasie pracy za granicą urlopu wypoczynkowego oraz czas wolny przysługujący z tytułu różnicy nom czasu pracy w kraju i za granicą w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. nie są wymienione jako okres składkowy lub nieskładkowy. Staż w szczególnych warunkach wyniósłby 14 lat, 10 m-cy i 9 dni (wniosek z dnia 22 października 2018 r. – k. 19 a.r., decyzja ZUS z dnia 20 grudnia 2018 r. – k. 39 a.r.).

Zarządzeniem z dnia 19 listopada 2020 r. Sąd zobowiązał pełnomocnika organu rentowego do wskazania, czy hipotetycznie po odliczeniu od spornego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, okresu niewykorzystanego w czasie pracy za granicą urlopu wypoczynkowego i czasu wolnego przysługującego z tytułu różnicy norm czasu pracy w kraju i za granicą, uzyska się wymiar zatrudnienia w wymiarze co najmniej 15 lat (zarządzenie z dnia 19 listopada 2020 r. – k. 77 a.s.). Pismem z dnia 9 grudnia 2020 r. organ rentowy wskazał, że hipotetycznie po odliczeniu od spornego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, okresu niewykorzystanego w czasie pracy za granicą niewykorzystanego urlopu i czasu wolnego przysługującego z tytułu różnicy norm czasu pracy w kraju i za granicą tj. łącznie 53 dni, uzyska się wymiar zatrudnienia w warunkach szczególnych wynosi 14 lat, 10 miesięcy i 9 dni (pismo organu rentowego z dnia 9 grudnia 2020 r. – k. 81 a.s.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, obejmującego dowody z dokumentów wchodzących w skład akt osobowych ubezpieczonego oraz akt rentowych. Wiarygodność dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony postępowania, w związku z czym Sąd dał im wiarę w całości. Sąd oparł się również częściowo na zeznaniach odwołującego oraz w całości na opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy – Z. C.. Opinii tej należało dać wiarę, gdyż była zgodna ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd częściowo dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego. Sąd nie dał wiary twierdzeniom ubezpieczonego, że w latach 1977-1992 nie przebywał na urlopie bezpłatnym, bowiem ze świadectwa pracy z dnia 31 lipca 1992 r. wynika, że w okresie od 14 maja 1980 r. do 14 maja 1981 r. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego.

Ponadto w toku postępowania Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy A. P. celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w spornym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Wobec zgłoszonych przez odwołującego zastrzeżeń pod adresem opinii, Sąd dopuścił opinię innego biegłego tej samej specjalności, który przedstawił wnioski częściowo odmienne od prezentowanych przez A. P.. Sąd zgodnie z regułą wyrażoną w art. 233 k.p.c. ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Dowód tego rodzaju podlega oczywiście ocenie sądu, ale tylko pod względem fachowości osoby, która ją sporządziła, dokładności przeprowadzonych badań, rzetelności oraz logiczności, jak też sposobu motywowania i stopnia stanowczości wyrażonych w opinii biegłego wniosków (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 18 września 2014 r., I UK 22/14; 24 czerwca 2015 r., I UK 345/14, także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 września 2017 r. III AUa 258/17). Sąd nie oparł się więc na opinii biegłego sądowego z zakresu A. P., która została sporządzona w sprawie z uwagi na nierozważenie wszystkich kwestii merytorycznych dotyczących pracy odwołującego, co należało brać pod uwagę, przy ocenie rzetelności sporządzonej opinii. Wobec tego Sąd uznał za zasadne dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy innego niż A. P..

Opinia sporządzona przez biegłego sądowego Z. C. została oceniona jako rzetelna, gdyż została wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Opinia ta nie budziła w ocenie Sądu wątpliwości, biegły opierał się na szczegółowej i obszernej dokumentacji. Odwołujący składał zastrzeżenia do powyższej opinii, natomiast jego uzasadnienie było niewystarczające w kontekście kontynuowania postępowania, wobec czego Sąd pominął wnioski zgłoszone w piśmie pełnomocnika ubezpieczonego z 4 stycznia 2023 r. na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. jako dowody zmierzającego do przedłużenia postępowania. W konsekwencji Sąd oparł się w całości na opinii biegłego sądowego Z. C..

W ocenie Sądu tak zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w rozpatrywanej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie było niezasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii prawa odwołującego do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Warunki przyznania tej rekompensaty zostały określone w oraz ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 164) oraz ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 504 – dalej jako ustawa emerytalna). I tak, zgodnie z art. 2 ust. 5 u.e.p. rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Warunki nabycia prawa do rekompensaty określa art. 21 ust. 1 i 2 u.e.p., w myśl którego rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są więc:

1)  utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 r. – w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969r. - podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie;

2)  niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach pomostowych;

3)  legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS;

4)  nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;

W niniejszej sprawie Z. S. domagał się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych w okresie od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do rekompensaty wskazując, że dostarczone świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) zostało błędnie sporządzone, bowiem pracodawca powinien wykazać odrębnie okresy pracy w szczególnych warunkach na dwóch różnych stanowiskach pracy (kierowcy samochodu ciężarowego oraz spawacza) określonych w zarządzeniu resortowym w obrębie dwóch różnych działów tego zarządzenia. Ostatecznie zatem spór w sprawie skupił się na badaniu przez Sąd, czy praca wykonywana przez odwołującego na w ww. latach może zostać zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych.

Ponieważ art. 21 ust. 1 i 2 u.e.p. odnosi się do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, konieczne jest wskazanie, że na gruncie tej ustawy tego rodzaju praca jest definiowana inaczej, niż na tle ustawy o emeryturach pomostowych. W szczególności wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm. – dalej jako „rozporządzenie RM z 7 lutego 1983 r.”). Wyjątkowy charakter prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, możliwość zakwalifikowania pracy na danym stanowisku jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach u pracodawcy, którego podstawowa działalność nie należy do branży, do której przyporządkowane jest dane stanowisko pracy, jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy wykonywanie tej pracy oznacza narażenie na tożsame szkodliwe czynniki właściwe branży przypisanej do stanowiska wymienionego w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017., II UK 672/15). Co więcej okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczenia są tylko te lata, gdy ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 184/13).

Okresy pracy określone w ust. 1 § 2 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy, przy czym nieprzedstawienie tego dokumentu nie oznacza braku możliwości wykazania faktu wykonywani pracy w warunkach szczególnych przy użyciu innych środków dowodowych. W orzecznictwie wielokrotnie wyrażano ugruntowany już pogląd, zgodnie z którym ze względu na powyższe okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, przy czym sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu przed sądem odwoławczym dopuszczalne jest więc dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w sytuacji, gdy wnioskodawca nie jest w stanie wykazać tej okoliczności jedynie w oparciu o dokumenty (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84; z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84; a także wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619; Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004 r. III AUa 2474/03; Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 4 października 2013 r., IV U 1284/13).

Odnosząc się do wskazanej okoliczności należy podnieść, że w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie pracy szczególnych warunkach – analogicznie w sprawie o prawo do rekompensaty - należy ustalić faktyczny rodzaj i zakres powierzonych do wykonywania czynności (obowiązków) pracowniczych i to one podlegają każdorazowo ocenie, a nie rodzaj stanowiska, jaki w dokumentach podał pracodawca. Ponadto, choć wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00), to dokumenty te podlegają każdorazowo weryfikacji. Wynika to z tego, że są to dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowią dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13, Lex nr 1409118). To zatem oznacza, że nawet jeśli pracodawca ww. dokument pracownikowi wystawił, to i tak podlega on kontroli ZUS i Sądu i nie oznacza automatycznie, że praca w danym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych. Z drugiej zaś strony, brak takiego dokumentu bądź jego wadliwości nie przesądzają o tym, że praca nie była wykonywana w warunkach szczególnych. Kwestia ta każdorazowo podlega badaniu przy uwzględnieniu tego, jakie czynności i rodzaj prac faktycznie wykonywał wnioskodawca i co ważne, w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym (także w sprawie o rekompensatę), dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. Wynika to z tego, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, a nie tylko świadectwem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowego m.in. w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i tych załączonych w toku procesu przez odwołującego z całego okresu zatrudnienia. Zdaniem Sądu, Z. S. nie spełnił jednak wszystkich przesłanek pozytywnych koniecznych do tego, aby uzyskać prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, przypadającym przed 1 stycznia 2009 r.

W niniejszej sprawie z przeprowadzonych przez Sąd dowodów jednoznacznie wynika, że praca wykonywana przez odwołującego na stanowisku spawacza w Dziale Napraw (w wymiarze 7 lat i 23 dni) może być zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 12, Działu XIV, Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Natomiast praca wykonywana przez ubezpieczonego na stanowisku kierowcy (w wymiarze 7 lat, 5 miesięcy i 12 dni) może zostać zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 2, Działu VIII, Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Taki rodzaj i charakter pracy ubezpieczonego jako kierowcy samochodu o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton znajduje potwierdzenie przede wszystkim w zeznania odwołującego, świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, świadectwie pracy z dnia 21 kwietnia 1995 r. i świadectwie pracy z dnia 31 lipca 1992 r. Ww. okresy pracy na powyższych stanowiskach podlegały zatem uwzględnieniu do stażu pracy odwołującego w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu praca odwołującego na stanowisku montera/montera – spawacza, na budowie eksportowej w Libii na stanowisku mechanika/montera samochodowego/spawacza oraz spawacza-blacharza nie może być uznana jako wykonywana w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania ww. rozporządzenia. Zostało to potwierdzone w opinii biegłego z zakresu bhp. Pracownik ubiegający się o prawo do rekompensaty, czy o prawo do emerytury w obniżonym wieku w związku z pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze powinien wykazać, że przez okres co najmniej 15 lat wykonywał pracę zaliczaną do prac o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach, ujętą w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Ponadto powinien wykazać, że pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy. Ma to być bowiem praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie po 6 dni w tygodniu i przeciętnie po 46 godzin tygodniowo, jeżeli wtedy taki obowiązywał wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08). Odwołujący nie sprostał powyższemu obowiązkowi, a to na nim w tym zakresie spoczywał ciężar dowodu zgodnie z treścią art. 6 k.c.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał, że całość dokumentacji załączonej do akt sprawy nie pozwala na stwierdzenie, że odwołujący w spornym okresie od 27 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1992 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danych stanowiskach w wymiarze minimum 15 lat, a więc, że osiągnął minimalny próg, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

W tych okolicznościach Sąd ustalił, że nie ma podstaw do zmiany decyzji organu rentowego i dlatego oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.