Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2022r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: stażysta Paulina Sroka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2022r. w K.

sprawy z powództwa I. K. (1) ( uprzednio K. ) (PESEL (...)) i T. S. (PESEL (...))

przeciwko pozwanym A. K. (PESEL (...)), S. K. (PESEL (...)), i Z. K. (1) (PESEL (...))

przy udziale interwenienta ubocznego Gminy O. ((...))

o nakazanie

nakazuje pozwanym A. K., S. K. i Z. K. (1), ażeby opuścili, opróżnili i wydali powódkom I. K. (1) i T. S. nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem mieszkalnym stanowiącą działkę o nr (...) o pow. 0,1200ha, położoną przy ul. (...) w miejscowości Z., gm. O., pow. (...), woj. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

orzeka, iż pozwanym A. K., S. K. i Z. K. (1) nie przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego,

spełnienie świadczenia orzeczonego w pkt 1. sentencji wyroku odracza w stosunku do pozwanych A. K., S. K. i Z. K. (1) na okres 1 (jednego) roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia,

nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu od interwenienta ubocznego Gminy O. kwotę 40,00zł (czterdzieści złotych 00/100) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od interwencji ubocznej,

zasądza solidarnie od pozwanych A. K., S. K. i Z. K. (1) na rzecz:

powódek solidarnych I. K. (1) i T. S. kwotę 474,00zł (czterysta siedemdziesiąt cztery złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 240,00zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

interwenienta ubocznego Gminy O. kwotę 40,00zł (czterdzieści złotych 00/100) tytułem zwrotu opłaty sądowej wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 249/22

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2022r. powódki I. K. (1) ( uprzednio K. ) i T. S. skierowały do tut. Sądu żądanie nakazania pozwanym A. K., S. K. i Z. K. (1) opróżnienia, opuszczenia i wydania nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, położonej w miejscowości Z. przy ul. (...) oraz żądanie zasądzenia od pozwanych na rzecz powódek kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódki podniosły, iż łączyła je z pozwanymi umowa użyczenia opisanej wyżej nieruchomości oraz że doszło do zakończenia istniejącego stosunku obligacyjnego i obecnie pozwani korzystają z przedmiotowej nieruchomości bez żadnego tytułu prawnego.

W odpowiedzi na pozew pozwani A. K., S. K. i Z. K. (1) wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódek na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwani podnieśli, iż nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy użyczenia, co skutkuje uznaniem powództwa za przedwczesne, a ponadto wskazali, że czynili nakłady na nieruchomość stanowiącą przedmiot postępowania, która stanowi ich centrum życiowe.

W sprawie przystąpiła w charakterze interwenienta ubocznego po stronie powoda Gmina O..

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powódki I. K. (1) i T. S. są współwłaścicielkami w udziałach po ½ części zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę o nr (...) o pow. 0,1200ha położonej w miejscowości Z., gm. O., pow. (...), woj. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...).

W dniu 30 marca 1997r. powódka I. K. (1) i pozwany Z. K. (1) zawarli związek małżeński.

W czasie trwania małżeństwa powódka I. K. (1) i pozwany Z. K. (1) wybudowali, urządzili i zajmowali opisaną powyżej nieruchomość prowadząc wspólne gospodarstwo domowe. Ze związku w/w pochodzą pozwani A. K. i S. K., którzy również mieszkają w tej nieruchomości.

( zaświadczenie k. 9-10, akt notarialny Rep. A (...) k. 11-12, wydruk Kw (...) k. 13-18, przesłuchanie powódki I. K. (1) k. 114-114v 00:07:19-00:24:04, przesłuchanie powódki T. S. k. 114v-115 00:24:04-00:29:43, przesłuchanie pozwanego Z. K. (1) k. 115-115v 00:29:43- 00:46:34, przesłuchanie pozwanej A. K. k 115v 00:46:34- (...):26, przesłuchanie pozwanego S. K. k. 115v-116 00:55:26-01:03:29)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 20 grudnia 2021r. w sprawie o sygn. akt I C 81/21 rozwiązano małżeństwo powódki I. K. (2) z pozwanym Z. K. (1) z winu obu stron, oddalono żądanie w przedmiocie zasądzenia alimentów, oddalono żądanie w przedmiocie eksmisji pozwanego, nie orzeczono o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron oraz rozstrzygnięto o kosztach tego procesu.

( kopia wyroku I C 81/21 k. 19, z akt SO w Kaliszu I C 81/21: wydruk sms k. 15-16, płyta Cd k. 25, kopia listu k. 38-50, protokół rozprawy k. 69-72, 82-84, 86-88, 108-110, kopia decyzji k. 93-94, kopia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa k.100-105, wyrok. 113)

Pozwani posiadali i użytkowali przedmiotową nieruchomość początkowo na zasadzie art. 28 ¹ kro oraz na podstawie łączącej strony umowy użyczenia.

W związku z orzeczeniem rozwodu nastąpiło zakończenie tego stosunku obligacyjnego.

Obecnie pozwani zajmują przedmiotową nieruchomość bez tytułu prawnego.

Pozwani nadal zamieszkują przedmiotową nieruchomość oraz ponoszą wydatki i opłaty związane z jej użytkowaniem.

Powódki posiadają dostęp do w/w nieruchomości, natomiast obecnie tam nie mieszkają, mając zabezpieczone we własnym zakresie potrzeby lokalowe.

( wezwanie do wydania nieruchomości k. 23, 24, 25, 121-122, 123-124, 125-126, wezwanie do zapłaty k. 48, 87, wypowiedzenie k. 99, 100, 101, 127-128, 129-130, 131-132, przesłuchanie powódki I. K. (1) k. 114-114v 00:07:19-00:24:04, przesłuchanie powódki T. S. k. 114v-115 00:24:04-00:29:43, przesłuchanie pozwanego Z. K. (1) k. 115-115v 00:29:43- 00:46:34, przesłuchanie pozwanej A. K. k 115v 00:46:34- (...):26, przesłuchanie pozwanego S. K. k. 115v-116 00:55:26-01:03:29)

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2022r. zatwierdzonym przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Kaliszu z dnia 24 stycznia 2022r. w sprawie o sygn. akt 4204-54.Ds.224.2021 na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 kpk umorzono dochodzenie w sprawie psychicznego i fizycznego znęcania się na szkodę powódki I. K. (2), tj. o czyn z art. 207 § 1 kk.

( kopia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa k. 20, kopia postanowienia k. 21-22, zeznania świadka M. W. k. 137-137v 00:04:29-00:14:41, z akt 4204-54.Ds.224.2021: wydruki sms k. 2-9, 110-111, kopia listu k. 10-16, raport k. 17, protokół przesłuchania świadka k. 18-21, 28-31, 32-33, 78-79, 83-84, niebieska karta k. 35-73, zaświadczenie k. 92, decyzja k. 117-118, postanowienie k. 124-125)

W małżeństwie stron istniał ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Pomiędzy stronami nie toczyło się postępowanie o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności.

( przesłuchanie powódki I. K. (1) k. 114-114v 00:07:19-00:24:04, przesłuchanie powódki T. S. k. 114v-115 00:24:04-00:29:43, przesłuchanie pozwanego Z. K. (1) k. 115-115v 00:29:43- 00:46:34, przesłuchanie pozwanej A. K. k 115v 00:46:34- (...):26, przesłuchanie pozwanego S. K. k. 115v-116 00:55:26-01:03:29)

Pozwani A. K., S. K. i Z. K. (1) nie korzystają z żadnej formy pomocy społecznej.

Pozwani nie pobierają również zasiłków oraz rent i emerytur z zabezpieczenia społecznego.

Pozwani nie są także zarejestrowani jako osoby bezrobotne w Powiatowym Urzędzie Pracy w K..

Pozwani nie posiadają żadnych nieruchomości oraz tytułu prawnego o charakterze rzeczowym, obligacyjnym lub faktycznym do zamieszkania w innym budynku lub lokalu. Potrzeby mieszkaniowe pozwanych nie mogą być również zabezpieczone przez osoby z ich środowiska rodzinnego.

Pozwani natomiast w związku z tym, że prowadzą wspólne gospodarstwo domowe oraz z związku z rodzajem, charakterem i wysokością uzyskiwanych dochodów posiadają obiektywną możliwości nabycia na własność lub wynajęcia innej nieruchomości, która zabezpieczy ich potrzeby mieszkaniowe.

( inf. PUP w K. k. 81, inf. (...) O. k. 91, inf. ZUS k. 106, 133, 140, przesłuchanie pozwanego Z. K. (1) k. 115-115v 00:29:43- 00:46:34, przesłuchanie pozwanej A. K. k 115v 00:46:34- (...):26, przesłuchanie pozwanego S. K. k. 115v-116 00:55:26-01:03:29 )

Sąd odmówił wiarygodności przesłuchaniu powódek I. K. (1) i T. S. w części, tj. w zakresie ich twierdzeń, iż pozwani, a w szczególności pozwany Z. K. (2) nie dokonywali w trakcie trwania związku małżeńskiego stron nakładów na nieruchomość stanowiącą współwłasność powódek albowiem pozostaje to w opozycji do uznanych w tej części za polegających na prawdzie wypowiedzi pozwanych Z. K. (1), A. K. i S. K., a ponadto pozostaje w sprzeczności do zasad logiki i doświadczenia życiowego, tym bardziej wspólnego wybudowania i zajmowania tej nieruchomości przez strony od czasu zawarcia związku małżeńskiego. i to z przeznaczeniem na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych, socjalnych i bytowych rodziny, którą strony wspólnie tworzyły.

Nie posiadają również atrybutu wiarygodności twierdzenia powódek o bezprawnych zachowaniach pozwanego Z. K. (1) w stosunku do powódki I. K. (1) mających przybrać postać występku fizycznego i psychicznego znęcania się. Powyższe pozostaje w sprzeczności z ustalonym w sprawie stanem faktycznym oraz materiałem dowodowym zgromadzonym w postępowaniu zarówno osobowym jak i rzeczowym, w tym w szczególności zebranym w ramach postępowania prokuratorskiego w sprawie o sygn. akt 4204-54.Ds.224.2021.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Windykacyjne roszczenie powództwa jest zasadne w stosunku do pozwanych i znajduje podstawę prawną w treści art. 718 § 1 kc w zw. z art. 222 § 1 kc.

Należy stwierdzić, że małżonek po ustaniu małżeństwa może wytoczyć powództwo przeciwko byłemu małżonkowi oraz dorosłym dzieciom o rozwiązanie stosunku użyczenia i nakazanie opróżnienia wspólnie zajmowanej nieruchomości stanowiącej wyłączną własność żądającego – por. uchwała SN z dnia 27 listopada 1985r. III CZP 62/85, opubl. Legalis, uchwała SN z dnia 18 lipca 1984r. III CZP 42/84, opubl. Legalis, uchwała SN z dnia 15 listopada 1975r. III CZP 37/75, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 2 czerwca 2000r. II CKN 670/00, opubl. Legalis.

W tym miejscu należy wskazać, iż sporny dom został zbudowany na działce powódek, a zatem stał się ich własnością ( por. art. 191 kc). Uprawnienie pozwanych do korzystania z tej nieruchomości budynkowej było konsekwencją łączącego strony związku małżeńskiego (por. art. 28 ¹ kro) i wygasło z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Powódki wskazywały w pozwie, że strony zawarły umowę użyczenia nieruchomości, natomiast pozwani kwestionowali skuteczność wypowiedzenia tego kontraktu oraz wskazywali, że posiadają tytuł prawny do zamieszkiwania w domu powódek na podstawie ważnej, bezterminowej i niewypowiedzianej umowy użyczenia. Należało uznać za bezsporne, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia – per facta concludentia umowy użyczenia na czas nieoznaczony. Zobowiązanie wynikające z tego rodzaju umowy wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu (por. art. 365 ¹ kc). W następstwie skutecznego wypowiedzenia pozwani utracili tytuł prawny do korzystania z nieruchomości i powódkom przysługiwało uprawnienie do żądania aby ją opuścili i wydali.

Należy przy tym podnieść, iż w stanie faktycznym sprawy wobec ustalenia, iż strony były związane nieodpłatną umową użyczenia, to wobec brzmienia art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2022.172 – t.j. ze zm.), dla skuteczności zakończenia tego stosunku obligacyjnego nie było konieczne zachowanie wymagań formalnych tam wskazanych (por. art. 11 ust. 2 – 5 w/w ustawy).

Zakończenie umowy użyczenia może być dokonane także poprzez czynność procesową polegająca na wytoczeniu powództwa o wydanie przedmiotu tego zobowiązania, zawierającego w sobie wolę wypowiedzenia umowy użyczenia – por. wyrok SN z dnia 8 maja 2000r. w sprawie o sygn. akt V CKN 38/00, opubl. Legalis.

Zatem bezspornym jest w niniejszej sprawie, iż powódki są współwłaścicielkami przedmiotowej nieruchomości zabudowanej, że pomiędzy powódkami i pozwanymi istniała ważna i skuteczna umowa użyczenia tej nieruchomości na czas nieokreślony, która została zakończona oraz że pozwani w czasie istnienia stosunku obligacyjnego łączącego ich z powódkami posiadali atrybut, o którym mowa w art. art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2022.172 – t.j. ze zm.), a ponadto, że obecnie pozwani zajmują przedmiotową nieruchomość bez tytułu prawnego – por. wyrok SN z dnia 24 października 2002r. w sprawie o sygn. akt I CKN 1074/00, opubl. LEX nr 74504.

Jak wynika bowiem z przepisu art. 710 kc przez umowę użyczenia użyczający (komodant) zobowiązuje zezwolić biorącemu (komodatariuszowi) na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jest to w istocie bezinteresowne pozbawienie się użytku określonej rzeczy ze strony komodanta dla wygody komodatariusza. Nie jest to umowa wzajemna, bo świadczeniu użyczającego nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie ze strony biorącego. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, w której biorący korzysta z rzeczy cudzej w sposób określony przez użyczającego – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 7 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1366/13, opubl. LEX nr 1469337, wyrok SN z dnia 3 grudnia 2009r. w sprawie o sygn. akt II CSK 550/09, opubl. LEX nr 577690.

Strony poprzez decyzję o wspólnym życiu oraz faktyczne zamieszkanie w nieruchomości, do której tytuł prawny przysługiwał wyłącznie powódkom zawarły umowę użyczenia tegoż lokalu na czas nieoznaczony. W sytuacji, gdy strony zaprzestały wspólnego pożycia, a zatem odpadła przyczyna, dla której pozwani zamieszkiwali w przedmiotowej nieruchomości, powódki na podstawie art. 715 kc miały prawo zakończyć tą umowę. W związku z powyższym, pozwani utracili tytuł prawny do zajmowania przedmiotowej nieruchomości.

Na podstawie art. 222 § 1 kc właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Treścią przewidzianego w art. 222 § 1 kc roszczenia windykacyjnego jest przyznane właścicielowi żądanie wydania oznaczonej rzeczy przez osobę, która włada jego rzeczą. Służy ono przywróceniu właścicielowi władztwa nad rzeczą, a więc ochronie jednego z podstawowych atrybutów prawa własności.

Konstrukcja roszczenia windykacyjnego służy ochronie prawa własności przed jakimikolwiek naruszeniami pochodzącymi od osób nieuprawnionych do władania rzeczą. Z istoty prawa własności wynika bowiem, że właściciel może z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy i nią rozporządzać. W tym miejscu należy podkreślić, że w doktrynie prawa cywilnego powszechnie/ akceptowany jest pogląd, że prawnorzeczowe środki ochrony własności mają charakter obiektywny, zależą bowiem jedynie od naruszenia prawa własności.

Jednym ze sposobów obrony pozwanych w procesie windykacyjnym jest podniesienie zarzutu hamującego, czego jednak pozwani skutecznie nie uczynili.

Obowiązkiem pozwanych było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenia (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność ich twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Ponadto w ocenie Sądu w warunkach przedmiotowej sprawy w stosunku do pozwanych nie zaistniały materialne warunki zastosowania instytucji przewidzianej w art. 5 kc.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela przy tym stanowisko wyrażone w judykaturze, że zastosowanie art. 5 kc, jako podstawy oddalenia powództwa windykacyjnego, jest co do zasady niedopuszczalne, a okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy dotyczące pozwanych nie są tego typu, które uzasadniałyby ochronę interesów długoletniego posiadacza przed żądaniami właściciela, których w tych konkretnych warunkach nie można uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego czy stanowiącymi nadużycie prawa – por. wyrok s. apel. w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 815/12, opubl. LEX nr 1315732, wyrok SN z dnia 23 września 1992r. w sprawie o sygn. akt II CRN 99/92, opubl. LEX nr 9086, wyrok SN z dnia 3 października 2000r. w sprawie o sygn. akt I CKN 287/00, opubl. OSN 2001, Nr 3, poz. 43, wyrok SN z dnia 18 stycznia 2007r. w sprawie o sygn. akt I CSK 223/06, opubl. OSP 2008/3/25, postanow. SN z dnia 19 września 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 735/12, opubl. LEX nr 1523246, por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 6 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1177/12, opubl. LEX nr 1314924.

Należy przy tym wskazać, iż zasady współżycia społecznego, na które powołuje się osoba zajmująca bez tytułu prawnego nieruchomość budynkową, nie mogą uzasadniać trwałego pozbawienia właściciela uprawnienia do wyłącznego korzystania z nieruchomości. Stosownie do art. 140 kc z faktu przysługiwania powodowi prawa własności nieruchomości wynika jego uprawnienie do korzystania z tej nieruchomości (gruntu i znajdującego się na nim budynku jako jego części składowej) z wyłączeniem innych osób. Ograniczenie własności w drodze ustawy dopuszczalne jest jedynie w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności (art. 64 ust. 3 Konstytucji RP). Naruszeniem tym byłoby zaś trwałe pozbawienie właściciela podstawowego uprawnienia właścicielskiego, jakim jest korzystanie z przedmiotu własności z wyłączeniem innych osób – por. wyrok SN z dnia 27 maja 1999r. w sprawie o sygn. akt II CKN 337/98, opubl. OSNC 1999/12/214.

W stosunku do pozwanych nie występują ani obligatoryjne ani fakultatywne przesłanki przyznania uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu przewidziane w art. 14 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2022.172 – t.j. ze zm.).

Stosownie do treści art. 14 ust. 1 zd. 1 w/w w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy.

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę podziela stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001r. w sprawie o sygn. akt III CZP 66/01, opubl. OSNC 2002/9/109 zgodnie, z którym przepisy art. 14 i 15 w/w ustawy mają zastosowanie w sprawach o opróżnienie lokalu przeciwko osobom, które były lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, co przy konstatacji, że pozwani pozostają w hipotezie pojęcia „lokator” w rozumieniu cyt. przepisów i przy ustaleniu, iż pozwani posiadają w związku z rodzajem, charakterem i wysokością uzyskiwanych dochodów obiektywną możliwość nabycia na własność lub wynajęcia innej nieruchomości, która zabezpieczy ich potrzeby mieszkaniowe, daje asumpt do uznania, iż pozwanym nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

W warunkach niniejszego postępowania zaistniały jednak podstawy do odroczenia wykonania eksmisji.

Zgodnie z art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Przepis ten ma zastosowanie fakultatywne i z urzędu.

Pozwani od wielu lat mieszkają w spornej nieruchomości, jest to ich centrum życiowe. Przy uwzględnieniu, że pozwani nie posiadają żadnych nieruchomości oraz tytułu prawnego o charakterze rzeczowym, obligacyjnym lub faktycznym do zamieszkania w innym budynku lub lokalu oraz w obecnej sytuacji materialnej pozwanych niezbędny jest czas na zorganizowanie przez nich nowych warunków egzystencjonalnych. W związku z tym niezwłoczne wykonanie wyroku narażałoby pozwanych na znaczne niedogodności.

Termin odroczenia – przy dołożeniu należytej staranności – powinien umożliwić stronie pozwanej dokonanie rozliczeń finansowych, związanych zakończeniem związku małżeńskiego, w tym z budową domu na nieruchomości powódek, nawet gdyby strony nie osiągnęły porozumienia i stanęły przed koniecznością sądowego podziału majątku (por. art. 45 § 1 i 2 kro). Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii pozwoli pozwanym na podjęcie racjonalnej decyzji odnośnie zabezpieczenia swoich potrzeb mieszkaniowych.

Jednocześnie okres odroczenia wykonania eksmisji nie jest na tyle długi by kolidować z interesami powódek. Odroczenie terminu wydania nieruchomości nie powinno więc stanowić szczególnej niedogodności dla powódek, które posiadają zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe i obecnie nie planują powrotu do spornej nieruchomości. Szczególnie, iż wobec skutecznego wypowiedzenia umowy użyczenia powódki uzyskały możliwość domagania się od pozwanych wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (por. art. 224 § 2 kc).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc i art. 108 § 1 kpc i art. 105 § 1 kpc w zw. z § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t.) oraz w oparciu o treść art. 27 pkt 11 i art. 19 ust. 3 pkt 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2022.1125 – t.j.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2021.1923 – t.j. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w sentencji wyroku.