Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

6 marca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2024 roku w Sieradzu

odwołania L. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z 19 maja 2023 r. nr (...)

w sprawie L. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z udziałem zainteresowanej K. K. (1)

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że L. B. (1) jako pracownik u płatnika składek K. K. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 sierpnia 2022 roku.

Sygn. akt IV U 23/24

UZASADNIENIE

Decyzją z 19.05.2023r., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 1 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022r. poz. 1009 ze zm.), art. 58§2, art. 83§1 k.c. w zw. z art. 11, art. 22§1, art. 300 k.p., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że L. B. (1) jako pracownik u płatnika składek K. K. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.08.2022r.

Nie podzielając powyższej decyzji L. B. (1) w dniu 26.10.2023r. złożyła odwołanie, wnosząc o zmianę decyzji poprzez ustalenie, że od 1.01.2022r., podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu chorobowemu od 1.01.2022r. Wnosiła także o przywrócenie terminu do złożenia odwołania. Uzasadniając wniosek o przywrócenie terminu wskazywała, że niezłożenie odwołania w terminie spowodowane było błędną informacją, którą otrzymała od pracownika ZUS.

Do odwołania przyłączyła się zainteresowana K. K. (1).

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego ustanowiony w sprawie wnosił o odrzucenie odwołania na podstawie art. 477 ⁹§3 kpc, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. B. (1), ur. (...), od 10.07.2020r. jest magistrem kosmetologii.

M. K. z żoną – K. K. (1) prowadzą w O. działalność gospodarczą. Są to gabinety podologiczne, które znajdują się we wspólnym lokalu. Przedmiotem działania firm jest obsługa klientów, wykonywanie zabiegów podologicznych z zakresu pielęgnacji i profilaktyki stóp. Firma pod którą prowadzi działalność K. K. (1) również nazywa się (...), tak jak firma jej męża. W gabinecie jest fotel podologiczny wyposażony we frezarkę. Urządzenie do sterylizacji narzędzi jest jedno. W gabinecie jest jeden ogólny kalendarz zabiegów i karty zabiegowe. Są dwa stanowiska, w dwóch oddzielnych pomieszczeniach. W firmie jest ewidencja czasu pracy, są karty z godzinami pracy. Gabinety są otwarte w tych samych godzinach. M. K. od 1,5 roku zatrudnia dwóch pracowników: od maja 2022r. - D. K., która w styczniu otrzymała przedłużenie umowy na czas nieokreślony i od 2020r. J. L., na podstawie umów o pracę. K. K. (1) obecnie nie zatrudnia żadnej osoby. W okresie studiów wnioskodawczyni była zatrudniona u K. K. (1) na podstawie umowy zlecenie. Po ukończeniu studiów wnioskodawczyni została zatrudniona na podstawie umowy o pracę u K. K. (1), a po urodzeniu dziecka korzystała z urlopu macierzyńskiego. Wnioskodawczyni jest doskonałym fachowcem. W okresie od 1.03.2022 – 31.05.2022, odwołująca została ponownie zatrudniona przez M. K. na podstawie umowy o pracę, jako podolog, w pełnym wymiarze czasu pracy z najniższym wynagrodzeniem krajowym – 3010zł. wynagrodzeniem. Po maju 2022r. M. K. i K. K. (1) zaproponowali wnioskodawczyni bon zatrudnieniowy z Urzędu Pracy; chcieli mieć skarżącą w swoim zespole. Bon zatrudnieniowy gwarantuje pracownikowi zatrudnienie na 1,5 roku oraz dofinansowanie pracodawcy do składek przez 1 rok. Decyzją Powiatowego Urzędu Pracy w O. L. B. (1) została uznana za osobę bezrobotną od 6.06.2022r.

Na podstawie umowy o pracę z 27.07.2022r., zawartej pomiędzy L. B. (1), a (...), L. B. (1) została zgłoszona jako pracownik na podstawie umowy o pracę na czas określony od 1.08.2022 – 1.02.2024 na stanowisku podolog w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem brutto 3010,00zł. Do jej zadań należało wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie kończyn dolnych. Bezpośrednim przełożonym była K. K. (1). Praca wykonywana była w siedzibie firmy w systemie zmianowym, od 8.00 -16.00 lub od 12.00 - 20.00. Wnioskodawczyni wynajmowała wówczas mieszkanie przy (...). Odległość do pracy wynosiła ok. 500-600m. Odwołująca 2 tygodnie pracowała w godzinach 8 -16, a tydzień w godzinach od 12 - 20. Średnio wn – i przyjmowała 6-8 klientów dziennie. Zazwyczaj terminarz wizyt był wypełniony od 8 - 20. M. K. raz dziennie był w gabinecie. K. K. (1) też bywała w gabinecie. Początkowo wynagrodzenie w gotówce wypłacała wnioskodawczyni K. K. (1), czasami M. K.. Potem wynagrodzenie było przelewane na konto.

K. K. (1) wydawała polecenia wnioskodawczyni, widywała się z nią, razem omawiały przypadki. Jest kalendarz podzielony na konkretne osoby. Klient decyduje, czy chce się dostać do konkretnej osoby, czy np. zależy mu na czasie.

K. K. (1) czasami pakuje sprzęt i jeździ do domów klientów, u których wykonuje usługi. Początkowo wnioskodawczyni obsługiwała od 4 do 10 osób dziennie. W sezonie letnim kolejka oczekiwania chętnych do gabinetu była około 2 miesięczna. Ok. 70% klientów stanowią stali klienci. Klient otrzymując paragon może powziąć wiadomość o tym, kto go obsłużył.

Wnioskodawczyni pracując u K. K., a potem u M. K., obsługiwała tych samych klientów, klienci wracali do odwołującej. Wnioskodawczyni zgłaszała M. K. wiadomości dot. urlopów, wniosków urlopowych. J. L. była razem z wnioskodawczynią na konferencji podologicznej we W. w 2022r.; było to 2 – dniowe szkolenie, które opłacał pracodawca (zeznania wnioskodawczyni, zeznania zainteresowanej, zeznania świadków: M. K., J. L., D. K. – na nagraniu CD – 00:16:07 – 01:18:41 k. 220/akta sprawy; oryginał akt osobowych skarżącej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym oraz w niniejszej sprawie. Fakty związane z zatrudnieniem i przebiegiem pracy skarżącej od 1.08.2022r., Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawczyni i zainteresowanej. W ocenie Sądu zeznania są logiczne i wiarygodne. Ponadto w oparciu o zeznania świadków: M. K., J. L., D. K., Sąd ustalił fakty związane z zatrudnieniem i wykonywaniem zatrudnienia w wyuczonym zawodzie skarżącej u K. K. (1) oraz dodatkowo, fakty związane z prowadzeniem i charakterem działalności przez K. K. (1), miejsc prowadzenia działalności przez świadka M. K. i K. K. (1), pracowników i podstaw, miejsc wykonywania pracy, Sąd ustalił na podstawie zeznań świadka M. K.. W ocenie Sądu zeznania są wiarygodne i brak podstaw by odmówić im mocy dowodowej. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także akta osobowe skarżącej, które zostały załączone w oryginale.

W świetle wskazanych powyżej dowodów, Sąd doszedł do przekonania, że wyłączenie przez ZUS wnioskodawczyni z obowiązkowych ubezpieczeń - emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego od 1.08.2022r., było błędne. Zdaniem Sądu okoliczności sprawy wskazują, że zatrudnienie skarżącej nie było czynnością pozorną. Odwołująca przed 1.08.2022r., w okresie studiów, była zatrudniona u K. K. (1) na podstawie umowy zlecenie. Po ukończeniu studiów wnioskodawczyni została zatrudniona na podstawie umowy o pracę u K. K. (1). Wnioskodawczyni jest doskonałym fachowcem. W okresie od 1.03.2022 – 31.05.2022, odwołująca została ponownie zatrudniona przez M. K. na podstawie umowy o pracę, jako podolog, w pełnym wymiarze czasu pracy z najniższym wynagrodzeniem krajowym – 3010zł. wynagrodzeniem. Po maju 2022r. M. K. i K. K. (1) zaproponowali wnioskodawczyni bon zatrudnieniowy z Urzędu Pracy, ponieważ chcieli mieć skarżącą w swoim zespole. Bon zatrudnieniowy gwarantuje pracownikowi zatrudnienie na 1,5 roku oraz dofinansowanie pracodawcy do składek przez 1 rok. Podkreślić trzeba, że L. B. (1) posiada odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Dowodem potwierdzającym faktyczne wykonywanie obowiązków pracowniczych przez L. B. (1) są zeznania świadków: M. K., J. L., D. K., zeznania zainteresowanej, screeny rozmów z pracodawcą oraz współpracownicami, zdjęcia efektów pracy.

Uznając materiał dowodowy za wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia, na podstawie art. 235 ²§1 pkt 3 k.p.c., Sąd pominął dowód z akt osobowych J. L. i D. K. jako zbędny w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że w ocenie Sądu, biorąc pod uwagę zeznania wnioskodawczyni, z których wynika że uchybienie terminu do złożenia odwołania było przez nią niezawinione i nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącej, a ponadto przekroczenie terminu do złożenia odwołania nie jest nadmierne, Sąd nie znalazł podstaw do odrzucenia odwołania, o co wnosił pełnomocnik ZUS.

Charakter zatrudnienia w ramach umowy o pracę ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia uprawnień osoby świadczącej pracę. Uprawnienia pracownicze, takie jak szczególna ochrona wynagrodzenia, płatny urlop, świadczenia ubezpieczeniowe w przypadku niezdolności do pracy i inne, z mocy przepisów prawa pracy przysługują bowiem tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i nie znajdują zastosowania do osób świadczących pracę na podstawie innych umów. Zgodnie z art. 22 k.p., umowa o pracę stanowi dwustronną czynność prawną, w ramach której pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, pracownik zaś do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Umowa o pracę dochodzi do skutku, gdy strony złożą zgodne oświadczenie co do jej istotnych postanowień (por. postanowienie SN z 22.11.1979r., III PZ 7/79).

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że stosunek pracy został wykreowany wyłącznie celem uzyskania przez wnioskodawczynię korzyści z ubezpieczeń społecznych i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę miała stanowić przede wszystkim narzędzie realizacji tego celu. Z takim twierdzeniem organu rentowego Sąd Okręgowy nie zgodził się. Oceniając, że umowa nie była pozorna, Sąd Okręgowy wiązł pod uwagę, że za taką nie można uznać umowy, która w rzeczywistości była wykonywana, tj. takiej, w ramach której pracownik faktycznie świadczy na rzecz pracodawcy pracę podporządkowaną. O fikcyjności umowy o pracę świadczy zamiar nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, bez rzeczywistego wykonywania tej umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28.02.2001r., sygn. akt UK 244/00 , wyrok z 13.06.2006r ., sygn. akt II UK 202/05). W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (wyrok SN z 4.08.2005r., II UK 320/04). Kreacja stosunku pracy powoduje zawsze konsekwencje prawne nie tylko bezpośrednio w sferze jego treści, ale także w wielu innych dziedzinach. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek spełnienia się przewidzianych przez ustawy przesłanek. Strony mogą kierować się takim celem i nie można czynić im zarzutu dążenia do celu sprzecznego z ustawą. Skoro osiągnięcie celu uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczne z ustawą, strony zmierzające do takiego celu nie dokonują obejścia ustawy. Zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, nie jest powiązane z zamiarem obejścia ustawy. Stwierdzenie, że umowa zmierza do obejścia ustawy wymaga zatem poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych, dotyczących okoliczności jej zawarcia i celu, jaki strony zamierzały osiągnąć (por. uchwała SN z 8.03.1995r., I PZP 7/95, wyrok z 23.09.1997r., I PKN 276/97).

Nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14.03.2001r., II UKN 258/00, wyrok z 25.01.2005r., II UK 141/04, wyrok z 5.10.2005r., I UK 32/05).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu Okręgowego całokształt zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi do przekonania, że strony faktycznie realizowały zawartą od 1.08.2022r. umowę o pracę, bowiem wnioskodawczyni faktycznie wykonywała obowiązki jako podolog, otrzymując w zamian umówione wynagrodzenie, co zostało wykazane wskazanymi na wstępie dowodami. W związku z tym brak podstaw do przyjęcia cech pozorności stosunku pracy w rozumieniu art. 58§1 i §2 k.c.

Mając na uwadze podniesione okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że L. B. (1) jako pracownik u płatnika składek K. K. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1.08.2022r.