Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2023r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2023r. w Warszawie

sprawy U. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

przy udziale (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

na skutek odwołania U. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 15 czerwca 2022 roku, numer (...)- (...) (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że U. M. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 stycznia 2022 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

U. M. w dniu 19 lipca 2022r. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 15 czerwca 2022r., numer (...)- (...) (...). Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

a)  art. 22 § 1 Kodeksu pracy, poprzez jego niewłaściwą wykładnię, a w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, jakoby ubezpieczona nie wykonywała żadnej pracy z tytułu zawartej umowy o pracę, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, kompetencje oraz doświadczenie zawodowe bezsprzecznie potwierdzają, że wykonywała obowiązki pracownicze nałożone w ramach umowy o pracę;

b)  art. 140 Kodeksu pracy, poprzez jego niewłaściwą interpretację, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że w ocenie organu rentowego, na podstawie umowy o pracę, ubezpieczona nie mogła świadczyć pracy w zadaniowym systemie pracy, podczas gdy zasady współżycia społecznego, logika oraz doświadczenie życiowe wskazują jednoznacznie, iż specyficzny zakres obowiązków radcy prawnego, ogromna odpowiedzialność, uzyskiwanie wyższych zarobków od przeciętnego pracownika, w pełni uzasadniają zadaniowy system pracy na tym stanowisku;

c)  art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że z uwagi na fakt bycia córką współwłaściciela mniejszościowego (...) sp. z o.o. i podjęcia zatrudnienia po pięciu latach działania spółki, ubezpieczona nie powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 stycznia 2022r., podczas gdy prawidłowe zastosowanie tego przepisu prowadziłoby do wniosku, że twierdzenia organu rentowego w tym zakresie są nieuzasadnione;

d)  naruszenie art. 83 § 1 ustawy Kodeks cywilny, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, że umowa o pracę łącząca ubezpieczoną z (...) sp. z o.o. była pozorna, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, treść umowy o pracę, kompetencje, zdobyte przez nią doświadczenie oraz niewątpliwe przyczynienie się do rozwoju działalności spółki, potwierdzają, że umowa ze spółką była w rzeczywistości zawarta i faktycznie wykonywana;

e)  błędną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym korespondencji e-mail, zeznań ubezpieczonej oraz zeznań złożonych przez (...) sp. z o.o., podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że dowody zgromadzone w sprawie w sposób niebudzący wątpliwości dotyczą faktycznego świadczenia przez U. M. pracy na rzecz jej pracodawcy, tj. (...) sp. z o.o.

Z uwagi na powyższe ubezpieczona wniosła o uwzględnienie odwołania oraz o:

I.  zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 stycznia 2022r.;

II.  zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych,

ewentualnie, w przypadku nieuwzględniania powyższego wniosku, o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że treść zaskarżonej decyzji oraz motywy przedstawione w jej pisemnym uzasadnieniu są dotknięte istotnymi błędami, co w pełni uzasadnia poddanie wskazanego rozstrzygnięcia kontroli Sądu. Prawidłowa ocena całokształtu materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że jako pracownik (...) sp. z o.o., zatrudniony na podstawie umowy o pracę, podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom od dnia 1 stycznia 2022 roku. Dalej ubezpieczona powołała się na wynikające z art. 22 k.p. najważniejsze cechy stosunku pracy i wskazała, że niewątpliwie posiada je umowa o pracę zawarta pomiędzy nią a spółką. Zaznaczyła, że została zatrudniona na stanowisku radcy prawnego, a powierzone jej obowiązki wymagały od niej specjalistycznej wiedzy i kwalifikacji, które niewątpliwie posiada. Istotnym jest także, że z uwagi na jej wcześniejsze zatrudnienie w grupie (...), pracodawca zawierając sporną umowę o pracę, miał pełną świadomość co do posiadanych przez nią kwalifikacji. Ubezpieczona wskazała, że ma ponad 10-letnie doświadczenie w branży prawniczej, posiada również szerokie doświadczenie w zakresie zbliżonym do profilu działalności spółki, tj. w zakresie windykacji masowej oraz działalności finansowej. Ponadto, praca na stanowisku radcy prawnego charakteryzuje się ogromną odpowiedzialnością (w tym również odpowiedzialnością dyscyplinarną), co w rezultacie prowadzi do osiągania wyższych zarobków. W związku z powyższym otrzymywała wynagrodzenie na podstawie umowy o pracę ze spółką w pełni adekwatne do posiadanych umiejętności, wykształcenia, kwalifikacji oraz wieloletniego doświadczenia w obsłudze, m.in. spółek z rynku finansowego, na rynku polskim i zagranicznym, co zostało szerzej udokumentowane, a co organ rentowy pominął.

Następnie U. M. wskazała, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych popełnił istotne błędy w zakresie relacji stron zawartej umowy o pracę. Ubezpieczona podkreśliła, że wbrew twierdzeniom organu rentowego, pomiędzy nią a (...) sp. z o.o., reprezentowaną przez prezesa zarządu J. S., nie istnieje żaden stosunek rodzinny. Wspólnik spółki, będący jej wspólnikiem mniejszościowym, nie może reprezentować spółki i nie jest stroną stosunku pracy. Co więcej, wspólnik (...) sp. z o.o. nie ma żadnego wpływu na bieżącą działalność spółki, a tym samym nie ma uprawnień do decydowania o tym, z kim spółka zamierza zawrzeć umowę o pracę. Takie kompetencje należą do prezesa zarządu, który jest organem uprawnionym do reprezentowania (...) sp. z o.o. przed osobami trzecimi. Niezależnie od powyższego ubezpieczona podkreśliła, iż obowiązujące przepisy prawa nie zakazują zatrudniania własnych dzieci. Wskazała również, że obowiązujące prawo nie zakazuje zawiązania trzech umów o pracę pomiędzy pracownikiem a pracodawcą/pracodawcami, zwłaszcza jeśli chodzi o pracę na stanowisku radcy prawnego. W dalszej kolejności ubezpieczona powołała się na przepisy ustawy o radcach prawnych, tj. art. 17 i 18 tej ustawy i podkreśliła, że stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w tym zakresie pozostaje gołosłowne, tym bardziej, że ubezpieczona świadczyła pracę w spółce w zadaniowym systemie pracy. Zatem nic nie stało na przeszkodzie, aby jako doświadczony radca prawny z bogatym wykształceniem zdobytym w Polsce, ale również za granicą, wykonywała z sukcesem pracę nie tylko na rzecz spółki, ale również innych podmiotów, tym bardziej, iż w sposób w pełni świadomy wyraziła zgodę na nawiązanie stosunku pracy z (...) sp. z o.o. Niedopatrzeniem organu rentowego jest także fakt, iż w związku z podjęciem zatrudnienia w (...) sp. z o.o. i zapewnieniem realizacji zadań w tej spółce, z dniem 31 grudnia 2021r. zakończyła stosunek pracy z inną spółką, tj. (...). (...) S.A., na dowód czego przedstawiła świadectwo pracy.

Dodatkowo U. M. podniosła, że (...) sp. z o.o. faktycznie istnieje od września 2017 roku, jednakże przez długi czas działalność spółki była bardzo ograniczona. Przed styczniem 2022r. spółka zatrudniała średnio jednego zleceniobiorcę ze składką zdrowotną, natomiast począwszy od 1 stycznia 2022r. zatrudniła nowych pracowników na umowy o pracę oraz umowy cywilnoprawne w liczbie aż 100 osób. Intensywny i dynamiczny rozwój spółki niewątpliwie spowodował potrzebę zatrudnienia jej na stanowisku radcy prawnego, a potwierdzeniem tego jest chociażby fakt, iż proces zatrudniania nowych osób wiąże się z potrzebą tworzenia regulacji prawnych w tym zakresie i niewątpliwie nie mógł być prawidłowo prowadzony bez opinii prawnych i wsparcia profesjonalisty w tej dziedzinie. Przedstawione w toku postępowania prowadzonego przez organ rentowy dowody w postaci wybiórczej korespondencji e-mail świadczą niewątpliwie o tym, że w rzeczywistości wykonywała obowiązki nałożone na nią w umowie o pracę, dotyczące np. polityki flotowej (...); umowy aplikacji (...) (...) (...); umowy dotyczącej szkolenia (...); zasad współpracy pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o.; pełnomocnictw dla doradców klienta (...) sp. z o.o.; czy też ewidencji pojazdów - kilometrówki (...) sp. z o.o. Poza tym wykonywała szereg obowiązków związanych z udziałem w spotkaniach zarządu, opiniowała oraz tworzyła umowy o pracę, negocjowała warunki umów z kontrahentami spółki. Miała znaczący wpływ na tworzenie strategii biznesowej firmy oraz dostosowywanie jej nowego profilu działalności do obowiązujących przepisów prawa.

W związku z powyższym żadna zatem z przesłanek określonych przez art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego nie została udowodniona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który swoim działaniem naruszył art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (odwołanie z 19 lipca 2022r., k. 3-7 a.s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej się na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy powołał się na przepisy ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując, że do zakresu działania Zakładu należy m.in. stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, a także ocena zawartych umów o pracę w celu zapobieżenia uzyskiwania ochrony ubezpieczeniowej, w tym świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przez osoby do tego nieuprawnione. W przypadkach budzących wątpliwości Zakład podejmuje postępowania wyjaśniające, których celem jest zbadanie, czy roszczenie osoby występującej o wypłatę świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest uzasadnione. Dalej organ rentowy, powołując się na treść art. 22 § 1 k.p. oraz orzecznictwo (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 31 października 2018r., III AUa 27/18) zaznaczył, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym, uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron, po stronie pracownika musi zatem istnieć chęć świadczenia pracy oraz obiektywna możliwość jej świadczenia, a po stronie pracodawcy potrzeba zatrudnienia i korzystania z tej pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być więc rzeczywista realizacja treści stosunku pracy w znaczeniu ustawowym w granicach zakreślonych zawartą umową.

W dalszej części organ rentowy podkreślił, że w toku postępowania wyjaśniającego oraz w wyniku analizy danych zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej i płatnika ustalono, że U. M. w dniu 27 stycznia 2022r. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony od dnia 1 stycznia 2022r., w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 19.642,43 zł brutto, na stanowisku radcy prawnego. Niezdolność do pracy powstała już po dwóch miesiącach od zatrudnienia, tj. od dnia 1 marca 2022r. Poza tym analiza zebranego w sprawie materiału wykazała, że (...) sp. z o. o. działa od 25 września 2017r. i zajmuje się obsługą portfeli wierzytelności oraz kompleksowym prowadzeniem procesów windykacyjnych, specjalizując się w windykacji terenowej i telefonicznej. Jak wynika z zeznań U. M., jest ona również pracownikiem dwóch innych spółek z grupy (...) (...). Ustalono również, że U. M. jest córką jednego ze (...) spółki - (...), a powodem jej zatrudnienia była konieczność zapewnienia kompleksowej obsługi prawnej spraw prowadzonych przez spółkę, przede wszystkim w zakresie świadczenia pomocy prawnej. Jak wynika z dalszych zeznań, U. M. jest radcą prawnym i posiadała odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje do objęcia powierzonego jej stanowiska. W umowie o pracę miała określony bardzo szeroki zakres obowiązków. Pracę miała wykonywać od poniedziałku do piątku w zadaniowym systemie pracy w W. przy ulicy (...). Do obowiązków ubezpieczonej miało należeć między innymi: doradztwo, obsługa prawna spółki, sporządzanie pism procesowych, dokonywanie interpretacji i analiz prawnych, zastępstwo prawne oraz wiele innych czynności. W opinii organu rentowego zastanawiający jest fakt, że potrzeba zatrudnienia radcy prawnego w spółce pojawiła się dopiero po pięciu latach jej działania, a U. M. została zgłoszona do ubezpieczeń dopiero, gdy w bliskiej perspektywie pojawiła się możliwość długiej nieobecności związanej z macierzyństwem. Nie bez znaczenia zapewne jest w tych okolicznościach fakt, że U. M. jest córką współwłaściciela spółki. Natomiast w orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd w zakresie tego, iż relacja stron winna być brana pod uwagę przy ocenie kwestionowanej umowy o pracę.

Następnie ZUS podkreślił, że potrzeba zatrudnienia radcy prawnego w spółce wystąpiła dopiero w szóstym roku od jej powstania i gdy U. M. po zaledwie dwóch miesiącach stała się niezdolna do pracy nie zatrudniono nikogo na jej zastępstwo. Proces rekrutacyjny trwa już pięć miesięcy. Z powyższego wynika zatem w sposób jednoznaczny, że nie było rzeczywistej potrzeby gospodarczej zatrudnienia U. M., skoro firma zarówno we wcześniejszym okresie nie zatrudniała, jak też do tej pory nie zatrudniła pracownika zajmującego się obsługą prawną spółki. Kolejnym istotnym aspektem sprawy jest fakt, że zgłoszenia do ubezpieczeń U. M. dokonano prawie miesiąc po ustawowym terminie, tj. 27 stycznia 2022r., natomiast zgodnie z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, a zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

Dodatkowo organ rentowy podkreślił, że przedstawiono materiał dowodowy w postaci korespondencji mailowej U. M., który jednak w żaden sposób nie potwierdza, że dotyczy pracy wykonanej dla tej konkretnej spółki. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że strony zeznały, że ubezpieczona wykonywała pracę dla spółek z grupy (...) (...), a na podstawie korespondencji załączonej do akt sprawy nie można w sposób jasny i bez żadnej wątpliwości stwierdzić, że dotyczyła ona spółki (...) sp. z o. o.

Ustalenia faktyczne, w ocenie organu rentowego, jednoznacznie wskazują na to, że zakwestionowany stosunek pracy od początku miał znaczenie czysto instrumentalne i służyć miał jedynie umożliwieniu U. M. uzyskania ochrony ubezpieczeniowej i w konsekwencji nienależnych wysokich świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Równocześnie ZUS zaznaczył, że z informacji zaewidencjonowanych w systemie informatycznym Zakładu na koncie ubezpieczonej wynika, że U. M. posiada już dwa pracownicze tytuły do ubezpieczeń, w wymiarze pełnego etatu. Organ rentowy wyraził wątpliwość co do faktycznej możliwości godzenia przez ubezpieczoną pracy na trzech pełnych etatach. W tym kontekście nie jest przekonujący nawet argument w postaci zadaniowego systemu pracy, jaki miała ubezpieczona. Powołując się na doświadczenie życiowe, ZUS wskazał, że żaden pracodawca nie zatrudnia pracownika na pełen etat w zadaniowym systemie pracy, z bardzo wysokim wynagrodzeniem (nawet jak na warunki zatrudniania radców prawnych), aby korzystać z jego pracy w minimalnym czasie, a wręcz przeciwnie, z reguły praca powierzona pracownikowi wymaga poświęcenia więcej czasu niż standardowe 8 godzin (szczególnie dzieje się tak w sytuacji, gdy wysokość wynagrodzenia jest znacząca).

Biorąc pod uwagę poczynione ustalenia, organ rentowy ocenił, że uprawnione jest twierdzenie, że zgłoszenie U. M. do ubezpieczeń społecznych przez (...) sp. z o. o. było pozorną czynnością prawną, o której mowa w art. 83 § 1 k.c., mającą na celu zapewnienie jej kolejnej ochrony ubezpieczeniowej na wypadek choroby i macierzyństwa. Pozorny charakter zatrudnienia jednoznacznie potwierdzają takie okoliczności jak: zgłoszenie do pracowniczych ubezpieczeń społecznych, dokonane po ustawowym terminie; kolejna, trzecia już umowa o pracę zawarta na pełen etat, a także powstanie niezdolności do pracy zaledwie dwa miesiące od zatrudnienia. Również czas i kolejność działań podejmowanych przez spółkę, wiodących do zgłoszenia U. M. do ubezpieczeń społecznych, jednoznacznie wskazuje na fakt pozorności przedmiotowego zgłoszenia. Gdyby jednak Sąd nie podzielił argumentu o pozorności zatrudnienia U. M., to przedmiotowa sprawa powinna być poddana analizie, jeżeli chodzi o sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Orzecznictwo dopuszcza możliwość stosowania przepisów prawa cywilnego (w tym art. 58 k.c.) przy rozstrzyganiu sporów z zakresu ubezpieczeń społecznych, przy czym dotyczy to kwestii ważności czynności prawnej, która kreuje stosunek prawny, stanowiący tytuł do podlegania ubezpieczeniom społecznym. Jako jedną z przesłanek nieważności czynności prawnej przepis art. 58 k.c. wskazuje sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. W analizowanej sprawie doszło do wyraźnego naruszenia równowagi pomiędzy udziałem w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego (z tytułu kwestionowanego zatrudnienia), a wysokością świadczeń wypłacanych z tego funduszu. Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego na krótko przed absencją, skutkującą wystąpieniem z roszczeniem zasiłkowym, nie da się postrzegać jako etycznego i uczciwego wobec innych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych. Zmierza ono bowiem wprost do świadomego osiągnięcia nieuzasadnionych korzyści z tego systemu kosztem pozostałych ubezpieczonych partycypujących w tworzeniu funduszu chorobowego, którzy pokrywaliby w zasadzie w całości wydatki związane z wypłacanym zasiłkiem, gdyż wkład samej ubezpieczonej, wyrażający się składkami na ubezpieczenie chorobowe zadeklarowanymi z tego tytułu, był marginalny (odpowiedź na odwołanie z dnia 10 sierpnia 2022r., k. 9-11 a.s.).

Płatnik składek (...) sp. z o.o. wniósł o uwzględnienie odwołania U. M. poprzez zmianę zaskarżonej decyzji i stwierdzenie, że U. M., jako pracownik płatnika składek, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 stycznia 2022 roku. Wskazał również, że popiera stanowisko ubezpieczonej i jej argumenty, przedstawione w odwołaniu z 19 lipca 2022r., które zostały rozwinięte w piśmie procesowym z 2 listopada 2022r. (pismo płatnika składek z 2 listopada 2022r., k. 156-166 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 25 września 2017r. Przedmiotem przeważającej działalności spółki jest działalność wspomagająca usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (wydruk z KRS, k. 176-180 a.s.).

U. M., ur. (...), ukończyła studia na Wydziale Prawa i Administracji (...) i w dniu 31 maja 2005r. uzyskała tytuł magistra prawa. W dniu 13 lipca 2007r. ukończyła studia podyplomowe „Wycena nieruchomości” w Szkole (...) oraz posiada dyplom (...) (...) (...) (...) (...) (...) uzyskany na (...) University i certyfikat z University of (...) w L.. W 2013r. zdobyła uprawnienia radcy prawnego - nr wpisu (...) (...) (dylom ukończenia studiów magisterskich na kierunku prawo, świadectwo ukończenia studiów podyplomowych z dnia 13 lipca 2007r., kopia legitymacji radcy prawnego, zaświadczenie z dnia 6 grudnia 2012r. o ukończeniu aplikacji radcowskiej, dyplom (...) (...) (...) (...) (...) (...) uzyskany na (...) University i certyfikat z University of (...) – akta ZUS).

Ubezpieczona od 2013r. czynnie wykonuje zawód radcy prawnego. Od 24 czerwca 2013r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą Kancelaria Radcy Prawnego U. M. (działalność została zawieszona w marcu 2022r.). Specjalizuje się w obsłudze spółek kapitałowych, w tym spółek publicznych, a także obsłudze prawnej podmiotów rynku finansowego oraz w prowadzeniu procesów sądowych z zakresu rozliczeń finansowych pomiędzy przedsiębiorcami. Posiada doświadczenie w obsłudze wierzytelności masowych, windykacji wierzytelności oraz w tworzeniu procesów windykacyjnych na różnych etapach (polubownym, sądowym, egzekucyjnym). Od 1 czerwca 2017r. do 31 grudnia 2019r. była zatrudniona w Urzędzie Marszałkowskim Województwa (...) w W. w Departamencie Organizacji na stanowisku radcy prawnego. Poza tym od 2017r. pracowała na rzecz grupy (...). Prowadziła wówczas obsługę spółek (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. oraz (...). (...) S.A. W okresie od 25 września 2017r. do 27 grudnia 2021r. była prokurentem (...) sp. z o.o. Od 19 kwietnia 2018r. do 15 lutego 2021r. była członkiem rady nadzorczej (...) sp. z o.o., a od 1 lutego 2021r. została zatrudniona w tej spółce na stanowisku radcy prawnego. Z kolei w (...) sp. z o.o. od 4 września 2017r. do 21 grudnia 2020r. pełniła funkcję prezesa zarządu, od 21 grudnia 2020r. do 22 lutego 2021r. była członkiem zarządu spółki, zaś od 1 lutego 2021r. została zatrudniona na stanowisku radcy prawnego. Z kolei w (...).C.. S.A. w okresie od 9 września 2020r. do 18 czerwca 2021r. była członkiem rady nadzorczej, a od 1 kwietnia 2021r. do 31 grudnia 2021r. była zatrudniona na stanowisku radcy prawnego (dane z wpisu w rejestrze REGON, świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 2019r., świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 2021r., wyjaśnienia ubezpieczonej złożone w postępowaniu wyjaśniającym przed organem rentowym- akta ZUS).

W związku z pracą ubezpieczonej od 1 sierpnia 2017r. na rzecz (...) sp. z o.o. odprowadzone zostały składki za okres od sierpnia 2017r. do września 2022r. w łącznej kwocie 236.806,68 zł. Z racji tego, że w (...) sp. z o.o. od 1 marca 2018r. do 1 lutego 2021r. U. M. była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako członek rady nadzorczej, a od 1 lutego 2021r. w oparciu o umowę o pracę na stanowisku radcy prawnego, to odprowadzone za nią składki za okres od kwietnia 2018r. do września 2022r. wyniosły łącznie 164.337,54 zł. Natomiast w okresie od 10 września 2020r. do 1 kwietnia 2021r., w związku z członkostwem w radzie nadzorczej (...). (...) S.A. oraz od 1 kwietnia 2021r. do 31 grudnia 2021r. w związku z zatrudnieniem na umowę o pracę na stanowisku radcy prawnego w ww. spółce, składki odprowadzane za ubezpieczoną wyniosły łącznie 51.309,41 zł. Od 1 stycznia 2022r., w związku z zatrudnieniem na stanowisku radcy prawnego w (...) sp. z o.o., składki, które ww. spółka odprowadziła do ZUS od lutego 2022r. do maja 2022r. to łącznie 17.155,49zł. (informacje roczne dla osoby ubezpieczonej ZUS IMIR, k. 62-111 a.s., zestawienie odprowadzonych składek, k. 113-118 a.s.; zaświadczenia ZUS z 19 kwietnia 2022r., k. 303 – 308 a.s.).

W dniu 22 listopada 2021r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) sp. z o.o., podczas którego dokonano zmian w umowie spółki, w tym w zakresie przedmiotu działalności spółki (protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z 21 listopada 2021r., k. 181 – 189 a.s.). W związku z planowanymi zmianami, faktycznie z początkiem roku 2022 (...) sp. z o.o. przekształciła swój model biznesowy, w tym rozszerzyła działalność o działalność świadczoną przez agencje inkasa i biura kredytowe, działalność portali internetowych, przetwarzanie danych oraz zarządzanie stronami internetowymi (hosting) (dane z Krajowego Rejestru Sądowego k. 127-131 a.s.). Spółka zaczęła prowadzić działalność w zakresie masowej windykacji terenowej o zasięgu ogólnopolskim m.in. dla firm pożyczkowych. Doszło w związku z powyższym do przejścia na podstawie 23 ¹ k.p. części zakładu pracy z (...) sp. z o.o. na (...) sp. z o.o. W następstwie tego spółka przejmująca, która wcześniej zatrudniała średnio jednego zleceniobiorcę, za którego odprowadzała składkę zdrowotną, od 1 stycznia 2022r. – wobec zwiększenia się zadań i reorganizacji spółki - zaczęła zatrudniać nowe osoby do pracy. Następowało to zarówno w oparciu umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawne. Część osób zatrudnionych została przejęta z (...) sp. z o.o., część to były osoby nowo zatrudnione. Zatrudnieni zostali m.in. dyrektor zarządzający, kierownicy windykacji terenowej oraz windykatorzy terenowi. Ponadto, z racji tego, że w spółce niezbędna była stała pomoc prawnika, z początkiem roku 2022 zatrudniono radcę prawnego. J. S. – prezes zarządu (...) sp. z o.o., z którym ubezpieczona współpracowała wcześniej – z uwagi na doświadczenie i kompetencje U. M. zdecydował, aby to wskazana osoba zajęła się obsługą prawną spółki. Mniejszościowy wspólnik M. M. – ojciec ubezpieczonej, nie miał wpływu na decyzję prezesa zarządu dotyczącą zatrudnienia córki (zeznania świadka J. K., k. 325-327 a.s., zeznania świadka M. K., k. 341-346 a.s., zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.; zawiadomienie o przejściu części zakładu pracy z 24 listopada 2021r., k. 192 a.s.).

W dniu 31 grudnia 2021r. pomiędzy (...) sp. z o.o. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony od 1 stycznia 2022 roku, na stanowisku radcy prawnego, w wymiarze pełnego etatu, w zadaniowym systemie czasu pracy. W umowie określono wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 10.000 zł netto miesięcznie oraz prawo pracownika do uznaniowych nagród pieniężnych (premii), w tym nagród rocznych za szczególne osiągniecia lub wyniki. Ponadto umowa szczegółowo określała zakres obowiązków ubezpieczonej jako pracownika (umowa o pracę z 31 grudnia 2021r. – akta ZUS).

W dniu 3 stycznia 2022r. U. M. odbyła szkolenie wstępne w dziedzinie BHP (karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP – akta ZUS). Jeśli chodzi zaś o badania wstępne, to przedstawiła pracodawcy orzeczenie lekarskie z 27 stycznia 2021r., ważne do 27 stycznia 2024r., wydane w związku z zatrudnieniem w (...) sp. z o.o., także na stanowisku radcy prawnego (orzeczenie lekarskie z 27 stycznia 2021r. – akta ZUS).

Zgłoszenie U. M. do ZUS w związku z zawarciem umowy o pracę z (...) sp. z o.o. nastąpiło w dniu 27 stycznia 2022r. Opóźnienie wynikało z tego, że J. K., zajmująca się kadrami i płacami w grupie spółek, w tym w (...) sp. z o.o. na podstawie udzielonego jej przez spółkę upoważnienia z 15 grudnia 2021r., miała w tym czasie natłok pracy związany z przekształceniem spółki, przejęciem pracowników oraz koniecznością weryfikacji dokumentów PIT (zeznania świadka J. K., k. 325 verte a.s.; upoważnienie dla J. K. z 15 grudnia 2021r., k. 449 a.s.).

W dacie, kiedy ubezpieczona została zatrudniona w (...) sp. z o.o. była już w ciąży. Wizyta potwierdzająca ciążę odbyła się w dniu 26 października 2021r. Ciąża przebiegała prawidłowo i nie stanowiła według lekarza ją prowadzącego przeciwskazań do wykonywania pracy zawodowej. Ubezpieczona pracowała więc mimo stanu, w jakim się znajdowała. Dopiero od 1 marca 2022r. stała się niezdolna do pracy w związku z niepokojącymi symptomami, które wymagały wystawienia zwolnienia lekarskiego (dokumentacja medyczna dot. przebiegu ciąży, k. 49 – 60 a.s., zaświadczenie lekarskie z 25 lipca 2022r., k. 47 a.s.).

(...) sp. z o.o. od 1 stycznia 2022r., w związku z reorganizacją, o której była mowa, zatrudniała łączenie 102 pracowników i zleceniobiorców. Taki stan zatrudnienia utrzymywał się też w kolejnych miesiącach. Na dzień 6 maja 2022r. w spółce pracowało 97 osób na podstawie umów cywilnoprawnych oraz 13 osób na podstawie umów o pracę (pisemne wyjaśnienia płatnika składek – akta ZUS, zestawienie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. na dzień 1 stycznia 2022r., k. 190 -191 a.s., deklaracje ZUS DRA i imienne raporty miesięczne ZUS RCA, składane przez (...) sp. z o.o., k. 233 – 294 a.s.).

W (...) sp. z o.o. nie obowiązywał regulamin wynagradzania. Wynagrodzenia ustalane były indywidualnie i były podane w umowie o pracę. Wysokość wynagrodzenia U. M. była wynikiem indywidualnych ustaleń z prezesem zarządu. Osoby zatrudnione w oparciu o umowy zlecenia, które pracują w terenie, obowiązywał regulamin prowizyjny (zeznania świadka J. K., k. 325-327 a.s., zeznania świadka M. K., k. 341-346 a.s., zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.).

U. M., będąc zatrudnioną w (...) sp. z o.o., nie miała wyznaczonych godzin pracy. Pracowała w zadaniowym czasie pracy. W godzinach pracy biura, tj. od 9:00 do 17:00, świadczyła pracę w lokalu przy ul. (...) w W., gdzie pracował zarząd (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Ubezpieczona, świadcząc pracę w tej lokalizacji, wykonywała zadania na rzecz wszystkich trzech spółek, w których była zatrudniona jako radca prawny. Pojawiała się także w biurze przy ul. (...) w W., gdzie mieści się back office spółki. Ponadto pracowała zdalnie, poza biurem, z uwagi na ilość powierzonych jej zadań. Telefonicznie kontaktowały się z nią różne osoby, które konsultowały kwestie prawne związane z działalnością (...) sp. z o.o. Również ubezpieczona kontaktowała się telefonicznie z różnymi osobami, a także przesyłała korespondencję e-mail, zdarzało się, że po godzinach pracy biura. Do obowiązków ubezpieczonej od daty podjęcia pracy w (...) sp. z o.o. należało m.in. doradztwo i obsługa prawna spółki, sporządzanie pism procesowych, umów i innych dokumentów, przygotowywanie projektów pisemnych opinii prawnych, interpretacji i analiz prawnych, udzielanie odpowiedzi na zapytania prawne, zastępstwo prawne i procesowe w postępowaniach sądowych, pozasądowych i egzekucyjnych przed osobami fizycznymi i prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi, sądami, organami egzekucyjnymi i administracyjnymi, obsługa wierzytelności masowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym, opracowywanie i opiniowanie postępowań sądowych i administracyjnych, współpraca prawna z podmiotami zewnętrznymi (umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2021r., zeznania świadka J. K., k. 325-327 a.s., zeznania świadka M. K., k. 341-346 a.s., zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.).

U. M. opiniowała zawierane przez (...) sp. z o.o. umowy o pracę, umowy zlecenia, a także umowy (...), których treść zmieniała się. Ponadto zajmowała się przeprowadzaniem analiz prawnych m.in. dotyczących polityki samochodowej spółki, ewidencji pojazdów i kilometrówki, a także analizowaniem zawieranych przez spółkę umów – m.in. z (...) sp. z o.o. Ubezpieczona opiniowała również umowy zawierane z klientami, a także uczestniczyła w spotkaniach on-line i osobiście z prezesem zarządu J. S. oraz z kontrahentami. Opinie przygotowywała w formie pisemnej, nanosiła poprawki na dokumenty, które przesyłano jej e-mailem, ale również wielokrotnie udzielała konsultacji prawnych telefonicznie bądź podczas spotkań, w których brała udział. Prezes zarządu, z którym ubezpieczona dzieliła jedno pomieszczenie biurowe, często podczas codziennych rozmów prosił ubezpieczoną o ocenę prawną. Ubezpieczona weryfikowała również pod względem prawnym zmiany w pokwitowaniach, zapisy tam się znajdujące, a także kolejność poszczególnych informacji na pokwitowaniach itp. Zakres obowiązków, który realizowała, był bardzo szeroki. W ramach zadań, które zostały jej powierzone zajmowała się opiniowaniem umowy z (...) (...) w zakresie przeniesienia numerów, umowy z kurierami, jak również opiniowała umowy zawierane z (...) oraz z (...) w zakresie kart paliwowych dla pracowników. Ponadto do zadań U. M., jako radcy prawnego w (...) sp. z o.o., należało doradztwo na rzecz pracowników spółki, sporządzanie analiz prawnych, projektów umów, regulaminu wynagradzania zleceniobiorców. Ubezpieczona także redagowała pisma, uczestniczyła w spotkaniach z dyrektorami, omawiała na spotkaniach bieżące problemy w sieci sprzedaży, przygotowywała projekty uchwał na posiedzenia zarządu, protokoły, dokumenty korporacyjne, protokoły z posiedzeń wspólników oraz dokonywała zgłoszenia zmian do KRS. Ponadto, w początkowej fazie działalności (...) sp. z o.o. po zmianach, realizowała dużo zadań z zakresu polityki kadrowej i socjalnej. W tym czasie w spółce nie było innego radcy prawnego (zeznania świadka J. K., k. 325-327 a.s., zeznania świadka M. K., k. 341-346 a.s., zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.; korespondencja e-mail, k. 362-375 a.s. oraz akta ZUS; umowa ramowa z 2 stycznia 2022r., k. 376-378 a.s., pełnomocnictwo z 2 stycznia 2022r., k. 379 a.s., umowa ramowa z (...) S.A. z załącznikami, k. 381 – 392 a.s., umowa o udzielenie licencji na korzystanie z Aplikacji (...), k. 393-399 a.s., umowa (...) nr (...) z załącznikami, k. 400 – 406 a.s., umowa o korzystanie z kart paliwowych (...) z załącznikami, k. 407-414 a.s.; umowa zlecenia, k. 415-417 a.s., umowa na obsługę social media, k. 418 -420 a.s., Polityka Samochodowa Firmy, k. 421-447 a.s., umowa o rozliczaniu kosztów, k. 448 a.s.).

Bezpośrednim przełożonym U. M. był J. S., który zlecał jej zadania i kontrolował ich wykonanie. Robił to mailowo, telefonicznie, ustnie. Jeśli ubezpieczonej nie było w biurze, to kontaktował się z nią w formie telefonicznej i mailowej, również po godzinach pracy biura (zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.).

U. M. od 1 marca 2022r. stała się niezdolna do pracy. Podczas jej nieobecności początkowo nie szukano pracownika na zastępstwo, jednak później prezes zarządu zaczął poszukiwać radcy prawego, który będzie miał doświadczenie w windykacji, ale nieskutecznie. Podczas nieobecności ubezpieczonej w pracy, (...) sp. z o.o. w obszarze prawnym wspierała więc radca prawny P. P., która od przełomu lutego/marca 2022r. działała jako podmiot zewnętrzny (zeznania świadka J. K., k. 325-327 a.s., zeznania świadka M. K., k. 341-346 a.s., zeznania prezesa zarządu J. S., k. 346-351 a.s., zeznania U. M., k. 462-463 a.s.).

Aktualnie U. P. nie jest już zatrudniona w żadnej ze spółek należących do grupy (...). Spółki znajdują się w restrukturyzacji. We wrześniu 2023r. ubezpieczona i (...) sp. z o.o. rozwiązały umowę o pracę za porozumieniem stron (zeznania U. M., k. 462-463 a.s.).

Zawiadomieniem z dnia 29 kwietnia 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił (...) sp. z o.o. o wszczęciu postępowania w sprawie prawidłowości zgłoszenia U. M. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i wysokości podstawy wymiaru składek z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek (zawiadomienia o wszczęciu postępowania - akta ZUS).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydał w dniu 15 czerwca 2022r. decyzję nr (...), w której stwierdził na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2a ust. 1 i 2 pkt 1-4 art. 68 ust. 1 pkt 1 lit a) ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423 ze zm.) oraz art. 83 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1965r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 2020r., poz. 1740 ze zm.) w związku z art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2020r. poz. 1320), że U. M. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 stycznia 2022r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że U. M. równocześnie zatrudniona jest w oparciu o trzy umowy o prace, ponadto ustalono, że jest córką jednego ze (...) spółki (...). Równocześnie organ rentowy poddał w wątpliwość, że potrzeba zatrudnienia radcy prawnego w spółce powstała dopiero po kilku latach jej działania, a U. M. została zgłoszona do ubezpieczenia dopiero, gdy w bliskiej perspektywie pojawiła się możliwość długiej nieobecności związanej z macierzyństwem ( decyzja ZUS z 15 czerwca 2022r. – akta ZUS).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wymienione dokumenty oraz na podstawie zeznań świadków J. K. i M. K., a także w oparciu o zeznania ubezpieczonej U. M. i reprezentującego płatnika składek prezesa zarządu J. S..

Dokumenty wskazane w części, obejmującej ustalenia faktyczne, zgromadzone przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym oraz po wniesieniu odwołania przez U. M., zostały ocenione jako wiarygodne. Strony spornego stosunku pracy oraz organ rentowy dokumentów tych nie kwestionowały. Ponadto ich autentyczność nie budzi wątpliwości, zaś to na co dokumenty wskazują, zostało omówione i potwierdzone przez świadków oraz przez strony. Odnosi się to przede wszystkim do korespondencji e-mail, jaką przedstawił płatnik składek oraz do projektów umów, które opiniowała i nad którymi pracowała U. M.. Tak ubezpieczona, jak i M. K. oraz J. K., a po części również prezes zarządu J. S., wyjaśnili w jakim zakresie ubezpieczona uczestniczyła w pracach nad złożonymi dokumentami, będąc zatrudnioną w (...) sp. z o.o. oraz w jakim charakterze uczestniczyła w wymianie korespondencji, prowadzonej w formie e-mail, którą ZUS uznawał za niepotwierdzającą jej pracy na rzecz ww. spółki. Odnosząc się do wskazanego zarzutu Zakładu, Sąd – po analizie zeznań świadków i stron – nie zgodził się z nim. Oczywiście można byłoby podzielić wskazane stanowisko organu rentowego, ale tylko w takim wypadku, gdyby analiza przedstawionej korespondencji e-mail została dokonana pobieżnie i w oderwaniu od innych dowodów. Sąd jednak dokonał szerszej analizy tego, co wynika z przedstawionych e-maili i zestawił ich treść z tym, co zeznali świadkowie i strony oraz z tym na co wskazują inne dowody, szczególnie umowy, jakie przedstawił płatnik składek, a nad którymi pracowała ubezpieczona. Skutkiem powyższego jest ocena, że dokumenty, o których mowa, są wiarygodnym dowodem pracy U. M. na stanowisku radcy prawnego w (...) sp. z o.o.

Z dokumentami zgromadzonymi w sprawie korespondują zeznania świadków J. K. i M. K., którzy konsultowali z ubezpieczoną, jako radcą prawnym (...) sp. z o.o., wiele tematów oraz uczestniczyli w korespondencji e-mail, w której brała udział i ubezpieczona. Ich zeznania, jako wewnętrznie oraz między sobą spójne, zostały więc ocenione jako wiarygodne. W przypadku J. K. takiej oceny Sąd dokonał również w odniesieniu do tej części zeznań, w której świadek wyjaśniła powody opóźnionego zgłoszenia ubezpieczonej do ZUS oraz wzrost zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Druga ze wskazanych kwestii była też przedmiotem wyjaśnień ZUS, ale informacje, które Zakład przekazał były albo niepełne (k. 221), albo nie dotyczyły ww. spółki (k. 315-316). Ostatecznie jednak zeznania J. K. oraz dokumenty kierowane do ZUS potwierdziły, jak kształtowała się liczba osób zgłoszonych do ZUS przez (...) sp. z o.o., czego organ rentowy nie zakwestionował. W odniesieniu zaś do okoliczności powodujących opóźnione zgłoszenie ubezpieczonej do ZUS, Sąd nie miał podstaw, aby temu, co zeznała J. K. nie dać wiary, szczególnie że w styczniu 2022r. doszło do zmian w liczbie zatrudnionych w (...) sp. z o.o., co dla świadka generowało znaczącą ilość pracy, tym bardziej że świadek oprócz ww. spółki obsługuje pod względem kadrowym i płacowym także inne podmioty z grupy (...) (...).

Ponadto Sąd dał wiarę zeznaniom J. S. i ubezpieczonej, którzy przekonująco i spójnie przedstawili okoliczności, które doprowadziły do zawarcia w dniu 31 grudnia 2021r. umowy o pracę, a także wykonywane przez ubezpieczoną czynności. Co prawda zeznania prezesa zarządu spółki były niepełne, niemniej jednak Sąd dał im wiarę w całości, ponieważ pokrywają się one z tym na co wskazuje dokumentacja przedstawiona w toku postępowania oraz zeznania pozostałych świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy U. M. od 1 stycznia 2022r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) sp. z o.o. Na wstępie, odwołując się do przepisów ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1230), zwanej dalej ustawą systemową, należy podkreślić, że art. 6 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Przy tym celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy. Oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę. Przesłankę nawiązania stosunku ubezpieczenia oraz wynikające z tego stosunku prawo do świadczeń stanowi jednak nie samo zawarcie umowy o pracę, lecz faktyczne zatrudnienie. Jak wynika bowiem z utrwalonego orzecznictwa, wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, a nie samo zawarcie umowy uprawnia do świadczeń przewidzianych przepisami (m.in. do świadczeń chorobowych, świadczeń emerytalno-rentowych). Z tego wynika, że dokument w postaci umowy nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony, faktycznie złożyły niewadliwe oświadczenie woli o treści zapisanej w tym dokumencie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010r., I UK 43/10).

Na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
w ramach przeprowadzanych kontroli, może między innymi kontrolować tytuł zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego oraz oceniać prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania jest obowiązany. Może więc badać fakt zawarcia umowy o pracę oraz jej ważność, celem stwierdzenia objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego
2005r., III UK 200/04, LEX nr 155677) i na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, stwierdzając w zaskarżonej decyzji, że U. M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu, powołał się na cel zatrudnienia i dążenie do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Sąd rozważając, czy faktycznie doszło do nieważności umowy o pracę, analizował stan faktyczny sprawy w odniesieniu do przesłanek z art. 58 k.c. i art. 83 k.c., a więc tak z uwagi na obejście prawa i sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, jak i z uwagi na pozorność. Drugi z wymienionych przepisów stanowi w § 1, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W przedmiotowej sprawie w wyniku dokonanych ustaleń i przeprowadzonej oceny Sąd doszedł do wniosku, że umowa o pracę z 31 grudnia 2021r., jaką podpisała ubezpieczona i płatnik składek, nie może być oceniona jako pozorna. Wpływ na to miało kilka okoliczności.

Po pierwsze, strony stosunku pracy, zawierając umowę o pracę, dopełniły wszelkich formalności związanych ze skutecznym i zgodnym z przepisami zawarciem umowy o pracę. U. M. została przeszkolona w zakresie BHP, ponadto otrzymała zakres obowiązków na piśmie i została zgłoszona do ZUS. Co prawda zgłoszenie do ubezpieczeń zostało dokonane po terminie i ubezpieczona nie została poddana badaniom wstępnym na skutek skierowania wystawionego przez (...) sp. z o.o., to jednak nie powoduje negatywnych skutków. Jeśli chodzi o badania wstępne, to z racji zatrudnienia u innego pracodawcy na takim stanowisku pracy ( (...) sp. z o.o.), ubezpieczona posiadała ważne orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy i dlatego pracodawca na podstawie art. 229 § ¹ pkt 2 i § 1 ² k.p. był zwolniony z obowiązku skierowania jej na takie badania. Natomiast w zakresie dotyczącym zgłoszenia do ZUS zwraca uwagę, że przekroczenie terminu wynikającego z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie powoduje nieważności umowy o pracę. W przedmiotowej sprawie Sąd na podstawie zeznań świadka J. K. ustalił powody spóźnionego zgłoszenia ubezpieczonej do ZUS i ocenił je jako wiarygodne. Zarazem ustalone zostało – w oparciu o zeznania stron i świadków oraz korespondencję e-mail - że U. M. od 1 stycznia 2022r., a więc zgodnie z zapisami umowy o pracę, wykonywała zadania radcy prawnego w (...) sp. z o.o.

Po drugie, ubezpieczona przed zatrudnieniem w (...) sp. z o.o. pracowała w innych spółkach należących do grupy (...), w których zajmowała się skomplikowaną dziedziną prawa finansowego i windykacyjnego. Ponadto, przed zawarciem umowy o pracę była w ww. spółce prokurentem, a także pracowała w (...) sp. z o.o., od której nastąpiło przejęcie części zakładu pracy w trybie art. 23 ¹ k.p. Posiadała więc niezbędne doświadczenie w zakresie windykacji masowej oraz działalności finansowej. Podejmując pracę w (...) sp. z o.o. miała zatem odpowiednie kwalifikacje do wykonywania zadań, jakie zostały jej powierzone, czego nie zmienia argumentacja przedstawiona przez organ rentowy, który wskazał, że ubezpieczona jest córką M. M. - współwłaściciela spółki. Wskazana okoliczność, choć zgodna z prawdą, nie może mieć znaczenia w przedmiotowej sprawie. Jak zostało wykazane w toku postępowania, za zatrudnienie ubezpieczonej odpowiadał zarząd, a w spółce (...) zarząd był jednoosobowy. Prezes zarządu J. S., który wcześniej współpracował z ubezpieczoną, podjął jednoosobową decyzję o zatrudnieniu jej. Nie zostało więc wykazane, by M. M. miał wpływ na zatrudnienie córki, ale nawet, gdyby tak było, fakt ten nie mógł być powiązany z pozornością zatrudnienia czy też ze sprzecznością oświadczeń stron stosunku pracy z zasadami współżycia społecznego, co będzie dalej przedmiotem analizy.

Po trzecie, potrzeba zatrudnienia radcy prawnego w (...) sp. z o.o. wynikła z rozwoju spółki, co zdaniem Sądu nie budzi wątpliwości w obliczu znaczącego zwiększenia zatrudnienia i wspomnianego już przejęcia części zakładu pracy (...) sp. z o.o. W związku z tym w (...) sp. z o.o. rozszerzył się znacząco zakres zadań i spółka, która dotychczas prowadziła działalność na mniejszą skalę i zatrudniała średnio jednego zleceniobiorcę, stała się dużym podmiotem w obszarze windykacji terenowej. Z tym wiązała się konieczność podpisania umów z kontrahentami, z osobami, które świadczyły pracę dla spółki, z podmiotami realizującymi określone usługi dla spółki (kurierskie, pocztowe i inne), a także uregulowania zasad współpracy z (...) sp. z o.o. oraz polityki wewnętrznej dot. floty samochodowej, prowizji itp. W związku z tym pojawiło się zapotrzebowanie – większe niż dotychczas – dotyczące pracy w obszarze prawnym. Wcześniej – choć spółka działała od 2017r., co ZUS uznał za argument przemawiający za słusznością zaskarżonej decyzji – w spółce nie było tak wielu obszarów wymagających obsługi prawnej. Okoliczności, które zostały przedstawione, taką potrzebę wygenerowały, skutkiem czego uzasadniona i zrozumiała była decyzja (...) sp. z o.o. o zatrudnieniu radcy prawnego. Zdaniem Sądu, zdziwienia nie może budzić też fakt, że osobą, której taką pracę powierzono, okazała się U. M.. Ubezpieczona z racji tego, że pracowała już na rzecz innych spółek należących do grupy kapitałowej i miała doświadczenie w obszarze tego, czym te spółki się zajmują, została zatrudniona jako radca prawny. Trudno zgodzić się z tym, by poprzez to zatrudnienie zmierzała do zapewnienia sobie tytułu do ubezpieczeń. Taki tytuł posiadała od początku swojej pracy w charakterze radcy prawnego, a co więcej, w okresie ostatnich 9 miesięcy przed 1 stycznia 2022r., a więc w czasie, kiedy z całą pewnością nie była jeszcze w ciąży, pozostawała już w trzech stosunkach pracy równocześnie, opłacając należne składki, co nie było przedmiotem zainteresowania i kontestowania przez ZUS.

Po czwarte, U. M. faktycznie podjęła i świadczyła pracę dla (...) sp. z o.o., co potwierdziły dokumenty, ale przede wszystkim świadkowie J. K. i M. K. oraz jej przełożony J. S.. Pierwsza ze wskazanych osób zajmuje się u płatnika sprawami kadrowymi i płacowymi, i zeznała, że ubezpieczona została zatrudniona i pracowała w spółce. J. K. dodatkowo opisała okoliczności, w jakich do tego doszło, podkreślając, że w wyniku rozwoju spółki zaszła konieczność zatrudnienia dodatkowych pracowników, w tym radcy prawnego. Wskazała ponadto, że sama współpracowała bezpośrednio z U. M. w obszarze dotyczącym zatrudniania nowych osób w (...) sp. z o.o., a także prowadziła z ubezpieczoną korespondencję dotyczącą pełnomocnictw, które ubezpieczona opiniowała. Ponadto zaznaczyła, że w jej pracy niezbędna była pomoc ze strony ubezpieczonej w kwestiach prawnych, ponieważ wiele kwestii wymagało opiniowania, a z uwagi na reorganizację spółki i jej rozwój było to niezbędne w tamtym okresie. Również świadek M. K. wskazał, że współpracował bezpośrednio z U. M. podczas procedowania nowych dokumentów w spółce, w tym draftów umów, czy pokwitowań. Ubezpieczona weryfikowała pod kątem prawnym zmiany w pokwitowaniach, w kilometrówce, zapisy prawne, formę, wygląd, kolejność poszczególnych informacji na pokwitowaniach itp. Jej zakres obowiązków, według relacji ww. świadka - był szeroki. Świadek wymieniał z U. M. informacje związane z polityką flotową czy tzw. kilometrówką. Odbywało się to podczas spotkań w biurze, ale również mailowo i telefonicznie. Z kolei prezes zarządu J. S. zeznał, że codziennie współpracował z U. M., widywał ją w biurze przy ul. (...) w W., gdzie dzielił z nią gabinet. Potwierdził, że ubezpieczona na ogół przebywała w tym biurze pomiędzy 9:00 a 17:00, a jeśli nie była tam obecna, to w sprawach służbowych kontaktował się z nią mailowo i telefonicznie w różnych porach dnia. Dodatkowo prezes zarządu potwierdził nadzór, jaki sprawował nad ubezpieczoną oraz opisał szczegółowo zadania, jakie realizowała, co potwierdzili świadkowie oraz dokumenty.

Na wykonywanie przez U. M. pracy na rzecz (...) sp. z o.o. wskazują również projekty umów, które U. M. analizowała i opiniowała oraz korespondencja e-mail, która potwierdza zaangażowanie ubezpieczonej w proces prac nad dokumentami i tematami, aktualnymi w tamtym czasie w spółce, które wiązały się z rozwojem, o jakim była mowa, i wymagały opinii prawnej. Co prawda w części dokumentów – tych, które zostały przedstawione w formie już podpisanej przez strony – jako data zawarcia, widnieje 2 stycznia 2022r. (k. 376-379), co mogłoby poddawać w wątpliwość proces prac nad takimi dokumentami przez U. M. jako pracownika (...) sp. z o.o., jednak ubezpieczona wskazaną kwestię wyjaśniła, zaznając. Wskazała, że nie miała wpływu na datę zawarcia umowy, która została w niej umieszczona, a o tym, że już po 1 stycznia 2022r. opiniowała umowy i treść pełnomocnictwa między (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. – mimo, że dokumenty te formalnie miały zostać podpisane 2 stycznia 2022r. – świadczy korespondencja e-mail z 20 stycznia 2022r. (k. 362 verte, 370)

Wobec powyższego, zdaniem Sądu, nie było podstaw, aby podzielić argument Zakładu co do pozorności oświadczeń stron stosunku pracy. Zgodnie z tym, co zostało wskazane, o pozorności danej umowy decydują okoliczności wskazane w art. 83 § 1 k.c., które występować muszą w czasie składania przez strony oświadczeń woli. Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Jeżeli jednak pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował, to w takim przypadku nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 5 października 2005r., I UK 32/05, OSNP 2006/15-16/249 oraz w wyroku z 12 lipca 2012r., II UK 14/12, Lex nr 1216864).

W analizowanym przypadku U. M., zgodnie z tym, co uzgodniła z pracodawcą, podjęła i wykonywała pracę, o jakiej mowa w umowie z dnia 31 grudnia 2021r., a skoro tak, to nieważność umowy na tej podstawie, którą wskazał ZUS, nie może być stwierdzona. Oceny tej nie zmienia wątpliwość organu rentowego związana z krótkim okresem pomiędzy zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych i powstaniem niezdolności do pracy ubezpieczonej. Ubezpieczona wyjaśniła w zeznaniach, że okoliczność, że była w ciąży nie wpływała na jej pracę, a ponadto miała zamiar pracować przez cały okres ciąży, jednak z uwagi na komplikacje i stan zdrowia musiała pójść na zwolnienie lekarskie w 6 miesiącu ciąży. Powyższe potwierdził lekarz prowadzący ciążę ubezpieczonej w zaświadczeniu z 25 lipca 2022r. (k. 47).

Na ocenę o braku pozorności umowy o pracę z 31 grudnia 2021r. nie wpływa ponadto fakt, iż w okresie nieobecności ubezpieczonej w pracy płatnik nie zatrudnił innego radcy prawnego na podstawie umowy o pracę. Okoliczność ta jest oczywiście faktem, niemniej jednak zwraca uwagę, że na przełomie lutego i marca 2022r. z płatnikiem zaczęła współpracować radca prawny P. P., która realizowała zadania z zakresu obsługi prawnej. Czyniła to nie w oparciu o umowę o pracę, ale na podstawie umowy cywilnoprawnej, to jednak nie może zmieniać oceny o braku celowości zatrudnienia ubezpieczonej w związku z jej stanem, a przede wszystkim nie może świadczyć o pozorności tego zatrudnienia.

Na ocenę Sądu, niezgodną ze stanowiskiem ZUS, nie wpłynęła skutecznie także i ta okoliczność, że ubezpieczona była równocześnie zatrudniona w oparciu o umowę o pracę przez dwóch innych pracodawców. Może ona wzbudzać wątpliwość, jeśli uwzględni się fakt, że w każdym z trzech miejsc pracy, zatrudnienie U. M. było pełnoetatowe. Należy pamiętać jednak o tym, że ubezpieczona pracowała w zadaniowym systemie czasu pracy. Taka forma organizacji czasu pracy, przewidziana w art. 140 k.p. oznacza zaś, że pracodawca nie wyznacza pracownikowi godzin pracy, ale właśnie zadania, które mają być wykonane w określonym czasie. W takim przypadku pracownik może sam decydować o długości dnia pracy, czy liczbie dni pracy. Powszechnie akceptowane są poglądy, że zatrudniony w zadaniowym czasie pracy pracownik ma duży zakres swobody w kształtowaniu swego czasu pracy. W konsekwencji można więc przyjąć, że w zadaniowym czasie pracy pracownik nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy w określonym miejscu i czasie (G. Orłowski: Zadaniowy czas pracy po zmianach w k.p. - uwagi, Monitor Prawa Pracy 2004 nr 6, s. 160-161). Jako wadliwe oceniane są z tego powodu praktyki polegające na wprowadzaniu zadaniowego czasu pracy, a następnie określaniu godzin pracy, w ramach których pracownik powinien pozostawać w dyspozycji pracodawcy (Ł. M. Pisarczyk: Komentarz do art. 140 Kodeksu pracy, LEX). Należy także stwierdzić, że powyższe zasady nie wykluczają możliwości wydania pracownikowi zatrudnionemu w zadaniowym czasie pracy polecenia określającego miejsce lub godziny wykonania określonych czynności, które mieszczą się w zakresie obowiązków pracowniczych (por. M. Raczkowski: Glosa do wyroku SN z dnia 12 maja 2011r., II UK 20/11, OSP 2012 Nr 6, poz. 65). Zarazem zadaniowy czas pracy nie polega na tym, że pracownik przychodzi do pracy kiedy chce, pracuje tyle godzin, ile chce, i opuszcza pracę, kiedy chce. Nie ma co prawda ścisłych godzin pracy, wiążą go jednak przydzielone mu zadania, które powinien wykonać w okresie rozliczeniowym. Zadania powinny być tak ustalone, aby pracownik, przy dołożeniu należytej staranności i sumienności (art. 100 § 1 k.p.), mógł je wykonać w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 k.p.), jeżeli jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W tych granicach czas niezbędny do wykonania powierzonego zadania ustala pracodawca po porozumieniu z pracownikiem (wyrok Sądu Najwyższego z 22 września 2020r., I PK 126/19). Powyższe nie stoi w sprzeczności z art. 18 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2022r., poz. 1166).

Wobec powyższego ubezpieczona mogła wykonywać pracę w miejscu i czasie, który nie był jej narzucony, a wynikał z realizowanych zadań, szczególnie że podmioty, dla których pracowała, należały do jednej grupy kapitałowej. W tej sytuacji, skoro zakres jej obowiązków, tematyka oraz zagadnienia były podobne, to wbrew twierdzeniu organu rentowego, nie jest nieprawdopodobne, by faktycznie wykonywała pracę dla trzech podmiotów, u każdego w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy tym nie można nie wspomnieć, że odbywało się to stale w godzinach 9:00 – 17:00 w biurze w W. przy ulicy (...), ale i poza tą lokalizacją, co wyjaśniała ubezpieczona, wskazując na długi czas pracy dla spółek, w których była zatrudniona, często także w późnych godzinach i w dni wolne od pracy. Przy tym w (...) sp. z o.o., bo ten stosunek pracy został zakwestionowany, podlegała pracodawcy, wprawdzie nie w zakresie czasu pracy, ale odnośnie zadań, które były jej przydzielane, z których była rozliczana. Tym, który takiego rozliczenia dokonywał, był prezes zarządu, z którym ubezpieczona zajmowała to samo pomieszczenie biurowe. Możliwość nadzoru była zatem stała, a nie tylko sporadyczna czy okazjonalna.

Dodatkowo, wbrew sugestiom organu rentowego, Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, by doszło do naruszenia w rozważanym przypadku zasad współżycia społecznego. Jedyną okolicznością, która mogłaby na to wskazywać, było równoległe zatrudnienie U. M. u trzech pracodawców. O okoliczności tej była już mowa, ale w kontekście możliwości wykonywania zadań w ramach trzech stosunków pracy. Rozważając tę kwestię w aspekcie naruszenia zasad współżycia społecznego i okoliczności, które w tym zakresie wskazał ZUS w odpowiedzi na odwołanie, należy zwrócić uwagę, że U. M. od czasu, kiedy zaczęła pracę dla spółek z grupy (...) (...), zawsze miała więcej niż jeden tytuł podlegania ubezpieczeniom. Z tytułów tych przez kilka lat, nie licząc okresu wcześniejszego, opłacała składki. Składki za ubezpieczoną zapłaciła również (...) sp. z o.o., przy czym wówczas kiedy to następowało, ale i wcześniej – przed 1 stycznia 2022r. – ubezpieczona realizowała równolegle dwa inne stosunki pracy. Organ rentowy zwrócił uwagę, że od 1 stycznia 2022r. stosunek pracy ubezpieczonej z (...) sp. z o.o. był trzecim stosunkiem pracy, ale nie uwzględnił tego, że U. M. – zanim zaszła w ciążę – od 1 kwietnia 2021r. do 31 grudnia 2021r. także podlegała zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych jako pracownik 3 spółek – (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. i (...). (...) S.A. Z faktu tego płynie wniosek, że aktywność zawodowa ubezpieczonej niemal w całym okresie jej pracy zawodowej, a w każdym razie w ostatnim czasie – zanim zaszła w ciążę – była bardzo intensywna. Ubezpieczona – co wskazywała podczas zeznań – bardzo dużo pracowała, będąc zatrudnioną w ramach kilku stosunków pracy. Okoliczność ta nie zaistniała tylko na potrzeby świadczeń związanych z chorobą i macierzyństwem, czego ZUS nie uwzględnił. Gdyby w przypadku U. M., wraz z zajściem w ciążę, doszło do zwielokrotnienia liczby stosunków pracy, to być może argumenty Zakładu mogłyby zostać ocenione jako słuszne. Tymczasem ubezpieczona już od 1 kwietnia 2021r., a wówczas na pewno nie była w ciąży, pracowała dla kilku pracodawców. Z dniem 31 grudnia 2021r. rozwiązała umowę o pracę z (...). (...) S.A. i zastąpiła ją zatrudnieniem w (...) sp. z o.o. Na tym tylko polegała zmiana, która ZUS niesłusznie doprowadziła do wniosku o instrumentalnym traktowaniu systemu ubezpieczeń społecznych i naruszeniu zasad współżycia społecznego.

Sąd ze wskazanym wnioskiem nie zgodził się, także dlatego że pracując dla (...) sp. z o.o., (...).C.. S.A., (...) sp. z o.o., a ostatnio dla (...) sp. z o.o., U. M. odprowadziła do ZUS wysokie składki, których kwoty zaprezentowała w toku postępowania, a organ rentowy ich nie zakwestionował. Nie jest więc słuszny argument o tym, że doszło do naruszenia równowagi pomiędzy udziałem ubezpieczonej w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego a wysokością świadczeń. Oczywiście świadczenia należne ubezpieczonej w związku z chorobą i macierzyństwem są wysokie, bo za ubezpieczoną była wykazywana wysoka podstawa wymiaru składek, nie ma jednak dysproporcji, na jaką powołał się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, która powodowałaby, że przypadek U. M. z uwagi na zasady współżycia społecznego byłby naganny i rażący. O tym, że tak nie można oceniać jej przypadku świadczą okoliczności już przedstawione, jak i to, że organ rentowy wówczas, kiedy ubezpieczona także realizowała trzy stosunki pracy, tylko nie była w ciąży, nie kwestionował ich, przyjmując odprowadzane składki. Dopiero w sytuacji, kiedy doszło do potrzeby skorzystania ze świadczeń finansowanych z FUS, w związku z ciążą, w którą ubezpieczona - z uwagi na pracę - zaszła późno, ZUS tych świadczeń odmówił. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, tego działania nie można było uznać za słuszne. Aktywność zawodowa ubezpieczonej na szeroką skalę w okresie przed zawarciem spornego stosunku pracy przekonała Sąd do tego, że nie można odmówić ubezpieczonej prawa do świadczeń związanych z tym stosunkiem pracy, który został przez ZUS zakwestionowany. W tym miejscu należy również powołać się na przepisy ustawy o radcach prawnych. Zgodnie z art. 17 tej ustawy, radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy może być zatrudniony jednocześnie w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej i w wymiarze przekraczającym jeden etat. Zgodnie natomiast z powołanym już art. 18, do czasu pracy radcy prawnego zalicza się także czas niezbędny do załatwiania spraw poza lokalem jednostki organizacyjnej, w szczególności w sądach i w innych organach oraz czas przygotowania się do tych czynności.

Konkludując, w rozpatrywanej sprawie ustalone przez Sąd okoliczności, które zostały omówione, nie wskazują, by działania stron były naganne czy pozorne oraz by stanowisko organu rentowego, prowadzące do wydania zaskarżonej decyzji, było słuszne. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż strony realizowały podpisaną umowę i nie była ona sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W związku z powyższym nie może być mowy o jej nieważności. Wobec tego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd dokonał zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyjęcie, że U. M. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od dnia 1 stycznia 2022r.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz płatnika składek (...) sp. z o.o., reprezentowanego przez pełnomocnika, który złożył odpowiedni wniosek, kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm).

sędzia Agnieszka Stachurska