Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1.09.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po rozpatrzeniu wniosku A. W. z dnia 31.07.2023 r., ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury od 01-07-2023 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W uzasadnieniu decyzji, ZUS wskazał, że podstawę obliczenia emerytury, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 31-07-2023 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 832415,70 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 1552140,58 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 191,50 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 12451,99 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

( (...),70+ (...),58)/191,50= 12451,99 zł.

Do obliczenia emerytury przyjęto średnie dalsze trwanie życia, wynikające z tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, ponieważ jest dla ubezpieczonego korzystniejsze, tj. niższe niż średnie dalsze trwanie życia ustalone na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury.

Od 01-10-2023 obliczona emerytura brutto wynosi 12451,99 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty, wynosi miesięcznie 10137,31 zł.

Jednocześnie ZUS poinformował, że zgodnie z art.21 pkt 1 ustawy z dn. 19-12-2008r. rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r.

- jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009r. wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS,

- który nic ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej albo do wcześniejszej emerytury.

ZUS wskazał, że z przedłożonego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wynika, że w okresie od 1.02.1988 r. do 30.06.1995 r. ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku monter urządzeń przemysłowych i kotłowych- spawacz, od 1.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 1.12.1995 r. do 31.12.1997 r., od 17.08.1998 r. do 31.12.2008 r.- monter urządzeń przemysłowych- spawacz.

Zdaniem ZUS, praca przy spawaniu nie była wykonywana przez ubezpieczonego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wobec powyższego rekompensata mu nie przysługuje.

(decyzja – k. 14-16 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji , w części dot. odmowy przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wniósł A. W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o jej zmianę poprzez przeliczenie emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 15 lat oraz zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołujący się, wskazał, że w okresie od dnia 31.12.2008 r. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym więcej niż 15 lat, tj.:

1. zatrudnienie w okresie od 01.02.1988 r. do 30.06.1995 r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.,

2. zatrudnienie w okresie 01.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 01.12.1995 r. do 31.12.1997 r. oraz od 17.08.1998 r. do 31.12.2008 r. w Przedsiębiorstwie (...) P. S..

Łącznie ja wskazywał udowodnił okres pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze wynoszący ponad 19 lat do dnia 31.12.2008 r.

(odwołanie – k. 3-6)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w zaskarżonej decyzji, wskazując zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wykaz A dział XIV pkt. 12, że praca przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym powinna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, natomiast z przedłożonych w sprawie świadectw pracy wynika, że obok prac spawalniczych wnioskodawca wykonywał także prace monterskie. Organ rentowy podkreślił, że istotnym jest czy ubezpieczony de facto więcej czasu pracował na stanowisku montera czy spawacza. Dalej ZUS wskazał, że oczywistym jest, że nazwa wykonywanej pracy, nie ma, decydującego znaczenia, zaś rodzaj, powierzonej wnioskodawcy, pracy, oraz rzeczywiście wykonywanie zadania pracownicze, stanowią najistotniejszą kwestię.

(odpowiedź na odwołanie – k. 11-11 verte)

Strony podtrzymały swoje stanowiska do końca procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. W. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W świetle książki spawacza uprawnienia w zakresie spawania gazowego wnioskodawca, RS1 i RS2 uzyskał w 1984 r.

(ksero książki spawacza w aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do sprawy, certyfikaty zawodowe – k. 50-65, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 6 marca 2024 roku e-protokół (...):15:39-00:17:03 w związku z 00:03:54-00:14:28– płyta CD – k. 76 w związku z rozprawą z dnia 22 stycznia 2024 roku e-protokół (...):16:58-00:26:30 – płyta CD – k. 46)

Wnioskodawca zatrudniony był w okresie od dnia 01.02.1988 r. do 30.06.1995 r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na stanowisku spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy.

(zaświadczenie Rp-7 – k. 8 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego, zeznania świadka F. K. na rozprawie w dniu 22 stycznia 2024 roku e-protokół (...):04:55-00:11:35 – płyta CD – k. 46)

Skarżący przygotowywał sprzęt i spoiwo do spawania, ale nie wykonywał czynności monterskich.

(zeznania świadka F. K. na rozprawie w dniu 22 stycznia 2024 roku e-protokół (...):04:55-00:11:35 – płyta CD – k. 46, zeznania świadka Z. R. na rozprawie w dniu 22 stycznia 2024 roku e-protokół (...):28:02-00:32:09 – płyta CD – k. 46)

Skarżący zatrudniony był od 1.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 1.12.1995 r. do 31.12.1997 r., od 17.08.1998 r. do 27.07.2023 r. w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) P. S..

(zaświadczenie Rp-7 – k. 9-11 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego, świadectwo pracy – k. 8-10 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do sprawy)

Wnioskodawca spawał elementy wysokostopowe, rury pod wysokim ciśnieniem. Spawał wężownice, elementy przy przegrzewaczach. W zakresie czynności nie miał wyszczególnionych prac monterskich.

(zeznania świadka Z. R. na rozprawie w dniu 22 stycznia 2024 roku e-protokół (...):28:02-00:34:20 – płyta CD – k. 46, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 6 marca 2024 roku e-protokół (...):15:39 – 00:17:03 w związku z 00:03:54-00:14:28 – płyta CD – k. 76)

W opisie stanowiska pracy wnioskodawcy wskazano, że jego praca polegała na łączeniu bądź cięciu elementów wykonanych z metalu przy wykorzystaniu odpowiednich procesów spawalniczych.

Do podstawowych czynności na stanowisku pracy spawacza należało: zapoznanie się z dokumentacją techniczną spawanego elementu - konstrukcji i z samym materiałem, przygotowanie powierzchni do spawania tj. oczyszczenie powierzchni z rdzy i innych | zanieczyszczeń, określenie i wybór technologii spawania (jeżeli nie jest to określone w dokumentacji), wykonanie operacji spawania oraz obsługa, czyszczenie i konserwacja urządzeń, sprzętu i maszyn wykorzystywanych podczas spawania, a także sprawdzenie jakości i wykończenia wykonanego spawu.

Metody:

- Spawanie gazowe - gazy techniczne, główne narzędzia : palniki gazowe, przewody, węże, wytwornice i reduktory ciśnienia

- Spawanie elektryczne - elektrody, topniki i drut spawalniczy, główne narzędzia: spawarki elektryczne, przetwornice prądu, prostowniki,

- Urządzenia do cięcia i zgrzewania metali,

- S., suwmiarki.

(opis stanowiska pracy w aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do sprawy)

W dokumentach, w zaświadczeniach Rp-7, umowach o pracę: z dnia 29.02.1996 roku, 28.12.1995 roku, 24.11.1995 roku, 1.07.1995 roku, 1.09.1995 roku , 24.11.1995 roku, 1.09.1995 roku, 17.08.1998 roku , świadectwach pracy, w tym z dnia 27.07.2023 r. pracodawca określił zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko jako „monter urządzeń przemysłowych – spawacz”.

(zaświadczenia Rp-7 – k. 8-11 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego, świadectwa pracy – k. 8-10 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, umowy o pracę w aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do sprawy)

Ze świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 30.06.1995 r. wystawionego przez Przedsiębiorstwo Produkcji (...) Sp. z o.o. wynika, że będąc zatrudnionym w w/w zakładzie od 1.02.1988 r. do 30.06.1995 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu gazowym i elektrycznym na stanowisku monter urządzeń przemysłowych i kotłowych – spawacz wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 12 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (Dz, U. nr 8 z dnia 18 lutego 1983 r. poz. 43. Zmiana: Dz. U. nr 7 z 1985 r. poz. 21, Dz. U. nr 19. z 1990 r. poz. 118.).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 6 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Ze świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 27.07.2023 r. wynika, że wnioskodawca będąc zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) P. S. od 1.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 1.12.1995 r. do 31.12.1997 r., od 17.08.1998 r. do 27.07.2023 r. jako monter urządzeń przemysłowych- spawacz, w tym w okresie od 01-07-1995 r. do 30-09-1995 r. od 01-12-1995 r. do 31-12-1997 r. od 17-08-1998 r. do 31-12-2008 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę monter urządzeń przemysłowych - spawacz na stanowisku spawacz wymienioną w wykazie A; dziale (...) prace różne; poz. 12 prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym wymienione w wykazie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 luty 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43).

W (...) tegoż świadectwa wskazano, że: w 2008 roku firma Przedsiębiorstwo (...) K. G. W.. została przejęta wraz z pracownikami przez Przedsiębiorstwo (...) P. G. W..

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – k. 7 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do sprawy)

W dniu 31.07.2023 r., wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o podjęcie wypłaty przysługującej mu emerytury w kwocie ostatecznej oraz wniósł o przyznanie mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze.

(wniosek – k. 5-5 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 1.09.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 14-16 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez wnioskodawcę uznając je za jasne, pełne, logiczne, spójne z zeznaniami świadków oraz z dowodami w postaci dokumentów znajdującymi się w aktach osobowych wnioskodawcy.

Przystępując do oceny dowodów, z osobowych źródeł dowodowych, należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie, to osoby obce dla wnioskodawcy. Byli oni jego współpracownikami, w spornym okresie zatrudnienia, i mieli bezpośredni wgląd i styczność z wykonywanymi przez niego czynnościami. Świadkowie dysponowali, więc niezbędnymi wiadomościami w zakresie charakteru czynności wykonywanych przez wnioskodawcę, jego obowiązków, warunków zatrudnienia i zasad organizacji pracy. Zeznania świadków są logiczne i spójne, korelują ze sobą i z zeznaniami skarżącego. W świetle tego należy stwierdzić, że również, zeznania skarżącego złożone w trybie art. 299 k.p.c. zasługują na pełne uwzględnienie.

Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych. Były one przechowywane przez uprawniony podmiot, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia.

Odnosząc się do stanowiska pracy wnioskodawcy, wskazanego w dokumentach, w zaświadczeniach Rp-7, umowach o pracę: z dnia 29.02.1996 roku, 28.12.1995 roku, 24.11.1995 roku, 1.07.1995 roku, 1.09.1995 roku , 24.11.1995 roku, 1.09.1995 roku, 17.08.1998 roku, świadectwach pracy, w tym z dnia 27.07.2023 r. stwierdzić należy, iż zostało ono nieprawidłowo wskazane, gdyż w trakcie przeprowadzonego postępowania dowodowego bezsprzecznie ustalono, iż wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia najpierw w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G., a następnie Przedsiębiorstwie (...) P. S. (w 2008 roku firma Przedsiębiorstwo (...) K. G. W.. została przejęta wraz z pracownikami przez Przedsiębiorstwo (...) P. G. W..) wykonywał wyłącznie czynności spawacza. Tym samym, zdaniem Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe umożliwiało wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 r., poz. 164), rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Warunki przyznania prawa do rekompensaty, określone zostały w art.21 ww. ustawy o emeryturach pomostowych.

Art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych określa ogólne warunki nabycia prawa do rekompensaty, czyli – zgodnie z definicją legalną zamieszczoną w art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych – do odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze przez osoby, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu, który legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych).

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazywane art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej oraz 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Z kolei w art. 21 ust. 2 tej ustawy została zawarta przesłanka negatywna, którą stanowi nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może ona budzić wątpliwości, gdyż literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Do prawidłowej interpretacji tego przepisu konieczne jest jednak zastosowanie wykładni systemowej, która prowadzi do przepisu art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego. Z kolei z art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, za których były opłacane składki na ubezpieczanie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 roku . W tych okolicznościach warunek sformułowany w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na prace w warunkach szczególnych, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia . Nabycie prawa do takiego tylko świadczenia, stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Natomiast nabycie prawa do emerytury, na zasadach ogólnych, nie wpływa, w żaden sposób, na uprawnienia do rekompensaty (wyrok Sadu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 2017r., III AUa 2047/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015r., III AUa 1070/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2017r., III AUa 529/16).

W przedmiotowej sprawie nie zachodzi negatywna przesłanka przyznania wnioskodawcy prawa do rekompensaty. Bezspornym w sprawie jest, że ubezpieczony urodził się po 31.12.1948 r. i nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie, natomiast, do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu, wnioskodawca domagał się ustalenia, że w spornych okresach zatrudnienia:

1. od 01.02.1988 r. do 30.06.1995 r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.,

2. od 01.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 01.12.1995 r. do 31.12.1997 r. oraz od 17.08.1998 r. do 31.12.2008 r. w Przedsiębiorstwie (...) P. S.,

stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych i tym samym spełnia warunki do przyznania rekompensaty.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne. / tak orzekł - Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /.

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę we wskazanych zakładach w wymienionych wyżej okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Wynikające z wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 r. III AUa 1370/12 LEX nr 1339369).

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/ Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest natomiast dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, Lex Nr 1455235).

Jednocześnie tylko okresy zatrudnienia, w pełnym wymiarze czasu pracy, kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), i nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia. /III AUa 101/16 - wyrok SA Gdańsk z dnia 11-05-2016/.

Przy czym, należy pamiętać, iż o określonych skutkach prawnych wykonywania pracy w warunkach szczególnych, stanowi ustawa oraz utrzymane jej przepisami (art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej) rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r. Zarządzenia resortowe traktowane są tylko jako wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach i mają one znaczenie, o ile są dostosowane do treści załącznika do rozporządzenia i stanowią jego uszczegółowienie, poprzez bardziej ścisłe ustalenie stanowisk pracy (por wyroki SN: z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306, z dnia 9 maja 2006 r., II UK 183/05, LEX nr 1001301).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy spornym jest czy faktycznie wykonywane przez wnioskodawcę czynności we wskazywanych przez niego okresach zatrudnienia, mogą być kwalifikowane jako praca warunkach szczególnych. Podnieść przy tym należy, iż zdaniem ZUS z przedłożonych w sprawie świadectw pracy wynika, że obok prac spawalniczych wnioskodawca w spornych okresach wykonywał także prace monterskie, co wykluczało możliwość zakwalifikowania wskazywanych przez niego okresów zatrudnienia jako wykonywanych w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jednakże, przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach, znajdujących się w aktach ZUS, aktach osobowych oraz zeznaniach skarżącego i zeznaniach świadków pozwoliło ustalić w sposób pewny, że wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. od 01.02.1988 r. do 30.06.1995 r. i w Przedsiębiorstwie (...) P. S. od 01.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 01.12.1995 r. do 31.12.1997 r. oraz od 17.08.1998 r. do 31.12.2008 r. na stanowisku spawacza.

Czynności wykonywane przez wnioskodawcę, w powyższych okresach, opisane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 tj. „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”.

Obraz rzeczywistego zakresu wykonywanych w w/w okresach obowiązków ubezpieczonego, jaki jawi się z treści jego przesłuchania i zeznań świadków, nie pozostawia, w ocenie Sądu, żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonywał, wtedy stale i w pełnym wymiarze czasu, prace spawacza. W ocenie Sądu, nie zachodziły podstawy, aby logicznym i spójnym zeznaniom świadków, odmówić wiarygodności, bowiem, pracowali oni, w spornych okresach zatrudnienia, razem z wnioskodawcą, a nadto świadek Z. R. nadzorował pracę wnioskodawcy, zatem posiadał odpowiednią wiedzę na temat charakteru, wykonywanej przez wnioskodawcę, pracy. Praca wnioskodawcy sprowadzała się do łączenia bądź cięcia elementów wykonanych z metalu przy wykorzystaniu odpowiednich procesów spawalniczych. Wnioskodawca spawał elementy wysokostopowe, rury pod wysokim ciśnieniem. Spawał wężownice, elementy przy przegrzewaczach. W zakresie czynności nie miał wyszczególnionych prac monterskich i takich też nie wykonywał. Ponadto, zeznania wskazanych świadków, w pełni pokrywają się z treścią zeznań wnioskodawcy i z dokumentami w aktach osobowych wnioskodawcy. W dokumentach, tych bowiem, jako stanowisko pracy, wnioskodawcy widnieje, co prawda „monter urządzeń przemysłowych – spawacz”, nie jest jednak wiążące i nie wyklucza ustalenie, w postępowaniu przez Sądem, że rzeczywisty charakter pracy wnioskodawcy, odpowiadał pracy spawacza, w rozumieniu w/w rozporządzenia. Odnośnie do uznanych okresów pracy, jako pracy w warunkach szczególnych, należy podkreślić, że Sąd Okręgowy, w pełni, aprobuje stanowisko Sądu Najwyższego, które nakazuje przy ustalaniu, czy praca wykonywana była w warunkach szczególnych, kierować się przede wszystkim rzeczywistym zakresem obowiązków, a nie nazwą stanowiska pracy (por. wyrok z dnia 19 maja 2011 r., sygn. III UK 174/10, wyrok z dnia 9 marca 2010 r., sygn. I UK 324/09; wyrok z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. I UK 393/10).

W konsekwencji do pracy w szczególnych warunkach Sąd zaliczył wnioskodawcy w/w okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. od 01.02.1988 r. do 30.06.1995 r. i w Przedsiębiorstwie (...) P. S. od 01.07.1995 r. do 30.09.1995 r., od 01.12.1995 r. do 31.12.1997 r. oraz od 17.08.1998 r. do 31.12.2008 r. Wobec tego stwierdzić należało, że wnioskodawca udowodnił, że spełnia wymóg co najmniej 15 lat stażu pracy wymaganych w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i, tym samym, przyznania rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych, o której stanowi ustawa o emeryturach pomostowych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiocie kosztów procesu , Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.