Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 10.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24.10.2023 r., odmówił D. C. prawa do wypłaty renty rodzinnej na podstawie art. 68 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251).

W uzasadnieniu powyższego stanowiska wskazano, iż do 15.09.2023 r. tj. do ukończenia 25 roku życia wnioskodawca nie miał zaliczonych wszystkich egzaminów wymaganych programem przedostatniego roku studiów. Nie można zatem uznać, że osiągnął wiek 25 lat życia będąc na ostatnim roku studiów. W związku z tym prawo do renty rodzinnej od października 2023 r. nie przysługuje.

/ decyzja k. 85 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 3.11.2023 r. wniósł D. C. domagając się jej zmiany i przyznania spornego świadczenia. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że decyzja dotycząca renty rodzinnej nie jest zgodna ze stanem faktycznym, bo ocena z seminarium nie jest oceną z egzaminu, a jedynie zaliczeniem. Podkreślił też, że przedłożył w organie rentowym zaświadczenie UŁ, z którego wynikało, że zaliczenia nie dostał w terminie poprawkowym tylko w normalnym toku, a pracę wysłał już 15 maja 2023 r. Zaliczenie nastąpiło w przewidzianym terminie, a jego data wynikała tylko i wyłącznie ze sposobu pracy promotora. Wszystkie przedmioty wymagane 1 rokiem studiów, których podstawą zaliczenia był egzamin, zaliczył przed 15.09.2023 r., w związku z tym spełnia wszystkie wymagane warunki do otrzymania renty na ostatnim roku studiów.

/ odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Organ wywiódł, że wnioskodawca nie miał zaliczonych wszystkich egzaminów wymaganych programem przedostatniego roku studiów oraz nie posiadał wpisu na ostatni rok studiów, zatem nie można uznać, że D. C. osiągnął 25 lat życia będąc na ostatnim roku studiów.

/ odpowiedź na odwołanie/

W dniu 29 lutego 2024 r. wnioskodawca wniósł o zwrot odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia renty rodzinnej.

/ wniosek k. 54-55/

Pismem procesowym z dnia 2.04.2024 r. organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wskazał, że wniosek D. C. o odsetki będzie mógł być rozpoznany przez organ rentowy po uprawomocnieniu się orzeczenia.

/ pismo k. 58/

W dalszym toku procesu stanowisko stron nie uległo zmianie.

/ bezsporne/

Pismem z dnia 9 kwietnia 2024 r. wnioskodawca wniósł o zwrot kosztów dojazdu do sądu na rozprawę w kwocie 27 zł

/pismo w aktach sprawy/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca D. C. urodził się (...) W dniu 15.09.2023 r. ukończył 25 lat życia

/bezsporne/

Wnioskodawca pobierał rentę rodziną po zmarłej matce J. S.. Świadczenie było wypłacane do 30.09.2023 r. na podstawie zaświadczenia (...) o rozpoczęciu studiów 2 stopnia na kierunku planowanie i organizacja przestrzeni od 01.10.2022 r. i planowanym terminie ukończenia studiów 31.10.2024 r.

/ bezsporne/

Pismem z dnia 12.10.2023 r. poinformowano wnioskodawcę o konieczności złożenia zaświadczenia potwierdzającego, że w dniu 15.09.2023 r., tj. w dniu ukończenia 25 lat zdał wszystkie egzaminy wymagane programem I roku i uzyskał wpis na II rok studiów.

/ pismo k. 82 akt ZUS/

W dniu 24.10.2023 r. wnioskodawca złożył zaświadczenie wystawione w dniu 23.10.2023 r. przez (...), w którym podano, że na dzień 15.09.2023 r. wnioskodawca miał zaliczone prawie wszystkie przedmioty z 2 semestru studiów w roku akademickim 2022/23, wymagane programem I roku, jedynie ocena z seminarium magisterskiego została wystawiona 23.09.2023 r., było to zaliczenie w I terminie, nie był to termin poprawkowy. Według regulaminu studiów student ma termin do 30.09.2023 r. na zaliczenie wszystkich przedmiotów. D. C. uzyskał wpis na II rok studiów.

/ bezsporne zaświadczenie k. 84 akt ZUS/

W tym stanie rzeczy wydano zaskarżoną decyzję.

/ bezsporne/

Z wydanego w toku procesu w dniu 7.12.2023 r. zaświadczenia wystawionego przez (...) przez prowadzącego seminarium magisterskie II dr hab. D. D., nadto z wydruków z systemu (...) wynika, że na zaliczenie przedmiotu pod nazwą: Seminarium magisterskie II -1400- (...) (Seminarium magisterskie L-22/23), prowadzonego w Uniwersytecie (...) na Wydziale Nauk Geograficznych na I roku dziennych, stacjonarnych studiów (...) stopnia (magisterskich), na kierunku planowanie i organizacja przestrzeni - składały się dwa zadania.

1.  Zadanie: opracuj pierwszy (teoretyczny) rozdział pracy dyplomowej.

Termin złożenia zadania wyznaczony przez prowadzącego seminarium to 18 września 2023, 08:59.

Student C. D. N. (nr albumu: (...)) przekazał zadanie do sprawdzenia: poniedziałek, 15 maja 2023, 17:38

Zadanie zostało sprawdzone przez prowadzącego seminarium: 21 września 2023, 20:13

2. Zadanie: opracuj plan badań empirycznych (wersja robocza)

Termin złożenia zadania wyznaczony przez prowadzącego seminarium: 18 września 2023, 08:59.

Student C. D. N. (nr albumu: (...)) przekazał zadanie do sprawdzenia: piątek, 19 maja 2023, 18:50.

Zadanie sprawdzone przez prowadzącego seminarium: 24 września 2023,18:45.

Na podstawie zaliczonych zadań w dniu 24 września 2023 r. wystawiono (w systemie (...)) pozytywną ocenę końcową D. C. (nr albumu: (...)) zaliczającą przedmiot pn.: Seminarium magisterskie II (1400- (...)) - Seminarium magisterskie, gr. nr 3 Semestr letni (...) (L-22/23).

Poinformowano nadto, że:

• terminem zaliczenia przedmiotu: Seminarium magisterskie II (1400- (...)) - Seminarium magisterskie, gr. nr 3, Semestr letni (...) (L-22/23), wynikającym z organizacji roku akademickiego 2022/2023 - był dzień 30 września 2023 r.

• zgodnie z właściwym programem studiów przedmiot kończył się z zaliczeniem.

/ zaświadczenie UŁ k. 10, wydruki z systemu (...) załącznik k. 4-6//

Zgodnie z Regulaminem studiów w Uniwersytecie (...) (§ 38 ust. 1) ostatecznym terminem zaliczenia semestru letniego oraz roku studiów, dla studiów kończących się w semestrze letnim, jest 30 września. Z kolei w § 38 ust. 4 zapisano, że student, który spełnił kryteria zaliczenia semestru/roku, zostaje wpisany na kolejny semestr/rok studiów. Student który uzyskał wpis na kolejny semestr/ rok studiów, mimo nieosiągnięcia potrzebnej liczby punktów (...) ( zaliczenie warunkowe), ma obowiązek uzupełnienia braku w wyznaczonym terminie i na zasadach określonych przez Dziekana. Zgodnie z § 38 ust. 13 regulaminu nauczyciel akademicki wpisuje do protokołu w systemie USOSweb wszystkie wystawione oceny niezwłocznie, ale wpisu należy dokonać najpóźniej w ostatnim dniu sesji poprawkowej, czyli do 30 września.

/ regulamin Studiów na UŁ k. 22-35/

Zgodnie z zarządzeniem nr 1 Dziekana (...) z dnia 12.09.2022 r. sesja poprawkowa w UŁ odbywała się w terminie 15-30.09.2023 r.

/ bezsporne, zarządzenie k 37 /

Na kierunku „planowanie i organizacja przestrzeni" obowiązuje semestralne zaliczanie studiów. D. C. zaliczył drugi semestr na I roku studiów do 30 września 2023 r., czyli zgodnie z obowiązującym Regulaminem studiów. Ostatnia ocena upoważniająca do wpisania go na trzeci semestr na II rok została wstawiona przez nauczyciela akademickiego do systemu (...) dnia 24.09.2023 r. (niedziela), a pracownik dziekanatu wpisał Studenta na trzeci semestr na II rok dnia 26.09.2023 r. Zdarza się, że prace zaliczeniowe studenci przesyłają wcześniej, ale nauczyciel wpisuje oceny w terminie sesji poprawkowej. D. C. nie wnioskował o przedłużenie zaliczenia sesji, wszystkie sprawa wiążące się z rozliczeniem I roku studiów wykonał zgodnie z Regulaminem studiów w Uniwersytecie (...).

/ informacja UŁ k. 21, karta okresowych osiągnięć studenta k. 36/

Wnioskodawca nie miał kontaktu z wykładowcą w okresie letnim, nie miał możliwości wnioskowania o zaliczenie seminarium w okresie przed ukończeniem przez siebie 25 roku życia.

/ korespondencja mailowa k. 48-49/

Należy w tym miejscu podkreślić, że powyższy stan faktyczny był między stronami – w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy – w całości bezsporny, natomiast strony wywodziły z niego odmienne skutki prawne, ta zaś kwestia należy do oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd dokona poniżej w ramach rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251), dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia.

Ustawodawca przyjmuje zatem, że z zakończeniem granicy wiekowej 25 lat prawo do renty rodzinnej ustaje bez względu na okres, jaki pozostał do zakończenia nauki w szkole, jeżeli jest ona odbywana w szkole nie będącej szkołą wyższą. Wyjątek – w odniesieniu do odbywania studiów w szkole wyższej – ustanowiony został w art. 68 ust. 2 ustawy, dopuszczając dalsze, maksymalne przedłużenie okresu pobierania renty rodzinnej przez dziecko, które osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, do zakończenia tego ostatniego roku studiów.

Ustawa nie definiuje pojęcia „ostatniego roku studiów” co w oczywisty sposób rodzi wątpliwości interpretacyjne przy stosowaniu cytowanego przepisu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje jednak zgoda co do tego, iż regulacja zawarta w ust. 2 art. 68 stanowi szczególną regulację normatywną nie poddającą się wykładni rozszerzającej także przez pryzmat zasad współżycia społecznego, które mogłyby wpływać na stosowanie lub wykładnię imperatywnych przepisów prawa ubezpieczeń społecznych jedynie wówczas, gdyby taka zależność wynikała z konkretnej regulacji tego prawa, co w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca i oznacza to prawo do przedłużonej ochrony ubezpieczeniowej, której termin końcowy wyznacza data zakończenia tego konkretnego (ostatniego) roku akademickiego studiów w szkole wyższej, na którym uprawniony ukończył 25 lat życia. O sposobie zaś określania ostatniego roku studiów wyższych nie decyduje wykładnia art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, ale odpowiednie postanowienia regulaminu studiów obowiązującego w konkretnej szkole wyższej. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2003 r., II UK 138/03, OSNP 2004/15/271.

Sąd Najwyższy stwierdził także, że ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego na podstawie regulaminu obowiązującego daną uczelnię. W regulaminie określa się również indywidualny tok studiów, w którym daty rozpoczęcia i ukończenia poszczególnych semestrów i lat studiów nie muszą zbiegać się z datami obowiązującymi ogół studentów. W każdym wypadku regulamin uczelni decyduje o tym, na którym roku studiów studiuje dany student /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2006 r. sygn. I UK 265/05, opubl: Prawo Pracy rok 2006, Nr 7-8, str. 53; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r. sygn. II UK 15/07, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2008, Nr 19-20, poz. 295, str. 841; a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2006 r. sygn. III AUa 487/06, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2009, Nr 1, str. 77/ I UK 219/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 20-03-2018/

Podnieść należy, że ani przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 85) ani żadne inne przepisy dotyczące szkolnictwa wyższego nie regulują kwestii momentu uzyskania statusu studenta wyższego roku. Kwestia organizacji studiów nie została uregulowana w ww. ustawie, lecz pozostawiona została w gestii uczelni wyższych poprzez uchwalenie regulaminu studiów przez samą uczelnię (art. 75 i 76).

Należy także wskazać, że prawo do przedłużonej ochrony ubezpieczeniowej przysługuje do zakończenia tego konkretnego (ostatniego) roku studiów, na którym uprawniony ukończył 25 lat życia, a nie do ukończenia studiów wyższych bez względu na wiek, skoro okres przedłużenia nie został wyznaczony przez wskazanie innej granicy wiekowej, niż ukończenie 25 lat życia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 12 czerwca 2015 r., III AUa 1177/14, Lex nr 1755194).

Nie należy też tracić z pola widzenia, że przepisy o rencie rodzinnej nie uzależniają prawa do tego świadczenia od systematyczności nauki, jej pozytywnych rezultatów, ewentualnego powtarzania semestrów. Jedyny warunek to kontynuowanie nauki i ograniczenie wiekowe. Omawiany przepis powinien być zatem wykładany zgodnie z jasnym i niebudzącym wątpliwości brzmieniem nieróżnicującym przyczyn przedłużenia się czasu studiów. /III AUa 490/18 - wyrok SA Wrocław z dnia 13-11-2018/

Zawarte w art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) sformułowanie „będąc na ostatnim roku studiów” odnosi się do faktycznego ostatniego roku pobierania nauki w szkole, czy na uczelni, a nie odnosi się ono do roku akademickiego od października do czerwca. /III AUa 296/13 - wyrok SA Katowice z dnia 13-11-2013/

Nie traci prawa do renty rodzinnej osoba, która ukończyła 25 lat życia w okresie wakacji studenckich po ukończeniu zajęć na przedostatnim roku studiów a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis, nawet jeśli był to wpis warunkowy. Również warunkowe zezwolenie dziekana wydziału na studiowanie na następnym roku akademicki jest podstawą wpisu uprawniającego studenta do uczestnictwa w zajęciach tego roku. Osoba wpisana na ostatni rok studiów ma status studenta tego roku, nawet gdy studiując na tym roku jednocześnie zobowiązana jest zaliczyć dodatkowe egzaminy z poprzedniego okresu rozliczeniowego. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 26 marca 2015 r. II UK 138/14/

Studentka, która na przedostatnim roku studiów zdała wszystkie wymagane egzaminy w czerwcu i która ukończyła 25 lat przed rozpoczęciem zajęć w nowym roku akademickim, zachowuje prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów (art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - Dz.U. Nr 40 poz. 267 ze zm.). /Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 lutego 1989 r. III UZP 3/89/

W wyroku z dnia 8 sierpnia 2007 roku w sprawie sygn. akt II UK 15/07 (OSNP 2008/19-20/295) Sąd Najwyższy wskazał, że osoba ubiegająca się o rentę rodzinną, która ukończyła 25 lat w okresie wakacji studenckich po ukończeniu nauki na przedostatnim roku studiów a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis, nie traci uprawnienia do świadczenia w oparciu o art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .

Sformułowanie dotyczące ostatniego roku studiów należy więc odnieść do faktycznego uzyskania statusu ostatniego roku nauki w szkole wyższej. Osoba, która ukończyła 25 lat po zakończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, nie traci uprawnienia do renty rodzinnej. Tak więc w sytuacji, gdy wnioskodawca zaliczył wszystkie objęte planem studiów zaliczenia i zdał wymagane egzaminy IV roku studiów przed ukończeniem 25 roku życia, to stał się on studentem ostatniego V roku studiów, co z kolei uzasadnia przyjęcie spełnienia przesłanek z art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i uwzględnienia roszczenia. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 października 2020 r. III AUa 903/18/

Przenosząc rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z regulaminem studiów (...) i w świetle wystawionych przez uniwersytet zaświadczeń, ubezpieczony występując o prawo do renty rodzinnej na dalszy okres w dniu 24.10.2023 r., jak i w chwili ukończenia przez niego wieku 25 lat – 15.09.2019 r. był studentem ostatniego roku podjętych przez siebie studiów, przy czym (co niesporne) zaliczenie seminarium otrzymał 24.09.2023 r. tj. w wymaganym przez regulamin uczelni terminie do 30.09.2023 r. Wpis uzyskał w sesji poprawkowej 26.09.2023 r. z uwagi na sposób pracy wykładowcy mimo, iż prace warunkujące zaliczenie złożył już w maju 2023 r. Wskazana okoliczność nie wiązała się jednak z jakimikolwiek uchybieniami z jego strony.

Podkreślić należy również, że zgodnie z regulaminem wskazanej uczelni zasadniczo uzyskanie wpisu na kolejny rok / semestr studiów następuje po zakończeniu poprzedniego roku / semestru studiów, a więc po zaliczeniu przedmiotów objętych programem nauczania na tymże roku. Wpis na dany rok studiów stanowił nie tylko potwierdzenie rozliczenia poprzedniego roku akademickiego (uzyskania zaliczeń i zdania egzaminów w semestrze letnim tegoż roku), ale jest także podstawą uczestnictwa w zajęciach w kolejnym roku akademickim. Nie należy jednak pomijać, że zgodnie z § 38 ust. 4 student, który spełnił kryteria zaliczenia semestru / roku zostaje wpisany na kolejny semestr / rok studiów - co podkreśla następczy i jedynie deklaratoryjny charakter wpisu. W tym stanie rzeczy - zdaniem Sądu Okręgowego - nie było podstaw do zaakceptowania oceny prawnej sprawy organu rentowego, iż w dniu 15.09.2023 r. wnioskodawca nie był studentem ostatniego roku studiów, skoro już w tym momencie spełniał wszystkie warunki uzyskania zarówno zaliczenia seminarium, jak i wpisu na kolejny rok. Wnioskodawca nie może ponosić ujemnych konsekwencji opieszałości przedstawicieli uczelni w tym zakresie.

Co prawda, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego (między innymi w powoływanym przez organ rentowy wyroku sądu Najwyższego z 3.03.2016 II UK 82/15 ), ukształtował się pogląd, iż ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię. Jednak równocześnie w powoływanym już wyroku II UK 15/07 i uchwale III UZP 3/89 Sąd Najwyższy podkreślał że osoba, która ukończyła 25 lat po zakończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów nie traci uprawnienia do renty rodzinnej.

Ponadto wykładnia literalna jakiej dokonał w stosunku do treści przepisu art. 68 ust. 2 powyższej ustawy organ rentowy pozostaje w sprzeczności wykładnią celowościową powyższego przepisu. Oceniając roszczenie wnioskodawcy też należy mieć na uwadze poglądy judykatury Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dotyczące wykładni art. 68 ust. 2 ustawy emerytalno - rentowej, odnoszące się do celowościowego charakteru renty rodzinnej tj. dostarczania środków utrzymania tym dzieciom pracownika, które w związku z kształceniem się w szkole nie wykonują pracy stanowiącej źródło utrzymania. Nie należy pomijać okoliczności, że prawo do przedłużenia renty rodzinnej osoby, która kończy 25 rok życia w trakcie studiów dotyczy sytuacji, gdy ubezpieczonemu pozostaje bardzo niewiele czasu do ukończenia nauki i jest to uzasadnione z przyczyn społecznych. Renta rodzinna w tym wypadku ma pomóc ubezpieczonemu w kontynuowaniu nauki i jej ukończeniu w sytuacji, gdy jest on pozbawiony pomocy żywiciela. Renta rodzinna pełni głównie funkcję alimentarną. Jej celem podstawowym jest dostarczenie środków utrzymania tym dzieciom które, ze względu na wiek, stan zdrowia lub kształcenie się, nie mają możliwości pozyskiwania tychże środków własną pracą. Stanowi pieniężną rekompensatę utraty, przede wszystkim, ale nie tylko ekonomicznego, wsparcia ze strony zmarłego rodzica. Dlatego też przysługuje każdemu dziecku uczącemu się w szkole, także w okresach przerw w nauce” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2004 r. I UK 3/04 OSNP 2005/8/116). W przypadku wnioskodawcy należy mieć na względzie, że wychowywał się w rodzinie zstępczej, miał niewielkie alimenty od ojca, sam zapewniał sobie środki utrzymania i finansował studia. Fakt ukończenia 25 roku życia przed rozpoczęciem kolejnego semestru, bez wpisu na kolejny rok, po spełnieniu wszystkich przesłanek to warunkujących był niezależny od ubezpieczonego.

Tak więc w sytuacji, gdy wnioskodawca, jak wynika z okoliczności rozpoznawanej sprawy, spełniał wszystkie warunki objęte planem studiów co do zaliczenia poszczególnych przedmiotów/ seminariów i zdał wymagane egzaminy przed ukończeniem 25 roku życia, to stał się on studentem ostatniego studiów, co z kolei uzasadnia przyjęcie spełnienia przesłanek z art. 68 ust. 2 powołanej wyżej ustawy i uwzględnienia roszczenia. Jeszcze raz wskazać należy, iż eksponowany przez organ rentowy wpis na ostatni rok studiów miał wyłącznie charakter techniczny i wtórny wobec spełnienia przez wnioskodawcę warunków zaliczenia przedmiotów objętych programem nauczania na tymże roku i uzyskania określonej liczby punktów.

Tym samym zachodziły podstawy do przedłużenia wypłaty renty rodzinnej dla ubezpieczonego i przyznania mu prawa do świadczenia. W konsekwencji zaskarżoną decyzję wbrew stanowisku organu rentowego należy uznać za nieprawidłową.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. W razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny ( ust. 2).

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy, na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie zaś wniosku D. C. o zwrot odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia renty rodzinnej Sąd przekazał go Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. do rozpoznania, z uwagi na czasową niedopuszczalność drogi sądowej, albowiem organ rentowy w tym zakresie nie zajął żadnego stanowiska. Tak sprecyzowane roszczenie, nie było przedmiotem rozpoznania organu rentowego.

Zauważyć należy, iż odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem ubezpieczony może jedynie żądać korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swą rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Dlatego też odwołanie wniesione od decyzji organu rentowego nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest - zgodnie z treścią art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. - przekazać go do rozpoznania organowi rentowemu. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż - stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.- w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu.

Roszczenie o zwrot odsetek nie było przedmiotem zaskarżonej decyzji. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., orzeczono jak w pkt. 2 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. uznając, że do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście zalicza się m.in. poniesione przez nią koszty przejazdów do sądu strony. Wnioskodawca wskazał, że dojeżdżał do Sądu z B., liczba kilometrów w obie strony to 46 km i wniósł o przyznanie mu kwoty 27 zł.

Uszczegółowieniem normy kodeksowej jest art. 91 w zw. z art. 85, 86 i 87 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 623 t.j.)

Zgodnie z art. 91 ustawy w wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków.

W myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży - z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu - w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.

W myśl ust. 2 art. 85 w/w ustawy, górną granicę należności, o których mowa w ust. 1, stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Zaś ust. 4 w/w przepisu stanowi, że wysokość kosztów, o których mowa w ust. 1 i 3, świadek powinien należycie wykazać.

Zgodnie z dyspozycją § 5 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U.2002.236.1990 z póź. zm.) na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącym własnością pracodawcy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088, z późn. zm.).

Na mocy § 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U.2002.27.271 z póź. zm.) koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż:

1) dla samochodu osobowego:

a) o pojemności skokowej silnika do 900 cm ³ - 0,89zł,

b) o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm ³ - 1,15 zł,

Zgodnie z art. 87 ust. 1 w/w ustawy, prawo do żądania należności przewidzianych w art. 85 i 86 służy osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby nie została przesłuchana.

Stosownie do treści art. 92 ust. 1 w/w ustawy, na wniosek świadka, złożony na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy, przyznaje się zwrot kosztów podróży.

Zastosowanie tych zasad do zwrotu kosztów podróży strony oznacza, że to sąd określa środek transportu właściwy do odbycia podróży. Nie musi to być środek najtańszy, może być to najdogodniejszy spośród różnych możliwych połączeń komunikacyjnych.

Sąd rozpoznając wniosek uznał, iż właściwym środkiem transportu na rozprawę do Sądu z miejscowości B. do Ł. jest prywatny samochód wnioskodawcy. Wnioskodawca złożył stosowny wniosek. Sąd uznał żądanie strony za zasadne i orzekł jak w punkcie 3 sentencji.

J.L.