Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Dnia 29 sierpnia 2022r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 15 744 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 22 lipca 2022 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, tytułem pokrycia pełnych kosztów najmu pojazdu zastępczego ubezpieczenia OC sprawcy szkody.

Nakazem zapłaty z dnia 7 września 2022 roku sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany zakład ubezpieczeń wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu zakwestionował zasadność oraz wysokość roszczenia podnosząc, że najem pojazdu zastępczego był całkowicie nieuzasadniony, koszty związane z najmem są znacznie zawyżone i nie pozostają w związku przyczynowym ze szkodą z dnia 8 czerwca 2022 roku., a nadto nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego, że poszkodowany w rzeczywistości poniósł koszty z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Pismem z dnia 4 stycznia 2023 r. powód podał, że pozwany decyzja z dnia 23 grudnia 2022 r. wypłacił na rzecz powoda kwotę 9 840 zł (pozwany uznał za zasadny najem przez 32 dni, ograniczając stawkę za dobę najmu pojazdu specjalnego taxi do 307,50 zł), w związku z czym powód cofnął powództwo co do kwoty 9 840 zł, wnosząc o zasądzenie kwoty 5 904 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 22 lipca 2022 r., odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 9 840 zł od dnia 22 lipca 2022 r. do dnia 23 grudnia 2022 r. oraz kosztów zastępstwa procesowego od kwoty 15 744 zł oraz kosztów sądowych w pełnej wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 8 czerwca 2022 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki H. (...) nr rej. (...), należący do (...) spółki akcyjnej, który wykorzystywany był do prowadzenia działalności gospodarczej w formie taxi przez P. P.. P. P. użyczał licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu taksówką od M. S..

Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w pozwanym Towarzystwie (...) spółce akcyjnej w W..

Bezsporne.

Dnia 10 czerwca 2022 r. powódka zawarła z P. P., faktycznym użytkownikiem pojazdu, umowę najmu samochodu zastępczego marki T. (...) o nr rej. (...), przystosowanego do prowadzenia działalności TAXI, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 400 zł netto.

Bezsporne, a nadto dowód:

- akta szkody na płycie CD k.34,

- umowa najmu pojazdu zastępczego k.9-9v,

- licencja k.10,

- kserokopia dowodu rejestracyjnego k.11, 14,

- protokół podstawienia do rezerwacji k.13,

- oświadczenie poszkodowanego k.12,12v,

- cennik k.15,

- umowa z (...) sp. z o.o. k.112-118 v,

- zeznania świadka M. S. k.66-67,

- zeznania świadka P. P. k.67.

Najem samochodu zastępczego trwał od dnia 10 czerwca 2022 r. do dnia 11 lipca 2022 r. – łącznie 32 dni. W dniu 14 lipca 2022r. Powódka wystawiła fakturę Vat nr (...) na kwotę 15744 zł z tytułu najmu pojazdu T. (...) za 32 dni przy stawce 400 zł netto.

Dowód:

- faktura k.8,

- zeznania świadka P. P. k.67,

W dniu 10 czerwca 2022 roku P. P. zawarł jako cedent z powódką jako cesjonariuszem umowę cesji, w której postanowiono, że przenosi przysługującą mu wobec sprawy szkody wierzytelność - prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- umowa cesji k.12,

- zeznania świadka P. P. k.67.

Powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 15 744 zł tytułem kosztów najmu.

Decyzją z dnia 20 grudnia 2022 r. pozwany zakład ubezpieczeń przyznał powódce odszkodowanie na podstawie faktury Vat (...) w kwocie 9 840 zł uznając 32 dni najmu i weryfikując stawkę do kwoty 307,50 zł.

Dowód:

- decyzja k. 82.

Cena netto za dobę wynajmu pojazdu zastępczego w klasie samochodów odpowiadających pojazdowi uszkodzonemu, przystosowanych do zarobkowego przewozu osób (TAXI), bez limitu kilometrów i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach, na okres ponad 14 dni, zawierała się w 2022 roku w przedziale od ok. 153,00 zł netto do ok. 228,00 zł netto, przeciętnie około 190,00 zł netto za dobę wynajmu.

Koszt najmu za miesiąc tego typu samochodu zawierał się w przedziale od ok. (...),00 do ok. 3500,00 zł netto.

Ze względu na specyfikę wynajmu pojazdu przystosowanego do przewozu osób (taxi) zasadne jest stosowanie stawek wynajmu wyższych o ok. 20% od stawek stosowanych przy wynajmach „normalnych” pojazdów, gdyż pojazdy te rzadziej są wynajmowane i wymagają specjalnego przystosowania, a koszty ich utrzymania (np. ubezpieczenie) także są wyższe niż w „przeciętnych” pojazdach z segmentu C. Ponadto specyfika użytkowania taksówek (krótkie przejazdy przy niedogrzanym silniku przedzielone okresami postoju) powoduje zwiększone zużycie. Koszt najem pojazdów w rozliczeniu bezgotówkowym, jest wyższy o 20-30% od najmu gotówkowego.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k.119-131, 164-165.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz na podstawie poczynionych ustaleń roszczenie powodów, po częściowym cofnięciu powództwa, podlegało uwzględnieniu jedynie w części.

Roszczenie przedstawione przez powodów ma charakter odszkodowawczy, znajdując oparcie w przepisach art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152, ze zm.) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c. Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Między stronami nie było sporu co do okoliczności kolizji, legitymacji biernej i czynnej.

Początkowo spór dotyczył całości roszczenia, pozwana kwestionowała zasadność najmu co do zasady, jak i wysokości. W toku procesu, po złożeniu sprzeciwu w dniu 23.12.2022r. pozwana uiściła na rzecz powódki kwotę 9840 zł wydając decyzję, w której uznała zasadność najmu w całym okresie 32 dni oraz stawkę do kwoty 307,50 zł netto (k. 82). Tym samym ostatecznie spór między stronami dotyczyła uzasadnionej stawki najmu pojazdu zastępczego i naruszenie przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody.

Badając z urzędu legitymację procesową czynną powódki, uznano, że została ona wykazana. Zgodnie z art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 882 §4 k.c. poszkodowany może dochodzić odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy. Niewątpliwie poszkodowanym w sprawie był faktyczny użytkownik pojazdu P. P., który to czerpał zyski z wykorzystywania pojazdu do działalności gospodarczej. Uszkodzenie taksówki, powodowało, że nie mógł jej dalej używać i czerpać korzyści z działalności. Powódka wykazała, że to właśnie on najął pojazd zastępczy, zawarł umowę (złożył osobiście podpis na umowie), a następnie to on zbył swoją wierzytelności odszkodowawczą na rzecz powódki.

Ostatecznie czas najmu pojazdu nie był sporny, pozwana wypłacając odszkodowania w toku procesu przyznała zasadność 32 dni najmu.

W zakresie zarzutu dotyczącego wysokości stawki najmu sąd dokonał jej oceny w oparciu o dowód z opinii biegłego. Biegły wskazał, że stawki dla jednej doby najmu auta odpowiadającego zarówno klasie samochodu uszkodzonego, jak i wynajmowanego przystosowanego do zarobkowego przewozu TAXI na rynku ogólnopolskim w okresie zaistnienia szkody z uwzględnieniem nielimitowanego przebiegu kilometrów, pełnego zakresu ubezpieczenia OC/AC/ (...) oraz wykupionego udziału własnego w szkodach kształtowały się od 153 zł netto do 228 zł netto, przeciętnie 190 zł netto. Tym samym zastosowana przez powódkę stawka w wysokości 400 zł netto była zawyżona w stosunku do stawek rynkowych. Biegły uwzględnił przy tym, że przy najmie pojazdów tytułu taxi, koszt najmu jest wyższy o ok. 20% w stosunku do stawek obowiązując dla aut nie przystosowanych do tego rodzaju przewozów. Nadto biegły uwzględnił ewentualny koszt sprowadzenia pojazdu do S. z innej miejscowości, co ustalono na ok. 33 zł dziennie.

Zastrzeżenia co do wysokości ustalonej stawki zgłaszała powódka, wskazując, że stawki przyjęte przez biegłego dotyczyły najmu gotówkowego, a nie bezgotówkowego, inni biegli sądowi w sprawach z powództwa powódki wskazywali wyższe stawki najmu, biegły nie wskazała żadnych wiarygodnych danych, pozwana uznawała w innych sprawach stawkę powódki. Na te okoliczności dopuszczono dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego. W jej treści biegły podtrzymał opinie główną, wskazując, że uwzględnił w opinii zasadniczej rodzaj pojazdu jako taxi, wskazując, że stawki takie są o ok. 20% wyższe niż stawki dla pojazdów nie przystosowanych. Stawki zaś dla takich pojazdów biegły ocenić na podstawie wskazanych w opinii głównej ofert dostępnych publicznie, jak i znanych biegłemu z racji wykonywanej funkcji biegłego. Zdaniem sądu wbrew twierdzeniom powódki dane wskazywane przez biegłego były wiarygodne, w opinii wskazano źródła danych, tym samym nie sposób uznać, że stawki przyjęte przez biegłego były „abstrakcyjnie niskie”. Co więc również biegły w opinii złożonej przez powódkę na dowód odmiennie ustalanych stawek (k . 150v.) wskazywał, że informację o cenach ustalał na podstawie danych z ofert internetowych oraz rozmów telefonicznych. Należało więc tym bardziej uznać, że ustalenia biegłego w rozpoznawanej sprawie, były zebrane w sposób prawidłowy i zgodny z powszechną praktyką. Nadto zdaniem sądu to, że w innych prowadzonych postępowaniach sądowych, inni biegli ustalili odmienne, wyższe stawki, nie mogło przekładać się na ocenę dokonaną w przedmiotowej sprawie. Po pierwsze załączona przez powódkę opinia biegłego M. G., dotyczyła odmiennego stanu faktycznego, a w szczególności odmiennej lokalizacji zdarzenia – prawdopodobnie W.. Po drugie biegły z okręgu (...) badał stawki obowiązujące na lokalnym rynku, które z pewnością różnią się od tutejszego rynku, jak i średniej rynku ogólnokrajowego. Po trzecie biegły opiniował zdarzenie mające miejsce w innym czasie niż w rozpoznawanej sprawie. Tym samym nie sposób uznać, że taka opinia mogła podważać ustalenia dokonane w toku procesu.

Dodatkowo należało wskazać, że biegły podczas składania ustnej opinii uzupełniającej, przyznał, że stawki przy rozliczeniach bezgotówkowych istotnie są wyższe od stawek w przypadku płatności gotówkowej o 20-30%. Tym niemniej należał wskazać, że powódka ostatecznie nie wnosiła w ogóle o ustalenie wysokości stawki rynkowej, zaś pozwana nie żądała ustalenia stawek w najmie bezgotówkowym. Co więcej nawet przy uwzględnieniu, że stawka ustalona przez biegłego 153 -228 zł, ze względu na najem pojazdu w ramach rozliczenia bezgotówkowego, winna być wyższa o 30%, to górna granica wynosiłaby 296,40 zł, a nawet przy hipotetycznych założeniu, że stawki winny być wyższe o 50% (jak wskazywano w załączonej przez powódkę opinii innego biegłego k. 148), to górna granica tak ustalonej stawki rynkowej wynosiłaby jedynie 342zł. Tym samym za pewni prawidłową ustalono opinię biegłego i uznano, że powódka nie wykazała zasadności zastosowanej stawki 400 zł netto, zaś górna granica stawki rynkowej wynosiła 228 zł netto, a przy uwzględnieniu najmu bezgotówkowego 296,40 zł netto.

Roszczenie powódki ponad uznaną i wypłaconą przez pozwaną w toku procesu kwotę odszkodowania 9840 zł (32 dni x 307,50 zł) uznano za niezasadne.

W pkt I zasądzono na rzecz powódki jedynie odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności odszkodowania, na podstawie art. 481 kc, od dnia wynikającego z wezwania do dnia zapłaty.

W zakresie cofniętej części powództwa postępowanie umorzono na podstawie art. 355 kpc w zw. z art. 203 kpc, przyjmując, że powódkę w tym zakresie należało uznać za wygrywającą proces. W tym zakresie sąd w pełni podziela stanowisko wyrażana w doktrynie, jak i orzecznictwie zgodnie, z którym zaspokojenie przez pozwanego roszczenia po wytoczeniu pozwu jest równoznaczne z przegraniem przez niego procesu, tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1951 r. Jak słusznie wskazano w komentarzy do art. 203 kpc, pod red. dr hab. P. R. (red. cz. III O. 2023, wyd. 2/M. J.) „w ugruntowanym od lat orzecznictwie przyjmuje się, iż obowiązek zwrotu kosztów przez powoda na żądanie pozwanego stanowi regułę, od której możliwe są wyjątki, że sąd powinien odstąpić od tej zasady i zasądzić koszty na rzecz powoda w szczególności w sytuacji, gdy po wytoczeniu powództwa pozwany spełnił na rzecz powoda świadczenie objęte żądaniem pozwu nie kwestionując zasadności powództwa i celowości jego wytoczenia, że w takiej sytuacji to pozwany jest stroną przegrywającą sprawę, a powodowi należy się zwrot kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Pogląd ten jest w różny sposób uzasadniany, np., że cofnięcie pozwu w takiej sytuacji nie stanowi cofnięcia pozwu w rozumieniu art. 203, a zatem art. 203 § 2 traktujący o zwrocie kosztów na żądanie pozwanego nie może mieć zastosowania co rodzi konieczność orzeczenia zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Niekiedy też wskazuje się, że skoro cel procesu, którym jest urzeczywistnienie norm prawa materialnego został osiągnięty w związku ze spełnieniem świadczenia przez pozwanego, to pozwany jest stroną przegrywającą sprawę, że z aksjologicznego punktu widzenia niedopuszczalne jest traktowanie powoda w zakresie obowiązku zwrotu kosztów procesu tak, jakby wytoczył on powództwo od początku niedopuszczalne lub nieuzasadnione (zob. orz. SN z 21.7.1951 r., C 593/51, OSNC 1952 Nr 2, poz. 49; orz. SN z 22.4.1959 r., IV C 37/59, niepubl; post. SN z 14.5.1966 r., I PZ 30/66, L.; post. SN z 15.11.1977 r., IV PZ 55/77, OSNCP 1978, Nr 7, poz. 122; post. SN z 6.11.1984 r., IV CZ 196/84, L.; post. SA w Ł. z 21.11.1991 r., I ACz 183/91, L.; post. SA w B. z 30.11.1995 r., I ACz 366/95, OSA 1996 Nr 7–8, poz. 34; post. SN z 8.2.2001 r., II UKN 14/01, OSNP 2002, Nr 20, poz. 504; post. SA w K. z 15.1.2003 r., I ACz 6/03, OSA 2003, Nr 9, poz. 40; post. SN z 10.2.2010 r., V CZ 1/10, L.; post. SN z 10.2.2011 r., IV CZ 111/10, L.; post. SN z 24.8.2011 r., IV CZ 34/11, L.; post. SN z 12.1.2012 r., IV CZ 117/11, L.; post. SA we W. z 29.3.2012 r., I ACz 491/12, L.; post. SN z 12.4.2012 r., II CZ 208/11, L.; post. SN z 7.3.2013 r., IV CZ 8/13, L.; post. SA w K. z 24.9.2015 r., I ACz 889/15, L.; post. SA w B. z 21.8.2015 r., I ACa 342/15, L.; post. SA w W. z 27.2.2015 r., VI ACa 632/14, L.; wyr. SA w Gdańsku z 14.1.2016 r., I ACa 749/15, L.; wyr. SA w Warszawie z 12.2.2016 r., VI ACa 1925/14, L.; wyr. SA w Gdańsku z 24.3.2016 r., I ACa 1016/15, L.; post. SN z 1.2.2017 r., III SO 6/16, L.; post. SA w W. z 8.12.2017 r., I ACa 1718/17, niepubl.; post. SA w W. z 13.12.2017 r., V ACa 706/17, niepubl; post. SA w W. z 31.1.2018 r., I ACa 1681/17, niepubl.; post. SA w W. z 26.7.2018 r., I ACa 852/17, niepubl.; wyr. SA w Krakowie z 2.9.2020 r., I ACa 448/19, L.; wyr. SA w Białymstoku z 19.11.2020 r., I ACa 332/20, L.; wyr. SA w Gdańsku z 30.9.2021 r., I ACa 344/21, L.; wyr. SA w Warszawie z 2.6.2022 r., I ACa 980/21, L.)”.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc. Na poniesione przez powodów koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika 3600 – zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, opłata od pozwu w kwocie 1000 zł oraz koszt wykorzystanej zaliczki – 432,96 zł. Łącznie 5 049,96 zł z czego 63% stanowiło kwotę 3181,47 zł. Na koszty pozwanej składało się wynagrodzenie pełnomocnika 3600 – zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszt wykorzystanej zaliczki – 432,96 zł, łącznie 4049,96 zł z czego 37% to 1498,48 zł. Dokonując wzajemnej kompensaty orzeczono jak w pkt IV.

Zarządzenia:

(...)

(...)

(...)