Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 27 kwietnia 2009 r.
I UK 278/08
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r., P 10/07
(Dz.U. Nr 200, poz. 1445) nie spowodował, że nabycie prawa do emerytury przez
mężczyznę należy oceniać według przesłanek określonych dla kobiet w art. 29
ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze
zm. w brzmieniu obowiązującym do dnia 8 maja 2008 r.).
Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Bogusław
Cudowski, Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 kwietnia
2009 r. sprawy z wniosku Władysława P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w O. o prawo do emerytury, na skutek skargi kasacyjnej ubez-
pieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 czerwca 2008 r.
[...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 8 stycznia 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
Wojewódzki w O. odmówił Władysławowi P. prawa do emerytury z uwagi na niespeł-
nienie przez wnioskodawcę przesłanek określonych w art. 27 lub 29 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jed-
nolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), a wyrokiem z dnia 6 marca 2008
r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie oddalił od-
wołanie ubezpieczonego od tej decyzji.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony urodził się 2 kwietnia 1947 r. i
do 31 grudnia 2007 r. był zatrudniony na podstawie stosunku pracy w pełnym wymia-
rze na stanowisku inspektora nadzoru w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Usług In-
2
westycyjnych Spółce z o.o. w O. W dniu złożenia wniosku o emeryturę wnioskodaw-
ca legitymował się łącznym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 33 lat, 3 miesięcy
i 20 dni. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko organu rentowego, że wnioskodawca nie
spełnia przesłanek określonych w art. 29 ustawy o emeryturach i rentach, bowiem nie
osiągnął ustawowego wieku uprawniającego mężczyzn do emerytury (65 lat). Zda-
niem Sądu, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r., P
10/07, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 29 ust. 1 ustawy o emery-
turach i rentach w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do emerytury w obniżonym
wieku emerytalnym mężczyźnie, który - odpowiednio jak kobieta, która nabywa to
prawo po osiągnięciu wieku 55 lat i co najmniej 30-letniego okresu składkowego i
nieskładkowego - osiągnął wiek 60 lat i co najmniej 35-letni okres składkowy i nie-
składkowy, jest niezgodny z art. 32 i 33 Konstytucji RP - wbrew twierdzeniom odwołu-
jącego się, nie może stanowić podstawy przyznania mu prawa do emerytury. Wyrok
ten - z uwagi na treść punktu drugiego sentencji - wchodzi w życie po upływie
dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Według Sądu Okręgo-
wego, oznacza to, że do tej daty powołany przepis nadal obowiązuje i powinien być
stosowany przez sądy. Wprawdzie sądy są uprawnione do odmowy stosowania
ustaw sprzecznych z Konstytucją i w tym zakresie mogą samodzielnie badać zgod-
ność przepisu z Konstytucją, to jednak w niniejszej sprawie występuje sytuacja niety-
powa, w której „niekonstytucyjna jest nie treść obowiązującego przepisu, ale brak
określonej treści”. Analizując z kolei stan prawny aktualny w dacie zamknięcia rozpra-
wy, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że ubezpieczonemu nie przysługuje prawo
do wcześniejszej emerytury, gdyż nie ma normy prawnej, która by przyznawała ubez-
pieczonemu prawo do tego świadczenia przed ukończeniem 65 roku życia.
Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2008 r. [...] Sąd Apelacyjny w Białymstoku oddalił
apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu pierwszej instancji. Zdaniem Sądu Apelacyj-
nego (który w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i ich ocenę
prawną), wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 października 2007 r., na który powo-
łuje się wnioskodawca, ma charakter zakresowy, co oznacza, że „Trybunał nie orzekł
o niekonstytucyjności tego, co w art. 29 ust. 1 ustawy zostało przez ustawodawcę
uregulowane”, lecz tylko „stwierdził niezgodność z Konstytucją treści normatywnej,
której w przepisie brakuje”. Z tej przyczyny zakwestionowana regulacja ustawy o
emeryturach i rentach z FUS nie traci mocy obowiązującej (bo treść pominięta w
przepisie nie może utracić mocy), a skutkiem wyroku jest jedynie zobowiązanie usta-
3
wodawcy do dokonania stosownej zmiany art. 29 ust. 1 ustawy. Sąd Apelacyjny
zwrócił uwagę, że wskutek wejścia w życie z dniem 8 maja 2008 r. ustawy z dnia 28
marca 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 67, poz. 411) przepis art. 29 ust.
1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z
którym prawo do emerytury nabywa mężczyzna po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli
ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej
25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolne-
go do pracy. Jednakże znowelizowany przepis - w ocenie Sądu - nie ma zastosowa-
nia do wnioskodawcy, gdyż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ocenie
sądu podlega legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego
w chwili jej wydania. Skoro zaskarżona przez wnioskodawcę decyzja została wydana
w dniu 8 stycznia 2008 r., a więc przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, to
była zgodna z ówczesnym stanem prawnym i dlatego nie mogła być zmieniona. Sąd
Apelacyjny dodał, że ubezpieczony ma prawo złożyć kolejny wniosek o emeryturę,
który będzie rozpoznany przez organ rentowy już w oparciu o znowelizowany przepis
art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Z tych względów Sąd odwoław-
czy uznał za pozbawione znaczenia dokumenty złożone przez wnioskodawcę w toku
postępowania apelacyjnego dotyczące jego stażu pracy. Kwestia zaliczenia do stażu
ubezpieczeniowego okresów zatrudnienia wymienionych w tych dokumentach będzie
przedmiotem ponownego rozpoznania przez organ rentowy w przypadku złożenia
ponownego wniosku o emeryturę.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną, w któ-
rej zarzucił błędną wykładnię art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS „poprzez
przyjęcie, iż orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wskazującego o jego niekonsty-
tucyjności nie daje podstaw do zastosowania tego przepisu zgodnie z orzeczeniem
Trybunału, jako podstawy do przyznania mężczyznom prawa do emerytury”. Ponadto
skarżący zarzucił naruszenie art. 190 ust. 3 Konstytucji przez przyjęcie, że „pomimo
uznania przepisu za niezgodny z Konstytucją stanowi on podstawę do wydania decy-
zji przez organ administracji”.
W uzasadnieniu skargi, ubezpieczony wywiódł w szczególności, że orzekając
w sprawie P 10/07, Trybunał Konstytucyjny nie wskazał innego terminu utraty mocy
obowiązującej art. 29 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niż dzień opubli-
kowania sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw. Wobec tego z dniem ogłoszenia tego
4
wyroku art. 29 ust. 2 ustawy utracił moc obowiązującą, gdyż ogłoszenie wyroku Try-
bunału we właściwym organie publikacyjnym jest równoznaczne z utratą mocy obo-
wiązującej zakwestionowanego przepisu w zakresie określonym w sentencji tego
wyroku. W myśl art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, sąd jest związany orzeczeniem o nie-
zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą.
W dodatku, nawet odroczenie wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
(art. 190 ust. 2 Konstytucji RP) stwierdzającego sprzeczność przepisu ustawy z Kon-
stytucją nie stanowi przeszkody do uznania przez sąd, że przepis ten był sprzeczny z
Konstytucją od jego uchwalenia. W przedmiotowej sprawie decyzja organu rentowe-
go została wydana na podstawie niekonstytucyjnego przepisu i dlatego powinna zo-
stać wyeliminowana z obrotu prawnego. W dodatku organ rentowy oraz obydwa
orzekające w sprawie Sądy, nie przeprowadziły badania wnioskodawcy w zakresie
stopnia jego niezdolności do pracy, co stanowiłoby przesłankę do uzyskania przez
niego prawa do emerytury. Z tych przyczyn zaskarżony wyrok - zdaniem skarżącego
- oczywiście narusza prawo przez nieprawidłowe zastosowanie art. 29 ust. 2 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS po wydaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w
sprawie P 10/07.
Ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz o uchy-
lenie w całości poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie obu wy-
roków i orzeczenie co do istoty sprawy przez przyznanie prawa do emerytury od dnia
złożenia wniosku i zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym w dacie
wydania decyzji organu rentowego w niniejszej sprawie, mężczyzna urodzony przed
dniem 1 stycznia 1949 r., który nie osiągnął wieku emerytalnego określonego w art.
27 pkt 1 ustawy (65 lat), mógł przejść na emeryturę po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli
miał co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za cał-
kowicie niezdolnego do pracy. Wyrokiem z dnia 23 października 2007 r., P 10/07
(Dz.U. Nr 200, poz. 1445; OTK-A 2007 nr 9. poz. 107; Zeszyty NSA 2008 nr 1, s.
157, z glosą J. Trzcińskiego) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 29 ust. 1 ustawy o
5
emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym mężczyźnie, który - odpowiednio jak kobieta, która
nabywa to prawo po osiągnięciu wieku 55 lat i co najmniej 30-letniego okresu skład-
kowego i nieskładkowego - osiągnął wiek 60 lat i co najmniej 35-letni okres skład-
kowy i nieskładkowy, jest niezgodny z art. 32 i art. 33 Konstytucji RP (punkt pierwszy
sentencji). Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny w punkcie drugim sentencji wyroku
orzekł, że powołany przepis we wskazanym zakresie, traci moc obowiązującą z upły-
wem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. W uzasad-
nieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny wywiódł w szczególności, że orzeczenie ma
charakter zakresowy, co oznacza, iż Trybunał stwierdził jedynie niezgodność z Kon-
stytucją treści normatywnej, której w zaskarżonym przepisie brakuje. Trybunał wyraź-
nie podkreślił, że treść, która została w przepisie pominięta, nie może utracić mocy
obowiązującej, bo w ogóle nie posiada ona takiej mocy, skoro ustawodawca wyłączył
ją z przepisu. Dlatego skutkiem stwierdzenia przez TK niekonstytucyjności jest zobo-
wiązanie ustawodawcy do dokonania stosownej zmiany w art. 29 ust. 1 ustawy.
Orzeczeniu stwierdzającemu niekonstytucyjność przepisu w zakresie, w jakim pomija
on określoną treść normatywną, można przypisać wyłącznie skutek ustalający nie-
konstytucyjność pominięcia i zobowiązujący prawodawcę do stosownej zmiany tego
przepisu, niezbędnej dla realizacji norm konstytucyjnych. Przyjęcie, że wyrok wywo-
łuje skutek „rozporządzający” (uzupełnia przepis o elementy brakujące) wyraźnie wy-
kracza poza konstytucyjne kompetencje Trybunału. Uzasadniając odroczenie terminu
utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu, Trybunał podniósł, że do
upływu 12 miesięcy od dnia publikacji sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw stan
prawny nie ulega zmianie, a więc zachowuje swoją moc obowiązującą dotychcza-
sowa regulacja z art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W odniesieniu
do stanu normatywnego wyrok określa więc wyłącznie skutki na przyszłość i nie
może być podstawą do kwestionowania wcześniej zapadłych rozstrzygnięć. Jedno-
cześnie Trybunał zastrzegł, że termin odroczenia nie stoi na przeszkodzie wyłączenia
tego skutku, ale jedynie wobec sprawy, która była przyczyną wszczęcia postępowa-
nia przed Trybunałem.
Skutki wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie P 10/07 były
już wielokrotnie analizowane w publikowanym orzecznictwie sądów powszechnych.
W szczególności Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 maja 2008 r., III
AUa 390/08 (LexPolonica nr 1995852), stwierdził, że decyzja organu rentowego od-
6
mawiająca skarżącemu prawa do emerytury ma charakter deklaratoryjny, a nie pra-
wotwórczy i nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, co oznacza, że wnioskodawcy
przysługuje prawo do ponowienia wniosku o przyznanie prawa do świadczenia w
sytuacji zmiany stanu normatywnego stwarzającego dla uprawnionego możliwość
żądania przyznania prawa do konkretnego świadczenia w związku ze zmianą stanu
prawnego - w tym dokonanym w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego.
Ten sam Sąd w wyroku z dnia 4 czerwca 2008 r., III AUa 479/08 (LexPolonica nr
2013084), stwierdził, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie P
10/07 ma charakter zakresowy, co oznacza, że nie orzeka o niekonstytucyjności tre-
ści normatywnej zawartej w art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Z
kolei Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 września 2008 r., III AUa
1138/08 (Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu 2008 nr 4, s. 125), stwier-
dził, że podstawą przyznania prawa do emerytury mężczyźnie, który osiągnął 60 lat
życia i ma co najmniej 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych - przed dniem 8
maja 2008 r. - nie mogło być ani orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23
października 2007 r. w sprawie P 10/07, ani dyrektywa Rady z dnia 19 grudnia 1978
r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet
i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (por. też wyrok Sądu Apelacyj-
nego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2008 r., III AUa 360/08, Orzecznictwo Sądów
Apelacji Białostockiej 2008 nr 1, s. 63).
Sąd Najwyższy w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela pogląd
wyrażony w tezie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2009 r., II UK 320/08
(dotychczas niepublikowany), zgodnie z którą wyrok Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 23 października 2007 r. wywołuje skutki na przyszłość. Z tej przyczyny nietrafne
jest twierdzenie skarżącego, że z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału, art. 29 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach utracił moc obowiązującą lub nie powinien być stoso-
wany. W orzecznictwie Sądu Najwyższego są wprawdzie prezentowane poglądy opo-
wiadające się za przyznaniem wyrokom Trybunału Konstytucyjnego skutków sięgają-
cych w przeszłość (por. uchwała z dnia 23 stycznia 2001 r., III ZP 30/00, OSNAPiUS
2001 nr 23, poz.685; postanowienie z dnia 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00,
OSNAPiUS 2001 nr 10, poz. 331; wyroki z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 730/00,
OSNAPiUS 2002 nr 6, poz.141; z dnia 18 kwietnia 2002 r., III RN 4/01, OSNP 2003
nr 2, poz. 25; z dnia 27 września 2002 r., II UKN 581/01, OSNAPiUS 2002 nr 23, poz.
581 oraz z dnia 24 stycznia 2006 r., I PK 116/05, OSNP 2006 nr 23-24, poz. 353), w
7
tym także wyrokom Trybunału Konstytucyjnego, w których odroczono - na mocy art.
190 ust. 3 Konstytucji RP - termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego
(por. np. wyrok z dnia 27 stycznia 2007 r., III PK 96/06, OSNP 2008 nr 5-6. poz. 61).
Poglądy te jednak dotyczą wyroków o innym charakterze, a przede wszystkim nie
dotyczą wyroków, w których Trybunał wyraźnie określił skutki czasowe ich działania.
Tymczasem w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 października 2007 r. Trybunał jedno-
znacznie wskazał charakter swego orzeczenia i określił jego skutki w czasie. Zda-
niem Sądu Najwyższego, samo odroczenie przez Trybunał Konstytucyjny utraty
mocy obowiązującej art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie ozna-
cza, że przepis ten jest zgodny z Konstytucją do czasu utraty mocy obowiązującej. Z
chwilą ogłoszenia (na sali rozpraw) przez Trybunał orzeczenia w sprawie P 10/07
doszło bowiem do obalenia domniemania zgodności z Konstytucją tego przepisu.
Jednakże uchylone zostało jedynie domniemanie, że zaniechanie legislacyjne pole-
gające na nieprzyznaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym tym
mężczyznom, którzy - odpowiednio jak kobiety nabywające to prawo po osiągnięciu
wieku 55 lat i co najmniej 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego - osią-
gną wiek 60 lat i co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy, jest zgodne z
art. 32 i art. 33 Konstytucji RP. Uchylenie domniemania konstytucyjności art. 29 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach z FUS w takim zakresie oznacza, że Sądy orzeka-
jące powinny to uwzględnić w podstawach orzeczenia. Sądy były więc władne zba-
dać, czy odmienne ukształtowanie w art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z
FUS przesłanek prawa do emerytury w przypadku kobiet i mężczyzn nie stanowi
przejawu dyskryminacji mężczyzn wyłącznie ze względu na płeć. Gdyby bowiem
uznać, że brak podstaw do przyznania mężczyźnie prawa do emerytury w obniżonym
wieku (w przeciwieństwie do kobiet, które takie uprawnienia posiadają) jest wynikiem
dyskryminacji wyłącznie z uwagi na płeć, to w takiej sytuacji sąd powinien względem
mężczyzny zastosować regulację, która dotyczy kobiet. W takim przypadku (przy
braku podstawy ustawowej) podstawą przyznania prawa do emerytury mężczyźnie
nie byłby konkretny przepis prawa uprawniający go do świadczenia (skoro taki prze-
pis nie istnieje), lecz wynikający z norm konstytucyjnych i wspólnotowych obowiązek
zastosowania względem dyskryminowanych mężczyzn regulacji przyznającej prawo
do tego świadczenia uprzywilejowanym kobietom. Jednakże to, że ustawodawca w
art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS określił odmiennie wiek kobiet i męż-
czyzn nie stanowi samo przez się dyskryminacji, a jest to rozwiązanie powszechnie
8
akceptowane i nie tylko nie stoi w sprzeczności z postanowieniami Konstytucji RP,
ale także z art. 7 dyrektywy 79/7/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadze-
nia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do
zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (Dz.U.UE Pol-
skie wydanie specjalne 2004 Rozdział 05, Tom 01, s. 187; por. wyrok Sądu Najwyż-
szego z dnia 6 lutego 2009 r., I UK 243/08, dotychczas niepublikowany). W wyroku z
dnia 4 stycznia 2008 r., I UK 182/07 (OSNP 2009 nr 3-4, poz. 49) Sąd Najwyższy
stwierdził, że w przypadku sprzeczności przepisów prawa polskiego z bezpośrednio
skutecznymi przepisami prawa wspólnotowego, składającymi się na zakaz dyskrymi-
nacji ze względu na płeć, sąd jest zobowiązany - do czasu wejścia w życie przepisów
eliminujących stwierdzoną niezgodność - stosować względem podmiotów dyskrymi-
nowanych te przepisy, które adresowane są do podmiotów uprzywilejowanych. W
wyroku tym Sąd Najwyższy uznał, że w sprawach dotyczących emerytury w niższym
wieku emerytalnym - do czasu wejścia w życie przepisów eliminujących naruszenie
zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, wynikającego z art. 3 ust. 1 lit. a dyrektywy
Rady z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie za-
sady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecz-
nego nr 79/7 (Dz.U.UE Polskie wydanie specjalne 2004 Rozdział 05 Tom 01, s. 215),
polegającego na pozbawieniu mężczyzn-dyrygentów prawa do emerytury w niższym
wieku emerytalnym, przy równoczesnym objęciu kobiet-dyrygentek tym systemem -
do mężczyzn-dyrygentów należy stosować wprost § 12 ust. 1 pkt 1 lit. d rozporządze-
nia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowni-
ków zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Podkreślić jednak należy, że wyrok ten dotyczy regulacji
prawnej, w której pozbawienie mężczyzny prawa do emerytury w niższym wieku nie
było skutkiem zastosowania wobec niego kryterium wieku, lecz wyłącznie kryterium
płci. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie odmowa przyznania wnioskodawcy
(mężczyźnie) prawa od emerytury z uwagi na treść art. 29 ust. 1 ustawy o emerytu-
rach i rentach z FUS w brzmieniu obowiązującym przed dniem 8 maja 2008 r. jest
wynikiem zastosowania kryterium mieszanego (obejmującego wiek oraz płeć), a nie
następuje wyłącznie ze względu na płeć.
Sąd drugiej instancji uznał, że chociaż z dniem 8 maja 2008 r. (na podstawie
art. 1 ustawy z dnia 28 marca 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw) art. 29 ust. 1 pkt
9
2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS otrzymał nowe brzmienie, to nowelizacja ta
nie może prowadzić do zmiany wyroku Sądu pierwszej instancji i przyznania ubezpie-
czonemu prawa do emerytury, gdyż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
sąd ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy (w tym stanu prawnego) w chwili
jej wydania. Ocena tego poglądu w odniesieniu do stanu faktycznego rozpoznawanej
sprawy, w tym także zarzutu skarżącego, że ani organ rentowy, ani Sądy obu instan-
cji nie badały, czy wnioskodawca był całkowicie niezdolny do pracy, pozostaje poza
zakresem rozpoznania skargi, gdyż skarżący nie przedstawił w tym przedmiocie od-
powiednich podstaw kasacyjnych (art. 39813
§ 1 k.p.c.).
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. od-
dalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.
========================================