Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 160/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Górniczej Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego /.../ o uchylenie
uchwały,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 22 października 2010 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 17 grudnia 2009 r.,
odrzuca skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
2
P. Maria K. wniosła o uchylenie uchwały nr 5/2008 Zebrania Przedstawicieli
Członków pozwanej Górniczej Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego /.../ z dn.
25 kwietnia 2008 r. dotyczącej zmiany sposobu finansowania wymiany 3 dźwigów
w budynku przy ul. P. 4-14 w J. Powódka dokonała zmiany przedmiotowej
powództwa w ten sposób, że wniosła dodatkowo o uchylenie pkt 3 załącznika do
uchwały nr 18/2008 Zebrania Przedstawicieli Członków pozwanej Spółdzielni z dn.
28 czerwca 2008 r. w brzmieniu „Sfinansować wymianę dźwigów osobowych na
ul. P. z kredytu bankowego a nie z wolnych środków Spółdzielni”.
Sąd Okręgowy wyrokiem z 8 kwietnia 2009 r. uchylił uchwały Zebrania
Przedstawicieli Członków pozwanej Spółdzielni, tj. uchwałę nr 5/2008 z 25 kwietnia
2008 r. oraz uchwałę nr 18/2008 z 28 czerwca 2008 r. w zakresie sfinansowania
wymiany dźwigów osobowych na ul. P. z kredytu bankowego a nie z wolnych
środków Spółdzielni opisanym w pkt 3 Załącznika do Uchwały nr 18/2008.
Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana. Zaskarżając go w całości
wniosła o jego zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy przez oddalenie powództwa
w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 17 grudnia 2009 r. oddalił apelację. Pozwana od
tego wyroku wniosła skargę kasacyjną zaskarżając go w całości i wnosząc o jego
uchylenie w całości jak również o uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji w
całości i przekazanie sprawy temuż Sądowi do ponownego rozpoznania,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości jak również uchylenie
wyroku Sądu pierwszej instancji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy przez
oddalenie powództwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawach o prawa majątkowe skarga kasacyjna jest niedopuszczalna,
jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych
(art. 3982
§ 1 k.p.c.). Wartość przedmiotu zaskarżenia podlega badaniu zarówno
3
przez Sąd drugiej instancji, do którego skarga została wniesiona jak i przez Sąd
Najwyższy (zob. postanowienie SN z 27 lutego 2002 r., I PKN 305/01, OSNP 2004,
nr 4, poz. 65). Skarga kasacyjna niedopuszczalna ze względu na zbyt niską
wartość przedmiotu zaskarżenia podlega odrzuceniu (art. 3986
§ 2 i 3 k.p.c.).
Zgodnie z art. 1261
§ 1 k.p.c. w każdym piśmie procesowym należy podać
wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej
wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność
środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego określają sposoby obliczania wartości
przedmiotu sporu w sprawach majątkowych (art. 19 - 24 k.p.c.), jak również
określają wzajemne relacje pomiędzy wartością przedmiotu sporu, a wartością
przedmiotu zaskarżenia w postępowaniu apelacyjnym i wartością przedmiotu
zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym. Według art. 368 § 2 k.p.c. wskazana
w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia może być oznaczona na kwotę wyższą
od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy
powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Natomiast wartość
przedmiotu zaskarżenia wskazana w skardze kasacyjnej może być wyższa od
wartości przedmiotu zaskarżenia wskazanej w apelacji tylko wtedy, gdy
w postępowaniu apelacyjnym nastąpiła przedmiotowa zmiana powództwa
dopuszczalna w zakresie określonym przez art. 384 k.p.c. Z treści przytoczonych
przepisów jednoznacznie wynika, że zasadą jest, iż wartość przedmiotu sporu
wyznacza górną granicę wartości przedmiotu zaskarżenia, a odstępstwo od tej
zasady możliwe jest wyłącznie w powyżej wskazanych przypadkach
(zob. postanowienia SN z 18 grudnia 1996 r., I CKN 21/96, OSNC 1997, nr 4, poz.
42, z 1 czerwca 1999 r., II UZ 63/99, OSNP 2000, nr 22, poz. 835, z 19 stycznia
2006 r., IV CZ 3/06, nie publ., z 9 marca 2006 r., I CZ 10/06, Biul. SN 2006, nr 9,
s. 12, z 25 kwietnia 2007 r., IV CZ 13/07, nie publ., z 30 maja 2007 r., I CZ 33/07,
nie publ., z 9 stycznia 2008 r., II CZ 103/07, nie publ., z 14 maja 2010 r., II CSK
561/09, nie publ.).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego trafnie przyjmuje się, że: „żądanie –
a tym samym sprawa, w której to żądanie jest rozpoznawane - ma charakter
majątkowy wówczas, gdy zmierza do realizacji prawa lub uprawnienia mającego
4
bezpośredni wpływ na stosunki majątkowe stron” (postanowienie SN z 5 sierpnia
2009 r., II PZ 6/09, nie publ; postanowienie SN z 11 lipca 2001 r., IV CZ 108/01,
Prok.i Pr.-wkł. 2002/4/48), że: „o majątkowym charakterze roszczenia procesowego
decyduje ścisłe powiązanie zasadniczego przedmiotu rozstrzygnięcia z mieniem
powoda lub - inaczej ujmując - bezpośredni wpływ rozstrzygnięcia na stan mienia
powoda lub bezpieczeństwo tego mienia. Jeżeli oczekiwania powoda
co do rozstrzygnięcia sądu skierowane są bezpośrednio na zaspokojenie interesu
ekonomicznego, to sprawa dotyczy praw majątkowych, jeżeli zaś zamiarem
powoda jest ukształtowanie stosunków osobistych, to roszczenie ma charakter
niemajątkowy, bo nie zmierza do osiągnięcia bezpośredniego skutku
ekonomicznego” (postanowienie SN z 9 lipca 2009 r., II PK 240/08, nie publ.).
Należy zważyć, że w wypadku żądań o charakterze majątkowym wpływ
rozstrzygnięcia sądu na sferę ekonomiczną powoda ma wymierną, z reguły łatwą
do ustalenia wartość, którą powód ma na względzie domagając się rozstrzygnięcia
o konkretnej treści. Inaczej rzecz ujmując treść tego żądania pozostaje
w bezpośrednim związku z interesem ekonomicznym powoda, który w ten sposób
decyduje również o wartości przedmiotu sporu. Dla ustalenia wartości przedmiotu
sporu nie ma natomiast znaczenia to, w jaki sposób żądane przez powoda
rozstrzygnięcie może wpłynąć na sferę majątkową innych podmiotów, w tym
również biorących udział w postępowaniu.
O majątkowym bądź niemajątkowym charakterze sprawy o uchylenie,
stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwały organów spółdzielni,
podobnie jak w wypadku uchwał organów spółek kapitałowych oraz uchwał
wspólnoty mieszkaniowej, decyduje przedmiot zaskarżonej uchwały (postanowienie
SN z 19 sierpnia 2009 r., III CZ 32/09, nie publ.).
W niniejszej sprawie powódka wnosząc o uchylenie uchwał Zebrania
Przedstawicieli Członków pozwanej Górniczej Spółdzielni Budownictwa
Mieszkaniowego, nie wskazała w pozwie wartości przedmiotu sporu. W
uzasadnieniu kwestionując sposób finansowania wymiany dźwigów osobowych
podała tylko szacunkowy koszt tej wymiany opiewający na kwotę minimum 490.000
zł. Na rozprawie w dniu 28 stycznia 2009 r. powódka kwestionując uchwałę, według
5
której wymiana wind powinna być finansowana ze środków uzyskanych z kredytu
bankowego oświadczyła, iż takie rozwiązanie „uderza” w członków zamieszkałych
na nieruchomości, albowiem odsetki od kredytu będą w kwocie minimum 150.000
zł i na 1 metr kwadratowy mieszkania przypadnie prawie 29 zł spłaty samych
odsetek. Z kolei na rozprawie w dniu 30 marca 2009 r. powódka zeznała, że
według jej obliczeń za same dźwigi musiałaby zapłacić ok. 2.300 zł, a tytułem
kosztów kredytu dodatkowo 1.000 zł w okresie 10 lat. Podana przez powódkę
kwota, której spłatą została by obciążona pozostaje w bezpośrednim związku z jej
interesem ekonomicznym. Inaczej rzecz ujmując powódka wytoczyła powództwo o
uchylenie przedmiotowych uchwał w celu uniknięcia obciążenia jej kwotą ok. 3.300
zł. Zatem w istocie ta kwota określa wartość przedmiotu sporu.
Pozwana w całości zaskarżyła wyrok Sądu pierwszej instancji
uwzględniający powództwo, a następnie w całości zaskarżyła wyrok Sądu drugiej
instancji oddalający apelację. W apelacji pozwana nie wskazała wartości
przedmiotu zaskarżenia. Z kolei powódka w odpowiedzi na apelację stwierdziła,
że koszty związane ze spłatą wind obciążyły by ją kwotą w wysokości ok. 3.000 zł,
przy czym obliczenia te dotyczą mieszkania powódki o pow. 38,7 m2
. Na rozprawie
apelacyjne w dniu 25 września 2009 r. pełnomocnik pozwanej został wezwany do
oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia, którą ostatecznie określił na kwotę
720.000 zł wyjaśniając przy tym, że przewidywany koszt wymiany dźwigów wynosi
360.000 zł. Taką wartość przedmiotu zaskarżenia pozwana podała również
w skardze kasacyjnej. W tej samej skardze pozwana spółdzielnia wskazała,
że dodatkowe obciążenie dla członków spółdzielni w związku z uchwałą
wynosiłoby 29 zł na 1 m2
mieszkania przez 10 – o letni okres kredytowania.
Określona przez pozwaną wartość przedmiotu zaskarżenia została zatem
całkowicie oderwana od wartości przedmiotu sporu, znacząco ją przewyższając.
Wartość ta została określona nie w oparciu o żądanie pozwu i interes ekonomiczny
powódki, ale w oparciu o interes ekonomiczny pozwanej Spółdzielni.
Jak wynika z akt sprawy, w istocie wartość przedmiotu zaskarżenia
niewątpliwie jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, co przemawia za
6
odrzuceniem wniesionej skargi kasacyjnej jako niedopuszczalnej z mocy ustawy na
podstawie art. 3986
§ 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 3982
§ 1 k.p.c.
jz