Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 8/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z odwołań G. G. i K. K.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr 2045/2011 z dnia 15 listopada 2011 r.,
w przedmiocie przedstawienia wniosków o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowiskach sędziego Sądu Rejonowego w […], obwieszczonych przez Ministra
Sprawiedliwości w dniu 4 stycznia 2011 r., a ogłoszonych w Monitorze Polskim z
dnia 18 stycznia 2011 r. Nr 4 poz.59.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 26 kwietnia 2012 r.,
oddala odwołania.
UZASADNIENIE
Uchwałą nr 2045/2011 z dnia 15 listopada 2011 r. Krajowa Rada
Sądownictwa postanowiła przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z
2
wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu
Rejonowego w […] M. S. i H. S. oraz nie przedstawiać Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […] kandydatury […].
W uzasadnieniu uchwały podano, że na wolne stanowiska sędziowskie
w Sądzie Rejonowym w […], obwieszczone przez Ministra Sprawiedliwości w
dniu 4 stycznia 2011 r., a ogłoszone w Monitorze Polskim z dnia 18 stycznia
2011 r., nr 4 poz. 59, swoje kandydatury zgłosiło dwudziestu jeden
kandydatów.
Wobec faktu, że swoją kandydaturę zgłosiła osoba wykonująca zawód
radcy prawnego, Krajowa Rada Sądownictwa pismem z 20 września 2011 r.
powiadomiła Krajową Radę Radców Prawnych o terminie posiedzenia
Zespołu Krajowej Rady Sądownictwa. Na posiedzenie Zespołu Krajowej
Rady Sądownictwa w dniu 6 października 2011 r. stawił się przedstawiciel
Krajowej Rady Radców Prawnych - Wiceprezes KRRP, który wskazał
kandydaturę radcy prawnego K. K. jako "dobrą i zasługującą na
uwzględnienie. Wiceprezes KRRP zaznaczył, że K. K. uzyskał negatywną
ocenę Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Okręgowego w […].
Zespół przyjął stanowisko w przedmiocie rekomendowania Krajowej Radzie
Sądownictwa kandydatur: M. S. (3 głosy „za", 0 głosów „przeciw", 0 głosów
„wstrzymujących się") i H. S. (3 głosy „za", 0 głosów „przeciw", 0 głosów
„wstrzymujących się").
Krajowa Rada Sądownictwa na posiedzeniu w dniu 15 listopada 2011 r., po
wszechstronnym rozważeniu i ocenie każdej ze zgłoszonych w niniejszym
postępowaniu konkursowym kandydatur, opierając swoje rozstrzygnięcie na
zgromadzonym w sprawie materiale, podzielając stanowisko zespołu członków
Krajowej Rady Sądownictwa, podjęła powyższą uchwałę.
M. S. urodziła się […] 1979 r. w […]. Wyższe studia prawnicze na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu […] ukończyła w 2005 r. i uzyskała tytuł
magistra z wynikiem ogólnym bardzo dobrym. Po odbyciu aplikacji sądowej w
okręgu Sądu Okręgowego w […], złożyła w dniach 2,3 i 25 września 2008 r.
3
egzamin sędziowski z łączną oceną bardzo dobrą. Z dniem 16 października 2008 r.
została mianowana referendarzem sądowym w Sądzie Rejonowym w […].
Sędzia wizytator dokonujący oceny pracy i kwalifikacji M. S. podkreślił
zdobytą przez nią wiedzę prawniczą, umiejętność organizowania pracy oraz takie
cechy, jak pracowitość i rzetelność w wykonywaniu obowiązków. Jak zauważył
sędzia wizytator, merytoryczna poprawność wydawanych przez kandydatkę
rozstrzygnięć i poziom ich uzasadnień nie budzą żadnych wątpliwości. W ocenie
sędziego wizytatora, M. S. czuwa nad starannością wydawanych orzeczeń.
Uzasadnienia postanowień są pełne, jasne, zawierają wskazanie podstawy prawnej
rozstrzygnięcia i zrozumiale przedstawiają przyczyny wydania takiego orzeczenia.
Nie stwierdzono także uchybień pracy kandydatki. Z analizy danych statystycznych
wynika, że wykonuje zlecone jej czynności sprawnie, bez żadnych opóźnień. W
konkluzji swojej opinii sędzia wizytator pozytywnie zaopiniował kandydaturę M. S.
w zakresie kwalifikacji i przydatności na stanowisku sędziego sądu rejonowego.
Kolegium Sądu Okręgowego w […] na posiedzeniu w dniu 6 maja 2011 r., po
zapoznaniu się z aktami osobowymi M. S. oraz opinią sporządzoną przez sędziego
wizytatora, zaopiniowało jej kandydaturę następującym stosunkiem głosów: 5 „za",
0 „przeciw", przy braku głosów „wstrzymujących się". Na posiedzeniu
Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Okręgowego w […] w dniu 9 maja 2011 r.
oddano za kandydaturą 33 głosy „za", przy 11 głosach „przeciw". Minister
Sprawiedliwości w swojej opinii z dnia 13 lipca 2011 r. zaopiniował jej kandydaturę
pozytywnie.
Drugą ze zgłoszonych kandydatur, którą Rada postanowiła przedstawić
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […], jest kandydatura H. S.
H. S. urodziła się […] 1981 r. w [..]. Wyższe studia prawnicze na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu […] ukończyła w 2005 r. i uzyskała tytuł
magistra z ogólnym wynikiem dobrym. Kandydatka w 2005 r. pracowała w Sądzie
Rejonowym w [….], na stanowisku kuratora społecznego w cywilnych sprawach
spadkowych. Po odbyciu aplikacji sądowej w okręgu Sądu Okręgowego w […], w
2008 r. złożyła egzamin sędziowski z łączną oceną dobrą plus. Po ukończeniu
aplikacji, z dniem 10 października 2008 r. została zatrudniona w Sądzie Rejonowym
4
w […] na stanowisku asystenta sędziego, gdzie pracowała do dnia 31 grudnia
2008 r. Po zniesieniu tego Sądu z dniem 1 stycznia 2009 r. rozpoczęła
wykonywanie obowiązków asystenta sędziego w Sądzie Rejonowym […]. W
okresie od maja 2009 r. do marca 2010 r. dodatkowo pracowała w Stowarzyszeniu
„[…]" w […] na stanowisku prawnika.
Sędzia wizytator wysoko ocenił poziom merytoryczny sporządzonych przez
nią projektów uzasadnień. Ponadto zwrócił uwagę, iż charakteryzuje ją duży zasób
wiedzy prawniczej, którą systematycznie pogłębia. Jest osobą samodzielną,
zaangażowaną, która wykazuje inicjatywę w pracy, a powierzone zadania wykonuje
rzetelnie i terminowo. W konkluzji wyraził pogląd, że H. S. posiada pełne
predyspozycje do objęcia urzędu, o który się ubiega, wobec czego jej kandydaturę
zaopiniował pozytywnie. Prezes Sądu Rejonowego […] wskazał, że kandydatka
wzorowo wywiązuje się ze swoich obowiązków, wykazując się przy tym dużym
zaangażowaniem i własną inicjatywą. Uznał, że jej praca i zachowanie w pełni
predestynuje ją do wykonywania obowiązków na stanowisku sędziego sądu
rejonowego. Powyższą opinię w pełni podzieliła Przewodnicząca Wydziału Karnego
Sądu Rejonowego w […]. Pracę H. S. oceniła także sędzia sądu rejonowego E.
B., wystawiając ogólną ocenę celującą.
Kolegium Sądu Okręgowego w […] na posiedzeniu w dniu 6 maja 2011 r. po
zapoznaniu się z opinią sporządzoną przez sędziego wizytatora, zaopiniowało
kandydaturę H. S. następującym stosunkiem głosów: 1 „za", 4 „przeciw", 0
„wstrzymujących się". Na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu
Okręgowego w […] w dniu 9 maja 2011 r. oddano na kandydaturą H. S. 1 głos „za"
i 43 głosy „przeciw". Minister Sprawiedliwości zaopiniował jej kandydaturę
pozytywnie.
Przy uwzględnieniu całościowo każdego z kryteriów kwalifikacyjnych
Krajową Radę Sądownictwa stwierdziła, iż w przedmiotowym postępowaniu
nominacyjnym na wyróżnienie zasługują kandydatury: M. S. i H. S.
Rada wybrała M. S. z uwagi na ocenę kwalifikacyjną, którą uzyskała,
wyróżniającą ją na tle pozostałych kandydatów, najwyższe poparcie środowiska
sędziego oraz końcowy wynik egzaminu sędziowskiego.
5
Choć H. S. nie uzyskała poparcia środowiska sędziowskiego, to Rada
dokonując wyboru jej kandydatury miała na uwadze przymioty wskazane w bardzo
dobrej ocenie kwalifikacyjnej dotyczącej jej pracy, które wyróżniają ją na tle innych
kandydatów. Kwalifikacje zawodowe są zaś podstawowym wskaźnikiem oceny
kandydata do urzędu sędziego. Krajowa Rada Sądownictwa zwróciła także uwagę
na uzyskaną przez Kandydatkę jedną z wyższych ocen z końcowego egzaminu
sędziowskiego.
Krajowa Rada Sądownictwa rozpatrując kandydatury podkreśliła kwalifikacje
zawodowe wszystkich osób uczestniczących w konkursie. Uznała jednak, że
ustępują one walorom zawodowym i osobowościowym M. S. oraz H. S.
Te okoliczności spowodowały, że w trakcie posiedzenia Krajowej Rady
Sądownictwa dniu 15 listopada 2011 r. M. S. i H. S. udzielono najwyższego
poparcia – M. S. udzielono jednogłośnego poparcia, a na H. S. oddano 12 głosów
„za", 0 głosów „przeciw", przy 1 głosie „wstrzymującym się". Pozostali kandydaci
nie uzyskali wymaganej bezwzględnej większości głosów.
Od powyższej uchwały odwołanie wniósł K. K., a G. G. złożył zażalenie.
K. K. złożył odwołanie zarzucając naruszenie: 1/ art. 33 ust. 1 oraz art. 35
ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z
2011 r. Nr 126, poz. 714), poprzez niedokonanie przez Krajową Radę Sądownictwa
wszechstronnego rozważenia sprawy przed podjęciem uchwały, a w szczególności
poprzez niedokonanie pełnej oraz odpowiednio uzasadnionej oceny kwalifikacji
zawodowych M. S. i H. S. oraz K. K. do wykonywania zawodu sędziego; 2/ art. 29
ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, poprzez brak zawiadomienia o
terminie posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa, na którym była rozpatrywana
niniejsza sprawa. Odwołujący się zaskarżył uchwałę w części, to jest w zakresie
przedstawienia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie
do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […] M. S. oraz H.
S., a także w zakresie nieprzedstawienia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z
wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu
rejonowego w […] kandydatury K. K. i wniósł o uchylenie zaskarżonej uchwały oraz
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Krajowej Radzie Sądownictwa.
6
W uzasadnieniu odwołania podniesiono, iż pisemne motywy zaskarżonej
uchwały ograniczają się do oceny dwóch kandydatów; pozostali kandydaci nie
zostali w ogóle ocenieni. Zdaniem odwołującego się, skoro uzasadnienie jest
swego rodzaju sprawozdaniem organu podejmującego uchwałę z przebiegu
procesu podejmowania decyzji, to powinno zawierać szczegółową ocenę
wszystkich kandydatów. Odwołujący się zarzucił w szczególności, iż z uzasadnienia
uchwały nie wynika, jakie posiadane przez niego kwalifikacje brano pod uwagę przy
ocenie jego kandydatury na stanowisko sędziowskie. Podniósł, iż ocena kwalifikacji
powinna być pełna i wyczerpująca, a więc uwzględniająca wszystkie elementy,
jakie mają znaczenie dla jej dokonania, z jednoczesnym nadaniem poszczególnym
elementom odpowiedniej wagi. Odwołujący się zwrócił również uwagę na zdobyte
doświadczenie w zakresie orzekania, gdy był zatrudniony na stanowisku asesora
sądowego w Sądzie Rejonowym w […] stwierdzając, iż jego kwalifikacje do
pełnienia urzędu sędziego są wyższe od wybranych kandydatów.
G. G. składając zażalenie na powyższą uchwałę zarzucił naruszenie art. 33
ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, polegające na podjęciu przez Radę
uchwały bez wszechstronnego rozważenia sprawy, w tym zgromadzonej w sprawie
dokumentów dotyczących uczestników postępowania. Skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonej uchwały w części, to jest 1/ uchylenie punktu 1 o przedstawieniu
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […] H. S.; 2/ uchylenie punktu
2 uchwały o nieprzedstawieniu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem
o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […]
kandydatury G. G.
W uzasadnieniu zażalenia podkreślono, iż Krajowa Rada Sądownictwa
szczegółowo rozważyła pracę i kwalifikacje H. S., lecz w żaden sposób nie odniosła
się do tego, jakie cechy charakteryzują skarżącego, jako jej kontrkandydata na
stanowisko sędziego, a co za tym idzie nie wykazała, co bardziej predestynuje
wybór H. S.
Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa wniósł o oddalenie obu
odwołań w całości.
7
K. K. w piśmie z dnia 12 marca 2012 r. podtrzymał swoje wnioski i
twierdzenia zawarte w złożonym odwołaniu i wniósł o jego uwzględnienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analizę prawidłowości zaskarżonej uchwały rozpocząć wypada od
zacytowania treści art. 44 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714, dalej ustawa o KRS),
zgodnie z którym uczestnik postępowania może odwołać się do Sądu Najwyższego
z powodu sprzeczności uchwały Rady z prawem, o ile odrębne przepisy nie
stanowią inaczej. Wynikające z tego przepisu prawo zaskarżenia uchwał Rady
dotyczy zatem uchwał podejmowanych w sprawach należących do jej kompetencji,
w tym w wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o KRS sprawach o rozpatrzenie
i ocenę kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu
Najwyższego oraz stanowiskach sędziowskich w sądach powszechnych, sądach
administracyjnych i sądach wojskowych. Zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy o KRS do
postępowania przed Sądem Najwyższym w sprawach z odwołań od uchwał Rady
stosuje się przepisy Kodeku postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej, poza
przepisem art. 871
k.p.c., ustanawiającym przymus adwokacko – radcowski w
występowaniu przed tymże Sądem. Odesłanie do przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej implikuje sposób wyznaczenia granic
rozpoznania przez Sąd Najwyższy sprawy zainicjowanej odwołaniem uczestnika
postępowania. Stosownie do art. 39813
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje
bowiem skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw, a z
urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność postępowania.
Odnośnie do granic zaskarżenia wypada stwierdzić, że oba odwołania (także
odwołanie G. G. mylnie nazwane zażaleniem) dotyczą punktu 1 uchwały Krajowej
Rady Sądownictwa z dnia 15 listopada 2011 r., zawierającego postanowienie o
przedstawieniu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie
do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […] M. S. i H. S.
(przy czym odwołanie K. K. odnosi się do obydwu kandydatek, zaś odwołanie G. G.
– tylko do kandydatury H. S.) oraz punktu 2 uchwały w zakresie nieprzedstawienia
8
tej treści wniosku w doniesieniu do odwołujących się. Są to jednocześnie granice
rozpoznania sprawy przez Sąd Najwyższy.
Co zaś się tyczy podstaw odwołania od uchwał Rady, zasadniczo nie ma
zastosowania w tym zakresie art. 3983
§ 1 k.p.c., regulujący kwestię podstaw
kasacyjnych, gdyż w przypadku odwołań od uchwał Rady podstawy te określone są
w art. 44 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o KRS, który stanowi, że odwołanie można
wnieść z powodu sprzeczności uchwały z prawem, a zatem zarówno z prawem
materialnym jak i z przepisami postępowania. Oczywiście nie będą to przepisy
Kodeksu postępowania administracyjnego, gdyż stosowanie tych przepisów w
postępowaniu przez Radą wyłącza art. 2 ustawy o KRS. Nie są to również przepisy
Kodeksu postępowania cywilnego, albowiem z treści art. 1 tegoż aktu
jednoznacznie wynika, że Kodeks postępowania cywilnego reguluje postępowanie
sądowe w wymienionych w tym przepisie kategoriach spraw, a nie postępowanie
przed innymi organami władzy państwowej, w dodatku mającymi – jak Krajowa
Rada Sądownictwa – charakter publiczny. Szczegółowe zasady postępowania
przed Radą w indywidualnych sprawach regulowały dawniej przepisy
rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007 r. w
sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz
postępowania przed Radą (Dz. U. Nr 219, poz. 1623 ze zm.), wydane na podstawie
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Rozporządzenie w części dotyczącej trybu
postępowania przed Radą utraciło jednak moc obowiązującą z dniem 2 grudnia
2010 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 listopada
2009 r., K 62/07 (Dz. U. Nr 202, poz. 1657). Wyrok ten - z odroczeniem o 12
miesięcy - pozbawił rozporządzenie podstawy prawnej, jaką był art. 12 ust. 6
ustawy o KRS w części uprawniającej Prezydenta RP do określenia, w drodze
rozporządzenia, trybu postępowania przed Radą. Zdaniem Trybunału
Konstytucyjnego, tryb postępowania przed Radą nie mógł być uregulowany w
rozporządzeniu, gdyż sprawa ta należy do materii ustawowej. W konsekwencji
tegoż, szczegółowe zasady postępowania przed Radą zostały ostatecznie
unormowane w przepisach rozdziału 3 obecnie obowiązującej ustawy o KRS i to
one mogą stanowić punkt odniesienia dla podnoszonych w odwołaniach od uchwał
Krajowej Rady Sądownictwa zarzutów naruszenia przepisów proceduralnych.
9
Naruszenia te muszą przy tym mieć istotny wpływ na wynik sprawy,
odzwierciedlony w treści zaskarżonej uchwały. Tak sformułowane podstawy
zaskarżenia wyznaczają zaś zakres kognicji Sądu Najwyższego w tej kategorii
spraw.
Aktualny jest przy tym pogląd judykatury wyrażany na gruncie art. 13 ust. 2
dawnej ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (jednolity
tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 67 ze zm.), będącego odpowiednikiem art. 44
ust. 1 obecnej ustawy o KRS, zgodnie z którym kognicja Sądu Najwyższego do
oceny uchwał Krajowej Rady Sądownictwa obejmuje wyłącznie badanie, czy
uchwała nie pozostaje w sprzeczności z prawem. Oznacza to, że Sąd Najwyższy
nie ma kompetencji do merytorycznego rozpatrywania kwalifikacji kandydata na
sędziego (a tym bardziej jego kontrkandydatów). Przedmiotem badania ze strony
Sądu Najwyższego pozostaje zatem procedura podejmowania uchwały przez
Krajową Radę Sądownictwa, a nie przesłanki, które zadecydowały o jej treści
(wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2009 r., III KRS 7/09 i III KRS 11/09,
niepublikowane, oraz z dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09, ZNSA 2011, nr
11, poz. 93). Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia
27 maja 2008 r., SK 57/06 (OTK – A 2008, nr 4, poz. 63), ani szczególna,
konstytucyjna, pozycja ustrojowa KRS, ani fakt, że w myśl art. 12 ust. 5 ustawy o
KRS w postępowaniu przed Radą nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania
administracyjnego, nie odbierają postępowaniu przed Radą w sprawach
indywidualnych, dotyczących powołania na stanowiska sędziowskie, charakteru
postępowania administracyjnego. Przedmiot postępowania w kwestii oceny
kandydata i przedstawienia wniosku o jego powołanie na stanowisko sędziego ma
charakter sprawy w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. I jako taka powinna
podlegać kontroli sądowej w zakresie właściwym tego rodzaju sprawom, tj. pod
kątem legalności, przestrzegania stosownych procedur prawnych. Zgodzić się
natomiast należy ze stanowiskiem, że merytoryczna ingerencja sądu w
rozstrzygnięcia Rady byłaby niedopuszczalna, wkraczałaby bowiem w sferę
szczególnego władztwa Rady, wynikającego z samych norm konstytucyjnych.
Jednakże kontrola sądowa przestrzegania praw obywateli, w rozważanym wypadku
praw wynikających z art. 60 Konstytucji, tj. prawa równego dostępu do służby
10
publicznej, a zatem w sprawach prowadzenia naboru na podstawie przejrzystych
kryteriów selekcji kandydatów i obsadzania poszczególnych stanowisk w służbie
publicznej, jest, w myśl art. 45 ust. 1 Konstytucji, konieczna.
W konsekwencji takiego ukształtowania kognicji Sądu Najwyższego w
zakresie kontroli nad postępowaniem dotyczącym przedstawienia Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie sędziego, kontrola sądowa
obejmuje w szczególności badanie, czy Rada przestrzegała w danym
postępowaniu jednolitych kryteriów oceny kandydata oraz procedur postępowania
związanych z oceną kandydatury i przedstawiania wniosku Prezydentowi. Analiza
tego, czy uchwała nie pozostaje w sprzeczności z prawem, obejmuje także kontrolę
przestrzegania przez Radę innych wymagań prawnych, w tym np. ustawowych
warunków powoływania na stanowisko sędziego, sprecyzowanych w ustawie z dnia
27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070
ze zm.) oraz ogólnych reguł proceduralnych obowiązujących w postępowania przed
tym organem, określonych w przepisach rozdziału 3 ustawy o KRS.
Przechodząc do podstaw obydwu odwołań od przedmiotowej uchwały Rady
wypada stwierdzić, że są one nieuzasadnione.
Odwołujący się K. K. oparł swoje odwołanie od przedmiotowej uchwały
Krajowej Rady Sądownictwa na zarzutach naruszenia przepisów art. 29 ust. 2 oraz
art. 33 ust. 1 w związku z art. 35 ust. 2 ustawy o KRS.
Odnośnie do pierwszego z podniesionych zarzutów wypada stwierdzić, że
art. 29 ust. 2 ustawy o KRS zobowiązuje Radę do informowania uczestników
postępowania o terminie posiedzeń, na których będą rozpatrywane ich sprawy.
Przepis nie precyzuje sposobu, w jakim ma nastąpić dopełnienie tego obowiązku.
Kwestię tę reguluje § 11 uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 22 lipca
2011 r. w sprawie regulaminu szczegółowego trybu działania Krajowej Rady
Sądownictwa (M.P. Nr 72, poz. 712), zgodnie z którym uczestnika postępowania
informuje się o terminie posiedzenia, na którym będzie rozpoznania jego sprawa,
poprzez ogłoszenie w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowej Rady Sądownictwa.
Jak wynika z odpowiedzi Rady na odwołanie K. K., poinformowania uczestników
postępowania konkursowego na wolne stanowiska sędziego Sądu Rejonowego w
[…] dokonano w powyższej formie w dniu 18 października 2011 r., a więc na ponad
11
miesiąc przed posiedzeniem Krajowej Rady Sądownictwa, na którym rozpatrywano
i oceniano zgłoszone kandydatury. Skarżący nie zanegował tego faktu. Natomiast
ustosunkowując się do wyjaśnień Rady podniósł, iż określony w regulaminie
sposób informowania uczestników postępowania o terminach posiedzeń tego
organu jest sprzeczny z regulacją art. 32 ust. 1 ustawy o KRS, który nakazuje
doręczanie uczestnikom postępowania pism w sprawach rozpatrywanych przez
Radę za zwrotnym poświadczeniem odbioru. Rzecz w tym, że naruszenia tego
przepisu odwołujący się nie zarzucił w ramach podstaw odwołania, a zatem ocena
jego wykładni i sposobu stosowania przez Radę wykracza poza ramy kognicji Sądu
Najwyższego w niniejszej sprawie. Tym niemniej warto zauważyć, że oba powołane
przepisy zamieszczone są w odrębnych artykułach, normujących różne kwestie z
zakresu problematyki postępowania w sprawach rozpoznawanych przez Krajową
Radę Sądownictwa. Wynikający z art. 32 ust. 1 ustawy o KRS obowiązek
dokonywania doręczeń za zwrotnym poświadczeniem odbioru dotyczy pism,
podczas gdy art. 29 ust. 2 tej ustawy kreując powinność informowania uczestników
postępowania o terminach posiedzeń Rady nie przesądza o pisemnej formie owej
informacji. Językowa i systemowa wykładnia obydwu przepisów nie uzasadnia
zatem tezy, iż wspomniane poinformowanie uczestnika postępowania o terminie
posiedzenia Rady, na którym będzie rozpoznawana jego sprawa, musi nastąpić na
piśmie, za zwrotnym poświadczeniem odbioru. Należy też mieć na uwadze
wykładnię funkcjonalną unormowania art. 29 ust. 2 ustawy o KRS. Informacji, o
jakiej mowa w tym przepisie, nie można utożsamiać z wezwaniem na posiedzenie
Rady, ani zawiadomieniem o takim posiedzeniu w znaczeniu, jaki tym instytucjom
nadaje Kodeks postępowania cywilnego. Wspomniana informacja nie służy bowiem
umożliwieniu uczestnikowi postępowania obowiązkowego lub dobrowolnego
stawiennictwa na posiedzeniu tego organu, gdyż poza przypadkami skorzystania
przez Radę z możliwości wezwania na posiedzenie celem wysłuchania uczestnika
postępowania, posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa odbywają się bez udziału
uczestników postępowania. Ogłoszenie o terminie posiedzenia w Biuletynie
Informacji Publicznej Krajowej Rady Sądownictwa nie pozostaje zatem w
sprzeczności z celem obowiązku informacyjnego, o jakim mowa w art. 29 ust. 2
ustawy o KRS.
12
Co się tyczy drugiego z zarzutów podniesionych w odwołaniu K. K. oraz w
odwołaniu G. G. należy zauważyć, iż art. 33 ust. 1 ustawy o KRS zobowiązuje
Krajową Radę Sądownictwa, aby przed podjęciem uchwały w indywidualnych
sprawach należących do jej kompetencji, wszechstronnie rozważyła sprawę, na
podstawie udostępnionej dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników postępowania
lub innych osób, jeśli zostały złożone. Naruszenie tego przepisu może zatem
polegać na pominięciu istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności
wynikających z owej dokumentacji lub wyjaśnień, albo dokonaniu ustaleń
sprzecznych z tymże materiałem. W rozpoznawanym przypadku sytuacja taka nie
miała miejsca.
Rozpatrując i oceniając kandydatury zgłoszone na wolne stanowiska
sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] Krajowa Rada Sądownictwa dysponowała
obszerną dokumentacją dotyczącą poszczególnych osób biorących udział w
konkursie oraz listą rekomendacyjną zespołu Rady, sporządzoną po zapoznaniu
się z tą dokumentacją. Oczywiście uzasadnienie uchwały Rady nie może być
powtórzeniem treści całego zgromadzonego materiału sprawy. Z uzasadnienia
zaskarżonej uchwały jednoznacznie wynika jednak, iż Krajowa Rada Sądownictwa
rozpatrując kandydatury na wakujące stanowiska sędziowskie wzięła pod uwagę
wszystkie okoliczności dotyczące poszczególnych uczestników postępowania,
rzutujące na ocenę ich predyspozycji do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego,
zwłaszcza te, o jakich mowa w art. 35 ust. 2 ustawy o KRS, a więc kwalifikacje i
doświadczenie zawodowe kandydatów, opinie wizytatorów i przełożonych,
rekomendacje oraz wyniki głosowań organów samorządu sędziowskiego. Warto
zauważyć, że ów katalog (adresowany w pierwszej kolejności do zespołu Rady przy
sporządzaniu listy rekomendowanych kandydatów) nie ma wyczerpującego
charakteru i - poza wyeksponowaniem kwalifikacji kandydatów - nie hierarchizuje
przymiotów, jakimi powinna odznaczać się osoba ubiegająca się o to stanowisko.
Co do samych kwalifikacji kandydatów należy podkreślić, że przepis nie precyzuje
tego pojęcia. Z pewnością nie można utożsamiać ich tylko z wymaganiami
stawianymi kandydatom w przepisach ustawy o ustroju sądów powszechnych, gdyż
te wyznaczają minimum standardów dla osoby ubiegającej się o stanowisko
sędziego. Chodzi raczej o uwzględnienie w ocenie kandydatów - poza owym
13
ustawowym minimum – dodatkowych elementów składających się na teoretyczne i
praktyczne umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu, jak wyniki
ukończenia studiów i egzaminu sędziowskiego, uzyskane stopnie naukowe,
ukończone studia podyplomowe i szkolenia, reprezentowana w toku wykonywania
dotychczasowej pracy i analizowana przez sędziów wizytatorów oraz przełożonych
wiedza prawnicza, sposób organizowania pracy i wywiązywania się z obowiązków,
itp. Aktualnym pozostaje przy tym ukształtowany na podstawie przepisów dawnej
ustawy o KRS z dnia 27 lipca 2001 r. pogląd judykatury, w myśl którego w
przypadku ubiegania się kilku osób o jedno stanowisko sędziowskie wskazane jest
wyjaśnienie w uzasadnieniu uchwały sytuacji poszczególnych kandydatów w
aspekcie zastosowanych przez Radę kryteriów oceny. Zakres rozważań
dotyczących poszczególnych kandydatów może być zróżnicowany w zależności od
potrzeb. Nie jest jednak konieczne uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z
przyjętych kryteriów oceny. Decyduje ocena całościowa, wynikająca z łącznego
zastosowania tych przesłanek (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 października
2009 r., III KRS 13/09, ZNSA 2011, nr 1, poz. 93; z dnia 14 stycznia 2010 r., III KRS
24/09, LEX nr 737271 i z dnia 17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10, LEX nr 678015).
Wbrew twierdzeniom odwołujących się, kryteria, jakimi kierowała się Rada
podejmując decyzję o przedstawieniu Prezydentowi RP konkretnych osób z
wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, są wyraźnie
określone w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały i wynikają ze szczegółowego
umotywowania przyczyn dokonanego wyboru (wyniki studiów i egzaminu
sędziowskiego kandydatek, przebieg ich dotychczasowej pracy zawodowej, analiza
kwalifikacji zwyciężczyń konkursu dokona przez sędziów wizytatorów oraz opinia
przełożonych na ich temat). Jednocześnie podkreślono, że te same wymagania
zastosowano wobec pozostałych uczestników postępowania, z których żaden nie
spełnia łącznie tychże kryteriów w taki stopniu, jak zwyciężczynie konkursu.
Jednym z elementów owej oceny było zaś poparcie organów samorządy
sędziowskiego. Warto zauważyć, że aczkolwiek wyniki głosowania na kolegium i
zgromadzeniu ogólnym sędziów właściwego sądu nie wiążą Krajowej Rady
Sądownictwa w ocenie kandydata na wolne stanowisko sędziowskie, to jednak są
one istotne z punktu widzenia art. 35 ust. 2 ustawy o KRS i dlatego Rada powinna
14
umotywować swój wybór, gdyby dotyczył on osoby, która uzyskała mniejsze
poparcie środowiska zawodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia
2010 r., III KRS 24/09, LEX nr 737271). W niniejszym przypadku M. S. uzyskała nie
tylko najlepszą opinię kwalifikacyjną, ale także największe poparcie organów
samorządu sędziowskiego. Natomiast wybór H. S., która poparcia takiego nie
otrzymała, Krajowa Rada Sądownictwa tłumaczyła przede wszystkim bardzo dobrą
oceną kwalifikacyjną, wyróżniającą tę kandydatkę spośród innych uczestników
konkursu oraz jednym z lepszych wyników egzaminu sędziowskiego.
Zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały ocena kandydatur jest
wynikiem wszechstronnego rozważenia przez Krajową Radę Sądownictwa
wszystkich aspektów sprawy i nie można przypisać jej cech dowolności. Wyklucza
to dalszą ingerencję Sądu Najwyższego w dokonany przez Radę wybór
kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie.
Wobec bezzasadności podstaw i zarzutów obydwu odwołań od uchwały
Krajowej Rady Sądownictwa, Sąd Najwyższy orzekł o ich oddaleniu z mocy
art. 39814
k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o KRS.