V CZ 20/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 20/12
POSTANOWIENIE
Dnia 22 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie ze skargi I. J.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w B.
z dnia 18 marca 2009 r.,
w sprawie z powództwa M. H.
przeciwko I.J.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 czerwca 2012 r.,
zażalenia skarżącej I. J.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 stycznia 2011 r.,
I. oddala zażalenie;
II. przyznaje adwokat J. J.-Z. wynagrodzenie w kwocie
120 zł (sto dwadzieścia) powiększonej o należny
podatek od towarów i usług za reprezentowanie
pozwanej w postępowaniu zażaleniowym - od Skarbu
Państwa Sądu Okręgowego w B.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 31 stycznia 2011 r. oddalił zażalenie
pozwanej I. J. na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 26 lipca 2010 r., wydane
w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 18 marca 2009 r. o ochronę dóbr osobistych
(sygn. akt I C …), jako pozbawione uzasadnionych podstaw oraz zasądził od
pozwanej na rzecz powódki kwotę 270 zł tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
W zażaleniu na to postanowienie, dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania, pozwana zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98
k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i obciążenie
pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego oraz art. 102
k.p.c. poprzez jego niezastosowanie mimo istnienia okoliczności to
uzasadniających. Skarżąca wniosła o zmianę orzeczenia w tej części i odstąpienie
od obciążenia jej obowiązkiem zwrotu kosztów, ewentualnie o jego uchylenie w
części i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył:
Zgodnie z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c., sąd rozstrzyga o kosztach w każdym
orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Wskazany przepis jest wyrazem zasady
koncentracji i unifikacji kosztów postępowania. Rozstrzygnięcie obejmuje wszystkie
koszty poniesione w trakcie postępowania, przed jego wszczęciem a także
związane z postępowaniami incydentalnymi. O tym, która ze stron poniesie koszty
decyduje zasada odpowiedzialności za wynik procesu, wynikająca z art. 98 k.p.c.,
od której Sąd może odstąpić stosując inne przepisy.
Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest
zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony (koszty procesu). Przegrywającym sprawę jest powód,
którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała
się nieskuteczna. Bezpodstawnie powołuje się skarżąca na fragment poglądu Sądu
Najwyższego wyrażonego w postanowieniu z dnia 16 listopada 2000r., III CZP
91/00, OSNC 2001, nr 5, poz. 74. Dotyczy on innej sytuacji procesowej, tj.
występowania w charakterze pełnomocnika osób bliskich w oparciu o stosunek
3
rodzinny. W rozpoznawanej sprawie zaś profesjonalny pełnomocnik, będący
małżonkiem powódki, działał na podstawie pełnomocnictwa procesowego
udzielonego na zasadach ogólnych i z tego tytułu przysługiwał jej zwrot kosztów
zastępstwa procesowego obejmujących jego wynagrodzenia.
Wyjątkiem od wskazanej zasady odpowiedzialności za wynik sporu jest m.in.
zasada słuszności, do której odwołuje się pozwana wskazując na art. 102 k.p.c.
Jak wielokrotnie wskazał Sąd Najwyższy możliwość odstąpienia od obciążenia
strony kosztami postępowania, ze względu na wystąpienie szczególnie
uzasadnionego wypadku, ma charakter kompetencji dyskrecjonalnej i pozostawione
jest ocenie sądu rozpoznającego sprawę. Rozstrzygnięcie, zapadłe w tym zakresie,
może być skutecznie zakwestionowane w ramach kontroli instancyjnej jedynie
w razie wykazania oczywistego naruszenia reguł stosowania art. 102 k.p.c.
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r., IV CZ
136/10, nie publ., z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ.). Skorzystanie
z powyższego przepisu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu
orzekającego, który powinien uwzględnić wszystkie okoliczności, które mogą
usprawiedliwiać odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r„ III CZ 32/11, nie
publ.; z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 112/09, nie publ.; z dnia 13 grudnia 2007 r.,
I CZ 110/07, nie publ.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2006 r., V CSK
292/06, nie publ.).
W przedmiotowej sprawie Sąd Apelacyjny zastosował ogólną regułę
orzekania o kosztach postępowania, przewidującą obciążenie strony
przegrywającej kosztami (art. 98 k.p.c.). Prawidłowość tego rozstrzygnięcia nie
została skutecznie podważona w zażaleniu. W szczególności odstępstwa nie
uzasadnia sytuacja majątkowa skarżącej. Za odmową zastosowania zasady
słuszności przemawiają również liczba i bezzasadność bądź niedopuszczalność
podejmowanych przez nią czynności procesowych, charakter roszczenia
i okoliczności sprawy.
Z tych względów Sąd Najwyższy w oparciu o art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c. oddalił zażalenie jako nie oparte na uzasadnionych podstawach.
4
db
POSTANOWIENIE
Dnia 22 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie ze skargi I. J.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w B.
z dnia 18 marca 2009 r.,
w sprawie z powództwa M. H.
przeciwko I.J.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 czerwca 2012 r.,
zażalenia skarżącej I. J.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 stycznia 2011 r.,
I. oddala zażalenie;
II. przyznaje adwokat J. J.-Z. wynagrodzenie w kwocie
120 zł (sto dwadzieścia) powiększonej o należny
podatek od towarów i usług za reprezentowanie
pozwanej w postępowaniu zażaleniowym - od Skarbu
Państwa Sądu Okręgowego w B.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 31 stycznia 2011 r. oddalił zażalenie
pozwanej I. J. na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 26 lipca 2010 r., wydane
w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 18 marca 2009 r. o ochronę dóbr osobistych
(sygn. akt I C …), jako pozbawione uzasadnionych podstaw oraz zasądził od
pozwanej na rzecz powódki kwotę 270 zł tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
W zażaleniu na to postanowienie, dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania, pozwana zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98
k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i obciążenie
pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego oraz art. 102
k.p.c. poprzez jego niezastosowanie mimo istnienia okoliczności to
uzasadniających. Skarżąca wniosła o zmianę orzeczenia w tej części i odstąpienie
od obciążenia jej obowiązkiem zwrotu kosztów, ewentualnie o jego uchylenie w
części i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył:
Zgodnie z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c., sąd rozstrzyga o kosztach w każdym
orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Wskazany przepis jest wyrazem zasady
koncentracji i unifikacji kosztów postępowania. Rozstrzygnięcie obejmuje wszystkie
koszty poniesione w trakcie postępowania, przed jego wszczęciem a także
związane z postępowaniami incydentalnymi. O tym, która ze stron poniesie koszty
decyduje zasada odpowiedzialności za wynik procesu, wynikająca z art. 98 k.p.c.,
od której Sąd może odstąpić stosując inne przepisy.
Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest
zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony (koszty procesu). Przegrywającym sprawę jest powód,
którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała
się nieskuteczna. Bezpodstawnie powołuje się skarżąca na fragment poglądu Sądu
Najwyższego wyrażonego w postanowieniu z dnia 16 listopada 2000r., III CZP
91/00, OSNC 2001, nr 5, poz. 74. Dotyczy on innej sytuacji procesowej, tj.
występowania w charakterze pełnomocnika osób bliskich w oparciu o stosunek
3
rodzinny. W rozpoznawanej sprawie zaś profesjonalny pełnomocnik, będący
małżonkiem powódki, działał na podstawie pełnomocnictwa procesowego
udzielonego na zasadach ogólnych i z tego tytułu przysługiwał jej zwrot kosztów
zastępstwa procesowego obejmujących jego wynagrodzenia.
Wyjątkiem od wskazanej zasady odpowiedzialności za wynik sporu jest m.in.
zasada słuszności, do której odwołuje się pozwana wskazując na art. 102 k.p.c.
Jak wielokrotnie wskazał Sąd Najwyższy możliwość odstąpienia od obciążenia
strony kosztami postępowania, ze względu na wystąpienie szczególnie
uzasadnionego wypadku, ma charakter kompetencji dyskrecjonalnej i pozostawione
jest ocenie sądu rozpoznającego sprawę. Rozstrzygnięcie, zapadłe w tym zakresie,
może być skutecznie zakwestionowane w ramach kontroli instancyjnej jedynie
w razie wykazania oczywistego naruszenia reguł stosowania art. 102 k.p.c.
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r., IV CZ
136/10, nie publ., z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ.). Skorzystanie
z powyższego przepisu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu
orzekającego, który powinien uwzględnić wszystkie okoliczności, które mogą
usprawiedliwiać odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r„ III CZ 32/11, nie
publ.; z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 112/09, nie publ.; z dnia 13 grudnia 2007 r.,
I CZ 110/07, nie publ.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2006 r., V CSK
292/06, nie publ.).
W przedmiotowej sprawie Sąd Apelacyjny zastosował ogólną regułę
orzekania o kosztach postępowania, przewidującą obciążenie strony
przegrywającej kosztami (art. 98 k.p.c.). Prawidłowość tego rozstrzygnięcia nie
została skutecznie podważona w zażaleniu. W szczególności odstępstwa nie
uzasadnia sytuacja majątkowa skarżącej. Za odmową zastosowania zasady
słuszności przemawiają również liczba i bezzasadność bądź niedopuszczalność
podejmowanych przez nią czynności procesowych, charakter roszczenia
i okoliczności sprawy.
Z tych względów Sąd Najwyższy w oparciu o art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c. oddalił zażalenie jako nie oparte na uzasadnionych podstawach.
4
db