Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 43/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
Protokolant Grażyna Grabowska
w sprawie z powództwa W. S.
przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w […]
o zapłatę nagrody jubileuszowej,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 6 sierpnia 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w […]
z dnia 8 października 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego
Sądowi Okręgowemu.
UZASADNIENIE
2
Pozwany Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych, w imieniu
którego działał Marszałek Województwa […], złożył skargę o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu
upominawczym z 1 września 2010 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w sprawie z
powództwa W. S. o nagrodę jubileuszową. Skarżący powoływał się na podstawę
wznowieniową określoną w art. 401 pkt 2 k.p.c. – brak należytej reprezentacji.
Sąd I instancji wyrokiem z 31 maja 2012 r. uchylił zaskarżony nakaz zapłaty i
powództwo oddalił oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu.
Wyrok ten został wydany na podstawie następujących ustaleń. 30 sierpnia 2010 r.
do Sądu Rejonowego wpłynął pozew W. S., Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala dla
Nerwowo i Psychicznie Chorych, w którym domagał się zasądzenia od pracodawcy
18.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 2 października 2008 r. tytułem nagrody
jubileuszowej. 1 września 2010 r. wydano w tej sprawie nakaz zapłaty w
postępowaniu upominawczym. Orzeczenie to zostało doręczono pod adres
pozwanego pracodawcy. Przesyłkę odebrała osoba upoważniona do odbioru
korespondencji u pozwanego. Od nakazu zapłaty nie wniesiono sprzeciwu,
orzeczenie uprawomocniło się, ale nie zostało złożone do akt osobowych powoda.
Marszałek Województwa zlecił we wrześniu 2011 r. kontrolę u pozwanego w
zakresie gospodarki finansowej i działalności statutowej. Jednym z elementów tej
kontroli była poprawność wynagradzania powoda, jako kierownika jednostki. Wyniki
kontroli ujawniły fakt wypłaty nagrody jubileuszowej na podstawie wskazanego
wyżej nakazu zapłaty. Powód po rozmowie z kontrolującą jednostkę D. J. 25
września 2011 r. sporządził wyjaśnienia, w których wskazał na fakt wydania
powyższego nakazu zapłaty. 6 października 2011 r. pracownik upoważniony przez
Marszałka Województwa […] do kontroli – D. J. sporządziła notatkę służbową
zawierającą informację o treści nakazu zapłaty.
Skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym nakazem
zapłaty została przez Marszałka Województwa działającego w imieniu pozwanego
Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych wniesiona do Sądu
(za pośrednictwem poczty) 23 grudnia 2011 r. Sąd I instancji uznał, że pozwany
zachował termin trzymiesięczny na złożenie skargi o wznowienie postępowania,
3
gdyż o nakazie zapłaty dowiedział się w dniu złożenia przez powoda wyjaśnień na
piśmie, tj. 25 września 2011 r. Nadana 23 grudnia 2011 r. w urzędzie pocztowym
skarga o wznowienie postępowania została wniesiona w terminie. Odnosząc się do
kwestii organu właściwego do reprezentacji strony pozwanej w sporze z powodem
piastującym równocześnie funkcję organu zarządzającego pozwaną jednostką,
Sąd I instancji zważył, że wydany nakaz zapłaty został doręczony do
niewłaściwego adresata, gdyż wykładnia przepisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998
r. o samorządzie województwa oraz obowiązującej w dacie orzekania ustawy z
dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej powinna być taka, że w
sporze z kierownikiem zakładu opieki zdrowotnej zakład pracy powinien być
reprezentowany przez właściwy organ założycielski. Sąd podkreślił, że to
marszałek województwa reprezentuje województwo na zewnątrz oraz jest
zwierzchnikiem służbowym kierowników samorządowych jednostek
organizacyjnych. Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że pozwany nie był należycie
reprezentowany w postępowaniu, w którym wydano nakaz zapłaty, gdyż zostało
ono przeprowadzone bez zawiadomienia Marszałka Województwa, jako organu
wyłącznie właściwego do reprezentacji pozwanego w sprawie z powództwa
kierownika wojewódzkiej jednostki samorządowej, jaką jest Wojewódzki Szpital dla
Nerwowo i Psychicznie Chorych. Z tego powodu przeprowadzone postępowanie, w
którym wydano nakaz zapłaty dotknięte jest wadą nieważności.
Rozpoznając sprawę w zakresie zakreślonym przez podstawę wznowienia
Sąd I instancji stwierdził natomiast, że powodowi, jako podmiotowi podlegającemu
przepisom ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi, nie należy się nagroda jubileuszowa, gdyż art. 5
ust. 1 wymienionej ustawy nie wymienia tego świadczenia jako należnego
kierownikom samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, mimo że w
ust. 3 przewiduje możliwość przyznania takiej osobie nagrody rocznej. Prawo do
nagrody rocznej stanowi odmienne świadczenie od nagrody jubileuszowej. Nie
stanowi również podstawy prawnej przyznania powodowi prawa od nagrody
jubileuszowej regulamin wynagradzania obowiązujący u pozwanego pracodawcy,
gdyż ten wewnętrzny akt prawny nie może, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy,
określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu
4
pracodawcy zakładem pracy oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej
podstawie niż stosunek pracy. Powód jest pracownikiem kierującym jednoosobowo
zakładem pracy i dlatego obowiązuje go ustawowe ograniczenie zastosowania
przepisów regulaminu wynagradzania. Ze względu na powyższe Sąd Rejonowy
uchylił zaskarżony nakaz zapłaty i powództwo oddalił.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód, zaskarżając
orzeczenie w całości i wnosząc o jego uchylenie oraz zasądzenie kosztów
zastępstwa procesowego. Wyrokowi zarzucono naruszenie art. 410 § 1 k.p.c. w
związku z art. 401 pkt 2 k.p.c. przez przyjęcie, że pozwany był nienależycie
reprezentowany oraz pozbawiony możliwości działania a także, że zachował
trzymiesięczny termin na wniesienie skargi o wznowienie. W apelacji
sformułowano również zarzut naruszenia prawa materialnego (przepisu art. 5 ust.
1 i 3 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi
przez uznanie, że kierownikowi samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej przysługuje wyłącznie wynagrodzenie miesięczne, z pominięciem
innych świadczeń płacowych wynikających z przepisów szczególnych. W ramach
powołanej podstawy zarzucono także niezastosowanie art. 62a pkt 1 ustawy o
zakładach opieki zdrowotnej jako podstawy prawnej przyznania powodowi nagrody
jubileuszowej.
Sąd Okręgowy wyrokiem z 8 października 2012 r. zmienił zaskarżony wyrok
w ten sposób, że zasądził od pozwanego 18.000 zł tytułem nagrody jubileuszowej
oraz 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i 930 zł kosztów za II instancję.
W uzasadnieniu stwierdzono przede wszystkim, że zachodziły podstawy do
rozpoznania sprawy na nowo, w granicach zakreślonych podstawą wznowienia,
sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem Sądu Rejonowego z 1 września
2010 r. Sąd Okręgowy uznał za prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej
instancji w kwestii dochowania terminu wskazanego w art. 407 § 1 k.p.c. oraz, że
skarga ta opierała się na ustawowej podstawie wznowienia, w tym przypadku na
podstawie wskazanej w treści art. 401 pkt 2 k.p.c. - nieważność postępowania
spowodowana nienależytą reprezentacją strony pozwanej.
W konsekwencji należało merytorycznie rozpoznać sprawę w granicach,
jakie zostały zakreślone podstawą wznowienia (art. 412 § 1 k.p.c.). Zakres
5
ponownego rozpoznania sprawy przed Sądem Rejonowym sprowadzał się do
oceny zasadności przyznania powodowi prawa do nagrody jubileuszowej. Sąd ten
przyjął, że powód nie nabył tego prawa, gdyż ustawodawca wyłączył możliwość
jego przyznania kierownikom samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej (art. 5 ust. 1 i 3 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi
podmiotami prawnymi (Dz.U. z 2000 r. Nr 26, poz. 306)). Nie może także powód
domagać się świadczenia jubileuszowego na podstawie regulaminu
wynagradzania, skoro jest on pracownikiem zarządzającym w imieniu pracodawcy
zakładem pracy, do którego nie odnoszą się przepisy tego wewnętrznego aktu
prawa pracy. Powyższej oceny prawnej Sąd Okręgowy nie podziela.
Podstawowe znaczenie ma prawidłowa wykładnia przepisów o
wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (w rozumieniu
ustawy z dnia 3 marca 2000 r.) oraz wyjaśnienie charakteru prawnego nagrody
jubileuszowej. Zasady przyznawania nagrody jubileuszowej regulowały przepisy art.
62a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z
2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.), zgodnie z którą za długoletnią pracę pracownikowi
zatrudnionemu w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej
przysługują nagrody jubileuszowe w wysokości uzależnionej bezpośrednio od
ogólnego stażu pracowniczego. Wskazana ustawa uchylona została przez art. 220
pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej; aktualnie
odpowiednikiem cytowanego wyżej przepisu jest art. 62 ustawy o działalności
leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654).
Sąd Okręgowy podkreślił, że skoro przepis art. 62a ustawy o zakładach
opieki zdrowotnej nie rozróżnia kategorii pracowników uprawnionych do nagrody
jubileuszowej, wyraźnie określając tylko, że należy się ona pracownikom
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, to brak jest podstaw do
wyłączenia tego świadczenia wobec pracownika zatrudnionego na stanowisku
kierownika. Ograniczenie takie wprost nie zostało wyrażone, a skoro przepis art.
62a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej ma charakter przepisu przewidującego
szczególne uprawnienie pracownicze, które w żaden sposób nie jest uzależnione
od decyzji pracodawcy, powinno dotyczyć każdej osoby spełniającej dwa kryteria o
charakterze obiektywnym, tj. kryterium podmiotowe – bycie pracownikiem
6
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej – oraz kryterium
przedmiotowe – osiągnięcie w trakcie zatrudnienia pracowniczego w
samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej wymaganego stażu pracy.
Nagroda jubileuszowa, wynikająca co prawdy ze stosunku pracy i zaliczania do
kategorii świadczeń z nim związanych (wynagrodzenie za pracę), na podstawie art.
62a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej należy się z mocy prawa każdemu
pracownikowi, który spełnił dwa powyższe warunki.
Sąd nie podziela stanowiska zaprezentowanego w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku Sądu I instancji, że kierownikowi samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej, ze względu na przepisy art. 5 ust. 1 i 3
ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi,
należy się wyłącznie wynagrodzenie miesięczne, a jedyny wyjątek od tej reguły
dotyczy nagrody rocznej. Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lutego 2005 r., I PK
174/04, OSNP 2005 nr 20, poz. 319, podniósł, że ustawa kominowa zawiera
uregulowania o charakterze wyjątkowym, których nie można wykładać
rozszerzająco. Ustawa wprowadza odstępstwa od podstawowych zasad
kształtowania treści umowy o pracę. Ustawa, jak wynika z jej tytułu, dotyczy
wynagradzania wskazanych w niej osób zajmujących kierownicze stanowiska, co
obejmuje zasady przyznawania im wynagrodzenia miesięcznego, świadczeń
dodatkowych i nagród rocznych. Reguluje one zatem korzyści uzyskiwane przez
„osobę kierującą”. W szczególności do takich korzyści odnosi się również termin
„świadczenia dodatkowe”, tj. świadczenia bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz
ubezpieczenia majątkowe i osobowe - inne bądź wyższe niż ustalone w
regulaminach wynagradzania, zakładowych i ponadzakładowych układach
zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach, przysługujące z tytułu zatrudnienia.
Taki charakter świadczeń dodatkowych potwierdza również ich wyliczenie zawarte
w § 2 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w
sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być
przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich
przyznawania (Dz.U. Nr 14, poz. 139).
Nagroda jubileuszowa nie jest świadczeniem dodatkowym określonym w
cytowanych wyżej przepisach. Sąd Najwyższy w wyroku z 2 grudnia 2008 r., III PK
7
35/08, LEX nr 510978, pozawynagrodzeniowe świadczenia wynikające z
regulaminów i układów i przysługujące ex lege, nie są dodatkowymi w rozumieniu
ustawy z 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami
prawnymi zwana ustawą kominową. Nie są bowiem ani inne, ani wyższe, niż
ustalone w prawie. Nie muszą być przyznawane. Cechą zaś świadczenia
dodatkowego jest jego przyznanie, rozumiane w tym sensie, że wykreowane przez
osobę uprawnioną do takich czynności. W ocenie Sądu odwoławczego nagroda
jubileuszowa, aczkolwiek zaliczana do składników wynagrodzenia za pracę, nie
jest jednak przyznawana przez pracodawcę w taki sposób jak wynagrodzenie
zasadnicze oraz nie podlega ukształtowaniu w sposób odmienny od zasad
określonych w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Z tego powodu wyłączone
jest ryzyko nadużyć polegających na nadmiernym wynagradzaniu osób
piastujących stanowiska kierownicze w podmiotach sfery publicznej. Prawo do
nagrody jubileuszowej na podstawie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej
stanowi prawo podmiotowe wynikające bezpośrednio z przepisu ustawowego. W
ocenie Sądu przepisy ustawy kominowej nie stanowią zamkniętego katalogu
świadczeń pracowniczych należnych kierownikowi samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej, dopuszczając możliwość otrzymania świadczenia
przewidzianego w przepisach ustaw szczególnych. Takim właśnie świadczeniem
jest nagroda jubileuszowa.
Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wniósł pozwany, skarżąc wyrok z
całości. Zarzucono naruszenie:
1) art. 62a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
(Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm., dalej ustawa o zoz) „przez niewłaściwe
zastosowanie i uznanie, iż: a) skoro przepis ten nie rozróżnia kategorii
pracowników uprawnionych do nagrody jubileuszowej, wyraźnie określając jedynie,
że należy się ona pracownikom samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej, to brak jest podstaw do wyłączenia tego świadczenia wobec
pracownika zatrudnionego na stanowisku kierownika zakładu opieki zdrowotnej,
b) stanowi on podstawę uzyskania przez kierownika samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej nagrody jubileuszowej, pomimo treści art. 9 ustawy o
zoz, w myśl którego ustalanie okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej, o
8
której mowa w art. 62a, a także szczegółowe zasady ich obliczania i wypłacania
regulują przepisy o wynagrodzeniu obowiązujące u danego pracodawcy, które to
regulacje wewnętrzne na podstawie przepisu art. 24126
§ 2 k.p. w związku z 772
§ 5
k.p. nie mają zastosowania do osób zarządzających zakładem pracy, a takim
podmiotem jest kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej,
c) stanowi on podstawę zasądzenia na rzecz kierownika samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej nagrody jubileuszowej pomimo
uregulowania kwestii wynagradzania kierowników samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej całościowo w ustawie z dnia 3 marca 2000 roku o
wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. z 2000 r.
Nr 26, poz. 306)”,
2) art. 24126
§ 2 k.p. w związku z 772
§ 5 k.p. przez zasądzenie na rzecz
powoda nagrody jubileuszowej na zasadach zawartych w Regulaminie
Wynagradzania obowiązującym w pozwanym szpitalu, pomimo ustawowego
zakazu określania w regulaminie wynagradzania warunków wynagradzania
pracowników zarządzających zakładem pracy,
3) art. 1 pkt 16 w związku z art. 2 pkt 10 w związku z 5 ust. 1 i 3 oraz w
związku z art. 12 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi przez przyjęcie, że przepisy te nie stanowią
wyłącznej podstawy wynagradzania kierowników zakładów opieki zdrowotnej,
4) art. 5 ust. 2 w związku z art. 11 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o
wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi przez przyjęcie,
że nagroda jubileuszowa nie stanowi świadczenia dodatkowego w rozumieniu art.
11 ust. 1 ustawy, pomimo wymienienia jej w wydanym na podstawie art. 11 ust. 3
Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 roku w sprawie
szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane
osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz trybu ich przyznawania
(Dz.U. z 2003 r. Nr 14, poz. 139).
Wniesiono o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego z 8 października 2012 r. w
całości oraz przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania
i orzeczenia o kosztach procesu według norm przepisanych z uwzględnieniem
kosztów postępowania kasacyjnego.
9
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się mieć uzasadnione podstawy.
Ustalenia faktyczne Sądów obu instancji nie były sporne.
Problemem spornym było natomiast prawo do nagrody jubileuszowej
powoda. Nagroda ta przysługiwała pracownikom samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej z mocy art. 62a ustawy z dnia 30 sierpnia o zakładach
opieki zdrowotnej (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.), zastąpionym obecnie
przez art. 62 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. Nr
112, poz. 654). Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcie sporu ma interpretacja
przepisów tzw. ustawy kominowej (ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu
osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 254 –
dalej ustawa). Z przepisu art. 2 pkt 10 ustawy jednoznacznie wynika, że ma ona
zastosowanie do kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej. Pozostaje to w korelacji do regulacji art. 1 pkt 16 ustawy stanowiącego,
że ustawa ma zastosowanie do samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej.
Natomiast art. 5 ust. 1 ustawy stanowi, że osobom, o których mowa w art. 2,
niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy lub rodzaju umowy
cywilnoprawnej stanowiącej podstawę zatrudnienia przysługuje, z zastrzeżeniem
ust. 2 i 3 wyłącznie wynagrodzenie miesięczne. Z przepisu zaś art. 5 ust. 2 wynika,
że osobom, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 mogą być przyznane świadczenia
dodatkowe. Stanowisko powoda nie mieści się w grupie stanowisk wymienionych w
tym przepisie. Wynika więc z tego, że przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie
miesięczne.
W kwestii świadczeń dodatkowych należy uwzględnić także uregulowania
zawarte w art. 11 ustawy oraz w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia
21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych,
które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi,
oraz trybu ich przyznawania, (Dz.U. Nr 14, poz. 139). Zgodnie z § 1 rozporządzenia
ma ono zastosowanie jedynie do osób, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 ustawy.
10
Wśród świadczeń dodatkowych jest wymieniona nagroda jubileuszowa
przyznawana nie częściej niż co 5 lat. Może więc zostać przyznana, jako
świadczenie dodatkowe, jedynie osobom wymienionym w art. 2 pkt 1-4 ustawy.
Zasadnicze znaczenie dla definicji świadczenia dodatkowego ma jednak
przepis art. 11 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nim świadczeniami dodatkowymi są
świadczenia bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz ubezpieczenia majątkowe inne
bądź wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i
ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach. Tak
więc świadczenie dodatkowe to świadczenie inne bądź wyższe niż wynika to z
przepisów prawa pracy, a ponadto nie może ono przysługiwać ex lege – musi
zostać przyznane (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08,
OSNP 2010, nr 11-12, poz. 130). Czynność przyznająca świadczenie wynikające z
ustawy należy do czynności kierowniczego stosowania prawa i ma charakter
deklaratoryjny. Decyzja ta w istocie dotyczy spełnienia warunków nabycia takiego
świadczenia i jest czynnością ewidencyjną ze strony podmiotu zatrudniającego (tak.
M. Święcicki: Prawo pracy, Warszawa 1968, s. 427). Wynika z tego, że nagroda
jubileuszowa wynikająca z przepisów ustawy nie jest świadczeniem dodatkowym w
rozumieniu ustawy kominowej, gdyż nie jest przyznawana i nie jest ani inna ani
wyższa. W tym zakresie należy zgodzić się z ustaleniem dokonanym w
zaskarżonym wyroku przez Sąd Okręgowy.
Nie powinno jednak ulegać wątpliwości, że przepisy ustawy, w tym art. 5,
mają charakter ściśle bezwzględnie obowiązujący (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
2 września 2003 r., I PK 290/02, OSNP 2004, nr 17, poz. 299) oraz lex specialis w
stosunku do przepisów przyznających prawo do nagrody jubileuszowej. W związku
z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie, czy nagroda jubileuszowa mieści się
w pojęciu „wynagrodzenia miesięcznego” użytego przez ustawodawcę w przepisie
art. 5 ust. 1 ustawy. Odpowiedź jest oczywista – nagroda jubileuszowa, choć należy
przyjąć o jej wynagrodzeniowym charakterze, nie jest z całą pewnością składnikiem
wynagrodzenia miesięcznego, co wynika wprost z wykładni językowej. Nie można
bowiem zasadnie twierdzić, że nagroda jubileuszowa przysługująca w 5 letnich
okresach czasowych mieści się w pojęciu wynagrodzenia miesięcznego. Na tej
podstawie należy przyjąć, że ustawowa nagroda jubileuszowa nie przysługuje
11
kierownikowi samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej ze względu na
ograniczenie wynikające z przepisu art. 5 ust. 1 ustawy (por. glosę A. Rzeteckiej -
Gil do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08, LEX/el.
2009). Pogląd o ściśle bezwzględnie obowiązującym charakterze przepisów ustawy
kominowej, a w konsekwencji o prawie dyrektora samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej jedynie do wynagrodzenia przewidzianego w tej ustawie
był już wcześniej prezentowany przez Sąd Najwyższy (zob. wyroki z dnia 16
sierpnia 2005 r., I PK 16/05, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 183, czy z dnia 2 września
2003 r., I PK 290/02, OSNP 2004, nr 17, poz. 299). Wynika z tego, że przepis art. 5
ustawy wyłącza możliwość nabycia prawa przez kierownika samodzielnego zakładu
opieki zdrowotnej nie tylko świadczeń dodatkowych wymienionych w
rozporządzeniu, ale i wszystkich innych świadczeń, które mają charakter
wynagrodzenia za pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października
2009 r., II PK 109/09, LEX nr 558294).
Na podstawie powyższego należy przyjąć, że nagroda jubileuszowa może
stanowić świadczenie dodatkowe (§ 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) pod warunkiem,
że nie wynika z przepisu prawa pracy i została przyznana, np. w umowie o pracę.
W takiej sytuacji wchodziłaby ona w limit ograniczeń ustawy. Jednak taka nagroda
jubileuszowa nie może zostać przyznana kierownikowi samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej. Tak więc kierownikowi samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej oprócz wynagrodzenia miesięcznego może zostać
przyznana (fakultatywnie) jedynie nagroda roczna oraz odprawa w razie odwołania
ze stanowiska (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 2006 r., I PK
16/05, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 183 oraz z dnia 12 czerwca 2013 r., III PK 73/12,
niepublikowany).
Z powyższych względów, wobec braku wniosku skarżącego o uchylenie
zaskarżonego wyroku i orzeczenia co istoty sprawy, orzeczono jak w sentencji.
12