Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CNP 43/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie ze skargi S. K.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 16 maja 2013 r.,
w sprawie z powództwa S. K.
przeciwko S. B.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 listopada 2014 r.,
1) odrzuca skargę,
2) oddala wniosek pełnomocnika skarżącego o zasądzenie
kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
2
UZASADNIENIE
Powód S. K. wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 16 maja 2013 r.
oddalającego jego apelację od wyroku Sądu Rejonowego w W., którym ten Sąd
oddalił skierowane przeciwko S. B. powództwo o zapłatę. Powód podniósł w
skardze, że na skutek wyroku Sądu drugiej instancji poniósł szkodę. Jako podstawę
skargi powód wskazał art. 673 § 1 k.c.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
ustanowiona ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) jest - podobnie jak skarga kasacyjna - środkiem
prawnym sformalizowanym. Wysokie wymagania formalne stawiane skardze są
związane nie tylko z jej specjalną, nadzwyczajną funkcją w systemie prawa, ale
wynikają także z potrzeby spełnienia wysokich oczekiwań profesjonalnych.
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego
została wniesiona, przytoczenie jej podstaw i ich uzasadnienia, wskazanie przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne, uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy, wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych
środków prawnych nie było i nie jest możliwe i wniosek o stwierdzenie niezgodności
orzeczenia z prawem.
Wymienione wymagania skargi mają charakter konstrukcyjny i powinny być
spełnione kumulatywnie. To oznacza, że skarga niespełniająca któregokolwiek
z nich jest dotknięta tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym
dla usuwania braków i podlega odrzucenie bez wzywania do ich usunięcia. Każde
z tych wymagań przewidzianych w art. 4245
§ 1 k.p.c. - na co Sąd Najwyższy
wielokrotnie zwracał uwagę - ma charakter samoistny, powinno być zatem
spełnione niezależnie od innych wymagań (por. postanowienia Sąd Najwyższego:
3
z dnia 20 lipca 2005 r., IV CNP 1/05 i z dnia 18 stycznia 2006 r., III CNP 21/05,
niepubl.; z dnia 17 grudnia 2013 r. V CNP 23/13).
Jak wskazano, samodzielnym wymaganiem skargi o stwierdzenie
nieważności orzeczenia, niezależnym od przytoczenia podstaw tej skargi, jest
wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny (art. 4245
§ 1
pkt 3 k.p.c.). Tymczasem skarga wniesiona przez pozwaną nie zawiera w ogóle
wymagania przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 3 k.p.c., tj. wskazania przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wymienionym postanowieniu z dnia 17 grudnia
2013 r., odwołując się do innego postanowienia z dnia 27 stycznia 2006 r., ( III
CNP 23/05, OSNC z 2006 r. Nr 7-8, poz. 140) postawienie przez prawodawcę, jako
dwu odrębnych wymagań przytoczenia podstaw i ich uzasadnienia oraz wskazania
przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodnie było zabiegiem
w pełni świadomym i uzasadnionym. Po pierwsze, trzeba pamiętać, że instytucja
skargi, o której mowa, została ustanowiona w celu stworzenia możliwości realizacji
uprawnień przewidzianych w art. 4171
§ 2 k.c., zagwarantowanych w art. 77 ust. 1
Konstytucji RP, przewidujących odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody
wyrządzone przez niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy
publicznej. Jest w tej sytuacji oczywiste, że niezgodność z prawem uzasadniająca
odpowiedzialność Skarbu Państwa musi być - już na etapie wnoszenia skargi -
jasno określona przez wskazanie przepisu, z którym zaskarżone orzeczenie jest
niezgodne. Po drugie, same wady postępowania poprzedzającego wydanie
zaskarżonego orzeczenia, wytykane w ramach podstaw, nie zawsze powodują
niezgodność orzeczenia z prawem (art. 4244
k.p.c.), a jeśli nawet tak się dzieje,
to przepisy wskazane, jako naruszone w ramach podstaw nie muszą być - i często
nie są - tożsame z przepisami (przepisem), z którym orzeczenie jest niezgodne.
Z tych przyczyn, zważywszy także na względy czysto normatywne, tj. na
konstrukcję art. 4255
k.p.c., przyjmuje się, że spełnienia wymagania
przewidzianego w art. 4255
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie stanowi także odwołanie się do
podstaw skargi lub ich uzasadnienia.
4
Dodatkowo trzeba także pokreślić, że wskazany w ramach podstawy skargi
art. 673 § 1 k.c., nie miał zastosowania w sprawie albowiem odnosi się do najmu
zawartego na czas nieokreślony.
Uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie
wyroku, którego skarga dotyczy, polega na przedstawieniu wyodrębnionego
wywodu przekonującego, że szkoda została wyrządzona oraz określającego czas
jej powstania, postać i związek przyczynowy z wydaniem wyroku niezgodnego
z prawem (por.: postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2006 r., sygn. akt IV CNP
38/05, OSNC z 2006 r., nr 7 - 8, poz. 141; postanowienie SN z dnia 22 listopada
2005 r., sygn. akt I CNP 19/05, nie publ.; postanowienie SN z dnia 23 września
2005 r., sygn. akt III CNP 5/05, nie publ.; postanowienie SN z dnia 11 sierpnia 2005
r., sygn. akt III CNP 4/05, OSNC z 2006 r. Nr 1, poz. 16). Zgodnie z utrwalonym
stanowiskiem Sądu Najwyższego, ten kreatywny wymóg skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia obliguje skarżącego do
złożenia oświadczenia, że szkoda wystąpiła, jak również do wskazania jej rodzaju
i rozmiaru, a ponadto do powołania lub przedstawienia dowodów lub innych
środków uwiarygodniających jego twierdzenia (zob. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 17 grudnia 2013 r., IV CNP 38/13, niepubl.) Tak rozumianego
obowiązku skarżący w żaden sposób nie spełnił. Nie wskazał przede wszystkim
wysokości szkody a także okoliczności jej poniesienia, poprzestając jedynie na
lakonicznym stwierdzeniu, że szkoda została wyrządzona.
Z przytoczonych względów, na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji.
Oddalając wniosek pełnomocnika powoda o przyznanie od Skarbu Państwa
nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Sąd Najwyższy
uwzględnił wyrażane w judykaturze stanowisko, że kasacja wniesiona
przez adwokata ustanowionego dla strony zwolnionej od kosztów sądowych,
niezawierająca przytoczenia jej podstaw bądź ich uzasadnienia, nie jest
"udzieleniem pomocy prawnej", za którą koszty ponosi Skarb Państwa (por. np.
postanowienia z dnia 18 marca 1999 r., I CKN 1046/97, OSNC 1999, Nr 10,
poz. 178, z dnia 12 lutego 1999 r., II CKN 341/98, OSNC 1999, Nr 6, poz. 123,
5
z dnia 12 lutego 1999 r., II CKN 280/98, niepubl.), które można odpowiednio, na
podstawie art. 42412
k.p.c. odnieść do sytuacji, gdy skarga stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wniesiona przez pełnomocnika
ustanowionego z urzędu dla strony zwolnionej od kosztów sądowych, nie zawiera
uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie
orzeczenia, którego skarga dotyczy oraz nie wykazuje, że wzruszenie
zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest
możliwe (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2009 r. I CNP
113/08 niepubl.). Uzasadniało to odmowę przyznania pełnomocnikowi powoda
zwrotu kosztów z tytułu pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

V CNP 43/14

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia