Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 6/15
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lipca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z powództwa J. S.
przeciwko Zarządowi Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w B.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 lipca 2015 r.,
zażalenia powoda na wyrok Sądu Okręgowego w B.
z dnia 11 grudnia 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
zażaleniowego Sądowi Okręgowemu w B.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 11 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy uchylił wyrok Sądu
Rejonowego z 23 kwietnia 2012 r., zniósł postępowanie przed tym Sądem i sprawę
przekazał do ponownego rozpoznania, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania odwoławczego.
Wyrok z 11 grudnia 2014 r. został wydany na skutek uchylenia wyroku Sądu
Okręgowego z 30 sierpnia 2012 r. przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 18 września
2013 r., II PK 4/13, LEX nr 1375183. W postępowaniu kasacyjnym Sąd Najwyższy
uwzględnił zarzut nieważności postępowania przed Sądem drugiej instancji. Ustalił,
2
że wyrok Sądu Rejonowego został wydany przeciwko Zarządowi Dróg Miejskich i
Komunikacji Publicznej, tymczasem złożone do akt sprawy pełnomocnictwo, na
które powołał się pełnomocnik pozwanego składając apelację, udzielił Prezydent
Miasta B. Pełnomocnictwo to upoważniało do zastępowania Miasta B., Skarbu
Państwa i Urzędu Miasta B. (jako pracodawcy) - k. 15. Uwzględniając powyższe
okoliczności Sąd Najwyższy wskazał, że pełnomocnik, który wniósł apelację, nie
przedstawił adekwatnego pełnomocnictwa od pozwanego oraz nie wyjaśnił
dlaczego apelację wniósł inny podmiot niż wymieniony w zaskarżonym wyroku. W
konsekwencji stwierdził, że postępowanie przed Sądem drugiej instancji było
nieważne, ponieważ pełnomocnik pozwanego nie był należycie umocowany (art.
379 pkt 2 k.p.c.).
W ramach ponownego rozpoznania sprawy przed Sądem Okręgowym w B.,
pełnomocnik powoda sprecyzował, że stroną pozwaną jest Zarząd Dróg Miejskich i
Komunikacji Publicznej w B. W konsekwencji Sąd drugiej instancji zobowiązał
radcę prawnego, który złożył apelację, do przedłożenia pełnomocnictwa
udzielonego przez Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w terminie 7 dni
pod rygorem odrzucenia apelacji. W wykonaniu zobowiązania Sądu, radca prawny
przedłożył dokument pełnomocnictwa, z którego treści wynikało ustanowienie go
pełnomocnikiem procesowym Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji w B. w sprawie
apelacyjnej przed Sądem Okręgowym w B. Pełnomocnictwo zostało udzielone
przez M. K., który podpisał się jako Dyrektor Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji
Publicznej w B. Do dokumentu pełnomocnictwa nie została załączona
dokumentacja potwierdzająca uprawnienie M. K. do udzielania pełnomocnictwa w
imieniu Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w B.
W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy stwierdził, że
postępowanie przed Sądem pierwszej instancji było dotknięte nieważnością (art.
379 pkt 2 k.p.c.), tj. od początku postępowania pełnomocnik miał umocowanie do
reprezentowania Miasta B. podpisane przez Prezydenta Miasta. W konsekwencji
Sąd stwierdził, że w tej sprawie począwszy od złożenia odpowiedzi na pozew
wystąpił brak umocowania pełnomocnika. W związku z czym na podstawie art. 386
§ 2 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego, zniósł postępowanie w
3
zakresie dotkniętym nieważnością i sprawę przekazał Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania.
Wyrok Sądu Okręgowego z 11 grudnia 2014 r. zaskarżył powód, wnosząc o
jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o
kosztach postępowania zażaleniowego, a także o zasądzenie od pozwanego na
rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.
W zażaleniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 370 k.p.c.
w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. i art. 126 § 3 k.p.c. w zw. z art. 88 k.p.c. oraz art. 89 § 1 i
2 k.p.c. w zw. z art. 68 k.p.c. w zw. z art. 67 § 1 k.p.c. w zw. z art. 64 § 11
k.p.c.,
przez ich nieprawidłowe zastosowanie, polegające na nie odrzuceniu apelacji
pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego z 23 kwietnia 2012 r., mimo że
pełnomocnik pozwanego nie usunął braków formalnych tej apelacji, przez
przedłożenie dokumentu umocowującego do działania w imieniu pozwanego, gdy
Sąd Okręgowy w dniu 22 maja 2014 r. wezwał pełnomocnik pozwanego do
przedłożenia pełnomocnictwa w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia apelacji, co
miało istotny wypływ na wynik sprawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 11
k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje w
razie uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Dotyczy to również uchylenia
przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji, zniesienia
postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania (zob. postanowienie SN z 5 grudnia 2012 r., I CZ 177/12,
LEX nr 1284707).
Przyjmuje się, że w postępowaniu zażaleniowym prowadzonym na
podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. Sąd Najwyższy kontroluje jedynie, czy sąd
odwoławczy prawidłowo zakwalifikował określoną sytuację procesową jako
odpowiadającą przyjętej podstawie orzeczenia kasatoryjnego (postanowienie SN z
25 stycznia 2013 r., I PZ 28/12, LEX nr 1555066.). Zakres kognicji Sądu
Najwyższego przy rozpoznawaniu zażalenia, o którym mowa w art. 3941
§ 11
k.p.c.
4
ogranicza się zatem wyłącznie do dokonania oceny, czy istniała formalna,
procesowa podstawa do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy
sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (m.in. postanowienia SN z:
18 marca 2015 r., I CZ 30/15, LEX nr 1683404; 2 kwietnia 2015 r., I CZ 34/15, LEX
nr 1677127; 9 kwietnia 2015 r., II CZ 10/15, LEX nr 1711689).
W tej sprawie przystąpienie do rozpoznania sprawy i wydanie wyroku
uchylającego wyrok Sądu Rejonowego z 23 kwietnia 2012 r., znoszącego
postępowanie przed Sądem Rejonowym oraz przekazującego sprawę temu Sądowi
do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 2 k.p.c., było przedwczesne.
Skarżący w zażaleniu zasadnie wskazał, że pełnomocnictwo złożone przez radcę
prawnego nie było kompletne ze względu na brak przedłożenia dokumentów
wykazujących umocowanie osoby, która podpisała dokument pełnomocnictwa do
udzielenia pełnomocnictwa procesowego w imieniu pozwanego.
W tym miejscu uzasadnionym jest przypomnienie, że obowiązkiem
pełnomocnika procesowego reprezentującego stronę postępowania jest wykazanie
swojego umocowania do działania. W sytuacji gdy mocodawcą jest osoba prawna,
jednostka organizacyjna działająca przez swoje organy albo przez osoby
uprawnione do działania w jej imieniu wykazanie umocowania może nastąpić przez
przedstawienie dokumentu pełnomocnictwa oraz innych stosownych dokumentów
potwierdzających, że osoba udzielająca pełnomocnictwa jest uprawniona do
działania za mocodawcę (uchwała SN z 30 marca 2006 r., III CZP 14/06, OSNC
2006 nr 10, poz. 165; wyrok SN z 11 grudnia 2006 r., I PK 124/06, OSNP 2008 nr
3-4, poz. 27; a także wyrok SN z 18 września 2013 r., II PK 4/13, LEX nr 1375183).
Te „inne stosowne dokumenty”, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 30 marca
2006 r., stają się koniecznym elementem pełnomocnictwa procesowego, stanowią
jego część składową. W uchwale tej Sąd Najwyższy podkreślił, ponadto, że
obowiązek wynikający z art. 89 § 1 k.p.c. wykazania umocowania pełnomocnika
obejmuje także konieczność wykazania źródła tego umocowania sięgającego do
osoby mocodawcy. Niespełnienie tych wymagań stanowi brak formalny pisma
procesowego uzasadniający wdrożenie przez przewodniczącego postępowania
przewidzianego w art. 130 k.p.c., chyba że przepis szczególny przewiduje
natychmiastowy zwrot pisma procesowego. Konsekwencją zaniechania wezwania
5
pełnomocnika do złożenia oprócz dokumentu pełnomocnictwa z podpisem
mocodawcy, dokumentów, z których wynikało umocowanie osoby, która złożyła
podpis na dokumencie pełnomocnictwa, do działania za mocodawcę jest
nieważność postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c.) – zob. wyrok SN z 9 stycznia
2009 r., I CSK 304/08, LEX nr 490947; postanowienie SN z 9 lipca 2009 r., III CZP
19/09, LEX nr 512985).
Sąd Okręgowy przyjmując, że strona pozwana uzupełniła braki formalne
apelacji, przystąpił do ponownego rozpoznania sprawy. Jednocześnie należy
zauważyć, że do momentu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy brak formalny w
postaci nienależytego wykazania umocowania do złożenia i popierania apelacji
przez radcę prawnego - pełnomocnika pozwanego nie został dostrzeżony przez ten
Sąd, jak również nie został usunięty poprzez następcze potwierdzenie przez stronę
pozwaną czynności procesowych dokonanych przez nienależycie umocowanego
pełnomocnika (w sprawie dopuszczalności następczego potwierdzenia czynności
procesowych przez stronę zob. uchwała SN w składzie 7 sędziów z 23 stycznia
2009 r., III CZP 118/08, OSNC 2009 nr 6, poz. 76). Oznacza to, że postępowanie
przed Sądem drugiej instancji było dotknięte nieważnością na podstawie art. 379
pkt 2 k.p.c., a przyczyna nieważności nie została usunięta do momentu wydania
prawomocnego wyroku.
Mając na względzie powyższe, na podstawie 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art.
39815
§ 1 zd. pierwsze k.p.c., orzeczono jak w sentencji.