Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł

Ławnicy: Z. K., A. W.

Protokolant: Ewelina Grześkowiak

po rozpoznaniu w dniu 26.04.2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa: J. S.

przeciwko: (...) we W.

o ustalenie istnienia stosunku pracy, odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie, wynagrodzenie

I. ustala, że w okresie od dnia 1.09.2016 r. do dnia 30.09.2016 r. strony J. S. jako pracownika i (...) we W. jako pracodawcę łączył stosunek pracy na dotychczasowych warunkach;

II. zasądza od strony pozwanej (...) we W. na rzecz powoda J. S. kwotę 24.351,33 zł brutto (dwadzieścia cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt jeden złotych i 33/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.10.2016 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem;

III. zasądza od strony pozwanej (...) we W. na rzecz powoda J. S. kwotę 8.117,11 zł brutto (osiem tysięcy sto siedemnaście złotych i 11/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.10.2016 r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia;

IV. w pozostałym zakresie powództwo oddala;

V. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2520 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VI. wyrokowi w punkcie II nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 8.117,11 zł;

VII. nakazuje stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa - Kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu kwoty 1624 zł tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty sądowej od pozwu.

UZASADNIENIE

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa powód J. S. domagał się ustalenia, że w okresie od dnia 1.09.2016 r. do dnia 30.09.2016 r. łączył go ze stroną pozwaną (...) we W. stosunek pracy na dotychczasowych warunkach, zasądzenia od strony pozwanej kwoty 32.469 zł, tj. czterokrotnego wynagrodzenia za pracę brutto z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, w tym trzykrotności tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem oraz jednokrotności tytułem wynagrodzenia za wrzesień 2016 r., a ponadto zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych (k. 2-5, 12-14, k. 33 i 42).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że był zatrudniony u strony pozwanej jako profesor nadzwyczajny od 7.10.2002 r., ostatnio na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zatrudnienie u pozwanego było podstawowym miejscem pracy powoda. W dniu 31.05.2016 r. zostało powodowi wręczone rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem upływającym 31.08.2016 r., z powodu likwidacji stanowiska. Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z tym że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem następuje z końcem semestru. Powód zarzucił, że wypowiedzenie jest nieprawidłowe, rok akademicki rozpoczyna się bowiem 1 października, a kończy 30 września następnego roku, koniec semestru letniego jest zaś końcem roku akademickiego. Podkreślił, że strona pozwana nie dochowała wymaganego statutem trybu rozwiązania umowy i nie uwzględniła jego dorobku naukowego. Zarzucił, że nie wskazano kryteriów wyboru powoda do zwolnienia. Podjęta decyzja była arbitralna, nieuzasadniona i świadczy o dyskryminowaniu powoda przez pracodawcę.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) we W. domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że działała zgodnie z art. 128 ust. 1 Prawa o szkolnictwie wyższym oraz par. 78 ust. 3 Statutu Uczelni. Podniosła, że z Rozkazu Rektora – Komendanta z 18.06.2015 r. w sprawie harmonogramu roku akademickiego 2015/2016 oraz uchwały nr (...) Senatu pozwanej wynika, że końcem semestru letniego był dzień 31.08.2016 r. Zarzuciła, że koniec semestru nie jest równoznaczny z końcem roku akademickiego. Odnosząc się do podstaw likwidacji stanowiska zajmowanego przez powoda strona pozwana wyjaśniła, że kierunek Inżynieria Bezpieczeństwa jest deficytowy, jest bardzo mała liczba studentów w stosunku do liczby nauczycieli. Wygaszanie kierunku spowodowało konieczność zmniejszenia zatrudnienia nauczycieli akademickich mając na względzie czynniki ekonomiczne. (k. 50-51)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. S. była zatrudniony u strony pozwanej – w (...) we W. - na podstawie umowy o pracę, jako nauczyciel akademicki - profesor nadzwyczajny, początkowo na podstawie umowy o pracę z dnia 7.10.2002 r. na czas określony do 30.09.2003 r., następnie do 30.06.2004 r., zaś od 26.06.2004 r. na czas nieokreślony.

Powód pełnił funkcję szefa Katedry (...), następnie Kierownika Katedry (...). Na wniosek rektora strony pozwanej otrzymał w 2008 r. nagrodę za całokształt dorobku, w 2010 r. dwukrotnie nagrodę za bardzo dobre wywiązywanie się z obowiązków. W 2010 r. otrzymał bardzo dobrą ocenę pracy. Od 2011 r. był pełnomocnikiem rektora - komendanta do spraw studenckich. W 2011 r. otrzymał dwukrotnie nagrodę za zaangażowanie i wzorowe wykonywanie obowiązków oraz duży wkład pracy w realizacje zadań wybiegających poza zakres obowiązków. W 2012 r. otrzymał dwukrotnie nagrodę za wzorowe wykonywanie obowiązków oraz bardzo wysokie zaangażowanie w organizację i realizowanie procesu dydaktyczno – naukowego. W 2013 r. otrzymał nagrodę za wzorowe realizowanie procesu dydaktycznego poprzez duże osobiste zaangażowanie w proces doskonalenia metod dydaktycznych. W 2014 r. otrzymał nagrodę za duże zaangażowanie i wkład pracy wykraczający poz zakres obowiązków na rzecz rozwoju nauki oraz nagrodę za duży wkład pracy, ponadnormatywne wykonywanie obowiązków służbowych oraz aktywną działalność w środowisku międzyuczelnianym oraz nagrodę za wykonywanie zadań wymagających szczególnej wiedzy i umiejętności, a także wykraczających poza zakres obowiązków służbowych. W styczniu 2015 r. otrzymał nagrodę za duży wkład pracy i osobiste zaangażowanie w realizację procesu kształcenia, zaś w lutym 2016 r. nagrodę za duży wkład pracy w realizację procesu dydaktycznego.

Powód powołany został do Sekcji (...) Przedsięwzięć Budowlanych (...), jest w składzie (...) (...), otrzymał nagrodę Ministra Obrony Narodowej za całokształt dorobku, nagrodę Ministra Infrastruktury za publikację wydaną przez PAN, medal komisji Edukacji Narodowej, nagrodę Kolegium Rektorów Uczelni W., O. Z. im. Prof. J. D..

Powód jest doktorem habilitowanym nauk technicznych, autorem i współautorem skryptów, podręczników, opracowań, kilkudziesięciu prac naukowo – badawczych, monografii, oraz bardzo licznych artykułów naukowych i referatów.

Powód pracował w Wydziale (...), Katedrze (...). W okresie zatrudnienia u strony pozwanej powód zajmował się m.in. działalnością dydaktyczno–wychowawczą. W tym obszarze do jego obowiązków należało m.in. nadzorowanie i zabezpieczenie procesu dydaktycznego, prowadzenie wykładów i ćwiczeń, organizowanie i przeprowadzanie egzaminów.

W roku akademickim 2015/2016 r. powód wykładał m.in. mechanikę, mechanikę budowli, przedmiot wytrzymałość materiałów, fizykę i mechanikę w zastosowaniach inżynierskich.

Bezpośrednim przełożonym powoda był Dziekan W. P..

Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto:

dokumenty zgromadzone w aktach osobowych (załącznik), w tym umowy o pracę z porozumieniami zmieniającymi, rozkazy Rektora - Komendanta w sprawie przyznawania nagród i wyróżnień, a także k. 19-31

wykaz k. 186

W chwili zatrudnienia powoda uczelnia nie prowadziła nauczania na kierunkach cywilnych.

Okoliczność bezsporna

Zgodnie z par. 8 pkt 1 i pkt 3 Regulaminu Studiów strony pozwanej, rok akademicki w Uczelni rozpoczyna się 1 października i trwa do 30 września następnego roku kalendarzowego. Rok akademicki obejmuje dwa semestry: zimowy i letni, dwie zasadnicze sesje egzaminacyjne: zimową i letnią, dwie poprawkowe sesje egzaminacyjne: zimową i letnią, praktyki, jeżeli przewiduje program kształcenia, przerwy w zajęciach: wakacyjna (letnia); świąteczne: zimowa oraz wiosenna, międzysemestralna: po semestrze zimowym – według decyzji rektora, dni rektorskie i godziny dziekańskie: ustalane doraźnie stosownie do potrzeb organizacyjnych – odpowiednio – przez rektora lub dziekana. Jak stanowi pkt 4, harmonogram roku akademickiego ustala rektor najpóźniej na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku akademickiego. Harmonogram zamieszcza się na stronie internetowej Uczelni oraz tablicach ogłoszeń w wydziałach.

Dowód: Regulaminu Studiów strony pozwanej k. 148-170

W Rozkazie Nr (...) Rektora z dnia 18 czerwca 2015 roku w sprawie harmonogramu roku akademickiego 2015/2016, na podstawie § 8 ust. 4 Regulaminu studiów (...) ustalony został harmonogram roku akademickiego 2015/2016. Przyjęto organizację roku akademickiego 2015/2016:

1.  Inauguracja roku akademickiego (...).

2.  Semestr zimowy.

a) trwa 15 tygodni – zajęcia realizowane są od 28.09.2015 do 22.01.2016 r.(...)

b) zasadnicza sesja egzaminacyjna (...)

c) poprawkowa sesja egzaminacyjna (...)

d) egzaminy dyplomowe (…)

e) Święto Uczelni (…)

f) dni rektorskie w semestrze zimowym (…)

g) urlop wypoczynkowy (…)

h) przerwa świąteczna zimowa dla studentów cywilnych: 23.12.2015r.-03.01.2016 r. (…)

i) przerwa międzysemestralna dla studentów cywilnych: 11 – 21.02.2016 r.

3.  Semestr letni.

a) trwa 15 tygodni – zajęcia realizowane są od 22.02.2016 do 3.06.2016 r.(...)

b) zasadnicza sesja egzaminacyjna (…)

c) poprawkowa sesja egzaminacyjna (…) - w tym termin dla III roku 19 - 23.09.2016

d) szkolenie podchorążych (...)

e) egzaminy dyplomowe (…)

f) egzamin na oficera (…), m.in. w lipcu 2016,

g) promocje na pierwszy stopień oficerski (…), lipiec i wrzesień 2016

h) praktyki (…) - m.in. październik 2015-wrzesień 2016,

i) dni rektorskie w semestrze letnim (…)

j) urlop wypoczynkowy (…)

k) przerwa świąteczna wiosenna dla studentów cywilnych (…)

l) urlop wypoczynkowy (…)

m) przerwa wakacyjna dla studentów cywilnych: lipiec – wrzesień 2016 r.

Dowód: Rozkaz Nr (...) Rektora z dnia 18 czerwca 2015 k. 57- 64

Za okres rozliczeniowy obciążenia dydaktycznego za rok akademicki 2015/2016 przyjmuje się okres 1.09.2015 – 31.08.2016 r, z uwzględnieniem zapisów pkt 14.b, ppkt 1 i 2 uchwały Nr (...) Senatu (...) imienia (...) T. K. z dnia 12 lutego 2015 roku .

Dowód: Uchwała Nr (...) Senatu (...) imienia (...) T. K. z dnia 12 lutego 2015 k. 67-71, pkt 27

Zgodnie z par. 78 ust. 3 ppkt 1 Statutu (...) we W., stosunek pracy z nauczycielem akademickim nawiązuje i rozwiązuje rektor na wniosek kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej, zaopiniowany przez Radę Wydziału. W przypadku zwolnienia powoda wniosek winien być złożony przez Dziekana Wydziału (...). Wniosek taki nie został złożony ani zaopiniowany.

Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto:

Statut strony pozwanej k. 123-147

zeznania świadka W. P. k. 214-215

Pismem z 30.05.2016 r. Rektor – Komendant strony pozwanej zawiadomił Przewodniczącego (...) Wojska (...) o zamiarze wypowiedzenia powodowi oraz T. C., K. R. i J. K. umów o pracę z powodu likwidacji stanowisk. Pismo zarejestrowano w kancelarii (...) w dniu 1.06.2016 r. Pismem z 3.06.2016 r.,zarejestrowanym w Kancelarii (...) w dniu 6.06.2016 r. Przewodniczący NSZZ Pracowników Wojska zawiadomił Rektora – Komendanta o braku uwag do likwidacji stanowisk pracy, jednocześnie wskazał, że z uwagi na zapis par. 102 ust. 6 Statutu Uczelni i par. 8 regulaminu studiów, terminem rozwiązania umów jest 30 września 2016 r.

Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto:

dokumenty zgromadzone w aktach osobowych (załącznik)

Na przełomie marca i kwietnia 2016 r. na spotkaniach wewnątrzkatedralnych, w których uczestniczył m.in. powód i jego przełożony W. P. oraz major P., dyskutowano o organizacji zajęć w kolejnym roku akademickim. Nie planowano wówczas likwidacji żadnego z nauczanych przez powoda przedmiotów.

Dowód: wyjaśnienia powoda k. 218-219

Pismem datowanym na 23.05.2016 r., doręczonym powodowi w dniu 31.05.2016 r., strona pozwana rozwiązała łączącą ją z powodem umowę o pracę z dniem 31.08.2016 r. wskazując, że przyczyną wypowiedzenia jest likwidacja stanowiska. Wypowiedzenie wręczył powodowi przełożony – Dziekan W. P.. Nie poinformował powoda o przyczynach wyboru go do zwolnienia, a jego stanowiska do likwidacji. Zarówno powód, jak i W. P., byli zaskoczeni treścią dokumentu.

Dowód: rozwiązanie umowy o pracę k. 9

zeznania świadka W. P. k. 214-215

wyjaśnienia powoda k. 218-219

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 9.117,11 zł brutto.

Dowód: zaświadczenie k. 18, 56

W rozkazie Nr (...) Rektora – Komendanta z dnia 28.06.2016 r. w sprawie harmonogramu roku akademickiego 2016/2017, ustalony został harmonogram roku akademickiego 2016/2017. Przyjęto organizację roku akademickiego 2016/2017:

1. Inauguracja roku akademickiego (...).

  Semestr zimowy (...).

  Semestr letni (…) m.in.

pkt m) przerwa wakacyjna dla studentów cywilnych lipiec – wrzesień 2017 r. (…).

pkt n) semestr letni trwa dla studentów cywilnych na poszczególnych latach studiów i kierunkach do 30.09.2017 r.

Rozkaz Nr (...) Rektora – Komendanta z dnia 28.06.2016 r. uwzględnia wszystkie przedsięwzięcia kierunku (...) dla studiów cywilnych i wojskowych, podobnie jak w roku 2015/2016.

Dowód: wyciąg z Rozkazu Nr (...) Rektora – Komendanta z dnia 28.06.2016 r. (k. 80-82)

Rekrutacja na studia cywilne u strony pozwanej w 2016 r. trwała od 1 czerwca do 25 lipca 2016 r.

Dowód: uchwała Senatu (...) Nr 8/IV/2015 k. 83-88

W lipcu i sierpniu 2016 r. strona pozwana ogłosiła konkursy na stanowisko wykładowcy w Wydziale (...) i na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Wydziale (...), oferując zatrudnienie od 1.10.2016 r.

Dowód: wydruki ze strony internetowej k. 89-91

W Katedrze (...) w roku akademickim 2015/2016 było 17 wykładowców, w tym 4 profesorów nadzwyczajnych: powód, prof. A. S. oraz prof. T. C. (zwolniony w tym samym czasie, co powód) oraz prof. W. P.. Żaden z profesorów nadzwyczajnych z Katedry (...) nie prowadził wcześniej zajęć z przedmiotów, które wykładał powód.

W roku 2016/2017 było w Instytucie (...) (zmiana nazwy od 1.10.2016 r.) 14 wykładowców, w tym 4 profesorów nadzwyczajnych: prof. W. P. i prof. A. S. oraz prof. T. L. (zatrudniony u strony pozwanej 1.10.2013 r.) i prof. P. D. (zatrudniony u strony pozwanej 1.10.2016 r.).

Powód w roku 2015/2016 zrealizował 294 godziny dydaktyczne, tj. więcej godzin dydaktycznych, niż było to wymagane (210).

W roku akademickim 2016/2017 kontynuowane były niektóre kierunki nauczania, na których zajęcia prowadził wcześniej powód dla żołnierzy zawodowych, w tym na kierunku (...). Zajęcia prowadzili inni pracownicy, którzy przejęli te godziny, i którzy wcześniej mieli mniej godzin pracy niż powód i niż prof. C..

Dowód: zeznania świadka T. C. k. 110

wykazy k. 171 – 203

wyjaśnienia powoda k. 218-219

W roku akademickim 2016/2017 przedmiot mechanika budowli maszyn (43 godziny) nie był realizowany, ponieważ na prośbę pracodawcy powód, pomimo otrzymania wypowiedzenia, wyraził zgodę na przeprowadzenie tych zajęć w lipcu 2016 r. Przedmiot mechanika nie był realizowany (56 godzin). Fizykę i mechanikę w zastosowaniach inżynierskich realizował adiunkt J. R., metodologię badań naukowych prof. Ś., zaś Seminaria Inżynierskie prof. P..

Dowód: zeznania świadka K. G. k. 216-217

Prof. T. C. ani starszego wykładowcy J. K. pracodawca również nie poinformował o kryteriach ich wyboru do zwolnienia.

Dowód : zeznania świadka T. C. k. 110

zeznania świadka J. K. k. 216

Powód posiada uprawnienia do nauczania jeszcze innych przedmiotów niż te, które wykładał w roku akademickim 2015/2016, m.in. przedmiotu mosty wojskowe, którego w roku 2015/2016 nie nauczał z uwagi na obciążenie pracą ponad pensum. W latach od zatrudnienia do 2012/2013 r. powód prowadził głównie zajęcia z mostów. Przedmiot ten jest wykładany dla każdej grupy saperów na każdym z 3 lat, a ponadto na studiach magisterskich. Grupy saperów były u strony pozwanej w latach 2015/2016 i 2016/2017. Powód ma uprawnienia do wykładania przedmiotu metodologia badan naukowych i zakresu wykorzystania systemów eksperckich w zarządzaniu.

Powód nie wiedział o planach zlikwidowania przedmiotu mechanika w czasie wręczenia mu wypowiedzenia ani rozwiązania umowy.

Ilość studentów na pozwanej uczelni w ostatnich latach systematycznie się zwiększa.

Dowód: wyjaśnienia powoda k. 218-219

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd Rejonowy oparł się na niezakwestionowanych przez żadną ze stron dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych powoda, treści zeznań świadków, które uznał za wiarygodne oraz wyjaśnieniach powoda.

Podstawą roszczenia powoda o zapłatę odszkodowania jest przepis art. 45 § 1 k.p., zgodnie z brzmieniem którego, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Jak stanowi art. 47 (1) k.p., odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 k.p., przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W niniejszej sprawie powoda J. S. i stronę pozwaną (...) we W. łączyła od 2002 r. umowa o pracę, w ostatnim okresie na czas nieokreślony. Umowa ta została wypowiedziana przez stronę pozwaną w dniu 31.05.2016 r., z upływem trzymiesięcznego terminu wypowiedzenia w dniu 31.08.2016 r.

Rozważając prawidłowość rozwiązania umowy z powodem przez stronę pozwaną należy na wstępie podkreślić, że rozwiązanie umowy o pracę za uprzednim wypowiedzeniem jest zwykłym ustawowym sposobem rozwiązaniem umowy o pracę i jako takie przysługuje obu stronom bezterminowej umowy o pracę. Zgodnie bowiem z przepisem art. 32 k.p. każda ze stron stosunku pracy może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny bądź na czas nieokreślony. Uprawnienie to jednak po stronie pracodawcy obarczone jest obowiązkiem wskazania na piśmie przyczyn, dla których pracodawca decyduje się na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p., oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nieokreślony powinno zawierać przyczynę dokonania tego rodzaju czynności prawnej.

Przyczyna ta nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości, albowiem wypowiedzenie umowy o pracę jest zwykłym sposobem rozwiązania bezterminowego stosunku pracy (patrz wyrok SN z 04.12.1997 r., I PKN 419/97, OSNP 1998/20/598). Nie oznacza to przyzwolenia na arbitralne, dowolne i nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok SN z dnia 2001.12.06, I PKN 715/00, Pr. Pracy 2002/10/34).

Pracodawca jest obowiązany udowodnić zasadność wypowiedzenia, przy czym może to czynić tylko w oparciu o tę przyczynę, którą wskazał w wypowiedzeniu (wyrok SN z dnia 19 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNAPiUS 2000, z. 7, poz. 266). Tak wskazana przyczyna podlega kontroli Sądu z punktu widzenia jej konkretności i rzeczywistości. Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w pojęciu art. 30 § 4 KP.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r. (sygn. akt I PKN 641/99) „naruszenie art. 30 § 4 k.p. ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia, bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niedostatecznie konkretna, a przez to niezrozumiała dla pracownika”. Warunku podania pracownikowi przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę nie może zastąpić ocena pracodawcy, iż przyczyna ta była znana pracownikowi. Podanie pracownikowi przyczyny wypowiedzenia, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1997 r. (sygn. akt I PKN 315/97), „ma umożliwić mu, dokonanie racjonalnej oceny, czy ta przyczyna w rzeczywistości istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie czynności prawnej pracodawcy może doprowadzić do uzyskania przez pracownika odpowiednich korzyści (odszkodowania lub przywrócenia do pracy). Niedopuszczalne są więc również przyczyny enigmatyczne, bez konkretnego wskazania, które zachowania lub zaniechania pracownika stanowią przyczynę wypowiedzenia mu pracy. Ponadto ocena wskazanej przyczyny pod kątem jej należytego skonkretyzowania jest dokonywana z perspektywy jego adresata, tj. pracownika. To pracownik ma wiedzieć i rozumieć, z jakiego powodu pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy o pracę.

Podkreślenia wymaga również, że w przypadku zwolnień z przyczyn organizacyjnych, kiedy dochodzi do likwidacji części z wielu stanowisk pracy, pracodawca jest zobowiązany wskazać i wyjaśnić pracownikowi kryteria doboru jego osoby do zwolnienia. W wyroku z dnia 16 grudnia 2008 r. (sygn. akt I PK 86/08), Sąd Najwyższy stwierdził, że pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy, a także wskazać, że ten wybór jest wywołany i usprawiedliwiony znanymi pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia wielkości zatrudnienia. W wyroku z dnia 25 stycznia 2013 r. (sygn. akt I PK 172/12), Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby pracowników, zatrudnionych na takich samych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są nie tylko zmiany organizacyjne, czy redukcja zatrudnienia, ale także określona kryteriami doboru sytuacja danego pracownika.

W ocenie Sądu Rejonowego analiza materiału dowodowego w rozpoznawanej sprawie prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w przypadku zwolnienia powoda J. S., pozwany pracodawca kilkakrotnie naruszył przepisy prawa regulujące tryb zwolnienia nauczyciela akademickiego. Każde z tych naruszeń samo w sobie stanowi w ocenie Sądu Rejonowego wystarczającą podstawę do uznania wypowiedzenia za niezgodne z prawem.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że strona pozwana nie dochowała wymaganej przepisami ustawy i statutu formalnej procedury rozwiązywania umowy z pracownikiem akademickim za wypowiedzeniem.

W niniejszej sprawie rozwiązanie umowy podlegało nie tylko regulacjom Kodeksu pracy, ale również reżimowi ustawy z 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (dalej PSW). Zgodnie z art. 128 ust. 1 tej ustawy, rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z tym że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem następuje z końcem semestru. Jak zaś stanowi art. 118 ust. 2 ustawy, stosunek pracy z nauczycielem akademickim w uczelni publicznej nawiązuje i rozwiązuje rektor w trybie określonym w statucie, z zastrzeżeniem art. 121 ust. 4.

Statut uczelni wyższej stanowi źródło prawa pracy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 marca 2009 r., (II PK 219/08), oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy składane przez uczelnię musi spełniać wszystkie wymagania w tym dotyczące trybu dokonania tej czynności prawnej wynikającego z Kodeksu pracy i statutu uczelni. Statut uczelni wyższej – na zasadzie art. 9 k.p. - stanowi źródło prawa pracy. Statut uczelni może więc określać swoiste reguły postępowania i swoiste tryby zwalniania pracowników naukowo-dydaktycznych, z tym jednak zastrzeżeniem, że reguły te muszą być co najmniej tak ochronne, jak reguły ogólne znane prawu pracy.

Zgodnie z par. 78 pkt 3 ppkt 1 Statutu (...) we W., stosunek pracy z nauczycielem akademickim nawiązuje i rozwiązuje rektor na wniosek kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej, zaopiniowany przez Radę Wydziału.

Bezsporne między stronami było, że taki wniosek w przypadku powoda winien być złożony przez Dziekana Wydziału (...). Bezspornie również wniosek taki złożony nie został, a w konsekwencji nie mógł zostać zaopiniowany przez Radę Wydziału. Tym samym strona pozwana nie dochowała wymaganej przepisami Statutu procedury formalnej przy rozwiązywaniu umowy z powodem i już z tego powodu roszczenie powoda o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę było uzasadnione.

Sąd Rejonowy dopatrzył się również nieprawidłowości w zakresie dopełnienia procedury konsultacji zamiaru rozwiązania umowy o pracę ze związkiem zawodowym. Wprawdzie pismem datowanym na 30.05.2016 r. strona pozwana zawiadomiła związek zawodowy o zamiarze rozwiązania umowy z powodem, jednakże pismo to wpłynęło do Kancelarii dopiero w dniu 1.06.2016 r., a zatem już po wręczeniu powodowi wypowiedzenia w dniu 31.05.2016 r. Nawet gdyby doręczenie pisma przedstawicielom związku zawodowego nastąpiło w dniu 30.05.2016 r., mieli oni pięciodniowy termin na udzielenie odpowiedzi pracodawcy i niewątpliwie odpowiedzi tej nie udzielili do dnia 31.05.2016 r. Związek zawodowy udzielił odpowiedzi dopiero w dniu 6.06.2016 r., a zatem, w przewidzianym w ustawie terminie 5 dni od otrzymania zawiadomienia. Wręczenie powodowi wypowiedzenia nastąpiło zatem w istocie bez dochowania przez pracodawcę obowiązku konsultacji ze związkami zawodowymi i również z tej przyczyny było niezgodne z prawem i uzasadniało żądanie przez powoda odszkodowania.

Za sprzeczne z wymogami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym Sąd Rejonowy uznał również ustalenie przez pracodawcę terminu upływu wypowiedzenia umowy na dzień 31.08.2016 r.

Zgodnie z art. 128 ust. 1 tej ustawy, rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z tym że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem następuje z końcem semestru.

Zgodnie z par. 8 pkt 1 i pkt 3 Regulaminu Studiów strony pozwanej, rok akademicki w Uczelni rozpoczyna się 1 października i trwa do 30 września następnego roku kalendarzowego. Rok akademicki obejmuje dwa semestry: zimowy i letni, dwie zasadnicze sesje egzaminacyjne: zimową i letnią, dwie poprawkowe sesje egzaminacyjne: zimową i letnią, praktyki, jeżeli przewiduje program kształcenia, przerwy w zajęciach: wakacyjna (letnia); świąteczne: zimowa oraz wiosenna, międzysemestralna: po semestrze zimowym – według decyzji rektora, dni rektorskie i godziny dziekańskie: ustalane doraźnie stosownie do potrzeb organizacyjnych – odpowiednio – przez rektora lub dziekana. Jak stanowi pkt 4, harmonogram roku akademickiego ustala rektor najpóźniej na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku akademickiego. Harmonogram zamieszcza się na stronie internetowej Uczelni oraz tablicach ogłoszeń w wydziałach. Harmonogram na rok 2015/2016 został ustalony w Rozkazie Nr (...) Rektora z dnia 18 czerwca 2015 roku w sprawie harmonogramu roku akademickiego 2015/2016. Przyjęto w nim podział roku akademickiego 2015/2016 na semestr zimowy i semestr letni, w ramach których występują okresy realizacji zajęć, sesji egzaminacyjnych, egzaminów dyplomowych, przerw i inne (wskazane są one jako podpunkty w ramach semestru zimowego lub letniego). Choć zatem zakończenie zajęć w semestrze letnim następuje według harmonogramu w czerwcu, to kolejne zdarzenia w ramach semestru mają miejsce również w kolejnych miesiącach, w tym we wrześniu. Podkreślenia wymaga, że harmonogram o analogicznym brzmieniu został ustalony na kolejny rok akademicki 2016/2017, i w nim wskazano jednoznacznie koniec semestru dla studentów cywilnych na 30.09.2017 r. Podkreślenia również wymaga, że o ile świadkowie zawnioskowani przez powoda uznawali za niewątpliwe i oczywiste, że koniec semestru letniego i roku akademickiego następuje w dniu 30 września, to świadkowie zeznający na wniosek pracodawcy podawali różne daty i wskazywali na różne zdarzenia, które ich zdaniem można wiązać z końcem semestru. Zdaniem Sądu Rejonowego brak podstaw do przyjęcia, by koniec semestru letniego wiązać z inną datą niż data końca roku akademickiego. Z uwagi na ustawowy wymóg rozwiązywania umów o pracę z nauczycielami akademickimi „z końcem semestru”, data końca semestru musi być zdaniem Sądu określona jednoznacznie. W przypadku braku jednoznacznego określenia tej daty wprost, należało w ocenie Sądu dokonać wykładni mając na uwadze treść harmonogramu wydanego przez Rektora. Skoro rok akademicki 2015/2016 bezspornie kończył się z dniem 30.09.2016 r., a ponadto dzielił się zgodnie z harmonogramem wyłącznie na dwa okresy – semestr zimowy i letni, obejmujący m.in. sesję egzaminacyjną poprawkową we wrześniu, to za datę końca semestru letniego, z którą następuje rozwiązanie umowy o pracę z nauczycielem akademickim w przypadku jej wypowiedzenia, jest data 30.092.2016 r. Interpretacja taka jest również najbardziej logiczna, pozwala bowiem nauczycielowi akademickiemu zakończyć cykl szkolenia ze studentami w danym semestrze.

Skoro przepis art. 128 ust. 1 PSW stanowi, że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem z nauczycielem akademickim następuje z końcem semestru, to uznać należało, że skutek w postaci rozwiązania umowy zawartej między powodem a stroną pozwaną nastąpił dopiero z dniem 30.09.2016 r. Z tej przyczyny zasadne było zarówno roszczenie powoda o ustalenie istnienia stosunku pracy na dotychczasowych zasadach również w okresie 1-30.09.2016 r. oraz roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za pracę za wrzesień 2016 r. Pomimo, że zgodnie z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, zdaniem Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie uwzględnić należało okoliczność, że powód w roku akademickim 2015/2016 r. zrealizował 294 godziny dydaktyczne, tj. znacznie więcej godzin dydaktycznych, niż było to wymagane przepisami (210), przy czym część zajęć, które pierwotnie miały się odbyć w roku akademickim 2016/2017 powód na prośbę pracodawcy zrealizował w czasie biegu okresu wypowiedzenia – w lipcu 2016. Pracę, od której wykonania zależało przyznanie mu wynagrodzenia m.in. za wrzesień 2016 r., powód wykonał zatem już we wcześniejszym okresie. Należne wynagrodzenie w kwocie wynikającej z zaświadczenia pracodawcy Sąd zasądził z odsetkami od dnia 28.10.2016 r., mając na względzie, że w tym terminie, po doręczeniu stronie pozwanej odpisu pozwu, mogła ona zapoznać się z żądaniem i zadośćuczynić roszczeniu.

Zdaniem Sądu Rejonowego strona pozwana nie wywiązała się również z obowiązku poinformowania powoda o kryteriach doboru go do zwolnienia. Przyczyn, dla których podjęto decyzję o zlikwidowaniu właśnie jego stanowiska pracy, powód nie znał ani w chwili doręczenia wypowiedzenia w dniu 31.05.2016 r., ani w dniu rozwiązania umowy, ani nawet po doręczeniu mu odpisu odpowiedzi na pozew. Dopiero w toku postępowania sądowego strona pozwana usiłowała zdaniem Sądu do ogólnie sformułowanej przyczyny wypowiedzenia w postaci likwidacji stanowiska dopasować stan faktyczny sprawy i przypisać zdarzeniom znaczenie prawne oraz powiązać je z osobą powoda. Nie sposób również przyjąć, by pracodawca, który jedynie bardzo ogólnikowo wskazał w wypowiedzeniu przyczynę zwolnienia pracownika, mógł dowolnie i bez żadnych ograniczeń w toku procesu o odszkodowanie za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione wypowiedzenie umowy, wypełniać te przyczyny treścią przez powoływanie licznych argumentów i zarzutów. Taki pracodawca byłby zdaniem Sądu Rejonowego niezasłużenie w nieporównywalnie lepszej sytuacji procesowej od pracodawcy, który prawidłowo, precyzyjnie wskazał w wypowiedzeniu jedną lub kilka przyczyn i kryteriów do zwolnienia – on bowiem nie mógłby się powoływać na istnienie innych powodów rozwiązania umowy, będąc zobowiązanym do udowodnienia istnienia przyczyn wskazanych w wypowiedzeniu. Jak wyżej wskazano, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, pracodawca jest obowiązany udowodnić zasadność wypowiedzenia tylko w oparciu o tę przyczynę, którą wskazał w wypowiedzeniu. Zgromadzony materiał dowodowy pozwolił zdaniem Sądu Rejonowego na jednoznaczne ustalenie, że powód nie został zapoznany z konkretnymi przyczynami zlikwidowania właśnie jego stanowiska pracy. Strona pozwana nie poinformowała powoda o konkretnych przyczynach swojej decyzji ani ustnie, ani czasie wręczenia wypowiedzenia, ani w jakimkolwiek dokumencie doręczonym mu w okresie bezpośrednio poprzedzającym zwolnienie. Świadek P., który wręczał powodowi wypowiedzenie, nawet w trakcie procesu podawał jedynie ogólny argument o nierentowności kierunku, na którym wykładał powód, i wskazywał, że szczegółowe informacje poda inny ze świadków – K. G., który – jak wynikało z jego zeznań – nie miał kompetencji do podejmowania decyzji w kwestii decydowania o wyborze konkretnego pracownika do zwolnienia ani branych pod uwagę kryteriach, a jedynie posiadał wiedzę o sposobie zorganizowania kształcenia u strony pozwanej w latach akademickich 2015/2016 i 2016/2017. Z uwagi na obowiązek wyjaśnienia pracownikowi zwalnianemu przyczyn organizacyjnych kryteriów wyboru go do zwolnienia, strona pozwana winna była przedstawić powodowi, a następnie Sądowi w trakcie procesu, konkretne przyczyny, dla których pracodawca uznał, że to właśnie stanowisko powoda powinno było zostać zlikwidowane. W tym celu powinna była odnieść się nie tylko do kwestii kontynuowania lub niekontynuowania w roku 2016/2017 przedmiotów nauczanych przez powoda w roku akademickim 2015/2016 (tu wskazać należy, że decyzje o kontynuowaniu lub zaprzestaniu kontynuowania nauczania poszczególnych przedmiotów należą wyłącznie do władz uczelni i nie podlegają ocenie ani kontroli sądowej), ale również uwzględnić kwalifikacje, doświadczenie i osiągnięcia powoda na tle innych pracowników Katedry (później Instytutu), a przede wziąć pod uwagę umiejętności powoda i możliwość powierzenia mu – wobec podjęcia decyzji o likwidacji części zajęć, które prowadził - prowadzenia wykładów z innych przedmiotów, w szczególności z przedmiotu mosty wojskowe, który przez wiele lat wykładał. Zgromadzony materiał dowodowy pozwala zdaniem Sądu na konkluzję, że decyzja o zwolnieniu powoda została podjęta przez stronę pozwana bez rozważenia, uwzględnienia i przedstawienia powodowi okoliczności dotyczących dorobku, kwalifikacji i umiejętności powoda na tle innych pracowników.

Rozwiązanie umowy o pracę z powodem za wypowiedzeniem, dokonane z pominięciem wymaganej w statucie procedury, bez poprawnej konsultacji związkowej i bez uwzględnienia i wyjaśnienia powodowi kryteriów wyboru go do zwolnienia, Sąd Rejonowy uznał za niezgodne z prawem i nieuzasadnione. W konsekwencji zasądził na rzecz powoda żądane przez niego odszkodowanie w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia za pracę brutto, tj. w kwocie 24.351,33 zł brutto z odsetkami od dnia 28.10.2016 r., mając na względzie, że w tym terminie, po doręczeniu stronie pozwanej odpisu pozwu, mogła ona zapoznać się z żądaniem i zadośćuczynić roszczeniu.

W pozostałym zakresie, tj. co do 56 groszy oraz co do pozostałej części roszczenia odsetkowego Sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jak stanowi art. 100 k.p.c., w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania (…). Powód wygrał sprawę niemal w całości, a zatem Sąd zasądził na jego rzecz od strony pozwanej kwotę 2520 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, według stawek z daty wniesienia pozwu, mając na uwadze, że żądanie dotyczyło wynagrodzenia za pracę (1800 zł), ustalenia stosunku pracy (360 zł) i odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie (360 zł).

W punkcie VI wyroku Sąd na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. nadał wyrokowi w punkcie II rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 8.117,11 zł brutto, stanowiącej równowartość średniego jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda.

W pkt VII sentencji wyroku nieuiszczonymi kosztami sądowymi Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 k.p.c., który statuuje zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, obciążył stronę pozwaną, nakazując jej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia kwoty 1624 zł tytułem u nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której powód był zwolniony z mocy ustawy.

Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w sentencji.