Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18.10.2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieście w Łodzi w sprawie z powództwa (...) (...) z siedzibą w W. , sygn. akt XIII GC 2213/15 w pkt 1 zasądził solidarnie od pozwanych G. G. i A. G. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W. kwotę 73.023,49 zł (siedemdziesiąt trzy tysiące dwadzieścia trzy złote i czterdzieści dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od 24 grudnia 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty od kwoty 55,411,75 zł (pięćdziesiąt pięć tysięcy czterysta jedenaście złotych i siedemdziesiąt pięć groszy); w pkt 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt 3 zasądził solidarnie od pozwanych G. G. i A. G. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W. kwotę 7.281 (siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt jeden) zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zaś w pkt 4 zasądził solidarnie od pozwanych G. G. i A. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 3.069,12 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poniższych ustaleń faktycznych:

Dnia 28 maja 2010 roku (...)spółka akcyjna z siedzibą we W., jako kredytodawca, zawarła z pozwaną A. G., jako kredytobiorcą, umowę o kredyt na działalność gospodarczą — (...)nr (...). (...). Na jej podstawie kredytodawca udzielił pozwanej kredytu w wysokości 95.000 zł (paragraf 3.01) na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej (paragraf 3.02). Okresy odsetkowe zostały ustalone w wymiarze miesięcznym i kończyły się przedostatniego dnia miesiąca kalendarzowego (paragraf 3.03). Kredytodawcy należne były odsetki w wysokości zmiennej stawki (...) dla jednomiesięcznych depozytów międzybankowych w PLN powiększonych o 8 punktów procentowych (paragraf 3.04). W przypadku niewywiązania się kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu lub jego raty kredytodawcy przysługiwały odsetki od kredytu przeterminowanego w wysokości trzykrotności wysokości kredytu lombardowego NBP (paragraf 3.05). Kredytobiorca zobowiązał się spłacić kredyt w sześćdziesięciu miesięcznych ratach, w tym pięćdziesięciu dziewięciu ratach w wysokości 1.583,33 zł płatnych w okresie od 28 czerwca 2010 roku do 28 kwietnia 2015 roku oraz w jednej racie wyrównującej w wysokości 1.583,53 zł płatnej 28 maja 2015 roku.

Strony umowy kredytu zastrzegły w paragrafie 6.01 umowy, że w razie stwierdzenia przez bank że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane lub zagrożona jest terminowa spłata kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy bank może m.in. wypowiedzieć umowę w całości lub części z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia, oraz zażądać od kredytobiorcy po upływie okresu wypowiedzenia niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu.

Pozwany G. G., jako małżonek pozwanej A. G., wyraził zgodę na zawarcie przez nią umowy kredytu oraz poręczył za jej zobowiązanie.

Dnia 1 marca 2013 roku (...)spółka akcyjna wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) wskazując w jego treści, że wedle jej ksiąg istnieje wymagalne solidarne zobowiązanie obu pozwanych w wysokości 55.411,75 zł tytułem należności głównej, 4.639,72 zł tytułem odsetek umownych za okres od 28 lipca 2012 roku do 28 lutego 2013 roku oraz 160 zł tytułem kosztów i upomnień. Od tej kwoty miały należeć się wystawcy (...) dalsze odsetki w wysokości trzykrotności oprocentowania kredytu lombardowego NBP od kwoty 55.411,75 zł oraz w wysokości odsetek ustawowych od kwoty 4.639,72 zł ( (...)k 90)

W/w bankowemu tytułowi egzekucyjnemu została 13 maja 2013 roku postanowieniem z dnia 10 maja 2013 roku nadana przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi klauzula wykonalności.

Na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego była prowadzona z wniosku banku egzekucja przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi Janusza Kruka.

Na podstawie umowy z 16 grudnia 2014 roku kredytodawca przelał na (...) z siedzibą w K. wierzytelność wobec pozwanych wynikającą ze spornej umowy kredytu i poręczenia w łącznej wysokości 70.777,09 zł, w tym 55.411,75 zł tytułem należności głównej, 4.639,72 zł tytułem odsetek umownych, 10.127,62 zł tytułem odsetek karnych i 598 zł tytułem kosztów, następnie, umową z 23 grudnia 2014 roku, (...) z siedzibą w K. scedował nabytą wierzytelność na powoda (...) (...) z siedzibą w W..

Dnia 5 stycznia 2015 roku zostały do pozwanych ekspediowane przesyłki zawierające zawiadomienie o cesjach wierzytelności oraz wezwanie do zapłaty dochodzonej wierzytelności do rąk powoda.

Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii biegłego i ustalił, iż żądane przez powoda odsetki częściowo przekraczały wysokość odsetek maksymalnych i stwierdził, iż łączna dochodzona kwota należności pozwanych z tytułu umowy kredytu i jej poręczenia wynosiła 73.023,49 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie powoda znajduje uzasadnienie w treści art. 69 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128), art. 876§1 kc i 509 kc. Jednocześnie Sąd I instancji wskazał, iż pozwanie nie wykazali, iż spełnili roszczenie w większym zakresie, niż wynikałoby to z żądania pozwu, a to na nich spoczywał w tej części ciężar dowodu. Jednocześnie Sąd uznał za zasadny zarzut żądania odsetek w wysokości przewyższającej odsetki maksymalne, w tym celu dopuścił dowód z opinii biegłego, który ustalił zdaniem Sądu prawidłową wysokość odsetek. W ocenie Sądu przedłożone dokumenty w wystarczający sposób wykazały fakt przelewu wierzytelności. Odnośnie zarzutu braku wypowiedzenia umowy kredytu Sąd wskazał, iż fakt wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, prowadzenie na jego podstawie egzekucji i brak reakcji pozwanych wskazuje, iż umowa musiała być wypowiedziana. Odnośnie zarzutu przedawnienia Sąd Rejonowy wskazał, iż umowa kredytu przedawnia się w okresie 3 letnim, zaś poprzez złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu doszło do przerwania biegu przedawnienia w dniu 10.05.2013 roku, zaś ponowny bieg rozpoczął w dniu 13.05.2013 roku. Skoro umowa kredytu została zawarta 28.05.2010 roku to w dacie przerwania biegu terminu przedawnienia nie doszło do przedawnienia żadnej z wierzytelności wynikających z tej umowy, a biorąc pod uwagę, że powództwo zostało wytoczone 31.07.2015 roku, w tej dacie nie doszło do przedawnienia roszczeń po ponownym rozpoczęciu biegu terminy przedawnienia w dniu 13.05.2013 roku.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481§1 i 2 oraz 482§1 i 2 kc.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 100 zd. 2 kpc.

O nieuiszczonych przez strony kosztach sądowych Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 roku poz. 1025 z późn. zm.) i w zw. z art. 100 zd. 2 kpc.

Od wskazanego wyroku apelację złożyli pozwani zaskarżając w całości zarzucając mu:

I.  Nierozpoznanie istoty spraw z uwagi na pominięcie merytorycznych wyjaśnień strony pozwanej i uznanie ich jako niewiarygodne

II.  Naruszenie przepisów postępowania

1.  art.232 k.p.c. i art.6 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwanie nie udowodniła, że zrobiła wszystko, aby polubownie poza procesowo zakończyć ten spór, uznając wyjaśnienia pozwanych jako niewiarygodne.

2.  art.233 § 1 k.p.c. i w konsekwencji dokonania oceny dowodów w sposób nie wszechstronny, sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, zasadami logicznego rozumowania, bowiem Sąd Rejonowy XIII Wydz. Gospodarczy w Łodzi, w wyroku z dnia 28 października 2016 roku uznał, że wyjaśnień pozwanych nie można przyjąć jako dowodu w sprawie, ponieważ w ocenie Sądu są to tylko twierdzenia.

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, art. 65 k.c. poprzez jego niezastosowanie.

4.  wydanie orzeczenia sprzecznego z Uchwałą SN III CZP 29/16.

Na podstawie tak przedstawionych zarzutów pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem oraz wnieśli o uchylenie zaskarżonego orzeczenia oraz o zwrot kosztów za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

W pierwszej kolejności należy się odnieść to zarzutu zawartego w pkt I dotyczącego nierozpoznania istoty sprawy.

W tym przedmiocie należy wskazać, iż pojęcie nierozpoznania istoty sprawy interpretowane jest jako wadliwość rozstrzygnięcia polegająca na wydaniu przez sąd pierwszej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, bądź na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony z powodu bezpodstawnego przyjęcia, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie. Przesłanką taką jest m.in. błędne założenie przez sąd, że twierdzenia strony zostały objęte prekluzją procesową. Do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi również w sytuacji, w której sąd pierwszej instancji dokonał oceny prawnej roszczenia bez oparcia jej o właściwie ustaloną podstawę faktyczną i w sprawie zachodzi potrzeba poczynienia po raz pierwszy niezbędnych ustaleń faktycznych. Skorzystanie w takim wypadku z możliwości uzupełnienia postępowania dowodowego przez sąd drugiej instancji godziłoby w zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego, zagwarantowaną w art. 176 Konstytucji (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, z dnia 20 lipca 2006 r., V CSK 140/06, z dnia 11 sierpnia 2010 r., I CSK 661/09, z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10, i z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 274/11, oraz postanowienia z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22, z dnia 25 października 2012 r., I CZ 139/12, z dnia 9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12, z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 168/12, OSNC 2013, nr 5, poz. 68 i z dnia 25 kwietnia 2014 r., II CZ 117/13, z dnia 13 listopada 2014 r., V CZ 73/14, z dnia 20 lutego 2015 r., V CZ 119/14, i z dnia 26 marca 2015 r., V CZ 7/15, z dnia 29 października 2015 roku, I CZ 92/15). Odnosząc to do okoliczności niniejszej sprawy należy wskazać, iż nie zachodzi żadna z powyższych przesłanek pozwalającą na stwierdzenie, iż Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Orzeczenie Sądu Rejonowego odnosi się do przedmiotu żądania, jak również nie doszło do zaniechania zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony. Nie zachodzi także potrzeba dokonywania dodatkowych ustaleń faktycznych. Powyższe wyklucza uznanie, iż doszło do nierozpoznania istoty sprawy.

Odnośnie zarzutu z pkt II 1 i 2 to należy wskazać, iż zarzuty te nie mają żadnego znaczenia z punktu widzenia prawidłowości orzeczenia Sądu I instancji. Kwestia przyczyn zewnętrznych mających wpływ na sytuację ekonomiczną pozwanych, a w konsekwencji możliwości spłaty kredytu, w dodatku nie dotyczących powoda nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia zasadności domagania się zwrotu wypłaconych kwot z tytułu zawartej umowy kredytu. Na marginesie jedynie należy wskazać, iż zarzut przekroczenia przez Sąd I instancji granicy swobodnej oceny dowodów wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów tj. że w sposób oczywiście wadliwy z punktu zasad widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego Sąd dał wiarę określonym dowodom, względnie uznał określone dowody za niewiarygodne. Niezbędne jest więc powołanie się na argumenty natury jurydycznej oraz wskazanie konkretnych przyczyn, z powodu których ocena dowodów w zaskarżonym orzeczeniu stanowi naruszenia prawa (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. II UKN 151/98 - OSNAPiUS 1999/15/492; z 4 lutego 1999 r. II UKN 459/98 - OSNAPiUS 2000/6/252; z 5 stycznia 1999 r. II UKN 76/99 - OSNAPiUS 2000/19/732). Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 KPC) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Pozwani nie przedstawili żadnych argumentów, z których wynikałoby, iż ewentualne wnioski Sądu są nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego.

Odnośnie zarzutu z pkt II.3 to należy wskazać, iż zarzut ten jest niezrozumiały, tym bardziej, iż uzasadnieniu apelacji pozwani nie rozwinęli na czym miało polegać niezastosowanie art. 65 kc. Przepis ten dotyczy zasad wykładni umów, zaś pozwani nie wskazali w jakiej części doszło do nieprawidłowej wykładni umowy kredytu.

Odnośnie zarzutu zgłoszonego na rozprawie apelacyjnej sprowadzającego się do stwierdzenia, iż Sąd wydał orzeczenie w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny co do niekonstytucyjności wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny, to w tym przedmiocie należy wskazać, iż wbrew twierdzeniom skarżącego nie stanowił on podstawy rozstrzygnięcia. Taką podstawą była zawarta przez pierwotnego wierzyciela oraz pozwanego A. G. umowa kredytu oraz umowa poręczenia zawarta pomiędzy pierwotnym wierzycielem a pozwanym G. G.. To z tych dokumentów wynikał obowiązek zwrotu kwot kredytu oraz określonych tymi dokumentami odsetek. Dodatkowo fakt zawarcia tych umów był bezsporny, jak również ich treść. Nie było także sporu, iż pierwotny wierzyciel przekazał środki z kredytu. Jednocześnie jak słusznie wskazał Sąd I instancji pozwani nie wykazali, iż spełnili roszczenie w większym zakresie, niż to wynikało z twierdzeń powoda. Przyjmuje się bowiem, iż to na dłużniku co do zasady spoczywa ciężar dowodu, że wykonał swoje zobowiązanie (zob. Komentarz do Kodeksu Cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania tom I Wydawnictwo LexisNexis Wydanie 5 Warszawa 2003, s. 507), w przypadku niniejszej sprawy, iż spłacił kredyt w większym zakresie, niż to wynika z twierdzeń wierzyciela. Jednocześnie twierdzenia nie są tożsame z dowodami. Skoro nie zostały przedstawione żadne dowody, z których wynikałoby, iż pozwani spłacili kapitał w większym zakresie należało twierdzenia te uznać za nieudowodnione.

Ostatni zarzut dotyczył przedawnienia. Zarzut ten okazał się on częściowo zasadny. Dokonując oceny zasadności tego zarzutu w pierwszej kolejności należy ustalić datę, od której należy liczyć termin przedawnienia. Bez tego nie da się ustalić, czy roszczenie powoda jest przedawnione. W tym przedmiocie należy wskazać, iż termin przedawnienia zaczyna biec od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. (art. 120 § 1 K.c.). Wymagalność to stan, w którym wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od dłużnika. W przypadku umów kredytu bankowego odnośnie terminu początkowego biegu przedawnienia spotyka się dwa poglądy. Pierwszy, zgodnie z którym, że pomimo iż dochodzone pozwem świadczenie pieniężne zostało podzielone na raty, to jednak z uwagi na jego charakter winno być traktowane jako świadczenie jednorazowe. Tym samym bieg terminu przedawnienia mógł rozpocząć się w odniesieniu do całości świadczenia i w jednej tylko dacie tj. zapłaty ostatniej raty.

Drugi pogląd odwołuje się faktu, iż świadczenie pieniężne jest co do zasady, w myśl art. 379 § 2 k.c., świadczeniem podzielnym. Świadczenie to może być bowiem spełnione częściowo bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości. Taka cecha świadczenia pieniężnego została również przyjęta w orzecznictwie (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 821/00, LEX nr 54375; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1976 r., IV PR 275/76, NP 1978, nr 6, s. 974, OSNCP 1977, Nr 7, poz. 117, OSPiKA 1978, z. 4, poz. 70; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2004 r., IV CK 12/2003, OSNC 2005, Nr 3, poz. 44, Radca Prawny 2005, nr 2, s. 112, R. 2005, nr 3, s. 139; a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 505/03, LEX nr 194091) gdzie wywiedziono, że skoro świadczenie pieniężne jest zawsze podzielne, to nie może budzić wątpliwości dopuszczalność podziału wierzytelności pieniężnej wynikającej z określonego stosunku zobowiązaniowego. Podzielność świadczenia pieniężnego oznacza zaś, że może być ono spełnione w ratach. Skutkiem tego zaś jest powstawanie wymagalności podzielonego roszczenia w terminach płatności każdej z rat ustalonych w zawartej przez strony ugodzie. Z upływem każdego z nich wierzyciel był bowiem uprawniony podjąć akcję procesową w celu dochodzenia tych rat, których termin płatności upłynął (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 sierpnia 2016 r. I ACa 263/16). Sąd Okręgowy rozpoznający niniejszą sprawę przychyla się do tego drugiego poglądu uznając, iż trzyletni termin przedawnienia roszczeń powoda rozpoczynał bieg oddzielnie dla każdej z rat ustalonych w umowie kredytowej, tym bardziej pierwszy pogląd nie daje się pogodzić z treścią art. 120 § 1 k.c. Skoro, stosownie do treści umowy, każda niespłacona w terminie należność z tytułu kredytu lub odsetek w dniu płatności stawała się wymagalna. Dodatkowo należy wskazać, iż przyjęcie pierwszej z koncepcji spowodowałoby, iż są dwa różne terminy wymagalności – inny dla możliwości naliczania odsetek i wystąpienia do Sądu z powództwem o zapłatę a inny dla możliwości liczenia terminu przedawnienia, co z oczywistych względów jest nie do przyjęcia. Ponadto zachodziłaby sytuacja, iż bank mógł naliczać odsetki za opóźnienie i dochodzić zapłaty wymagalnych rat a zarazem dłużnikowi nie biegłby termin przedawnienia. W przypadku umów długoterminowych (np. kredytu na 30 lat) oznaczałoby to w praktyce, że bank mógłby dochodzić zapłaty poszczególnych rat nawet po upływie lat 30 – tu od terminu ich płatności – pomimo, iż najdłuższy termin przedawnienia wynosi 10 lat. Poza tym takie postrzeganie sprawy godzi jeszcze w wolę ustawodawcy, który normując instytucję przedawnienia miał głównie na celu ochronę dłużnika przed zbyt długotrwałym pozostawaniem w stanie niepewności. Wyrazem tego jest sposób ujęcia przepisów o przedawnieniu, które mają charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że nie wchodzi w rachubę ich umowne skracanie bądź wydłużanie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy przyjął, iż umowa kredytu przedawnia się oddzielnie dla każdej z rat. Jednocześnie gdy dojdzie do jej wypowiedzenia ma zastosowanie także art. 120 kc zdanie drugie, tym samym stan wymagalności należy wiązać z momentem, gdy zaistniała podstawa do wypowiedzenia umowy kredytu przez bank, a nie z datą faktycznego wypowiedzenia wskazanej umowy (zob. uzasadnienie wyroku SA w Krakowie z dnia 25.06.2014 roku Sygn. akt I ACa 551/14). W tym stanie rzeczy dla przedawnienia istotne znaczenie ma nie kiedy doszło do wypowiedzenia, ale kiedy bank mógł najwcześniej dokonać tej czynności.

Sam termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata i do jego zastosowania nie jest wymagane, aby obie strony stosunku prawnego, którego wywodzi się roszczenie majątkowe, prowadziły działalność gospodarczą. Wystarczającym jest, że działalność gospodarczą prowadzi tylko strona dochodząca roszczenia, które wiąże się z tą działalnością (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10.10.2003r., II CK 113/02, opubl. OSP 2004/11/141). Należy nadto zaznaczyć, że kwalifikacja roszczenia decydująca o terminie przedawnienia nie ulega zmianie w przypadku zmiany podmiotowej po stronie wierzyciela (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 lipca 2003 r., III CZP 43/03, OSNC 2004, nr 10, poz. 151).

Odnosząc to do okoliczności niniejszej sprawy to należy wskazać, iż kredyt został udzielony w kwocie w kwocie 95.000 zł. Spłata miała nastąpić w 59 ratach po 1.583,33 zł i ostania rata w kwocie 1.583,53 zł. Płatne miesięcznie, pierwsza 28.06.2010 roku, ostatnia rata 28.05.2015 roku. Oprócz tego były pobierane odsetki kapitałowe WIBOR 1M + 8 punktów procentowych. Należność główna pozostała do spłaty to kwota 55.411,75 zł, oznacza, iż spłacono 39.588,25 zł. Oznacza to, iż zostały spłacone 25 raty należne do 28.06.2012 roku. Odpowiada to z treścią wyciągu z ksiąg bankowych. Tym samym zaległość jest od 26 raty płatnej do 28.07.2012 roku. Powództwo zostało wytoczone w dniu 31.07.2015 roku, a tym samym przedawnieniu uległa jedynie jedna rata płatna do 28.07.2012 roku. Kolejne raty tj. od 28.08.2012 roku nie uległy przedawnieniu. Jednocześnie zastosowanie w niniejszej sprawie art. 120 kc zdanie drugie niczego nie zmienia, albowiem bank najwcześniej bank mógł wypowiedzieć umowę dopiero po 29.07.2012 roku z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia – pkt 6.01.1 umowy.

Jednocześnie bez znaczenia dla przedawnienia jest wystąpienie przez bank o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Przyjmuje się bowiem, iż nabywca wierzytelności niebędący bankiem, co ma miejsce w niniejszej sprawie nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 kc) - Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2016-06-29, III CZP 29/16 Opubl: Biuletyn SN rok 2016, Nr 6.

Powyższe rozważania mają także zastosowanie do poręczyciela. Zgodnie bowiem z treścią art. 883 § 1 kc poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi. Oznacza to, iż poręczyciel może podnosić przeciwko wierzycielowi zarówno zarzuty przysługujące mu ze stosunku poręczenia, jak i zarzuty przysługujące dłużnikowi ze stosunku, który łączy go z wierzycielem, w tym przedawnienia (zob. Kodeks cywilny. Komentarz do art. 883 kc pod red. dr hab. Konrad Osajda Rok wydania: 2017 Wydawnictwo: C.H.Beck Wydanie: 17). W przypadku niniejszej sprawy korzystniejsze są zarzuty przysługujące dłużnikowi głównemu, albowiem jest to najdalej idący termin przedawnienia.

Uznanie roszczenia powoda za przedawnione w zakresie jednej raty powoduje zmianę wysokości należności głównej oraz odsetek. W tym miejscu na wstępie należy jednak wskazać, iż w sprawie nie ustalono daty wypowiedzenia. Bez tego nie można ustalić od kiedy cała kwota kredytu stała się natychmiast wymagalna. W konsekwencji możliwym było naliczenie odsetek tzw. karnych jedynie od terminów poszczególnych rat. Oznacza to, iż należność główna pozostała do zapłaty to kwota 53.828,42 zł (55411,75 zł – 1.583,33 zł). Zmianie automatycznie uległy odsetki umowne od pozostałego do spłaty kapitału, które w takiej sytuacji wynoszą 4.477,91 zł. W zakresie pozostałych odsetek należy na wstępie wskazać, iż powód domagał się za okres od dnia 1.03.2013 roku do dnia 16.12.2014 roku. Tym czasem Sąd Rejonowy zasądził odsetki przyjmując wariant opinii biegłej do dnia 24.12.2014 roku, tym samym wychodząc ponad żądanie.

Odsetek karnych powód domagał się jedynie za okres od 1.03.2013 do 16.12.2014 roku. Tym samym prawidłowe naliczenie odsetek karnych w wysokości 3 krotności stopy kredytu lombardowego NBP w oparciu o powszechnie dostępne kalkulatory odsetek wynoszą:

Należność z tytułu rat płatnych 28.08.2012 do 28.02.2013 w łącznej kwocie 11.083,31 zł (7 x 1.583,33 zł) - odsetki karne od tej kwoty od dnia 1.03.2013 roku do dnia 16.12.2014 roku - 2.396,50 zł

Kolejne raty płatne od 28.03.2013 roku i odsetki od poszczególnych rat do 16.12.2014 roku wynoszą odpowiednio:

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.03.2013 do 16.14.2014 roku - 324,66 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.04.2013 do 16.14.2014 roku - 304,87 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.05.2013 do 16.14.2014 roku - 287,60 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.06.2013 do 16.14.2014 roku - 270,19 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.07.2013 do 16.14.2014 roku - 253,90 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.08.2013 do 16.14.2014 roku - 238,28 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.09.2013 do 16.14.2014 roku - 222,14 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.10.2013 do 16.14.2014 roku - 206,53 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.11.2013 do 16.14.2014 roku - 190,39 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.12.2013 do 16.14.2014 roku - 174,77 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.01.2014 do 16.14.2014 roku - 158,64 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.02.2014 do 16.14.2014 roku - 142,50 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.03.2014 do 16.14.2014 roku - 127,93 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.04.2014 do 16.14.2014 roku - 111,79 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.05.2014 do 16.14.2014 roku - 96,17 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.06.2014 do 16.14.2014 roku - 80,03 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.07.2014 do 16.14.2014 roku - 64,42 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.08.2014 do 16.14.2014 roku - 48,28 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.09.2014 do 16.14.2014 roku - 31,62 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.10.2014 do 16.14.2014 roku - 19,13 zł;

–

od kwoty 1.583,33 zł od dnia 28.11.2014 do 16.14.2014 roku - 7,03 zł;

Odsetki karne razem 3.360,87 zł + 2.396,50 zł= 5.757,37 zł

Ponadto powód domagał się odsetek ustawowych od odsetek umownych. Jednocześnie w ocenie Sadu Okręgowego w myśl postanowień umowy należą się odsetki karne, które są niższe niż odsetki ustawowe, albowiem odsetki umowne jako roszczenie przeterminowane podlegało oprocentowaniu umownemu. Prawidłowo kwota odsetek karnych od kwoty 4.477,91 zł za okres od 1.03.2013 do 16.12.2014 roku to kwota 968,24 zł. Oznacza to, iż prawidłowa wyliczona należność do zasądzenia to kwota 53.828,42 zł + odsetki umowne w kwocie 4.477,91 zł + odsetki karne od rat w łącznej kwocie 5.757,37 zł plus odsetki karne od odsetek umownych w kwocie 4.477,91 zł za okres od 1.03.2013 do 16.12.2014 roku w kwocie 968,24 zł. Razem 65.031,94 zł.

Jednocześnie powód domagał się dalszych odsetek ustawowych od kwoty kapitału od dnia 24.12.2014 roku. Mając na względzie fakt, iż powód nie wykazał daty natychmiastowej wymagalności całego roszczenia zasadnym są jedynie odsetki od nieprzedawnionego kapitału z uwzględnieniem terminów poszczególnych rat. Tak też Sąd uwzględnił roszczenie. Jednocześnie z uwagi na fakt, iż w myśl umowy należą się odsetki umowne, które w dodatku są niższe niż odsetki ustawowe Sąd ustalił odsetki zgodnie z umową.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 kpc zmienił zaskarżone orzeczenie zgodnie z powyższymi rozważaniami oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Jednocześnie na podstawie art. 113 ust. 4 ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) odstąpił od obciążenia pozwanych nieuiszczonymi kosztami sądowymi w związku z dopuszczeniem z urzędu dowodu z opinii biegłego, który ostatecznie okazał się nie przydatny do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

O kosztach procesu za pierwszą instancję Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc rozdzielając stosunkowo koszty, albowiem powód wygrał jedynie w 88,75 %. Z uwagi na to, iż powód poniósł koszty opłaty sądowej w kwocie 3.664 zł, obie strony koszty w zakresie wynagrodzenia pełnomocnika ustalone w oparciu o treść §2 pkt treść §2 ust. 1 w zw. z §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002r. Nr 163 poz. 1348) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002r. Nr 163 poz. 1349 z późn. zm.) obowiązujących w dacie wniesienia pozwu, tym samym rozdzielając stosunkowo koszty zasądzona na rzecz powoda kwotę 6.055,44 zł.

W przypadku drugiej instancji orzeczono także na podstawie art. 100 kpc rozdzielając stosunkowo koszty, albowiem pozwani wygrali jedynie w 10,94 %. Z uwagi na to, iż pozwani ponieśli koszty opłaty sądowej w kwocie 500 zł, powód koszty w zakresie wynagrodzenia pełnomocnika ustalone w oparciu o treść §2 pkt 6 w zw. z 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji tj. w dniu 14.12.2016 roku do zasądzenia na rzecz powoda pozostała kwota 2.349,80 zł.

SSO Beata Matysik SSO Tomasz Bajer SSR del. do SO Jacek Leśniak