Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Edyta Jefimko (spr.)

Sędziowie: SA Ewa Kaniok

SO del Małgorzata Dubinowicz - Motyk

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. G.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o stwierdzenie nieistnienia lub nieważności lub uchylenie uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 17 marca 2014 r. w przedmiocie wykluczenia W. G. ze Spółdzielni

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt II C 513/14

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu Warszawa Praga w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Małgorzata Dubinowicz - Motyk Edyta Jefimko Ewa Kaniok

Sygn. akt V ACa 785/17

UZASADNIENIE

Powód W. G. w pozwie skierowanym przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. wniósł o stwierdzenie: nieistnienia lub nieważności lub uchylenie uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. nr (...) z dnia 17 marca 2014 r. w przedmiocie wykluczenia go z grona członków Spółdzielni.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w jego ocenie przedmiotowa uchwała została podjęta przez organ nieistniejący od dnia 30 czerwca 2011 r., ponieważ jego członkowie wskutek upływu kadencji utracili swoje mandaty. W przypadku uznania przez Sąd Okręgowy, iż organ podejmujący uchwałę istniał, powód domagał się ustalenia jej nieważności lub uchylenia uchwały, ponieważ nie była ona merytorycznie uzasadniona.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc zarzut braku legitymacji czynnej powoda, który w jej ocenie w chwili podejmowania zaskarżonej uchwały już nie był członkiem Spółdzielni, gdyż członkostwo utracił w wyniku podjęcia przez Radę Nadzorczą uchwały numer (...) z dnia 11 lutego 2013 r. o jego wykluczeniu. Ponadto pozwana zakwestionowała zasadność zarzutu nieistnienia organu w postaci rady nadzorczej, twierdząc, iż nadal funkcjonuje Rada Nadzorcza w składzie wybranym uchwałą nr(...) Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni z dnia 29 czerwca 2007 r., bowiem jej kadencja trwa do czasu skutecznego wyboru członków rady nadzorczej przez walne zgromadzenie spółdzielni. Wskazała również, iż sporna uchwała była merytorycznie uzasadniona, ponieważ zaistniały przyczyny wykluczenia W. G. ze Spółdzielni.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie:

1.  ustalił nieistnienie uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 17 marca 2014 r. w przedmiocie wykluczenia W. G. ze Spółdzielni,

2.  zasądził od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. na rzecz W. G. kwotę 397 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok Sąd Okręgowy wydał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i wniosków.

W dniu 30 czerwca 2011 r. została podjęta uchwała (...) Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. w sprawie wyników wyborów do Rady Nadzorczej, zgodnie z którą do tego organu kolegialnego zostali wybrani: J. B., R. J., J. K., J. L. (1), C. P., O. R., M. R., K. S., J. W., J. Z., A. Z. i P. Ż.. Przed podjęciem tej uchwały członkami rady nadzorczej, wybranymi na mocy uchwały nr (...) z dnia 29 czerwca 2007 r. Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...), byli: P. Ż., J. K., S. T., R. J., K. S., J. B., M. R., A. Z., L. S., D. S., D. P. i A. M..

Prawomocnym wyrokiem z dnia 7 stycznia 2014 r., wydanym w sprawie sygn. akt I ACa 1059/13, Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił wyrok Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 9 maja 2013 r. w sprawie sygn. akt II C 904/11 w ten sposób, że ustalił nieistnienie uchwały nr (...) z dnia 29 czerwca 2007 r. W tej sytuacji Krajowa Rada Spółdzielcza zwróciła się do pozwanej Spółdzielni z wnioskiem o niezwłoczne zwołanie przez Zarząd Spółdzielni walnego zgromadzenia w celu przeprowadzenia wyborów do rady nadzorczej, informując, że brak rady nadzorczej nie pozwala na podejmowanie działań w ramach realizowania statutowych kompetencji organu nadzorczego.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. złożyła wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców KRS-u zmiany danych dotyczących składu rady nadzorczej poprzez wykreślenie dotychczasowych członków w osobach: J. Z., C. P., J. L. (2), J. W. i O. R. oraz wpisanie członków rady nadzorczej w osobach D. S., D. P., L. S. i A. M.. Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego odmówił dokonania takiego wpisu.

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie XIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego orzeczeniem z dnia 26 marca 2014 r., wykreślił z rejestru sądowego dane członków rady nadzorczej pozwanej Spółdzielni w osobach: J. Z., C. P., J. L. (1), J. W., O. R., ale odmówił dokonania wpisu w pozostałej części. Orzeczenie to jest prawmocne.

Uchwałą nr (...) z dnia 11 lutego 2013 r. rada nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W., działając w składzie wybranym przez Zebranie Przedstawicieli Członków Spółdzielni Mieszkaniowej uchwałą nr (...) z dnia 29 czerwca 2007 r., na podstawie § 69 ust. 1 punkt 12 w związku z § 17 i § 15 ust 2 statutu, wykluczyła W. G. z grona członków Spółdzielni. W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, iż przyczyną wykluczenia powoda było jego świadome działanie na szkodę Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W., a także uporczywe naruszanie przez niego postanowień statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni. Uchwała została podpisana przez P. Ż., jako przewodniczącego rady nadzorczej, oraz J. B., jako jej sekretarza. Rada Nadzorcza zawiadomiła W. G. o podjęciu uchwały (...), pouczając go o prawie i terminie do wniesienia odwołania. Powód złożył odwołanie od tej uchwały, jednakże nie zostało ono rozpoznane przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. z uwagi na brak określonego kworum.

Kolejna uchwała w przedmiocie wykluczenia W. G. z członkostwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W., oznaczona nr (...), została podjęta, na podstawie § 69 ust. 1 punkt 12 w związku z §17 i §15 ust. 2 statutu, w dniu 17 marca 2014 r. W jej uzasadnieniu Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) jako przyczynę wykluczenia wskazała świadome działanie powoda na szkodę Spółdzielni oraz uporczywe naruszanie przez niego postanowień statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni. O treści powyższej uchwały W. G. został poinformowany, jak również pouczony o prawie i terminie do wniesienia odwołania

W. G. przysługuje prawo do lokalu numer (...) przy ulicy (...) w W., który wchodzi w skład zasobów mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. oraz prawo do lokali garażowych, jest on również członkiem pozwanej Spółdzielni.

Zgodnie z §15 statutu pozwanej Spółdzielni członek może zostać wykluczony, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami. Wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek działa na szkodę spółdzielni lub wbrew jej interesom, uporczywie narusza postanowienia statutu, regulaminów i innych uchwał organów spółdzielni, nie wywiązuje się z istotnych zobowiązań wobec spółdzielni, świadomie wprowadza spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień, w sposób rażący lub uporczywy wykracza on sam lub osoby wspólnie z nim zamieszkałe, bądź osoby przebywające w lokalu, przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym dla innych korzystanie z innych lokali, uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec spółdzielni, w szczególności nie wnosi opłat związanych z eksploatacją lokalu. Zgodnie z § 17 statutu decyzje o wykluczeniu lub wykreśleniu członka podejmuje rada nadzorcza na wniosek zarządu spółdzielni. O wykluczeniu lub wykreśleniu z rejestru członków należy zawiadomić zainteresowanego listem poleconym w ciągu 14 dni od daty podjęcia decyzji. Do zawiadomienia należy dołączyć uzasadnienie decyzji, podać tryb i termin wniesienia odwołania.

Zgodnie z § 68 ust. 1 - 8 statutu Spółdzielni, w brzmieniu obowiązującym w dniu wyboru Rady Nadzorczej uchwałą nr (...) z dnia 29 czerwca 2007 r., ten organ kolegialny - składał się z 12 członków. W okresie między kolejnymi zebraniami przedstawicieli rada nadzorcza mogła skutecznie funkcjonować w składzie zmniejszonym do 9 osób. W każdej sytuacji kworum stanowiło 7 osób.

Statut przewidywał, że kadencja rady nadzorczej wynosi 4 lata i trwa od zebrania przedstawicieli, na którym rada została wybrana do zebrania przedstawicieli, które dokona wyboru rady nadzorczej na następną kadencję. Mandat członka rady nadzorczej wygasał między innymi z chwilą upływu kadencji, o czym stanowił § 68 ust. 7 punkt 1 statutu. Natomiast od dnia 22 czerwca 2010 r. statut pozwanej Spółdzielni przewiduje, że kadencja rady nadzorczej wynosi 3 lata i trwa od walnego zgromadzenia, na którym rada została wybrana do walnego zgromadzenia, które dokona wyboru rady na następną kadencję.

Sąd Okręgowy uznał powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 17 marca 2014 r., w przedmiocie wykluczenia W. G. ze Spółdzielni, za zasadne. W. G. jako członkowi pozwanej Spółdzielni przysługiwała legitymacja czynna do wytoczenia powództwa o ustalenia nieistnienia uchwały. Sąd Okręgowy podkreślił, iż wątpliwości odnośnie posiadania przez powoda statusu członka Spółdzielni, nie miał organ kolegialny, który podjął zaskarżoną uchwałę nr (...) z dnia 17 marca 2014 r. Ponadto sama Spółdzielnia zawiadomiła W. G. o dokonanej czynności prawnej, pouczając go o prawie i terminie do złożenia odwołania. Ponadto wcześniejsza uchwała nr (...) z dnia 11 lutego 2013 r., o wykluczeniu powoda ze Spółdzielni, została podjęta w okresie, gdy w Spółdzielni nie istniała rada nadzorcza. Z tej przyczyny, w ocenie Sądu Okręgowego, nie zachodziły przesłanki do umorzenia postępowania, albowiem samo rozstrzygnięcie merytoryczne nie okazało się zbędne.

Członkowi spółdzielni, zgodnie z art. 42 § pr. spółdz., w przypadku kwestionowania uchwały organu spółdzielni przysługuje uprawnienie do wystąpienia z trzema roszczeniami: o uchylenie uchwały, o ustalenie jej nieważności lub ustalenie jej nieistnienia.

O nieistniejącej uchwale organu spółdzielni lub spółki prawa handlowego można mówić, gdy występują takie - podstawowe uchybienia w zakresie elementów konstytuujących uchwałę - jak: niezwołanie walnego zgromadzenia bądź zebrania przedstawicieli, brak wymaganej w ustawie lub statucie do podjęcia uchwały większości głosów, podjęcie uchwały przez osoby niebędące wspólnikami, sfałszowanie wyniku głosowania. Podstawą prawną powództwa o ustalenie nieistnienia uchwały jest art. 189 k.p.c.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy wymagało rozważania, czy uchwała, (w przedmiocie wykluczenia powoda z grona członków pozwanej Spółdzielni), została podjęta przez uprawniony do tego organ, a więc czy mimo upływu kadencji rada nadzorcza poprzedniej kadencji zachowała swój mandat do momentu, w którym zostanie skutecznie wybrany nowy skład rady.

Członkowie Radny Nadzorczej Spółdzielni, który podjęli zaskarżoną uchwałę, zostali wybrani na mocy uchwały Zebrania Przedstawicieli nr (...) z dnia 29 czerwca 2007 r. Przed upływem kadencji tych członków Rady Nadzorczej, z inicjatywy zarządu spółdzielni, zostało zwołane walne zgromadzenie, podzielone na części, które odbyło się w dniach: 9 czerwca 2011 r., 14 czerwca 2011 r., 15 czerwca 2011 r., 21 czerwca 2011 r., 28 czerwca 2011 r. i 30 czerwca 2011 r.

W dniu 30 czerwca 2011 r. podjęta została uchwała numer (...) Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w sprawie wyniku wyborów do Rady Nadzorczej Spółdzielni, która następnie prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 stycznia 2014 r., wydanym w sprawie sygn. akt I ACa 1059/13, została uznana za nieistniejącą. Wyrokiem tym Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę, był związany zgodnie z treścią art. 365 k.p.c.

Uznanie uchwały za nieistniejącą jest tożsame z oceną, że do podjęcia uchwały przez organ kolegialny osoby prawnej w ogóle nie doszło. Oznacza to, iż pomimo odbycia walnego zgromadzenia członków pozwanej Spółdzielni nie został wybrany nowy skład rady nadzorczej. Zgodnie z art. 45 § 4 pr. spółdz. kadencję rady nadzorczej określa statut z zastrzeżeniem art. 8 ² ust. 4 u.s.m, w myśl którego kadencja rady nadzorczej nie może trwać dłużej niż 3 lata. Poprzez odesłanie zawarte w art. 10 ust. 2 ustawy z 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873 z późn. zm.), art. 8 ² ust. 4 u.s.m ma zastosowanie do rad nadzorczych powołanych po dniu wejścia w życie tej ustawy, to jest po dniu 31 lipca 2007 r. Zatem do tej daty kadencję rady nadzorczej określał wyłącznie statut.

Zatem dla rozstrzygnięcia sprawy decydujące znaczenie miała treść § 68 statutu obowiązującego w chwili wyboru Rady Nadzorczej, która podjęła sporną uchwałę. Stanowił on, iż kadencja rady nadzorczej wynosi 4 lata i trwa od zebrania przedstawicieli, na którym rada nadzorcza została wybrana, do zebrania przedstawicieli, które dokona wyboru rady na następną kadencję. Jedną z przyczyn wygaśnięcia mandatu członka rady nadzorczej jest upływ kadencji (§ 68 ust. 5 w zw. z ust. 7 pkt 1 statutu). Wygaśnięcie mandatu członka rady nadzorczej zostało połączone w pozwanej spółdzielni z chwilą upływu kadencji, która została określona na 4 lata. Dlatego w ocenie Sądu Okręgowego nieuprawnione jest wydłużanie w drodze interpretacji postanowień statutu samego mandatu członków rady nadzorczej, albowiem w rzeczywistości prowadziłoby to do obejścia przepisów prawa, ograniczających ilość kadencji członków rady nadzorczej.

Pojęcie kadencji oznacza okres, na który powołano daną osobę do sprawowania przez nią funkcji, liczony w pełnych latach od dnia powołania. W zależności od długości kadencja kończy się w następnym bądź też dalszym roku z upływem dnia, który datą odpowiada dniowi powołania. Skoro członkowie Rady Nadzorczej Spółdzielni zostali wybrani uchwałą z 29 czerwca 2007 r., to ich 4 – letnia kadencja upłynęła w dniu 29 czerwca 2011 r. Jednocześnie posłużenie się w statucie sformułowaniem, że kadencja trwa do zebrania przedstawicieli, które dokona wyboru rady nadzorczej na następną kadencję, pozwala wyciągnąć wniosek, że w rzeczywistości chodziło o okres ważności mandatu, czyli uprawnienia do sprawowania funkcji piastuna organu spółdzielni.

W tym zakresie w ocenie Sądu Okręgowego znajdowały zastosowanie w drodze analogii przepisy dotyczące działania organu nadzorczego w spółkach handlowych (art. 386 § 1 i § 2 k.s.h. w zw. z art. 369 § 4 k.s.h. oraz art. 216 § 1 k.s.h., art. 218 § 1 k.s.h. i art. 202 k.s.h.). Na gruncie interpretacji tych przepisów w judykaturze uznano, iż mandat należy rozumieć jako uprawnienie do sprawowania funkcji piastuna organu osoby prawnej spółki. Zawsze więc, gdy danej osobie przysługuje mandat oznacza to, że może ona być uważana za członka organu kolegialnego i dokonywać za spółkę wszystkie czynności, do czego uprawnia ją ustawa i statut lub umowa spółki. Czym innym jest natomiast kadencja, która oznacza okres, na jaki osoba zostaje powołana do pełnienia określonych funkcji.

W ocenie Sądu Okręgowego skutek w postaci wygaśnięcia mandatów członków rady nadzorczej pozwanej Spółdzielni nastąpił z końcem dnia 30 czerwca 2011 r., to jest z końcem odbycia ostatniej części walnego zgromadzenia, w którego porządku obrad znalazło się podjęcie uchwały w sprawie wyboru nowych członków rady nadzorczej i to bez względu na to czy uchwała została faktycznie podjęta. Z uwagi na ustalenie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 7 stycznia 2014 r. wydanym w sprawie sygn. akt I ACa 1059/13, nieistnienia uchwały w sprawie wyboru nowych członków rady nadzorczej, należało przyjąć, że pomimo odbycia walnego zgromadzenia członków Spółdzielni, do podjęcia uchwały przez ten organ w ogóle nie doszło. W konsekwencji w pozwanej Spółdzielni od dnia 30 czerwca 2011 r. nie istniała rada nadzorcza. Od tej daty nie było więc możliwości wykonywania nadzoru wewnątrzkorporacyjnego w Spółdzielni. W tej sytuacji uchwała (...) z dnia 17 marca 2014 r. w przedmiocie wykluczenia powoda z grona członków Spółdzielni została podjęta przez organ nieistniejący, co skutkowało ustaleniem jej nieistnienia.

Ponieważ powództwo zostało sformułowane jako żądanie ewentualne, (żądaniem głównym było ustalenie nieistnienia uchwały, a żądaniami ewentualnymi ustalenie nieważności tej uchwały lub jej uchylenie), zatem obowiązek orzekania przez Sąd Okręgowy o kolejnych żądaniach zaktualizowałby się dopiero, gdyby odpadła podstawa uwzględnienia żądania głównego. Z uwagi na ustalenie nieistnienia uchwały w przedmiocie wykluczenia powoda z grona członków Spółdzielni, Sąd nie rozpatrywał już zasadności pozostałych żądań.

Apelację od powyższego wyroku złożyła Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W., zaskarżając orzeczenie w całości na podstawie następujących zarzutów:

1) naruszenia prawa materialnego w postaci:

- art. 65 § 2 k.c. przez błędną wykładnię postanowienia § 68 ust. 5 statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. w brzmieniu obowiązującym w dniu 29 czerwca 2007 r., tj. w dacie podjęcia uchwały nr (...) Zebrania Przedstawicieli Członków w sprawie wyniku wyborów do Rady Nadzorczej i w konsekwencji przyjęcie, że kadencja członków Rady Nadzorczej, wybranych na mocy tej uchwały, upłynęła w dniu 29 czerwca 2011r.,

- art. 45 § 4 pr. spółdz. w zw. z postanowieniem § 7 ust. 1 statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. w brzmieniu obowiązującym w dniu 29 czerwca 2007 r. przez błędne przyjęcie, że mandaty członków Rady Nadzorczej, wybranych na mocy uchwały nr (...) Zebrania Przedstawicieli Członków z dnia 29 czerwca 2007 r., wygasły z końcem dnia 30 czerwca 2011 r.,

-art. 369 § 4 k.s.h. i art. 386 §1-2 k.s.h. poprzez stosowanie w/w przepisów per analogiam w odniesieniu do spółdzielni mieszkaniowych,

-art. 162 Konstytucji RP poprzez niezastosowanie tego przepisu per analogiam w odniesieniu do spółdzielni mieszkaniowych;

2) naruszenia prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c., co miało wpływ na wynik sprawy, poprzez nierozpoznanie zarzutu pozwanej Spółdzielni, iż powoływanie się przez powoda na wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, I ACa 1059/13, stanowi nadużycie prawa;

5) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez brak rozpatrzenia żądań powoda dotyczących stwierdzenia nieważności lub uchylenia zaskarżonej uchwały Rady Nadzorczej nr (...), wskutek błędnego przyjęcia przez Sąd Okręgowy, iż przedmiotowa uchwała nie istnieje. 

W oparciu o powyższe zarzuty pozwana wniosła o:

1 ) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Warszawa - Praga w Warszawie,

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej skarżąca zmieniła wniosek apelacyjny, domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania z uwagi na jego bezprzedmiotowość.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zgłoszonego w postępowaniu apelacyjnym nowego wniosku apelacyjnego o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania w sprawie z powodu bezprzedmiotowości orzekania.

W obowiązującym systemie apelacyjnym zasada aktualności orzeczenia sądowego ma zastosowanie do sądów obu instancji, gdyż instancja odwoławcza jest przede wszystkim sądem merytorycznym, a nie tylko kontrolnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2006 r., II CSK 153/05, Lex nr 192012). Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c., który ma zastosowanie również w postępowaniu odwoławczym przez odesłanie z art. 382 k.p.c., po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, przy czym pojęcie „stan rzeczy” oznacza okoliczności faktyczne ustalone przed zamknięciem rozprawy oraz stan prawny, to jest obowiązujące przepisy, które mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2016 r., II PK 238/15, Lex nr 2188225).

Pozwana Spółdzielnia podniosła, iż po wejściu w życie nowelizacji, dokonanej ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postepowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze (Dz.U.2017, poz. 159), powodowi, (jako osobie fizycznej należącej do grupy podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 1- 5 u.s.m.), ex lege przysługuje członkostwo w pozwanej spółdzielni, czego skarżąca nie kwestionuje. Jego członkostwo w Spółdzielni nie może zatem ustać wskutek wykluczenia przewidzianego w art. 24 § 1 pr. spółdz. W tej sytuacji, w ocenie apelującej, odpadła podstawa do udzielenia W. G. ochrony jego praw (stosunku członkostwa) poprzez dokonanie kontroli zaskarżonej uchwały.

Jednak powód pomimo zmiany sytuacji prawnej, spowodowanej wejściem w życie wyżej wymienionej ustawy nowelizującej, nie cofnął powództwa, nadal domagając się wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia o charakterze merytorycznym, a nie formalnym.

Przedmiotem postępowania sądowego jest roszczenie procesowe, czyli skierowane do sądu i oparte na przytoczonych okolicznościach faktycznych żądanie udzielenia ochrony prawnej poprzez wydanie rozstrzygnięcia konkretyzującego normę prawną indywidualno-konkretną. Żądanie to uruchamia działalność rozpoznawczą i orzeczniczą sądu, co oznacza, że dopóki roszczenie procesowe jest popierane przez powoda, a przy tym nie jest dotknięte przeszkodą procesową, dopóty sąd ma obowiązek w przedmiocie tego roszczenia prowadzić postępowanie i merytorycznie się o nim wypowiedzieć. O zbędności lub niedopuszczalności rozstrzygania sprawy decydują bowiem przyczyny formalne, a nie zdarzenia ze sfery materialnoprawnej. Zdarzenie samoistnie mające wyłącznie skutki materialnoprawne, (a do kategorii tego typu zdarzeń należy w ocenie Sądu Apelacyjnego zmiana stanu prawnego skutkująca istnieniem ex lege stosunku członkostwa powoda w pozwanej Spółdzielni), któremu nie towarzyszy adekwatna reakcja procesowa (tj. cofnięcie pozwu), nie zwalnia sądu z obowiązku osądzenia sprawy, czyli wypowiedzenia się o zasadności żądania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w warszawie z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt V ACa 222/17, Lex nr 2427745). W tej sytuacji nie zachodziły w sprawie podstawy do wydania orzeczenia o charakterze formalnym, na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c., czyli uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postepowania w sprawie

Apelacja jest uzasadniona w zakresie, w jakim strona pozwana zakwestionowała zakwalifikowanie przez Sąd Okręgowy zaskarżonej przez powoda uchwały jako czynności prawnej nieistniejącej.

Sąd Okręgowy uwzględniając żądanie główne stwierdził, iż sporna uchwała nie istnieje, bowiem została podjęta przez nieistniejący organ, czyli radę nadzorczą składająca się z osób, których mandaty w chwili podejmowania tej uchwały już wygasły.

Wadliwość czynności prawnych spółdzielni często jest spowodowana wadliwością aktów reprezentacji tej osoby prawnej. Do naruszenia zasad reprezentacji dochodzi także w razie dokonania czynności prawnej przez piastuna organu osoby prawnej, którego mandat wygasł (por. Anna Zbiegień - Turzańska, Wadliwość czynności prawnych spółdzielni, STPP 2018, Nr 3). Dlatego dokonując oceny roszczenia powoda o ustalenia nieistnienia spornej uchwały należy w pierwszej kolejności zająć się kwestią, czy tego typu wadliwość, (podjęcie uchwały przez organ kolegialny po wygaśnięciu mandatów jego członków), co do zasady w ogóle mogłaby skutkować uznaniem spornej uchwały za nieistniejącą.

Konstrukcję prawną uchwał nieistniejących ustawodawca dopuścił na gruncie prawa spółdzielczego w art. 42 § 9 pr. spółdz., jednak nie zawarł normatywnej definicji tego podjęcia.

Prawo spółdzielcze w zakresie obejmującym stosunki cywilne nie stanowi samodzielnej gałęzi prawa w stosunku do prawa cywilnego. W szczególności uchwały organów spółdzielni, rodzące skutki cywilnoprawne, podlegają - jako czynności prawne - odpowiednim przepisom Kodeksu cywilnego. ( por. Sąd Najwyższy w wyroku z 18 września 2003 r. , I CK 115/02, OSNC 2004/11/176).

W doktrynie za „czynności prawne nieistniejące”( negotium non existens) uznawane są czynności, które w mniejszym jeszcze stopniu niż bezwzględnie nieważne czynności prawne, spełniają wymagania ustawowe dla danego rodzaju czynności prawnych, stanowiąc jedynie „pozór” czynności prawnej (por. M.Gutowski- Nieważność czynności prawnej. CK Beck, wydanie 4, 2017 r.).

Z kolei w judykaturze jak przykład nieistniejących uchwał organów kolegialnych spółdzielni wskazywane są uchwały podjęte wtedy, gdy posiedzenie „organu” zostało samorzutnie zwołane przez grupę członków bez zachowania wymaganej procedury, uchwałę podjęto bez przewidzianego w statucie quorum albo bez wymaganej większości głosów, uchwałę podjętą w sprawie nieumieszczonej w porządku obrad, doszło do sfałszowania wyników głosowania lub zastosowania przymusu fizycznego wobec członków organu, uchwała została podjęta nie na serio, zaprotokołowano ją bez podjęcia głosowania albo treść uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalić jej sensu w drodze wykładni. W katalogu przyczyn nieistnienia uchwały bez wątpienia mieści się również sytuacja, gdy - zdaniem członka spółdzielni - uchwała została podjęta przez organ nieistniejący (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2013 r., I CSK 382/12, Lex nr 1318295, wyrok Sądu Najwyższego z 9 października 1972 r., II CR 1712/72, OSNC 1973/7-8/135, uchwała Sądu Najwyższego z 24 czerwca 1994 r., III CZP 81/94, OSNC 1994/12/241, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1972 r., II Cr 171/72, Lex nr 1536, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 kwietnia 2017 r., I ACa 921/16, Lex nr 2310531). Zbliżone konstrukcyjnie regulacje kodeksu handlowego były źródłem potraktowania jako nieistniejących uchwał podjętych przez osoby nie będące wspólnikami (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 kwietnia 1992 r., I CRN 38/92, OSNC 1993/3/45) czy przez zgromadzenie wspólników wadliwie zwołane (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 maja 1991, I CR 410/90, Lex nr 78218).

Podkreślić należy jednak, (mając na uwadze dorobek judykatury i doktryny), iż dotychczas nie zostało wypracowane jednoznaczne kryterium wyróżnienia uchwał nieistniejących od uchwał unieważnialnych. Sąd Apelacyjny, w składzie rozpoznającym apelację, podzielając poglądy reprezentowane w piśmiennictwie (por. Michał Romanowski – O istnieniu nieistniejących uchwał – czyli o bólu istnienia jak w (...) w ujęciu (...), przyjmuje, iż kryterium takim jest brak występowania w przypadku uchwał nieistniejących oświadczenia woli członków organu kolegialnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego takie oświadczenie woli w związku z podjęciem zaskarżonej uchwały zostało złożone.

Czynność prawna w postaci uchwały z dnia 17 marca 2014 r. została dokonana przez organ - radę nadzorczą, którego istnienie przewidują przepisy prawa spółdzielczego (art. 35 § 1 pkt 2 pr. spółdz.) oraz statut pozwanej Spółdzielni (§ 56 ust. 1 lit. B). Osoby, które działały jako członkowie rady nadzorczej, zostały prawidłowo powołane uchwałą nr (...) Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni z dnia 29 czerwca 2007 r., a ich dane po wyborze ujawnione w KRS-ie. Przedmiot oświadczenia woli (wykluczenie ze spółdzielni) pozostawał w kompetencji tego organu (rady nadzorczej) (§ 24 prawa spółdz. i § 15 statutu). Skład podejmującej uchwałę Rady Nadzorczej nie był mniejszy niż wymagany w statucie (§ 68 ust. 4 pozwalał między walnymi zgromadzeniami na działanie rady nadzorczej w składzie zmniejszonym do 9 osób. W każdej sytuacji kworum stanowiło 7 osób), czy od minimalnego (3 osoby) wskazanego w ustawie (art. 45 § 1 pr. spółdz.) (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 40/12, OSNC 2013/2/18 i uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1987 r., III PZP 30/87, OSNC 1988/5/57). Jak wynika z protokołu posiedzenia Rady Nadzorczej nr (...) r. z dnia 17 marca 2014 r. za podjęciem uchwały nr (...) głosowało 9 członków tego organu (protokół k. 311 v). Uchwała zapadła zatem zgodnie z postanowieniami statutu (§ 68 ust. 4), określającymi warunki i sposób podejmowania uchwał przez ten organ, w tym zwłaszcza dotyczące quorum. Powód nie wykazał, aby sposób procedowania i dokumentowania wyników głosowania był nieawidłowy (zawiadomienie i uchwała k.5 i 6)

Wprawdzie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 163/07, Lex nr 395049 wyraził pogląd , iż konsekwencją utraty przez osoby podejmujące uchwały statusu członków rady nadzorczej jest to, że uchwał tych nie można uważać za akty tej rady, co w konsekwencji powinno skutkować ustaleniem nieistnienia tych uchwał, jednak stanowisko to aktualnie nie jest podzielane w orzecznictwie.

W wyroku z dnia 2 października 2014 r., IV CSK 22/14, Lex nr 1583230, Sąd Najwyższy nie uznał czynności prawnej (w postaci przyjęcia w poczet członków spółdzielni) dokonanej przez podmiot działający w imieniu osoby prawnej w charakterze jej organu, który nie miał jednak do dokonania tej czynności kompetencji, za czynność nieistniejącą, ale za czynność nieważną, (dopuszczając zresztą co do zasady możliwość jej potwierdzenia).

Natomiast w wyroku z dnia 20 grudnia 2017 r., I CSK 160/17, Lex nr 2447344 Sąd Najwyższy wskazał, iż zgodnie z art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Z przepisu tego wynika, że działania osób fizycznych wchodzących w skład organu osoby prawnej uważane są za działania samej osoby prawnej, jednakże tylko o tyle, o ile działania tych osób podejmowane są w granicach kompetencji, które zostały przewidziane dla organu osoby prawnej w przepisach regulujących jej ustrój i sposób działania. Jeśli działania tych osób, które doprowadziły do podjęcia przez nich określonej uchwały, mieściły się w granicach przewidzianych dla rady nadzorczej w przepisach regulujących jej ustrój, to nawet pomimo uznania za nieważną uchwały walnego zgromadzenia powołującej członków rady nadzorczej, uprzednia uchwała tej rady nie jest uchwałą nieistniejącą. W kontekście argumentacji Sądu Najwyższego należy przypomnieć, że uchwała sprzeczna z ustawą dotknięta jest sankcją nieważności z mocy prawa (ex lege), a wyrok stwierdzający jej nieważność ma charakter deklaratoryjny.

Powyższy wyrok nawiązuje do stanowiska z wyroku z dnia 20 lutego 1987, I PR 1/87, OSNC 1988/6/84, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że wadliwości wyrażające się w działaniu w składzie, nie pozwalającym na skuteczne wyrażenie woli, powodują jedynie nieważność podjętej uchwały, która jednak obiektywnie istnieje (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 1987, I PR 1/87, OSNC 1988/6/84).

Czynność dokonaną w charakterze organu osoby prawnej przez osoby nie posiadające kompetencji do dokonania takiej czynności, np. z powodu wygaśnięcia mandatu, w ocenie Sądu Apelacyjnego, należy traktować jako czynność dokonaną przez tzw. fałszywy organ. Czynność taka niewątpliwie jest wadliwa i nie wywołuje – przynajmniej co do zasady – skutków prawnych w niej określonych. W judykaturze nie ma jednak zgodności co do charakteru tej wadliwości. W przeciwieństwie do wyraźnego uregulowania skutków prawnych czynności zdziałanej przez rzekomego pełnomocnika (falsus procurator), brak jest analogicznej regulacji w zakresie następstw czynności dokonanej przez rzekomy organ osoby prawnej. Za przeważające należy uznać stanowisko judykatury, które Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym apelację w pełni podziela, iż sankcją dokonania czynności prawnej w imieniu osoby prawnej w charakterze jej organu bez kompetencji do tego, jest bezwzględna nieważność takiej czynności wywodzona z art. 39 k.c. w związku z art. 38 k.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II CSK 180/09, LEX nr 536071, z 16 grudnia 2004 r., V CK 674/03, LEX nr 194109,Sądu z 26 czerwca 1997 r., I CKN 130/97, LEX nr 78438, z dnia 12 grudnia 1996 r., I CKN 22/96, OSNC 1997/6-7/75).

W tej sytuacji należy, w ocenie Sądu Apelacyjnego, uznać, iż doszło do złożenia oświadczenia woli przez radę nadzorczą jako organ osoby prawnej, co uniemożliwia co do zasady uznanie uchwały za nieistniejącą i powinno skutkować oddaleniem a limine żądania głównego i to nawet bez konieczności merytorycznej oceny zasadności zarzutu, czy faktycznie nastąpiło wygaśnięcie mandatów członków tego organu. Nawet bowiem, gdyby zarzut ten okazał się zasadny, to i tak Sąd Okręgowy nie mógłby ustalić, iż uchwała nie istnieje.

Powód, jako żądanie główne zgłosił roszczenie o ustalenie nieistnienia uchwały, a jako żądania ewentualne roszczenia o stwierdzenie nieważności tej uchwały lub jej uchylenie. Żądanie ewentualne polega na zgłoszeniu dodatkowego żądania na wypadek nieuwzględnienia przez sąd roszczenia postawionego na pierwszym miejscu. W kodeksie postępowania cywilnego nie ma wyraźnego przepisu dotyczącego dopuszczalności żądania ewentualnego. Nie ma także zakazu przyjmowania takiego sposobu konstruowania żądań w pozwie, zasadne było zatem przyjęcie w doktrynie i orzecznictwie milczącej zgody ustawodawcy na takie rozwiązanie. Stanowisko dopuszczające możliwość zgłoszenia obok żądania głównego żądania ewentualnego zajęte zostało w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyroki Sądu Najwyższego dnia 26 stycznia 1979 r., IV CR 403/78, OSNCP 1979/10/193, z dnia 14 października 1999 r., I PKN 325/99, OSNAPUS 2001/5/164, z dnia 8 czerwca 2001 r., I PKN 490/00, OSNP 2003/8/200 i z dnia 24 czerwca 2009 r., I CSK 510/08, Lex nr 511977 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1966 r., I CZ 29/66, OSPiKA 1967/2/36, z dnia 20 maja 1987 r., I CZ 55/87, OSNCP 1988/11/160, z dnia 6 grudnia 2006 r., IV CZ 96/06, Lex nr 607281 i z dnia 28 października 2008 r., I PZ 25/08, OSNP 2010/5-6/70, a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2013 r., III CZP 58/13, OSNC 2014/6/62).

Możliwość zgłoszenia żądania ewentualnego istnieje w sprawach o świadczenie, ustalenie istnienia albo nieistnienia stosunku prawnego bądź prawa oraz w sprawach o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa (por. A. Tyrluk, Instytucja żądań ewentualnych, M. Praw. 1995, nr 1, s. 7). Nie jest wyłączone oparcie żądania ewentualnego na odmiennej podstawie faktycznej i prawnej niż żądanie główne.

Byt żądania ewentualnego uzależniony jest od żądania głównego; w razie uwzględnienia przez sąd żądania przedstawionego jako pierwsze, rozpoznanie żądania ewentualnego staje się bezprzedmiotowe i nie jest wydawane w stosunku do niego żadne orzeczenie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1966 r., I CZ 29/66, OSPiKA 1967/2/36, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1987 r., I CZ 55/87, OSNCP 1988/11/160, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 r., IV CSK 219/11, LEX nr 1130303; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2012 r., I CSK 100/12, LEX nr 1231300).

Takie ukształtowanie żądań pozwu stanowi szczególny rodzaj kumulacji roszczeń. Przepisy kodeksu postepowania cywilnego nie rozstrzygają kwestii, czy w przypadku uwzględnienia powództwa głównego przez sąd I instancji żądanie ewentualne może stanowić przedmiot rozpoznania w postępowaniu apelacyjnym. Ponieważ sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, w której nie można zaskarżyć więcej niż zostało orzeczone w wyroku, wydaje się zatem, że sąd II instancji nie może uwzględnić roszczenia ewentualnego, w przypadku gdy nie orzekał w stosunku do niego sąd I instancji, ponieważ żądanie to nie mieściło się w zakresie zaskarżenia.

W sytuacji gdy Sąd Okręgowy niezasadnie uwzględnił żądanie główne (i dlatego nie rozpoznał żądań ewentualnych), to Sąd Apelacyjny nie mógł wydać wyroku reformatoryjnego, tj. zmienić zaskarżonego wyroku i oddalić żądanie o ustalenie nieistnienia uchwały - równocześnie orzekając o żądaniu ewentualny (o stwierdzenie nieważności uchwały lub jej uchyleniu). Gdyby tak uczynił, to orzekałby po raz pierwszy o żądaniu ewentualnym, czyli o czymś, co nie było przedmiotem rozstrzygnięcia sądu I instancji. Ponadto ustawodawca w art. 386 § 4 k.p.c. nie przewiduje możliwości wydania orzeczenia reformatoryjnego co do żądania głównego z równoczesnym przekazaniem sprawy w zakresie żądań ewentualnych do rozpoznania, (które przecież nie miałoby charakteru rozpoznania ponownego), sądowi I instancji. Wydanie orzeczenia o takiej treści spowodowałoby, że wyrok sądu II instancji mógłby zostać zaskarżony różnymi środkami zaskarżenia , tj. skargą kasacyjną i – jak się wydaje - zażaleniem w części objętej uchyleniem, zatem w części byłby prawomocny a w części nie. Fakt, że rozstrzygnięcia w zakresie żądania głównego i żądań ewentualnych są ze sobą ściśle funkcjonalnie powiązane, zdaje się wskazywać na integralny charakter takiego wyroku, co powinno skutkować uchyleniem go w całości na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy.

Z uwagi na przyjętą koncepcję rozstrzygnięcia, opartą na braku a limine podstaw do zakwalifikowania spornej uchwały jako nieistniejącej nawet w sytuacji wykazania, iż została podjęta przez członków tego organu kolegialnego po wygaśnięciu ich mandatów, zbędne stało się ustosunkowanie do pozostałych zarzutów apelacji, bowiem do wydania rozstrzygnięcia przez sąd odwoławczy nie była potrzebna ocena zasadności stanowiska sądu I instancji w kwestii ewentualnego wygaśnięcia mandatów członków organu kolegialnego.

W judykaturze Sądu Najwyższego za ugruntowane należy uznać stanowisko, iż w postępowaniu apelacyjnym chodzi o rozpoznanie wszystkich zarzutów i wniosków zaskarżanego wyroku, których rozpoznanie ma znaczenie dla ostatecznego stanowiska sądu II instancji i jest potrzebne do naprawienia błędów sądu I instancji w granicach zaskarżenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r. II CSK 132/05, Lex nr 189904 i z dnia 15 października 2009 r., I CSK 94/09, LEX nr 533566). Natomiast jeśli zasadność lub niezasadność niektórych z zarzutów, a nawet jednego z nich, ma taką wagę, że rozpatrzenie kolejnych zarzutów i tak nie może decydować o treści rozstrzygnięcia, to analizowanie ich staje się zbędne, jeżeli tylko nie dotyczą rzeczywistej potrzeby uzupełnienia postępowania dowodowego albo naruszenia przepisów postępowania świadczących, np. o jego nieważności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2009 r., I CSK 94/09, LEX nr 533566)

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy rozstrzygnie żądanie główne, mając na uwadze brak co do zasady podstaw do zakwalifikowania spornej uchwały jako czynności prawnej nieistniejącej i to bez potrzeby badania trafności zarzutów dotyczących wygaśnięcia mandatów członków rady nadzorczej.

Rozpoznając żądania ewentualne w pierwszej kolejności zbada, czy według stanu na dzień orzekania (art. 316 § 1 k.p.c.) powód nadal ma interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności uchwały o wykluczeniu z członkostwa w spółdzielni. W tym zakresie oceni interes prawny powoda w zaskarżeniu spornej uchwały w kontekście wprowadzonych ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postepowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze (Dz.U.2017, poz. 159) zmian legislacyjnych, które wykluczają w stosunku do podmiotów wskazanych w art. 3 ust. 1 pkt 1- 5 u.s.m. możliwość ustania członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej w wyniku wykluczenia członka ze spółdzielni przewidzianego w art. 24 § 1 pr. spółdz.

Oceni czy rozstrzygniecie doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości w zakresie stosunku członkostwa i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów. Oczekiwane przez stronę powodową (w sprawie o ustalenie) rozstrzygnięcie winno wywołać takie skutki między stronami, w następstwie których sytuacja prawna stron, a w szczególności powoda zostanie określona jednoznacznie i pozwoli na usunięcie przeszkód wynikających z nieoczywistej sytuacji prawnej. Interes prawny, o którym mowa w art. 189 k.p.c., należy pojmować jako interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych, który z reguły występuje w sytuacjach, w których zachodzi obiektywna niepewność co do prawa lub stosunku prawnego z przyczyn natury faktycznej lub prawnej. Interes prawny wyraża się wówczas w usunięciu stanu niepewności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2012 r., II CSK 252/11, OSNC 2012/10/120).

W tym zakresie Sąd Okręgowy nie pominie argumentacji powoda (zob. rozprawa apelacyjna) o potrzebie wyeliminowania spornej uchwały z obrotu prawnego, w sytuacji gdy strona pozwana podnosząc zarzut bezprzedmiotowości uchwały nie dokonała jej samokontroli, co nie jest wyłączone, pomimo zaskarżenia uchwały (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2000 r., II CKN 328/00, Lex nr 536789).

Będzie miał na uwadze przede wszystkim, jaki jest cel postępowania wyrażający się w zaskarżeniu spornej uchwały, co należy uznać za istotne w aspekcie argumentacji powoda z postępowania apelacyjnego nawiązującej do zagadnień dotyczących ochrony dóbr osobistych.

Małgorzata Dubinowicz - Motyk Edyta Jefimko Ewa Kaniok