Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Aleksandra Kempczyńska (spr.)

Sędziowie: SA Bernard Chazan

SO (del.) Paweł Duda

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Instytutowi (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 7 grudnia 2017 r., sygn. akt II C 185/17

I.  oddala apelację;

I.  zasądza od Instytutu (...) w W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Paweł Duda Aleksandra Kempczyńska Bernard Chazan

Sygn. akt V ACa 464/18

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej jako (...) sp. z o.o. w W.), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, w pozwie z dnia 7 grudnia 2016 roku (data stempla poczty), skierowanym przeciwko pozwanemu Instytutowi (...) w W., wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym Sąd nakaże pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powódki kwotę 99.408,03 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – zgodnie z art. 481 k.c. – naliczanymi od dni wymagalności, wskazanych w pozwie, do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych – zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych – naliczanymi od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty: od kwoty 453,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 20 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 190,65 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 23 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty, od kwoty 466,56 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 18 lutego 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 14.169,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 25 marca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 907,20 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 29 marca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 08 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 14 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 2332,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 18 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 950,40 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 19 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 1166,40 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 21 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 28 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 1166,40 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 28 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 29 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 09 maja 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 5832,00 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 10 maja 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 2397,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 24 maja 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 2332,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 24 maja 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 3499,20 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 26 maja 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 1057,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 30 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 3196,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 21 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4838,40 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 30 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 799,20 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 14 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 3196,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 19 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 9892,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 22 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 680,40 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 22 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 453,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 29 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 3024,00 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 29 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 5030,70 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 30 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 2332,80 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 01 września 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4665,60 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 08 września 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 855,27 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 12 września 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 190,65 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) od dnia 12 września 2015 roku do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W sytuacji wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 99.408,03 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – w sposób szczegółowo wskazany w pozwie.

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 2 stycznia 2017 roku Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie II Wydział Cywilny w sprawie o sygnaturze akt II Nc 378/16 zasądził od pozwanego Instytutu (...) w W. na rzecz powódki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 99.408,03 zł wraz z odsetkami:

1.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 453,60 złotych,

2.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 190,65 złotych,

3.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 lutego 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 466,56 złotych,

4.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 25 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 14 169,60 złotych,

5.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 907,20 złotych,

6.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

7.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

8.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

9.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 19 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 950,40 złotych,

10.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 21 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 166,40 złotych,

11.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

12.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 166,40 złotych,

13.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

14.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 9 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

15.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 10 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 5 832 złotych,

16.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 24 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 397,60 złotych,

17.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 24 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

18.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 26 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 499,20 złotych,

19.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 057,80 złotych,

20.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 196,80 złotych,

21.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 838,40 złotych,

22.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 799,20 złotych,

23.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 19 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 196,80 złotych,

24.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 22 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 9 892,80 złotych,

25.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 22 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 680,40 złotych,

26.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 453,60 złotych,

27.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 024 złotych,

28.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 5 030,70 złotych,

29.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

30.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

31.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 12 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 855,27 złotych,

32.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 12 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 190,65 złotych,

oraz kwotę 4859,75 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

We wniesionym w dniu 02 lutego 2017 roku sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W złożonej w dniu 6 kwietnia 2017 roku (data stempla poczty) odpowiedzi na sprzeciw pozwanego powódka podtrzymała żądanie pozwu w całości wraz ze wszelkimi wnioskami. Nadto strona powodowa podniosła bezzasadność zarzutu wskazującego, że udzielenie pełnomocnictw z dnia 19 grudnia 2014 roku radcy prawnemu R. K. wykracza poza pełnomocnictwo procesowe dla radcy prawnego lub adwokata, określone w §(...) oraz § (...) tj. art. 91 k.p.c., co stanowiło podstawę do naliczenia przez pozwanego kar umownych, a także bezwzględną nieważność kar umownych z uwagi na naruszenie swobody umów oraz zasad współżycia społecznego. Nadto strona powodowa wniosła o zmiarkowanie do zera naliczonych i przedstawionych do potrącenia przez pozwanego kar umownych w związku z tym, iż są one nieadekwatne i rażąco wygórowane w stosunku do wysokości szkody faktycznie poniesionej przez pozwanego.

Na terminie rozprawy w dniu 23 listopada 2017 roku strony podtrzymały dotychczas wyrażone w sprawie stanowiska. Pełnomocnik powoda przyznał, iż umowa faktoringu z dnia 19 grudnia 2014 roku mogła mieć skutek ominięcia zakazu cesji i w rzeczywistości do tego zmierzała.

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2017 roku Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie:

I.  zasądził od pozwanego Instytutu (...) w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 89.467,23 zł z odsetkami:

1.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 453,60 złotych,

2.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 190,65 złotych,

3.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 lutego 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 466,56 złotych,

4.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 25 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 14 169,60 złotych,

5.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 907,20 złotych,

6.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

7.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

8.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

9.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 19 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 950,40 złotych,

10.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 21 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 166,40 złotych,

11.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

12.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 166,40 złotych,

13.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

14.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 9 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

15.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 10 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 5 832 złotych,

16.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 24 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 397,60 złotych,

17.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 24 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

18.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 26 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 499,20 złotych,

19.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 1 057,80 złotych,

20.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 196,80 złotych,

21.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 838,40 złotych,

22.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 799,20 złotych,

23.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 19 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 196,80 złotych,

24.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 22 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 9 892,80 złotych,

25.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 22 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 680,40 złotych,

26.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 453,60 złotych,

27.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 3 024 złotych,

28.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 30 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 5 030,70 złotych,

29.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 2 332,80 złotych,

30.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 4 665,60 złotych,

31.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 12 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 855,27 złotych,

32.  w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 12 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 190,65 złotych,

II.  w pozostałej części powództwo oddalił;

III.  zasądził od pozwanego Instytutu (...) na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 9.890 zł złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 zł złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne i ich ocena prawna:

W dniu 6 maja 2011 roku oraz w dniu 6 października 2011 roku spółka (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł. dwie umowy finansowania należności, których przedmiotem było przeprowadzenie przez spółkę w imieniu (...) sp. z o.o. w W. wszelkich czynności prawnych i faktycznych, mających na celu odzyskanie wierzytelności przysługujących ww. spółce w stosunku do dłużnika tj. pozwanego Instytutu (...) w W..

W dniu 16 marca 2012 roku spółka (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł. umowę gwarancyjną, mającą na celu przeprowadzenie wszelkich czynności prawnych i faktycznych, mających na celu odzyskanie wierzytelności wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie.

W dniu 3 września 2012 roku spółka (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł. dwie umowy o współpracy w zakresie obsługi wierzytelności i udzielania poręczeń na okres 12 miesięcy, z możliwością ich przedłużenia.

W dniu 17 maja 2013 roku spółka (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł. umowę gwarancyjną, mającą na celu przeprowadzenie wszelkich czynności prawnych i faktycznych, mających na celu odzyskanie wierzytelności wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie.

W dniach 9 maja 2014 roku oraz 11 czerwca 2014 roku, w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, pomiędzy Instytutem (...) w W. a spółką (...) sp. z o.o. w W., doszło do zawarcia umowy o numerze (...) oraz umowy o numerze (...), której przedmiotem była sukcesywna sprzedaż i dostarczanie dla pozwanego Instytutu (...) w W. cewników do hemodializy, a także dostawa sprzętu jednorazowego użytku do aparatów firmy (...). Strony umowy ustaliły, że sprzedaż będzie realizowana sukcesywnie, tj. w ilościach i terminach wskazanych przez pozwanego, bez ustalania jakichkolwiek harmonogramów dostaw lub bez zachowania proporcji do okresu obowiązywania umowy. Za dostarczone towary pozwany miał zapłacić cenę ustaloną na podstawie cen jednostkowych, wyszczególnionych w załącznikach do oferty, na podstawie faktur wystawionych przez powódkę, płatnych przelewem w terminie 60 dni od dnia dostarczenia pozwanemu prawidłowo wystawionej faktury. W przypadku opóźnienia płatności przez pozwanego i naliczenia odsetek przez powódkę, zaliczenie spłat dokonywanych przez pozwanego miało następować w pierwszej kolejności na należność główną, a po jej zaspokojeniu na należności uboczne tj. odsetki. Umowa nr (...) zawierała w § (...) w (...)zapis, iż wykonawca zobowiązuje się do nieudzielania jakiegokolwiek pełnomocnictwa ani upoważnienia do dochodzenia wierzytelności, wynikających lub związanych z realizacją niniejszej umowy, za wyjątkiem pełnomocnictwa procesowego dla radcy prawnego lub adwokata, a w razie niewywiązywania się z wyżej wymienionego zobowiązania wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości wartości wierzytelności, do dochodzenia której wykonawca udzielił pełnomocnictwa lub upoważnienia. Firma (...) sp. z o.o. w W. zrealizowała dostawy zamówionych towarów zgodnie z umowami i z tego tytułu wystawiała faktury VAT w okresie od dnia 20 listopada 2014 roku do dnia 12 sierpnia 2015 roku na łączną kwotę 99.408,03 złotych .

W dniu 2 czerwca 2014 roku oraz w dniu 19 grudnia 2014 roku spółka (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł. dwie umowy faktoringu powierniczego, której przedmiotem było określenie zasad zarządzania i administrowania przez ww. spółkę wierzytelnościami (...) sp. z o.o. w W., ustalenie warunków finansowania oraz przejęcie przez spółkę ryzyka odzyskania środków wynikających z wierzytelności.

W dniu 19 grudnia 2014 roku (...) sp. z o.o. w W. przesłała pozwanemu oświadczenie o ustanowieniu zarządu wierzytelnością i upoważnieniu do administrowania wierzytelnością i udzieliła pełnomocnictwa w tym zakresie radcy prawnemu R. K.. Pełnomocnictwo upoważniało do prowadzenia negocjacji z prawem zawierania umów, porozumień, ugód, w tym sądowych i składania wszelkich oświadczeń, w tym oświadczeń o postawieniu długu w stan natychmiastowej wymagalności. Do oświadczenia o udzieleniu pełnomocnictwa zostało dołączone zestawienie wierzytelności, objętych upoważnieniem.

W dniu 19 lutego 2015 roku pozwany wystawił powodowi notę księgową nr (...), w której obciążył powoda kwotą 165.369,60 złotych, tytułem kary umownej, za niewywiązywanie się z zobowiązania, o którym mowa była w § (...)oraz § (...).

W dniu 16 grudnia 2015 roku pozwany skorzystał z możliwości potrącenia wierzytelności i złożył firmie (...) sp. z o.o. w W. oświadczenie o potrąceniu swoich zobowiązań z należnościami wobec pozwanego.

W dniu 28 września 2016 roku (...) sp. z o.o. w W., działając przez swojego pełnomocnika, wezwała pozwanego do zapłaty należności, wynikających z przedmiotowych faktur VAT, wskazując, iż brak zapłaty należności określonych w wezwaniu w wyznaczonym terminie skutkować miał wniesieniem sprawy na drogę sądową. Przedmiotowe wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu w dniu 3 października 2016 roku.

W dniu 2 listopada 2016 roku został dokonany wpis do (...) sp. z o.o. w W. o połączeniu w trybie art. 492 § 1 ust. 1 w zw. z art. 516 § 6 k.s.h., poprzez przeniesienie całego majątku spółki (...) sp. z o.o. w W. (spółka przejmowana) na (...) sp. z o.o. w W. (spółka przejmująca).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt dowodów oraz niekwestionowanych twierdzeń stron. Sąd dał wiarę dokumentom prywatnym na okoliczność określoną dyspozycją art. 245 k.p.c., przy czym żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości i autentyczności, ani nie wzbudziły one wątpliwości Sądu co do czasu i miejsca ich powstania. Podkreślić przy tym należy, iż stan faktyczny nie był sporny między stronami.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W sprawie brak było okoliczności spornych między stronami. W istocie pozwany nie podważał, że jest zobowiązany wobec powódki do zapłaty kwoty 99.408,03 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwot wskazanych w pozwie, tytułem zawartych umów na dostawę produktów leczniczych oraz innych wyrobów medycznych. Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia umów. Nie podnosił, aby umowy nie zostały wykonane przez powoda. Stanowisko procesowe powoda sprowadzało się w rzeczy samej do wnoszenia o miarkowanie kary umownej, przy jednoczesnym oddaleniu wniosku ze strony pozwanej.

Pozwany zarzucał nieważność umowy faktoringu z dnia 19 grudnia 2014 roku, zawartej pomiędzy powodem a spółką (...) S.A. z siedzibą w Ł., jako naruszającej wynikający z art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej ograniczenia obrotu wierzytelnościami oraz postanowienia umów przetargowych z dnia 9 maja 2014 roku oraz z dnia 11 czerwca 2014 roku, a dokładnie § (...) 1 ww. umów, zawierających zapisy o zakazie cesji wierzytelności i nałożenia kar umownych bez względu na skuteczność czynności przeniesienia wierzytelności.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty nieważności umowy faktoringu, jako zmierzającej do obejścia art. 54 ust. ustawy o działalności leczniczej, nie wpływają na ocenę legitymacji czynnej powoda, gdyż pozwany nie kwestionował ważności umów sprzedaży. Zgodnie z art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej czynność prawna, mająca na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej może nastąpić po wyrażeniu zgody przez podmiot tworzący. Czynność prawna dokonana bez takiej zgody jest nieważna (art. 54 ust. 6 ww. ustawy). Na skutek umowy zawartej w niniejszej sprawie (nazwanej umową faktoringu powierniczego) doszło w istocie do przeniesienia wierzytelności z (...) sp. z o.o. w W. (obecnie (...) sp. z o.o. w W.) na spółkę (...) S.A. z siedzibą w Ł., a w dalszej kolejności do nałożenia kar umownych przez pozwanego na rzecz powoda zgodnie z wystawioną notą księgową nr (...) z dnia 19 lutego 2015 roku (k. 90). Powyższa okoliczność została potwierdzona przez strony na terminie rozprawy. W ocenie Sądu, samo naliczenie kar umownych zgodnie z §(...) i § (...) jest zasadne, albowiem wskutek udzielonego pełnomocnictwa spółce (...) doszło do faktycznego przelewu wierzytelności.

Sąd znalazł podstawę do miarkowania kar umownych.

W odniesieniu do wniosku powoda o zmiarkowanie do zera naliczonych i przedstawionych do potrącenia przez pozwanego kar umownych, z uwagi na ich nieadekwatność i rażąco wygórowany stosunek do wysokości szkody faktycznie poniesionej przez pozwanego podnieść należy, że w doktrynie przyjmuje się, że nie jest dopuszczalne miarkowanie kary umownej i obniżenie wysokości kary do zera. Doprowadziłoby to do sytuacji całkowitego uchylenia obowiązku zapłaty kary umownej, zastrzeżonej przez strony w postanowieniach umowy. Uznanie, iż możliwe jest zredukowanie kary umownej i obniżenie jej wysokości do zera prowadziłoby do pominięcia represyjnej funkcji kary umownej. Obowiązek zapłaty kary ma zaś stanowić dla dłużnika także sankcję za sam fakt niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreślono też, że z punktu widzenia wierzyciela samo niewykonanie zobowiązania jest szkodą, a umówiona kara służy w sposób ogólny jej naprawieniu, co w gospodarce opartej na swobodzie umów oznacza funkcję stymulacyjną, skłaniającą do wykonania zobowiązań zgodnie z ich treścią (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2008r., V CSK 85/08, LEX nr 457785), skoro kara umowna może mieć na celu samo skłonienie dłużnika do spełnienia swego zobowiązania, pod groźbą sankcji w razie niewykonania zobowiązania. Jak wynika zatem z powyższego wniosek powoda co do miarkowania kary do zera był bezzasadny.

Natomiast co do zasady należało podzielić stanowisko strony powodowej, że w stanie faktycznym sprawy można było mówić o istnieniu przesłanki do miarkowania kary umownej z racji jej rażącego wygórowania oraz wykonania zobowiązania w całości. Z zagadnieniem przesłanek miarkowania kary umownej ściśle wiąże się zagadnienie stopnia jej redukcji, gdy jak podaje się w doktrynie obniżenie kary umownej ma sprowadzać się do eliminacji rażącego wygórowania kary, która powoduje, że jej zasądzenie stałoby w sprzeczności z poczuciem słuszności, ale nie może prowadzić do zejścia poniżej najszerzej pojętej szkody, doznanej przez wierzyciela wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008r., II CSK 364/08, LEX 582727 uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003r., III CZP 61/03, OSNC 2004, nr 5, poz. 69). W konkretnych okolicznościach strony mogą subiektywnie wiązać z zastrzeżeniem kary konwencjonalnej także pewne oczekiwania co do jej oddziaływania przymuszającego lub represyjnego, gdy ten charakter oddziaływania kary umownej uwzględniać należało przy przyjęciu właściwego stopnia redukcji kary umownej w stanie faktycznym sprawy. W wyroku z dnia 14 kwietnia 2005 r., IV CK 626/04 Sąd Najwyższy zasadnie bowiem przyjął, że nie można uznać za rażąco wygórowaną kary umownej w wysokości, która wynika z potrzeby skłonienia dłużnika do wykonania zobowiązania lub ze znacznego ryzyka, jakie przyjął na siebie wierzyciel, zawierając umowę.

Norma, dopuszczająca sądową redukcję kary umownej upoważnia sąd do wydania konstytutywnego orzeczenia kształtującego stosunek zobowiązaniowy, stanowi wyjątek i musi znajdować wyraźną podstawę normatywną. Wynika to z istoty zobowiązań umownych, gdy koncepcji autonomii woli nie odpowiada założenie, że sąd może kształtować treść zobowiązania, chociaż winny to czynić same strony w ramach ochrony swoich interesów umownych. Uwzględniając charakter kary umownej, jako odszkodowania umownego i możliwość zastrzeżenia, z różnych zresztą przyczyn kary, której wysokość jest sprzeczna (z punktu widzenia obiektywnego) z poczuciem słuszności, uzasadnione jest funkcjonowanie, jako zasady, że jedynie strony są władne kształtować stosunek umowny obligacyjny między sobą. Wyjątkowy zatem charakter instytucji miarkowania kary umownej nakazuje restrykcyjną wykładnię przesłanek redukcji. Podstawową zasadą jest bowiem związanie stron wysokością kary ustaloną w umowie, gdy reguła ta ma znaczenie ogólne, jako konsekwencja zasady pacta sunt servanda. W odniesieniu do kary umownej ma ona odzwierciedlenie w treści art. 484 § 1 zdanie pierwsze k.c., co oznacza, że świadczenie z tytułu kary umownej powinno być spełnione w wysokości oznaczonej w umowie. Związaniu stron ustaloną w umowie wysokością kary przeciwstawione jest związanie sądu dyspozycją art. 484 § 2 k.c., stąd uprawnienie do wyjątkowej ingerencji w treść zobowiązania w sytuacji, gdy słuszność wymaga redukcji kary – ze względu na jej rażące wygórowanie lub na wykonanie zobowiązania w znacznej części. Podkreślenia wymaga przy tym, że miarkowanie uzupełnia reżim ochrony dłużnika, rozszerzając ochronę ze względu na charakter kary umownej, jako świadczenia ustalonego uprzednio i w zryczałtowanej formie, gdy wyliczanie przesłanek miarkowania o charakterze wyczerpującym w odniesieniu do kary umownej na wykonanie zobowiązania po terminie lub ze zwłoką wyklucza możliwość sięgania po przesłankę „wykonania zobowiązania w znacznej części”. W tym wypadku chodzi bowiem o karę umowną za nienależyte wykonanie zobowiązania. Ogólną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej ex contractu jest bowiem niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.). Syntetyczna formuła, którą posługuje się art. 471 k.c. obejmuje wszystkie przypadki, gdy zachodzi rozbieżność między prawidłowym spełnieniem świadczenia – określonym w treści zobowiązania oraz art. 354 i n. k.c. – a stanem rzeczywistym. Zdefiniowanie niewykonania i nienależytego wykonania zobowiązania, wymagając odwołania się do pojęcia „świadczenia”, upoważnia, na użytek niniejszej sprawy, do stwierdzenia, że skoro istotnym elementem świadczenia jest zaspokojenie interesu wierzyciela, to interes ten nie jest zaspokojony w przypadku świadczenia po ustalonym w sposób wiążący dla obu stron umowy terminie, gdy wysokość i warunki obowiązywania kary strony akceptowały w umowie, a ta w szeregu wypadków przewidywała możliwość aneksowania umowy (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003r., III CZP 61/03, OSNC 2004r., nr 5, poz. 69). Z tego względu upoważnionym staje się korzystanie z przesłanki „rażącego wygórowania” kary umownej, gdy fakt wykonania zobowiązania w całości nie stanowi przyczyny do miarkowania kary umownej za nieterminowe wykonanie zobowiązania. Niewątpliwie pojęcie „rażącego wygórowania” stanowi niedookreślony zwrot wypowiedzi normatywnej, ale krąg okoliczności do sądowej interpretacji określony został przez ustawodawcę restryktywnie – gdy chodzi o karę, która będzie wygórowana i to rażąco. Należy wyjść od stwierdzenia, że użycie w art. 484 § 2 k.c. pojęć ocennych wskazując, że nie jest właściwe kierowanie się wielkościami bezwzględnymi – tu samą wysokością kary i dokonywanie oceny, która nie uwzględniałaby okoliczności konkretnego przypadku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 października 2011r., IV CSK 659/10, LEX nr 1102547). Jak podkreśla się w doktrynie na podstawę oceny rażącego wygórowania kary nie może służyć także stosunek kary umownej do świadczenia głównego. Kryterium to jest niewłaściwe ze względu na funkcje kary, która zastępuje odszkodowanie, a nie świadczenie główne. Ponadto pomija ono funkcję represyjną i uzależnia ocenę wysokości kary umownej od jednej tylko okoliczności – wartości świadczenia głównego.

Zważyć należy, że zamówienie w postaci dostarczenia przez stronę powodową produktów leczniczych oraz innych wyrobów medycznych zostało zrealizowane w pełnym zakresie i do dzisiaj służy pozwanemu, bez najmniejszych nawet zastrzeżeń z jego strony. W ocenie Sądu nie zachodzi więc w niniejszej sprawie sytuacja, w której powód nie wykonał lub nienależycie wykonał zobowiązanie, wynikające z umów stanowiących podstawę do naliczenia przez pozwanego kar umownych. W tych okolicznościach kara umowna, naliczona przez pozwanego za udzielenie pełnomocnictw radcy prawnemu, musi w ocenie Sądu zostać uznana za wygórowaną i to w stopniu rażącym. Skoro zatem istnieją warunki do skorzystania z sędziowskiego uprawnienia do miarkowania kary umownej dlatego pozostało jedynie do rozważenia, w jakim stopniu świadczenie to zredukować. Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż zredukowanie kary umownej o 10 % tj. do kwoty 89.467,23 złotych z jednej strony w dostateczny sposób uwzględni zasługujący na ochronę interes pozwanego, a z drugiej strony zapobiegnie nadmiernej uciążliwości kary umownej dla strony powodowej, która wywiązała się w całości z przedmiotu umowy.

Sąd zasądził odsetki ustawowe zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 k.p.c. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Od daty doręczenia pozwu pozwany wiedział o żądaniu strony powodowej, ale konsekwentnie wnosił o jego oddalenie, tym samym pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik wyrażoną w art. 98 k.p.c. Na zasądzone od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu składają się zaś: opłata od pozwu uiszczona przez powoda w kwocie 4971 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 5400 złotych (ustalone na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w części zasądzającej roszczenie oraz w części orzekającej o kosztach, to jest co do punktu I i III wyroku. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego zastosowanie i art. 100 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, choć w sprawie strona powodowa uległa co do 10 % swojego roszczenia, co winno skutkować stosunkowym rozdzieleniem kosztów procesu a nie zasądzaniem ich w całości na rzecz powódki;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwe ustalenie, że pozwany zarzucał nieważność umowy faktoringu z dnia 19 grudnia 2014 r. z uwagi na brzmienie art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, choć pozwany nigdy w toku postępowania nie powoływał się na ten przepis, ani też nie wskazywał na nieważność umowy faktoringu;

3.  naruszenie art. 484 § 2 k.c. poprzez jego zastosowanie w sprawie i miarkowania kary umownej, mimo braku podstaw do takiego miarkowania, ewentualnie do miarkowania kary w tak znaczącym stopniu jak uczynił to Sąd I instancji.

Mając na uwadze powyższe pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa także co do kwoty 89.467,23 zł wraz z odsetkami określonymi w punkcie I podpunkt od 1 do 32 wyroku i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych za I instancję;

2.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych za II instancję;

3.  zwolnienie pozwanego od obowiązku uiszczenia opłaty od apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu, chociaż podzielić należało zarzut pozwanego, że doszło do nieprawidłowego powołania art. 98 k.p.c., zamiast art. 100 k.p.c.

Postawione przez skarżącego zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych i naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. są całkowicie chybione. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wskazywał, że umowa faktoringu z dnia 19 grudnia 2014 r. zawiera mechanizm użycia pełnomocnictw jako sposobu obejścia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa - w tym przypadku zakazu cesji. Zasadnie zatem Sąd Okręgowy wskazał, że pozwany zarzucał nieważność umowy faktoringu, choć wprost art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej nie wskazał. W istocie jednak, jak wskazuje także apelacja, jest to kwestia uboczna, zasadnicze znaczenie mają zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Za uzasadniony należało uznać wniosek powoda o miarkowanie kary umownej. Zgodnie z art. 484 § 2 k.c. jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, albo gdy kara umowna jest rażąco wygórowana, dłużnik może żądać jej zmniejszenia. Zgodzić się należy z powodem, że w okolicznościach niniejszej sprawy wystąpiły obydwie podstawy do miarkowania kary umownej. Nie ulega kwestii, że powód wykonał umowę w całości, a pozwany nie twierdził, aby sposób wykonywania umowy przez powoda był nienależyty.

Posługując się w art. 484 § 2 k.c. celowo niedookreślonym pojęciem „rażąco wygórowanej” kary umownej, ustawodawca chciał zapewnić możliwość elastycznego stosowania instytucji miarkowania kary umownej, opierającej się w dużym stopniu na uznaniu sędziowskim, uwzględniającym konkretne okoliczności sprawy. Stosując tę instytucję sąd powinien mieć na względzie podstawowe funkcje kary umownej, jakimi są funkcja stymulująca wykonanie zobowiązania, funkcja represyjna w postaci sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz funkcja kompensacyjna, polegająca na naprawieniu szkody, jeśli wierzyciel ją poniósł, bez konieczności precyzyjnego wyliczania jej wysokości, co znakomicie ułatwia realizację dochodzonego uprawnienia. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03 (OSNC 2004, nr 5, poz. 69) Sąd Najwyższy uznał wprawdzie, że obowiązek zapłaty kary umownej istnieje niezależnie od poniesienia przez wierzyciela szkody, ale zaznaczył jednocześnie, że brak szkody lub jej niewielki rozmiar mogą stanowić usprawiedliwienie zastosowania miarkowania szkody. Tym samym potwierdził, wywodzące się jeszcze z treści art. 85 § 1 k.z., stanowisko, że wysokość szkody poniesionej przez wierzyciela na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, pozostaje nadal jednym z kryteriów i przesłanek podejmowania decyzji o zastosowaniu miarkowania kary umownej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2006 r. I CSK 259/06 LEX nr 398369 oraz z dnia 12 maja 2006 r. V CSK 55/06 LEX nr 200875). W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, że katalog kryteriów pozwalających na zmniejszenie kary umownej nie jest zamknięty, a ocena w tym zakresie, w zależności od okoliczności sprawy, należy do sądu orzekającego. Niewątpliwie miarkowanie kary umownej ma na celu przeciwdziałanie dużym dysproporcjom między wysokością zastrzeżonej kary a godnym ochrony interesem wierzyciela. Sąd Najwyższy wskazał nadto, że dopuszczalne jest uwzględnianie stosunku między wysokością kary umownej a wartością wykonanego z opóźnieniem zobowiązania jako miernika oceny wysokości kary umownej. Jeżeli kara umowna jest równa bądź zbliżona do wartości zobowiązania, można ją uznać za rażąco wygórowaną (wyrok z dnia z dnia 23 maja 2013 r., IV CSK 644/12, LEX nr 1365722).

Biorąc pod uwagę przytoczone zapatrywania Sądu Najwyższego (które Sąd Apelacyjny podziela) odnośnie miarkowania kary umownej uznać trzeba, że w okolicznościach sprawy niniejszej, kara umowna naliczona przez pozwanego pozostaje w rażącej dysproporcji do uzasadnionej ochrony jego interesu. Po pierwsze jest ona rażąco wysoka w stosunku do wartości wykonanego w całości przez powoda przedmiotu umowy wynoszącego kwotę 99.408,03 zł, jako że stanowi jej całość. Po drugie, pozwany nie twierdził nawet, aby z powodu nienależytego wykonania umowy poprzez udzielenie pełnomocnictwa poniósł jakakolwiek szkodę. Po trzecie, chociaż - jak wynika z wyżej przedstawionych rozważań - brak było podstaw do przyjęcia, że niedokonanie zapłaty za dostarczone towary było zawinionym przez pozwanego zachowaniem, usprawiedliwiającym naruszenie przez powoda postanowień umowy w zakresie udzielenia pełnomocnictwa do dochodzenia wierzytelności, to jednak nie sposób pominąć tej okoliczności przy ocenie wniosku o miarkowanie kary umownej. W tym kontekście można mówić o przyczynieniu się pozwanego do wskazanego działania powoda, co także zdaniem Sądu Apelacyjnego winno wpływać na wysokość kary umownej. Wskazać należy na lojalną postawę powoda jako wykonawcy.

Powyższe, a więc fakt, że spełnione zostały obydwie przesłanki miarkowania kary umownej określone w art. 484 § 2 k.c., przemawia w ocenie Sądu Apelacyjnego, za obniżeniem należnej pozwanemu kary umownej do 10 % dochodzonego świadczenia, czyli do kwoty 9.940,80 zł. Tylko w tej części potrącenie kar z wynagrodzeniem należnym powodowi za wykonaną umowę było uzasadnione. Pozostała kwota niewypłaconego wynagrodzenia podlegała zasądzeniu na rzecz powoda.

Orzekając o kosztach procesu Sąd pierwszej instancji wadliwie przywołał art. 98 k.p.c., gdy tymczasem zachodziły podstawy do zastosowania art. 100 zd. drugie k.p.c. Pozwalał on obciążyć pozwanego w całości kosztami procesu, w tym kosztami sądowymi związanymi z opłatą od pozwu. Od oceny Sądu zależało, w jakim stopniu należy pomniejszyć zobowiązania pozwanego. Sąd Okręgowy w całości obciążył kosztami procesu pozwanego, co mieściło się w jego autonomii w tym zakresie, zważywszy na nieznaczny zakres, w jakim powód uległ przeciwnikowi.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z w zw. z § 2 ust. 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Paweł Duda Aleksandra Kempczyńska Bernard Chazan