Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI U 314/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Zofia Pawelczyk-Bik

Protokolant: protokolant sądowy Beata Ignaczak

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2020 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy W. W. (1)

przeciwko (...)w W.

o zasiłek chorobowy, zwrot nienależnie pobranego zasiłku chorobowego, odsetki od zasiłku chorobowego, wykreślnie z ewidencji działalności gospodarczej, wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego i zwrot nienależnie zapłaconych składek

na skutek odwołania W. W. (1) od decyzji (...)w W. z (...)

1.  uznaje się niewłaściwym w zakresie wniosków W. W. (1) o odsetki od zasiłku chorobowego, wykreślnie z ewidencji organu rentowego działalności gospodarczej, wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego, zwrot nienależnie zapłaconych składek i przekazuje sprawę w tej części na podstawie art. 464 § 1 k.p.c. do rozpoznania do (...) w W.;

2.  zmienia zaskarżoną decyzję (...) w W. z dnia 11 września 2019 r., znak: (...) w ten sposób, że uznaje, że W. W. (1) nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego od 14 listopada 2018 roku do 25 grudnia 2018 roku w kwocie 2.430,12 zł (dwa tysiące czterysta trzydzieści złotych 12/100) wraz z odsetkami od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji do dnia zwrotu kwoty pobranego świadczenia;

3.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt VI U 314/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 maja 2019 roku znak:(...)w W. odmówił W. W. (1) prawa do zasiłku chorobowego za okresy od 11 stycznia 2019 roku do 28 lutego 2019 roku, od 6 marca 2019 roku do 15 marca 2019 roku oraz od 18 marca 2019 roku do 6 maja 2019 roku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał na niepodleganie ubezpieczeniu chorobowemu przez odwołującego od dnia 26 grudnia 2018 roku oraz wykorzystanie okresu zasiłkowego z dniem 25 grudnia 2018 roku.

(decyzja z dnia 31 maja 2019 r. – a.r.)

Od powyższej decyzji W. W. (2) wniósł odwołanie wnosząc od jej zmianę poprzez przyznanie prawa do zasiłków za sporne okresy oraz o wypłatę należnych odsetek od wypłaconych zasiłków chorobowych.

(odwołanie – k. 1-6 i 31-33)

Organ rentowy wniósł oddalenie odwołania od powyższej decyzji wskazując na zasadność decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 25-26)

Decyzją z dnia 11 września 2019 roku znak: (...) (...) w W. odmówił W. W. (1) prawa do zasiłku chorobowego za okres od 14 listopada 2018 roku do dnia 25 grudnia 2018 roku oraz zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego za powyższy okres w kwocie 2.430,12 zł wraz z odsetkami od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji do dnia zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, ze podstawą do odmowy prawa do świadczenia i żądania zwrotu świadczenia jest posiadanie prawa do emerytury od dnia 14 listopada 2018 roku.

(decyzja z dnia 11 września 2019 roku – a.r.)

Powyższą decyzję odwołujący się zaskarżył w całości wnosząc dodatkowo o: 1) wykreślnie z ewidencji (...) prowadzenia jego działalności gospodarczej z dniem 26 października 2019 roku – dniem postanowienia Sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego w sprawie sygn. akt X GUp 100/15, w którym Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego Przedsiębiorstwa Handlowego (...) Spółka jawna z siedzibą w W. w likwidacji w upadłości likwidacyjnej raz o 2) wyrejestrowanie go z ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego i zwrot wszystkich składek zapłaconych po dniu 26 października 2019 roku jako nienależnych dla organu rentowego i błędnie zapłaconych na skutek mylnych informacji przekazanych przez organ rentowy.

(odwołanie – k.1-3 a.s. VI U 494/19)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na zasadność zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-8v a.s. VI U 494/19)

Sąd ustalił co następuje:

Odwołujący się był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 grudnia 2009 roku do 13 listopada 2018 roku. Ubezpieczeniem chorobowym był objęty dobrowolnie jako (...) spółki jawnej Przedsiębiorstwo Handlowe (...).

(okoliczności niesporne, a nadto pismo ZUS z daty 10 września 2019 roku – k. 38, pismo – k.93)

W grudniu 2018 roku i styczniu 2019 roku odwołujący się nie podlegał do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, nie opłacał za te miesiące składek na ubezpieczenia chorobowe. W związku z posiadanym prawem do emerytury opłacał tylko składkę na ubezpieczenia zdrowotne.

(pismo ZUS z daty 27 września 2019 roku – k. 46)

W dniu 23 listopada 2018 roku odwołujący złożył do organu rentowego wniosek o przyznanie emerytury.

Decyzją z dnia 29 listopada 2018 roku znak: (...) (...)przyznał odwołującemu się w tej sprawie prawo do emerytury od dnia 14 listopada 2018 rok od daty osiągniecia wieku 65 lat. Zakład ustalił termin płatności na 15 dnia każdego miesiąca.

(decyzja z daty 29 listopada 2018 roku znak: (...))

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie X Wydział gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych, z dnia 20 lutego 2015 roku w sprawie o sygn. akt (...)sąd ogłosił upadłość Przedsiębiorstwo Handlowe (...) Spółka Jawna z Siedzibą W W..

Postanowieniem z dnia 26 października 2018 roku tenże Sąd zakończył postępowanie na skutek likwidacji masy upadłości spółki jawnej.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 10 lutego 2015 roku został złożony druk (...) o wyrejestrowaniu spółki jawnej (...) jako płatnika składek. W dniu 21 listopada 2109 roku zostało złożone do ZUS zaświadczenie o wyrejestrowaniu odwołującego się jako płatnika składek od 1 stycznia 2019 roku.

(zaświadczenia – k. 114-115)

Odwołujący się był niezdolny do pracy m.in. w okresach:

- od 11 października 2018 roku do 9 listopada 2018 roku,

- od 10 listopada 2018 roku do 9 grudnia 2018 roku,

- od 10 grudnia 2018 roku do 8 stycznia 2019 roku.

(zestawienie zaświadczeń (...) a.r.)

Odwołujący się nie został pouczony o braku możliwości pobierania jednocześnie emerytury i w związku z tym utracie prawa do zasiłku chorobowego. W grudniu 2018 roku odwołującemu wypłacono zasiłek chorobowy za okres od 14 listopada 2018 roku do 25 grudnia 2018 roku.

(okoliczność niekwestionowana przez organ rentowy)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony, część okoliczności nadto nie była sporna pomiędzy stronami.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania Sądu był szereg roszczeń i wniosków odwołującego się W. W. (1) związanych z zaskarżonymi decyzjami z dni 31 maja 2019 roku i 11 września 2019 roku oraz złożonych w odwołaniach wnioskach o: odsetki od zasiłku chorobowego, wykreślnie z ewidencji organu rentowego działalności gospodarczej prowadzonej przez odwołującego, wyrejestrowanie odwołującego z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego i zwrot nienależnie zapłaconych składek.

Zgodnie z art. 464 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, dalej KPC, odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym przypadku sąd przekaże sprawę temu organowi. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę. Warunkiem złożenia odwołania do Sądu zajmującego się rozpoznawaniem odwołań od decyzji organu rentowego jest tego, aby istniał substrat odwołania czyli decyzja. W zakresie odsetek od zasiłku chorobowego, wykreślnie z ewidencji organu rentowego działalności gospodarczej prowadzonej przez odwołującego, wyrejestrowanie odwołującego z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego i zwrot nienależnie zapłaconych składek nie zostały wydane przez organ rentowy żadne decyzje w tym zakresie. Wobec czego zasadne jest przekazanie powyższych wniosków do (...) w W. celem ich rozpoznania. O powyższym Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Przechodząc do rozpoznania zasadności obu decyzji Sąd zważył, że odwołania okazały się częściowo zasadne. W decyzji z dnia 31 maja 2019 roku i w decyzji z dnia 11 września 2019 roku organ rentowy odmówił odwołującemu się prawa do zasiłku chorobowego za okresy: od 14 listopada 2018 roku do dnia 25 grudnia 2018 , od 11 stycznia 2019 roku do 28 lutego 2019 roku, od 6 marca 2019 roku do 15 marca 2019 roku oraz od 18 marca 2019 roku do 6 maja 2019 roku. Zgodnie z art. 7 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako ustawa zasiłkowa) zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej jako ustawa systemowa) ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1, ustają od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom. Jak wynika z ustaleń Sądu tytułem do objęcia odwołującego dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym było posiadanie statusu wspólnika spółki jawnej (kod (...)). Jest wobec tego traktowany jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgodnie z art. 8 ust 6 pkt 4 ustawy systemowej. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej). Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione m.in. w art. 6 ust. 1 pkt 5 (art. 11 ust 2 ustawy systemowej). Oznacza to, że utrata statusu wspólnika spółki jawnej np. w wyniku jej likwidacji masy upadłości powoduje, że ustaje tytuł do ubezpieczenia społecznego, w tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W przypadku odwołującego się taki tytuł ustał z dniem 26 października 2018 roku w dniu kiedy przestała działać spółka której był wspólnikiem i doszło do zakończenia postępowania upadłościowego. Od tego dnia pozostawał nieobjęty ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnie. Jednak należy zwrócić uwagę, że odwołujący się był na zwolnieniach lekarskich w sposób ciągły (bez przerw):

- od 11 października 2018 roku do 9 listopada 2018 roku,

- od 10 listopada 2018 roku do 9 grudnia 2018 roku,

- od 10 grudnia 2018 roku do 8 stycznia 2019 roku.

Wobec czego niezdolność do pracy przypadająca na dzień 14 listopada 2018 roku musi być traktowana jako przypadająca po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zgodnie z art. 7 ustawy zasiłkowej. Jednak samo spełnienie tej przesłanki nie powoduje, że odwołujący uzyskał prawo do zasiłków chorobowych za okres od 14 listopada 2018 roku i dalej.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak wynika z niespornych okoliczności oraz ustaleń Sądu odwołujący się ma prawo do emerytury od dnia 14 listopada 2018 roku. Oznacza to, że od tego dnia posiada zabezpieczenie z ubezpieczenia społecznego w postaci świadczenia emerytalnego pobieranego z FUS. Nie jest możliwe pobieranie jednocześnie lub przyznanie prawa do zasiłku chorobowego jako świadczenia pełniącego tożsamą funkcję zabezpieczającą społecznie. Okresy niezdolności do pracy, co do których organ rentowy odmówił mu prawa do zasiłku zawierają się w okresie od 14 listopada 2018 roku. Powoduje to ten skutek, że odwołujący się nie ma prawa do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia jako wspólnika spółki jawnej za okres od : od 14 listopada 2018 roku do dnia 25 grudnia 2018, od 11 stycznia 2019 roku do 28 lutego 2019 roku, od 6 marca 2019 roku do 15 marca 2019 roku oraz od 18 marca 2019 roku do 6 maja 2019 roku. Skutkowało to oddaleniem odwołań w tej części.

Odnosząc się zobowiązania odwołującego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od 14 listopada 2018 roku do 25 grudnia 2018 roku Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 84 ust. 1 i 2 ustawy systemowej osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się: 1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. - Dz. U. z 2018 r. poz. 1270, z późn. zm.) jeżeli ubezpieczony pobiera świadczenie rehabilitacyjne, prawo do emerytury powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego świadczenia. Zgodnie więc z powyższą regulacją, skoro jeszcze przed złożeniem wniosku o przyznanie jej emerytury odwołujący się posiadał już ustalone prawo do zasiłków chorobowych tj. na dzień zarówno 14 jak i 23 listopada 2018 roku, to ZUS decydujący w sprawie emerytury powinien przyznać prawo do emerytury dopiero za okres ewentualnie od dnia od kiedy nie przysługiwałby zasiłek po ustaniu tytułu ubezpieczenia w związku z jego przerwaniem tj. od dnia 9 stycznia 2019 roku. Wobec powyższego odwołujący się działając w zaufaniu do przepisów prawa i instytucji, nie mógł przypuszczać, że złożenie wniosku o emeryturę w dniu 23 listopada 2018 r. spowoduje konieczność zwrotu przez odwołującego od 14 listopada 2018 roku do 25 grudnia 2018 roku. ZUS będąc instytucją i posiadając dostęp do swoich danych z systemu od razu posiada informację o pobieranym przez odwołującego się świadczeniu, jednak nie poczynił żadnych dalszych kroków, aby ustalić czas, na jaki to zasiłek chorobowy został przyznany, nie przeanalizował też kwestii związanej z brzmieniem art. 100 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołującemu wypłacono zasiłek chorobowy mimo złożenia przez niego wniosku o przyznanie prawa do emerytury.

Obowiązek zwrotu obciąża tego, kto przyjął świadczenie wiedząc, że mu się nie należy, choćby przyjmował je w dobrej wierze (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1987r., II URN 16/97, (...) 1988 nr 6; z dnia 24 listopada 2004 r., I UK 3/04, OSNP 2005 Nr 8, poz. 116; z dnia 4 września 2007 r., I UK 90/07, OSNP 2008 nr 19-20, poz. 301 oraz B. G., Zwrot nienależnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, (...) 2011 nr 7 str. 18-21). W tej kwestii istotne jest pouczenie osoby pobierającej świadczenie o okolicznościach powodujących ustanie prawa do świadczenia albo wstrzymania wypłaty świadczenia w całości lub w części, gdyż wpływa na świadomość ubezpieczonego. W prawie ubezpieczeń społecznych "świadczenie nienależnie pobrane" to nie tylko "świadczenie nienależne" (wypłacone bez podstawy prawnej), ale także "nienależnie pobrane", a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). Kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, których zwrotu można się domagać, nie są tożsame z kwotami, które zostały wypłacone bez podstawy prawnej. Istotną bowiem cechą nienależnie pobranego świadczenia jest świadomość osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania tego świadczenia w całości lub w części od początku, albo w następstwie zdarzeń mających miejsce później. Kryterium istnienia świadomości wynika z pouczenia udzielonego przez organ rentowy bądź też z niektórych zachowań ubezpieczonego (składanie fałszywych zeznań, posługiwanie się fałszywymi dokumentami oraz inne przypadki świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego). Również w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej. Wypłacenie świadczenia w sposób, na który nie miała wpływu wina świadczeniobiorcy, nie uzasadnia powstania po stronie osoby ubezpieczonej obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1980 r., II URN 51/80, z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 136/04, z dnia 9 lutego 2005 r., III UK 181/04 i z dnia 16 stycznia 2009 r., I UK 190/08). Podstawowym warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi jest brak prawa do świadczenia oraz świadomość tego (zła wiara) osoby przyjmującej świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia bądź wynikająca z określonych jej zachowań. W przepisach prawa ubezpieczeniowego następuje połączenie obu tych elementów w samej definicji "świadczenia nienależnie pobranego", a więc w prawie ubezpieczeń społecznych "świadczenie nienależnie pobrane" to nie tylko "świadczenie nienależne", czyli obiektywnie wypłacane bez podstawy prawnej, ale także "nienależnie pobrane", a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). Dlatego też, aby uznać, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi w myśl art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest ustalenie braku prawa do świadczenia, natomiast drugą świadomość tego występująca u osoby przyjmującej to świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia. Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia.

Należy wskazać, że to na organie rentowym jako wywodzącym skutki, które mają wpływ na zobowiązanie do zwrotu świadczenia ciążył obowiązek wykazania, że odwołujący się był właściwie pouczony o tym, że zasiłek chorobowy pobrany w trakcie posiadania prawa do emerytury będzie świadczeniem nienależnym. To organ rentowy powinien wykazać, że w sposób właściwy pouczył odwołującego, a tym samym wytworzył w nim świadomość braku podstawy do pobrania świadczenia i konieczność jego zwrotu w przypadku spełnienia określonych przesłanek. W toku postępowania odwołujący się negował to, że otrzymał jakiekolwiek pouczenie od ZUS.

W rozumieniu art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej, błąd stanowi następstwo świadomego działania pobierającego świadczenie, determinowanego wolą wywołania przekonania po stronie organu, że zostały spełnione warunki nabycia prawa do świadczenia lub świadczenia o określonej wysokości. Ów błąd wiąże się zawsze z pierwotną wadliwością rozstrzygnięć organu rentowego lub odwoławczego, z etapem ustalania prawa do świadczeń, a jego istotną cechą konstrukcyjną, odróżniającą od innych uchybień, jest istnienie fałszywego wyobrażenia organu o stanie uprawnień wnioskodawcy, wywołanego na skutek świadomego zachowania osoby pobierającej świadczenie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 grudnia 2008 r., I UK 154/08, OSNP 2010 nr 11-12, poz. 148; z dnia 5 kwietnia 2001 r., II UKN 309/00, OSNP 2003 Nr 2, poz. 44; z dnia 8 stycznia 1999 r., II UKN 406/98, OSNAPiUS 2000 Nr 5, poz. 196; z dnia 29 lipca 1998 r., , OSNAPiUS 1999 Nr 14, poz. 471; z dnia 14 kwietnia 2000 r., II UKN 500/99, OSNAPiUS 2002 Nr 20, poz. 623; z dnia 9 marca 2012 r., I UK 335/11, LEX nr 1212052; z dnia 27 stycznia 2011 r., II UK 194/00, LEX nr 786392; z dnia 20 maja 2004 r., , OSNP 2005 Nr 2, poz. 25; z dnia 9 lutego 2017 r., II UK 699/15; LEX nr 2255424).

Z przytoczonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że ramy zachowań kwalifikowanych jako świadome wprowadzenie w błąd organu rentowego lub odwoławczego określa się w sposób szeroki i nie jest możliwe ich enumeratywne wymienienie. Zalicza się do nich zarówno bezpośrednie oświadczenie nieprawdy we wniosku o świadczenie, jak i przemilczenie przez wnioskodawcę faktu mającego wpływ na prawo do świadczenia, złożenie wniosku w sytuacji oczywiście nieuzasadniającej powstania prawa do świadczenia oraz okoliczność domniemanego współdziałania wnioskodawcy z innymi podmiotami we wprowadzeniu w błąd organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2011 r., II UK 194/10, LEX nr 786392).

W tej sprawie organ rentowy nie sprostał ciężarowi dowodu celem wskazania, że odwołujący się w sposób świadomy złożył wniosek o emeryturę wiedząc, że składając wniosek o emeryturę utraci prawo do zasiłku chorobowego, a także że powinien zgłosić pobieranie takiego zasiłku chorobowego przy składaniu wniosku o emeryturę.

Podsumowując powyższe Sąd uznał, że odwołujący się nie może ponosić odpowiedzialności za zaniechania organu rentowego i brak sprawdzenia tego czy w dacie złożenia wniosku i w dacie ukończenia 65 lat pobiera zasiłek chorobowy lub inne świadczenie oraz brak stosownego pouczenia. Wobec powyższego Sąd uznał, że zachowanie odwołującego się nie spełnia przesłanek z art. 84 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, dlatego wypłacone mu świadczenie w postaci zasiłku chorobowego za okres od 14 listopada 2018 r. do 25 grudnia 2018 r. nie jest świadczeniem nienależnym, a zatem ZUS nie może skutecznie domagać się od niego zwrotu tego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, zmieniając zaskarżoną decyzję w części, tj. w ten sposób, że uznaje, że odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego od 14 listopada 2018 roku do 25 grudnia 2018 roku w kwocie 2.430,12 zł wraz z odsetkami od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji do dnia zwrotu kwoty pobranego świadczenia. W pozostałym zakresie odwołania podlegały oddaleniu.