Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2019 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 lipca 2019 roku przyznał W. M. emeryturę, od 29 lipca 2019 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 41772,88 zł

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie,

z uwzględnieniem ich waloryzacji, wynosi 17848,20 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 551995,01 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2817,21 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

( (...),88 + (...),01 + (...),20) / 217,10 = 2817,21 zł.

Od 01-11-2019 obliczona emerytura brutto wynosi 2817,21 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 2009,52 zł.

Zgodnie z art. 95 ustawy emerytalnej, w razie zbiegu prawa do kilku świadczeń, wypłacamy jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.

W związku z tym, że ubezpieczony osiąga przychód, brak jest podstaw do wypłaty świadczeń w zbiegu. ZUS wypłacać będzie emeryturę powszechną, ponieważ jest świadczeniem korzystniejszym

(decyzja – k. 20-22 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł W. M..

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że decyzją z dnia 8 sierpnia 2019 roku przyznano wnioskodawcy zaliczkę na poczet przyszłej emerytury od 29.07.2019 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Świadczenie zostało przyznane w zbiegu z rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy (renta przyznana na stałe). Wnioskodawca osiąga przychód zatem brak jest podstaw do wypłaty świadczeń w zbiegu. Wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu do 28.07.2019 r. i otrzymał wynagrodzenie za lipiec 2019 r. – 31.07.2019 r. następnie z tytułu umowy zlecenia otrzymał wynagrodzenie za 08.2019 r. – 30.08.2019 r. Decyzją z dnia 19.09.2019 r. wstrzymano ubezpieczonemu od 01.08.2019 r. wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy ze względu na osiąganie przychodu.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-4 verte)

Na rozprawie w dniu 5 października 2020 roku występujący w imieniu wnioskodawcy pełnomocnik – A. M. będąca jego żoną wskazała, że pomiędzy decyzją ZUS o przyznaniu wnioskodawcy emerytury w kwocie zaliczkowej z 08.08.2019 r., a decyzją z dnia 19.09.2019 r. występują zasadnicze rozbieżności - błędy arytmetyczne, zarówno co do wyliczenia emerytury, jak i przyjęcia poszczególnych jej składników.

(oświadczenie – rozprawa z dnia 5 października 2020 roku e-protokół (...):14:32-00:27:47 – płyta CD – k 50)

Na rozprawie w dniu 5 października 2020 roku, Sąd zobowiązał ZUS do ponownej analizy składników emerytury W. M. z wyjaśnieniem dlaczego w decyzji z 8.08.2019 r. kwota składek z ewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 42027, 06 zł, a w zaskarżonej decyzji – 41772, 88 zł.

(postanowienie – rozprawa z dnia 5 października 2020 roku e-protokół (...):35:22 – 00:48:31 – płyta CD – k. 50)

W piśmie z dnia 27 października 2020 roku ZUS odpowiadając na zobowiązanie sądu wskazał, że kwota składek podana w decyzji z dnia 08.08.2019r. - 42027,06 zł - jest kwotą składek z I filaru powiększona o kwotę waloryzacji kwartalnych subkonta. Kwota waloryzacji kwartalnych jest widoczna w obliczeniu świadczenia.

Składki z pierwszego filaru wynosiły w dniu wydania decyzji pierwszorazowej 41 772,92 zł ( po korekcie dokonanej przez płatnika, a dotyczącej składki za 07.2002r. prawidłowa kwota to 41,772,88 zł). Po dodaniu do kwoty 41 772,92 zł kwoty waloryzacji kwartalnej subkonta - 254,14 zł, wysokość składek zewidencjonowanych na koncie wyniosła 42027,06 zł.

Przy przyznaniu emerytury nie zostało wliczone do podstawy obliczenia świadczenia saldo subkonta, a do składek została jedynie doliczona waloryzacja kwartalna subkonta.

Podczas przeliczenia z dnia 19.09.2019r. składki z subkonta zostały przyjęte do obliczenia emerytury.

Na decyzji, przyznającej świadczenie W. M. z dnia 08.08.2019r. została ustalona kwota emerytury w zaliczce. Zaznaczenie w aplikacji E2 zaliczki przy uprawnieniach gdzie widoczne są kwoty składek z OFE powoduje brak możliwości zamknięcia subkonta. Wówczas składki są przepisywane do momentu odznaczenia zaliczki oraz wydania decyzji ostatecznej. Decyzja zaliczkowa wydana została również w zbiegu z rentą wypadkową. Po ustaleniu z pracodawcą, że W. M. nadal podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, w dniu 19.09.2019r. została wydana decyzja ostateczna z poprawnymi składkowymi świadczenia ( po zdjęciu zaliczki ), bez wypłaty świadczeń w zbiegu.

(pismo – k. 53, zestawienie przeprowadzonych waloryzacji – k. 54-55 verte)

W piśmie z dnia 23 listopada 2020 roku wnioskodawca wskazał, że, w jego ocenie, nie wynika z jakiej kwartalnej waloryzacji subkonta wynika kwota 254,14 zł stanowiąca różnicę kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji miedzy wydaną decyzją (...).08.2019 r. a decyzją wydaną 19.09.2019 r., wobec czego wniósł o szczegółowy wykaz waloryzacji składek zgromadzonych na subkoncie oraz o podanie jakie kwoty zostały przekazane z OFE do ZUS.

(pismo – k. 63)

W piśmie z dnia 4 grudnia 2020 roku, skarżący wskazał, że w stosunku do niego ZUS wydał w dniu 14 września 2020 roku kolejna decyzję dot. przeliczenia przysługującej mu emerytury. Podniósł, że kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 8006,22 zł, zaś w zaskarżonej decyzji – (...),88 z, natomiast w decyzji z dnia 8 sierpnia 2019 roku – 42027,06 zł. Wobec czego w jego ocenie, świadczenie do wypłaty po dokonaniu potrąceń i odliczeń przez ZUS winno wynosić 2459,96 zł.

(pismo – k. 68)

W kolejnym piśmie z dnia 4 grudnia 2020 roku, wnioskodawca wskazał, że podana przez ZUS w zaskarżonej decyzji kwota i określona jako ,,kwota świadczenia do wypłaty” została zaniżona. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji jest niższa we wrześniu niż w decyzji wydanej z dnia 8 sierpnia 2019 roku, gdzie wskazał organ rentowy, iż zostały doliczone składki zapisane na koncie ubezpieczonego do 30.06.2019 r. Wykazano kwotę składek 41772,88 zł zamiast kwoty 42027,06 zł. Dalej skarżący wskazał, że w pkt. IV zaskarżonej decyzji znajduje się błąd arytmetyczny, bowiem przy podstawie opodatkowania kwoty 2405,00 zł po odjęciu zaliczki na podatek wykazanej w kwocie 179zł, składki w kwocie 186,39 zł oraz kwoty 30,06 zł, wysokość świadczenia do wypłaty winna wynosić 2009,55 zł. W decyzji natomiast błędnie wykazano kwotę 2009,52 zł. ZUS nieprawidłowo także określił, że od 01.11.2019 r. podstawę opodatkowania stanowi miesięcznie kwota 2405,00 zł, sprawa dotyczy opodatkowania w/w kwoty jednorazowo w m-c listopad 2019r. i tak prawidłowo powinno być w ocenie wnioskodawcy w decyzji przedstawione. Co więcej, w pkt. IV decyzji, gdzie powinno być wykazane przez organ rentowy naliczenie świadczenia bieżące i odliczenia emerytury, jak podniósł odwołujący nie zostało przedstawione, jaka ostatecznie wysokość świadczenia od 01.12.2019 r. do wypłaty będzie wynosić miesięcznie. Nie wykazano jaka wysokość zaliczki na podatek odprowadzona zostanie do urzędu skarbowego, ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne, w tym odliczona od podatku, oraz jaka składka zostanie odliczona z kwoty świadczenia .

(pismo – k. 69-70)

W piśmie z dnia 7 grudnia 2020 roku organ rentowy podniósł, że wysokość emerytury wnioskodawcy, w tym poszczególne waloryzacje zostały dokonane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych załączając na potwierdzenie tego faktu raporty z waloryzacji.

(pismo – k. 72, raporty z waloryzacji – k. 70-87)

W piśmie z dnia 7 stycznia 2021 roku, wnioskodawca wniósł o uchylenie decyzji ZUS z dnia 19 września 2019 roku oraz z dnia 14 września 2020 roku. Po zapoznaniu się z w/w raportami wnioskodawca wskazał, że są one dla niego nieczytelne i nie zawierają wyszczególnionych składników niezbędnych przy wyliczeniu emerytury przez organ rentowy. Wnioskodawca w piśmie podkreślił, że ZUS od sierpnia 2019 r. nie zwrócił mu różnicy mniejszej wypłaconej kwoty emerytury, a także nie wyjaśnił błędnie skalkulowanych składek dotyczących miesiąca lipca 2002 r. Jego zdaniem nie powinno dojść do korekty u płatnika składek, ponieważ wówczas nie był zatrudniony. Wnioskodawca twierdził, także, że w decyzji ZUS z dn. 14.09.2020 r. o ponownym ustaleniu emerytury nie wykazano środków zaewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem waloryzacji oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego dlatego wniósł o wyjaśnienie, w jaki sposób została obliczona jego emerytura.

(pismo – 90-90 verte)

Odpowiadając na w/w zastrzeżenia wnioskodawcy, ZUS, w piśmie z dnia 8 stycznia 2021 roku przekazał dokładne wyliczenie emerytury wnioskodawcy na dzień 01.12.2019 r. oraz na dzień 01.03.2020 r.

1. Wyliczenie kwoty emerytury na dzień 01.12.2019 r.

- świadczenie podstawowe brutto - 2 817,21 zł

- zaliczka na podatek odprowadzony do urzędu skarbowego - 217,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 2 817,00 zł

- składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 253,55 zł, w tym obliczonej od podatku 218,33 zł, z kwoty świadczenia 35,22 zł. kwota netto do wypłaty - 2 346,66 zł.

2. Wyliczenie kwoty emerytury na dzień 01.03.2020 r.

- świadczenie podstawowe brutto - 2 917,50 zł

- zaliczka na podatek odprowadzony do urzędu skarbowego - 226,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 2 918,00 zł

- składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 262,58 zł, w tym obliczonej od podatku 226.11 zł, z kwoty świadczenia 36,47 zł. kwota netto do wypłaty - 2 428,92 zł.

3. Kwoty emerytury należnej oraz wypłaconej w okresie 29.07.2019 r. - 31.10.2019 r. wraz z okresem 01-30.11.2019 r.

W okresie od 29.07.2019 r. do 30.09.2019 r., wypłacone zostały ubezpieczonemu dwa świadczenia w zbiegu, tj. renta wypadkowa 50% oraz emerytura powszechna 100% (w tym zakresie wydano w dniu 08.08.2019r. decyzję zaliczkową). Aby możliwa była wypłata świadczeń w zbiegu świadczeniobiorca nie może osiągać przychodu - bez względu na jego wysokość. W związku z powyższym, po ustaleniu z pracodawcą, że wnioskodawca podjął zatrudnienie (na podstawie umowy zlecenia) organ rentowy kontynuował wypłatę jednego świadczenia, tj. emerytury powszechnej jako świadczenia korzystniejszego.

Dalej ZUS wskazał, że w okresie od 29.07.2019 r. - 31.10.2019 r. przysługiwała W. M. emerytura powszechna w wysokości brutto 8 724,27 zł, natomiast wnioskodawca pobrał w tym okresie brutto kwotę 10 545,11 zł.

Nienależne pobrane świadczenie w zbiegu, tj. 50% renty wypadkowej podlegało potraceniu z bieżącej wypłaty. Ze względu na brak możliwości potrącenia (na podstawie art. 139 ust. 1 pkt 1, art. 140 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) całej nienależnie pobranej kwoty brutto, tj. 1 820,84 zł ze świadczenia w październiku potrącono październik kwotę 1 408,60 zł, a w listopadzie pozostałą część, tj. 412,24 zł.

W październiku 2019 r. organ rentowy potrącił kwotę 1408,60 zł z bieżącej wypłaty, tj.

- świadczenie podstawowe brutto - 2 817,21 zł

- potracenie nienależnie pobranego świadczenia 1 408,61 zł

- zaliczka na podatek odprowadzony do urzędu skarbowego - 87,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 1409,00 zł

- składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 126,77 zł, w tym obliczonej od podatku 109,17 zł, z kwoty świadczenia 17,60 zł.

- kwota netto do wypłaty - 1 194,84 zł.

W listopadzie 2019 r. potrącono pozostałą część nienależnie pobranej renty wypadkowej, tj. 412,24 zł. tj.

- świadczenie podstawowe brutto - 2 817,21 zł

- potrącenie nienależnie pobranego świadczenia -412,24 zł

- zaliczka na podatek odprowadzony do urzędu skarbowego - 179,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 2405,00 zł

- składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 216,45 zł, w tym obliczonej od podatku 186,39 zł, z kwoty świadczenia 30,06 zł

- kwota netto do wypłaty - 2 009,52 zł.

W decyzji z dnia 14.09.2020 r. wskazano kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji, która wyniosła 8006,22 zł.

Powyższa decyzja została wydana w oparciu o art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

(pismo – k. 92-92 verte, zapisy na koncie – k. 93-96)

W piśmie z dnia 15 stycznia 2021 roku wnioskodawca podtrzymał dotychczasową prezentowaną przez siebie argumentację w zakresie nieprawidłowego wyliczenia mu przez ZUS wysokości emerytury.

(pismo – k. 101)

Na rozprawie w dniu 18 stycznia 2021 roku Sąd zobowiązał pełnomocnika ZUS do szczegółowego ustosunkowania się do pisma procesowego wnioskodawcy z dnia 15 stycznia 2021 roku.

(postanowienie – rozprawa z dnia 18 stycznia 2021 roku e-protokół (...):40:33 – 00:46:45 – płyta CD – k. 105)

Odpowiadając na zobowiązanie sądu, ZUS w piśmie z dnia 2 lutego 2021 roku odnosząc się do kwestii sumy składek za poszczególne lata uwzględnionych do wyliczenia emerytury wnioskodawcy odwołał się do pisma z dnia 27 października 2020 roku oraz z dnia 7 grudnia 2020 roku - gdzie w raporcie 7 podano zestawienie składek OFE w podziale na okresy miesięczne.

(pismo – k. 107-107 verte)

W dniu 2 marca 2021 roku wnioskodawca zwrócił się do sądu z wnioskiem o powołanie w niniejszej sprawie biegłego z zakresu obliczania emerytur celem sprawdzenia prawidłowości wydanych przez ZUS decyzji – z dnia 8 sierpnia 2019 roku, 19 września 2019 roku, 14 września 2020 roku.

(pismo – k. 113-114)

Postanowieniem z dnia 4 marca 2021 roku tutejszy sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości na okoliczność: prawidłowości wyliczenia kwoty emerytury W. M. , z uwzględnieniem wszystkich elementów składowych, stanowiących podstawę wyliczenia świadczenia oraz ze szczególnym uwzględnieniem podniesionych przez wnioskodawcę zarzutów, pod kątem – ich zasadności przy wyliczeniu wysokości świadczenia, w zaskarżonej decyzji (z dnia 19.09.2019r.) [e-protokół rozprawy z dnia 5.10.2020r. k. 49 odwr., pisma: z dnia 23.11.2020r. k. 63 , z dnia 4.12.2020r. k. 68, 69, z dnia 7.01.2021r. k. 90, z dnia 15.01.2021r. k. 101, z dnia 2.03.2021r. k. 112 – i odpowiedziami ZUS na pisma : odpowiedź na odwołanie k. 4, pisma : z dnia 27.10.2020r. k. 53-55, z dnia 7.12.2020r. k. 72- 87; z dnia 8.01.2021r. k. 92 – 96, z dnia 2.02.2021r. k. 107].

(postanowienie – k. 117)

W dniu 16 sierpnia 2021 roku biegły sądowy A. G. złożył pisemną opinię w sprawie.

(opinia – k. 131-142)

W dniu 15 września 2021 roku pełnomocnik wnioskodawcy, a ZUS w dniu 17 września 2021 roku zgłosili zastrzeżenia do wydanej przez biegłego sądowego A. G. z zakresu: ekonomiki przedsiębiorstw zatrudnienia i płac pisemnej opinii.

(pismo- zastrzeżenia – k. 155, k. 157)

W dniu 4 października 2021 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o powołanie przez sąd kolejnego biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność prawidłowości wyliczenia kwoty jego emerytury.

(pismo – k. 165)

Zarządzeniem z dnia 7 października 2021 roku Sąd zobowiązał pełnomocnika ZUS do ustosunkowania się do merytorycznych argumentów podniesionych w piśmie pełnomocnika wnioskodawcy, w tym wniosku o dopuszczenie dowodu z kolejnego biegłego z zakresu rachunkowości.

(zarządzenie – k. 174)

Wykonując powyższe zobowiązanie organ rentowy wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu rachunkowości zgłoszony przez pełnomocnika skarżącego pozostawił do uznania sądu.

(pismo – k. 177)

Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021 roku, zarówno pełnomocnik wnioskodawcy, jak i pełnomocnik ZUS wnieśli o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu rachunkowości.

(rozprawa z dnia 8 grudnia 2021 roku e-protokół (...):15:10-01:16:17 i 01:21:50 – 01:25:49 – płyta CD – k. 186)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021 roku Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu rachunkowości niż A. G. na fakty z postanowienia z dnia 4 maca 2021 r. - karta 117 oraz zobowiązał biegłego do analizy składek na ubezpieczenie społeczne zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy uwzględnionych w raportach na karcie 73-87 oraz dodatkowo analizy opinii biegłego A. G. i pism pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 15.09.2021r. -karta 155, 4.10.21r. -karta 165, i odpowiedzi ZUS na merytoryczne zarzuty do opinii przedstawione przez ZUS w pismach z dnia 17.09.21r. - karta 157, 8.11.21r. - karta 177 w aspekcie arytmetycznego wyliczenia świadczenia wnioskodawcy z uwzględnieniem kwoty składek zaewidencjonowanych na jego koncie z uwzględnieniem waloryzacji.

(postanowienie - rozprawa z dnia 8 grudnia 2021 roku e-protokół (...):26:13 – 01:32:49 – płyta CD – k. 186)

W dniu 11 marca 2022 roku opinię sprawie przedłożył biegły z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P..

(opinia – k. 190-227 verte)

Zarządzeniem z dnia 11 marca 2022 roku sąd doręczył i zobowiązał strony do ustosunkowania się do złożonej przez biegłego w/w opinii.

(zarządzenie – k. 229)

W piśmie z dnia 26 maja 2022 roku ZUS nie zgodził się z wyliczeniami biegłego w zakresie wyliczonego stażu pracy i zwaloryzowanej kwoty składek na subkoncie i wniósł o wydanie przez biegłego opinii uzupełniającej.

Po ponownym przeanalizowaniu stażu pracy W. M. organ rentowy potwierdził, że na dzień 01.01.1999r. staż ubezpieczeniowy wyniósł 21 lat, 1 miesiąc 14 dni w tym : 20 lat, 11 m-cy, 27 dni okresów składkowych i 1 m-c i 17 dni okresów nieskładkowych.

Biegły wydając opinię przyjął te same okresy zatrudnienia co organ rentowy. Różnice wynikają jedynie ze szczegółowego wyliczenia przyjętych do stażu pracy okresów zatrudnienia.

Według obliczeń dostępnych w aplikacjach dziedzinowych Zakładu (EP, E2 i Rentier) okres zatrudnienia od 12.02.1994r. do 31.08.1994r. wyniósł 6 m-cy, 17 dni, od 01.09.1995r. do 29.02.1996r. wynosi 6 m-cy, od 23.06.1998r. do 31.12.1998r. wynosi 6 m-cy, 8 dni.

Okresy nieskładkowe wyniosły 1 miesiąc 17 dni.

Według tabeli okresów składkowych i nieskładkowych sporządzonej przez biegłego okres zatrudnienia od 12.02.1994r. do 31.08.1994r. wyniósł 6 m-cy, 20 dni, od 01.09.1995r. do 29.02.1996r. -5 m-cy, 29 dni, od 23.06.1998r. do 31.12.1998r. wynosi 6 m-cy, 9 dni.

Okresy nieskładkowe: 1 miesiąc, 16 dni. Różnica w wyliczeniu okresów nieskładkowych wynika z przyjęcia z okresu od 20.05.1998r. do 22.06.1998r. - 1 miesiąca, 3 dni przez biegłego, a przez organ rentowy 1 miesiąca, 4 dni.

W dniu 8 kwietnia 2022 roku organ rentowy wydał decyzje o przeliczeniu wysokości emerytury i wypłacił wyrównanie od 1 sierpnia 2020 roku.

Wypłata wyrównania od 29 lipca 2019 roku nadal jest niemożliwa ponieważ na koncie ubezpieczonego występują nieprawidłowe zapisy dotyczące zaksięgowania składki za VII/2002 r.

(pismo – k. 248-248 verte)

W dniu 31 maja 2022 roku pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P., w tym o podanie przez biegłego podstawy prawnej przy wyliczaniu wysokości świadczenia do wypłaty, gdyż nie podana została w opinii, a w wskazywana w decyzjach jest podstawa do opodatkowania w pełnych złotych, a inaczej wynika do wypłaty.

Biegły przyznał, że raporty ZUS zawierające składki zgromadzone na subkoncie są nieczytelne. ZUS nie wykazał kwot cząstkowych, które składały się na salda wynikające z subkonta obliczone na konkretne daty. Biegły nie dotarł do informacji czy składki te powiększyły saldo subkonta od ostatniego momentu ustalenia emerytury.

Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego na dzień nabycia praw emerytalnych wg kalkulacji Biegłego wyniosła 553.475,27 zł., w według wyliczenia z innej wcześniejszej opinii Biegłego sądowego G. A. wykazana została wyższa kwota tj. 555.145,30 zł.

Pełnomocnik wnioskodawcy zwrócił także uwagę, że biegły nie odniósł się do zestawienia raportów waloryzacji ZUS.

W raporcie z waloryzacji ZUS Lp. 4 widnieje kwota 32.031,61 zł. po pomnożeniu jej przez wskaźnik waloryzacji składek rocznych za 1 kwartał 2019r tj. 111,84 proc. Otrzymana kwota to 35824,15zł składek rocznych zwaloryzowanych tak też widnieje w raporcie oraz widnieje różnica 0.15 zł w obliczeniu przez Biegłego str. 29 opinii., a nie omyłki pisarskiej ZUS.

Podsumowując, zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy składki waloryzowane kwartalnie winny być wyższe o 0,15zl. tj. 35824,15 zł. Składki kwartalne waloryzowane kwartalnie 4.347,79. Składki niezwaloryzowane 1.600,94, suma zwaloryzowanych składek wynosi 41.772,88 zł.

(pismo – k. 251-252)

Zarządzeniem z dnia 1 czerwca 2022 roku w związku z wydaniem przez ZUS decyzji z dnia 8 kwietnia 2022 roku i wypłatą wyrównania emerytury wnioskodawcy od dnia 1 sierpnia 2020, sąd zobowiązał pełnomocnika skarżącego do wypowiedzenia się czy cofa odwołanie od decyzji ZUS z dnia 19 września 2019 roku.

(zarządzenie – k. 253)

W piśmie z dnia 18 lipca 2022 roku pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył, że nie cofa odwołania od decyzji ZUS z dnia 19 września 2019 roku, podnosząc że wypłata wyrównania emerytury od dnia 29 lipca 2019 roku jest niemożliwa gdyż na koncie ubezpieczonego występują nieprawidłowe zapisy dotyczące zaksięgowania składki za vii/2002 r.

(pismo – k. 257)

W odpowiedzi na zastrzeżenia pełnomocnika wnioskodawcy organ rentowy w piśmie z dnia 7 listopada 2022 roku wskazał, że składki w kwocie 12962,48 zł są to zwaloryzowane składki odprowadzone do ZUS z tytułu zatrudnienia za okres od 01.08.2020r. do 31.01.2022r.

W decyzji z dnia 08.04.2022r. zostały doliczone składki w wysokości 12962,48 zł na wniosek z 28.02.2022r., co zostało wykazane w części II decyzji.

Należność w kwocie 164,21 zł za okres od 01.08.2020 r. do 31.03.2022r. o łączna kwota wyrównania decyzji zaliczkowej z 15.07.2020r. w związku ze zmianą kwoty składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz doliczenia składek na wniosek z 28.02.2022r. Wyrównanie z tytułu decyzji zaliczkowej za okres od 01.08.2020r. do 31.01.2022r. w kwocie 16,10 zł oraz wyrównanie w związku z doliczeniem składek na wniosek z 28.02.2022r. za okres od 01.02.2022r. do 31.03.2022r. w kwocie 148,11 zł.

Decyzje waloryzacyjne z 01.03.2021r. oraz z 01.03.2022r. zawierają nieaktualne kwoty świadczenia, ponieważ były wydane przed wydaniem decyzji ostatecznej o przeliczeniu emerytury. Właściwe kwoty waloryzacji zostały wykazane w decyzji ostatecznej z 08.04.2022r., tj. emerytura po waloryzacji od 01.03.2021r. wynosi 3082,21 zł, a po waloryzacji od 01.03.2022r. wynosi 3373,55 zł.

Nieprawidłowości wyjaśnione decyzją z 08.04.2022 r. dotyczyły składek zapisanych na indywidualnym koncie. Zgodnie z poświadczeniem Wydziału (...) i Składek przyczyną zmian były operacje księgowe na koncie płatnika składek NIP (...) Urząd Statystyczny w Ł. za miesiąc lipiec 2022r.

Nie ma możliwości wyrównania od dnia 29.07.2019r. Wyrównanie zostało dokonane od miesiąca zgłoszenia wniosku o przeliczenie emerytury (wniosek z 17.08.2020r.), ponieważ w tym momencie zostały ujawnione nieprawidłowości na indywidualnym koncie ubezpieczonego.

W treści pisma ZUS wniósł także o wydanie przez biegłego z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości dr hab. R. P. opinii uzupełniającej z uwagi na zastrzeżenia dotyczące wyliczonego przez biegłego stażu pracy i zwaloryzowanej kwoty składek na subkoncie.

(pismo – k. 267)

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2022 roku tutejszy sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu rachunkowości - dra n.hab. R. P. na fakt: czy zgłoszone przez ZUS dotyczące wyliczenia przez biegłego stażu pracy W. M. i zwaloryzowanej kwoty składek na subkoncie, uwagi w pismach procesowych z dni: 25.05.2022r. oraz 7.11.2022r. mają wpływ na wnioski orzecznicze zawarte w opinii podstawowej biegłego.

(postanowienie – k. 270)

W dniu 20 grudnia 2022 roku uzupełniającą opinię w sprawie przedłożył biegły z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P..

(opinia – k. 275-278)

Zarządzeniem z dnia 23 grudnia 2022 roku sąd doręczył i zobowiązał strony do ustosunkowania się do złożonej przez biegłego w/w opinii uzupełniającej.

(zarządzenie – k. 283)

Organ rentowy w piśmie z dnia 1 lutego 2023 roku podniósł, że dalej nie zgadza się z wysokością emerytury wnioskodawcy ustaloną przez biegłego dr. hab. R. P..

Organ rentowy podtrzymał wcześniejsze zastrzeżenia ponieważ w opinii uzupełniającej biegły nie wziął pod uwagę, że różnice w wyliczeniu stażu pracy mają wpływ na wysokość kapitału wysokość zwaloryzowanego na dzień 01.01.1999 r., a następnie na wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego na początkowego przyjętego do ustalenia wysokości emerytury ( opinia podstawowa str. 23-25, 63, akta rentowe dotyczące kapitału początkowego - strona 29 ). Pomimo skorygowania stażu pracy biegły nie zweryfikował wysokości kapitału początkowego.

Ponadto biegły nie odniósł się do zastrzeżeń organu rentowego dotyczących waloryzacji składek na subkoncie, a w szczególności do uwag zawartych w ostatniej rubryce zestawienia, załączonego do pisma ZUS z 07.12.2020r.

W związku z powyższym ZUS wniósł wnoszę o wydanie kolejnej opinii uzupełniającej przez biegłego, ewentualnie o dopuszczenie dowodu z innego biegłego z zakresu rachunkowości.

(pismo – k. 297)

W piśmie z dnia 27 lutego 2023 roku pełnomocnik wnioskodawcy zobowiązał ZUS do wskazania sposobu ustalenia wysokości zaewidencjonowanych składek na poszczególne lata z podaniem wskaźnika waloryzacji na poszczególne lata, wykazania w jaki sposób salda na subkoncie zostały ustalone i jakie kwoty cząstkowe składały się na stan tego salda obliczone na konkretne daty, z podaniem wskaźnika waloryzacji na poszczególne lata, a wreszcie o dokładne wyszczególnienie waloryzacji kapitału początkowego.

(pismo – k. 301-302)

W piśmie z dnia 2 czerwca 2023 roku pełnomocnik ZUS dodatkowo wyjaśnił, że biegły z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości dr hab. R. P. przyjął do obliczeń składki za II kwartał 2018 razem z przyrostem wynikającym z waloryzacji rocznej za 2017 r. Przyrost składek za II kwartał 2018 wynosi 810,38 zł, a nie 1174,86 zł, jak podaje biegły. Różnica wynika z tego, że z datą salda 01.06.2018 r. na subkoncie zewidencjonowana została kwota waloryzacji rocznej za 2017, tj. kwota 364,48 zł. Kwota ta nie podlega waloryzacji kwartalnej wskaźnikami za III i IV kwartał 2018 i I kwartał 2019, gdyż zgodnie z art. 40c ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych waloryzacji rocznej podlega kwota składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji.

Kwota waloryzacji rocznej za 2017 rok 364,48 zł powiększyła więc podstawę waloryzacji rocznej za 2018 rok i została zwaloryzowana wskaźnikiem 103,99% w ramach tej waloryzacji. Zwaloryzowana kwota 364,48 zł zawiera się w , kwocie składek rocznych wynoszących 13 049,53 zł, której nie kwestionował biegły.

Należy nadmienić, że składki zwaloryzowane rocznie zgodnie z art. 40 d ust. 1 i 3 ww. ustawy nie podlegają już waloryzacji kwartalnej. Tymczasem w wyliczeniu biegłego kwota 364,48 zł została zwaloryzowana zarówno rocznie wskaźnikiem 103,99%, jak i kwartalnie wskaźnikami za III i IV kwartał 2018 i za I kwartał 2019 r. Różnica 11,98 zł wynika właśnie z tej dodatkowej waloryzacji.

Korekty (...) i operacje księgowe na koncie płatnika NIP (...) Urząd Statystyczny w Ł. „wzruszają wpłaty” i powodują inne zaliczenie wpłat w systemie komputerowym ZUS ( (...) ), a w ślad za tym zmiany wysokości składek na kontach ubezpieczonych. Zatem taka sytuacja będzie miała miejsce dopóki płatnik będzie mógł składać (...) korygujące za okresy zaległe. Z powyższej sytuacji wynika właśnie zmiana kwot składek na koncie ubezpieczonego.

Jednocześnie wysokość zaewidencjonowanych składek za poszczególne lata z podaniem wskaźnika waloryzacji za poszczególne lata została przedstawiona w opinii biegłego dr hab. R. P. (tabela 8-11, strona 26 - 28 opinii), suma składek na subkoncie ( akta sprawy - karta 73, tabela 12 opinii), waloryzacja kapitału początkowego (tabela nr 7, strona 24 opinii). Tak jak wynika z opinii biegłego składki w kwocie 12.962,48 zł dotyczą zwaloryzowanej składki odprowadzonej do ZUS z tytułu zatrudnienia za okres o 01.08.2020 r. do 31.01.2022 r., zatem wykraczają poza zakres zaskarżonej decyzji z 19.09.2019 r., która dotyczy wysokości emerytury na dzień 29.07.2019r. Od pozostałych decyzji nie zostały złożone odwołania.

W związku z powyższym ZUS podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosek o wydanie opinii uzupełniającej przez biegłego z zakresu rachunkowości.

(pismo – k. 310-310 verte)

Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2023 roku sąd dopuścił dowód z kolejnej pisemnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu rachunkowości - dra n. hab. R. P. na fakt: czy głoszone przez ZUS, dotyczące wyliczenia przez biegłego wysokości emerytury W. M. i zwaloryzowanej kwoty składek na subkoncie, uwagi w pismach procesowych z dni: 1.02.2023r.[ k. 297] oraz 2.06.2023r. mają wpływ na wnioski orzecznicze zawarte w opinii podstawowej biegłego.

(postanowienie – k. 312)

W dniu 21 lipca 2023 roku drugą uzupełniającą opinię w sprawie przedłożył biegły z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P..

(opinia – k. 319-324)

Zarządzeniem z dnia 28 lipca 2023 roku sąd doręczył i zobowiązał strony do ustosunkowania się do złożonej przez biegłego w/w drugiej opinii uzupełniającej.

(zarządzenie – k. 326)

W piśmie z dnia 20 września 2023 roku pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że ZUS w dalszym ciągu nie wykazał w jaki sposób salda na subkoncie zostały ustalone i jakie kwoty cząstkowe składały się na stan tego salda.

(pismo – k. 350-351)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 4 października 2023 roku sąd pominął zgłoszony przez pełnomocnika wnioskodawcy wniosek dowodowy – dot. przedstawiania uzupełniającego stanowiska w związku z dalej niewyjaśnionymi przez ZUS kwestiami, a co do których ZUS zobowiązany był wypowiedzieć się zgodnie z postanowieniem sądu zapadłym na rozprawie w dniu 18 stycznia 2021 roku na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c.

(postanowienie – rozprawa z dnia 4 października 2023 roku e-protokół (...):31:01 – 00:31:55 – płyta CD – k. 362)

Na rozprawie w dniu 4 października 2023 roku strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. M. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z lutego 2002 r. Od 2015 roku jest zatrudniony.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 4 października 2023 roku e-protokół (...):03:06 – 00:10:25 – płyta CD – k. 362)

W dniu 18.07.2019 r. wpłynął do organu rentowego wniosek W. M. o przyznanie prawa do emerytury, w którym wnioskodawca podał, że pozostaje nadal w stosunku pracy z tytułu zatrudnienia w S. R. Sp. J.

(wniosek – k. 1-3 verte, informacja o okresach składkowych i nieskładkowych – k. 4-4 verte plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 30.07.2019 r. wpłynął do ZUS wniosek o ponowne obliczenia świadczenia emerytalno-rentowego, w którym wnioskodawca podał że wnosi o doliczenie okresów składkowych/nieskładkowych do świadczenia o nr (...) PP, (...). Do wniosku zostały dołączone zaświadczenia wystawione przez S. R. Sp. J. o pobieranych w okresach od 01.01.2019r. do 30.06.2019r., od 01.06.2018r. do 31.12.2018r. wynagrodzeniach za czas niezdolności do pracy i zasiłków chorobowych.

(wniosek – k. 5-5 verte, zaświadczenia – k. 6-7 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 30.07.2019 r., wpłynął do organu rentowego wniosek W. M. o podjęcie wypłaty emerytury, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, do którego wnioskodawca dołączył świadectwo pracy wystawione 29.07.2019 r. z podanym okresem zatrudnienia od 01.04.2015 r. do 28.07.2019 r.

(wniosek – k. 8 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 8 sierpnia 2019 roku organ rentowy po rozpatrzeniu wniosku wnioskodawcy z dnia 18 lipca 2019 roku przyznał mu zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 29-07-2019 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego podjęto wypłatę emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 42027,06 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 544693,24 zł

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie,

z uwzględnieniem ich waloryzacji, wynosi 17848,20 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2702,53 zł

Obliczenie wysokości emerytury:

( (...),06 + (...),24) / 217,10 = 2702,53 zł.

Emeryturę zwiększa się o połowę renty PP tj. od 01-08-2019 r. o kwotę 1030,65 zł.

Od 01-09-2019 obliczona emerytura brutto wynosi 3733,18 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 3061,19 zł.

Niniejszą decyzją przyznano wnioskodawcy emeryturę powszechną w zbiegu z rentą z tytułu wypadku.

Od 1.8.2019 r. 50% renty wypadkowej - 1030,65 zł. oraz 100% emerytury powszechnej - 2702,53 zł.

(decyzja – k. 15-15 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 8 sierpnia 2019 roku organ rentowy przeliczył wnioskodawcy rentę z tytułu wypadku przy pracy od 1 lipca 2019 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Do ustalenia wysokości renty uwzględniono okresy:

składkowe – 26 lat, 8 miesięcy, 14 dni, tj. 320 miesięcy;

nieskładkowe – 2 lata, 1 miesiąc, 3 dni, tj. 25 miesięcy.

(decyzja – k. 18-19 verte plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 13 września 2019 roku ZUS z urzędu ponownie ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawcy na dzień 01.01.1999 r.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1982 r. do 31.12.1991 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 123,61%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 123,61% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (123,61% x 1 220,89 zł = 1509,14 zł).

Przyjęto łącznie 20 lat, 11 miesięcy, 27 dni, tj. 251 miesięcy okresów składkowych i 1 miesiąc, 14 dni. tj. 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 68,37%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 127 820,22 zł.

(decyzja – k. 28-29, obliczenie wskaźnika – k. 30 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 19 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 lipca 2019 roku przyznał W. M. emeryturę od 29 lipca 2019 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 41772,88 zł

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie,

z uwzględnieniem ich waloryzacji, wynosi 17848,20 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 551995,01 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2817,21 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

( (...),88 + (...),01 + (...),20) / 217,10 = 2817,21 zł.

Od 01-11-2019 obliczona emerytura brutto wynosi 2817,21 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 2009,52 zł.

Zgodnie z art. 95 ustawy emerytalnej, w razie zbiegu prawa do kilku świadczeń, wypłacamy jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.

ZUS wskazał, że skoro ubezpieczony osiąga przychód, to brak jest podstaw do wypłaty świadczeń w zbiegu, a zatem wypłacać będzie emeryturę powszechną, ponieważ jest świadczeniem korzystniejszym

(decyzja – k. 20-22 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 19 września 2019 roku organ rentowy z urzędu wstrzymał wypłatę wnioskodawcy renty z tytułu wypadku przy pracy z uwagi na osiąganie przez niego przychodu.

(decyzja – k. 23-24 verte plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 14 września 2020 roku ZUS przeliczył wnioskodawcy emeryturę od 11 sierpnia 2020 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Ustaloną emeryturę zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla Pana wieku w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 17-08-2020 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 8006,22 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 209,30 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2955,97 zł

Od 01-10-2020 obliczona emerytura brutto wynosi 2955,97 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 2459,93 zł.

Niniejszą decyzją ZUS doliczył składki zapisane na koncie ubezpieczonego do 31.07.2020 r., tj. do miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.

(decyzja – k. 9-10 verte plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2022 roku organ rentowy przeliczył wnioskodawcy emeryturę od dnia 1 sierpnia 2020 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Ustaloną emeryturę zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla Pana wieku w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 17-08-2020 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 8006,22 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 209,30 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2956,84 zł

Emerytura z FUS po waloryzacji przysługuje w kwocie: od 01-03-2021 -3082,21 zł

Przeliczenie na wniosek z 28-02-2022 r.

Emeryturę ustaloną w kwocie 3082,21 zł zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla Pana wieku w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 28-02-2022 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 12962,48 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 183,50 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3152,85 zł

Po ponownym ustaleniu wysokość emerytury wynosi:

(...),21 +( (...),48/ 183,50) = 3152,85 zł.

Emerytura z FUS po waloryzacji przysługuje w kwocie: od 01-03-2022 -3373,55 zł

Wysokość świadczenia do wypłaty miesięcznie wynosi 2920,93 zł.

Niniejszą decyzją ZUS doliczył wnioskodawcy składki zapisane na jego koncie do 31 stycznia 2022 roku, tj. od miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.

(decyzja – k. 43-45 plik IV załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z punktu widzenia rachunkowości, ogólna liczba miesięcy składkowych wnioskodawcy wynosi 251 miesięcy [(20 lat x 12 miesięcy) + 11 miesięcy].

Kalkulacja kapitału początkowego po korekcie przedstawiała się następująco:

293,01 x 68,37% (współczynnik proporcjonalny) = 200,34 zł

(251 miesięcy składowych x 1,3%): 12 x 1.509,14 zł (podstawa wymiaru) = 410,36 zł (1 miesiąc nieskładkowy x 0,7%) : 12 x 1.509,14 zł (podstawa wymiaru) = 0,88 zł RAZEM: 611,58 zł (wartość emerytury hipotetycznej).

Kapitał początkowy: 611,58 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 127.820,22 zł.

Kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. dla Ubezpieczonego po korekcie wynosi 127.820,22 zł. Kwota ta jest zbieżna z kalkulacją ZUS, w decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z dn. 13.09.2019 r.

Po ustaleniu wysokości kapitału początkowego, w następnym etapie należało go zwaloryzować. Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1 czerwca 2000 r. wg odrębnego wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60% (wyliczonego zgodnie z zapisem art. 173 ust. 4 ustawy emerytalnej), natomiast kolejne waloryzacje kapitału początkowego, tj. za rok 2000 i lata następne, przeprowadzane są według wskaźników waloryzacji ogłaszanych dla składek na ubezpieczenie emerytalne. Ze względu na to, że wnioskodawca nabył prawa emerytalne w lipcu 2019 r., to ostatnia roczna waloryzacja składek została przeprowadzona za 2018 r. (rok poprzedzający nabycie praw emerytalnych) i waloryzacja kwartalna za I kwartał 2019 r.

Tabela 1. Waloryzacja kapitału początkowego na dzień nabycia praw emerytalnych (w PLN)

Zwaloryzowany kapitał początkowy (po korekcie) wnioskodawcy na dzień nabycia praw emerytalnych wyniósł 551.995,05 zł.

Historię zapisów i sposób waloryzacji składek zgromadzonych na subkoncie zawierają załączniki dołączone do pisma z dn. 7.12.2020 r. Biegły w opinii podstawowej do dalszych kalkulacji przyjął saldo końcowe subkonta, będące podstawą dalszych wyliczeń na poziomie 17.594,06 zł, jednak w oparciu o zbiorcze raporty nie był w stanie wskazać, w jaki ZUS sposób uzyskał ten kwotę, gdyż sumaryczne zestawienie składek z poszczególnych raportów daje zupełnie innych wynik.

Biegły w swojej opinii podstawowej skorygował sposób waloryzacji składek zgromadzonych na subkoncie Ubezpieczonego. Ustalił wówczas, że właściwa kwota składek po waloryzacji na subkoncie powinna wynosić 17.860,18 zł, a nie jak ustalił ZUS w decyzji z dn. 19.09.2019 r. - 17.848,20 zł (ta sama kwotę widnieje w tabeli ZUS na karcie nr 87).

Natomiast kwota 254,14 zł wskazana w tabeli ZUS na karcie 87, jak Biegły wyjaśnił w opinii podstawowej wynikała z różnicy kwoty 42.027,06, stanowiącej wartość zaewidencjonowanych i zwaloryzowanych składek z pierwszego filaru, a wartością składek po korekcie dokonanej przez płatnika składek w wysokości 41.772,92 zł.

W wyniku korekty kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowej zmianie uległa wysokość emerytury Ubezpieczonego. W celu obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego na dzień 29.07.2019 r. przyjęto:

• kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 551.995,05 zł;

• kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji, zaewidencjonowanych na koncie Ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury: 41.772,73 zł;

• kwotę środków zaewidencjonowanych na subkoncie (OFE) z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 17.848,21 zł.

• średnie dalsze trwanie życia: 217,10 miesięcy.

Kwota emerytury brutto należna wnioskodawcy od dn. 29.07.2019 r. powinna wynosić 2.817,21 zł.

Kwota 364,48 zł stanowi przyrost waloryzacji rocznej za 2017 r. i powiększa sumę składek zgromadzonych na subkoncie za 2018 r. na poziomie 12.062,46 zł, co dało łączną sumę 12.426,94 zł (364,48 zł + 12.062,46 zł). Podstawa waloryzacji (12.426,94 zł) została następnie zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji rocznej za 2019 r. 105,01%, co pozwoliło uzyskać kwotę 13.049,53 zł, tj. 12.426,94 x 105,01%.

Biegły zaznaczył, że na moment wydania opinii podstawowej nie miał wiedzy, że doszło do korekty w wysokości przyrostu salda za II kwartał 2018 r. do kwoty 810,38 zł. Przyrost ten Biegły uprzednio ustalił odejmując kwotę składek na dzień 31.07.2018 r. 14.068,53 zł(k. 87) od kwoty salda na dzień 30.04.2018 r. 12.893,67 zł (k. 87), stąd kwota 1.174,86 zł. W wyniku tej korekty zmianie uległy kalkulacje w Tabeli 15 z opinii podstawowej dotyczące waloryzacji kwartalnej składek kwartalnych zaewidencjonowanych na subkoncie Ubezpieczonego.

Tabela 2. Waloryzacja kwartalna składek kwartalnych na subkoncie od II kwartału 2018 r. do I kwartału 2019 r.

Biegły podniósł, że z Tabeli 2 wynika, że przyrost waloryzacji kwartalnej składek kwartalnych zgromadzonych na subkoncie wynosi 91,03 zł, a nie jak uprzednio 103,00 zł.

Ostatecznie suma składek zaewidencjonowanych na subkoncie Ubezpieczonego na moment wyliczenia świadczenia (lipiec 2019 r.) wyniosła 17.848,21 zł, na którą składają się poszczególne składniki:

• kwota zaewidencjonowanych składek na subkoncie: 17.594,06 zł;

• przyrost waloryzacji kwartalnej składek rocznych: 163,12 zł ;

• przyrost waloryzacji kwartalnej 91,03 zł.

Wskaźnikiem za III kwartał 2018 r. (101%) waloryzowana jest kwota składek zgromadzonych za II kwartał 2018 r. w wysokości 810,38, podobnie jak wskaźnikiem za IV kwartał 2018 r. (101%) kwota składek 807,95 zł za III kwartał 2018 r. Natomiast wskaźnikiem za I kwartał 2019 r. (101,25%) była waloryzowana kwota składek zgromadzonych na subkoncie za IV kwartał 2018 r. w wysokości 818,66 zł.

Zatem, liczba miesięcy składkowych, niezbędnych do obliczenia kapitału początkowego wyniosła 251 miesięcy (a nie jak uprzednio 252 miesiące), skorygowana kwota kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r. wyniosła 127.820,22 zł, zwaloryzowany kapitał początkowy (po korekcie) wnioskodawcy na dzień nabycia praw emerytalnych wyniósł 551.995,05 zł, kwota emerytury brutto należna wnioskodawcy od dn. 29.07.2019 r. winna wynosić 2.817,21 zł, kwota składek rocznych poddana ostatniej waloryzacji wskaźnikiem za 2019 r. wynosi 13.049,53 zł. W wyniku korekty w wysokości przyrostu salda za II kwartał 2018 r. do kwoty 810,38 zł, łączny przyrost z waloryzacji kwartalnej składek kwartalnych zgromadzonych na subkoncie wyniósł 91,03 zł.

(pisemna podstawowa opinia biegłego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P. – k. 190-227, pisemna pierwsza uzupełniająca opinia biegłego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P. – k. 275-278, pisemna druga uzupełniająca opinia biegłego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P. – k. 319-323 verte)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych, jak i aktach ZUS, zeznań wnioskodawcy i opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P., której sąd nadał pierwszorzędne znaczenie.

Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Z uwagi na to, że odwołujący kwestionował prawidłowość dokonanego przez ZUS w decyzji z dnia 19 września 2019 roku wyliczenia przysługującej mu emerytury, w tym jego elementów składowych, stanowiących podstawę wyliczenia świadczenia, sąd wpierw dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu: ekonomiki przedsiębiorstw zatrudnienia i płac -A. G.. Dopiero w następstwie zgłoszonych przez strony zarzutów do tej opinii, postanowił dopuścić dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości dr. hab. R. P. (pisemnej podstawowej i uzupełniającej), w efekcie czego, finalnie, doszło do wyjaśnienia wszystkich spornych kwestii.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd uznał, iż co do zasady wątpliwości wnioskodawcy prezentowane w toku postępowania były uzasadnione, choć przyjęcie poszczególnych składników emerytury wymagało korekty zgodnie z wyliczeniami dokonanymi przez biegłego ds. rachunkowości dr. hab. R. P.. Zaznaczyć należy, że w drugiej opinii uzupełniającej ów biegły skorygował swe poprzednie opinie - uwzględniając zastrzeżenia zgłoszone przez organ rentowy – i zasadnie dokonał korekty kapitału początkowego skarżącego do skorygowanego stażu pracy. Wyjaśnił kwestię waloryzacji składek zgromadzonych na subkoncie ubezpieczonego, podkreślając że korekta zwaloryzowanego kapitału początkowego miała automatyczne przełożenie na wysokość należnej mu emerytury.

Za integralną część ustaleń faktycznych, nie mogła, natomiast, posłużyć opinia biegłego sądowego z zakresu: ekonomiki przedsiębiorstw zatrudnienia i płac -A. G.. Sąd nie dał wiary wnioskom orzeczniczym zawartym w opinii tego biegłego, jako sprzecznym z wnioskami płynącymi z opinii biegłego sądowego dr. hab. R. P..

Uwadze sądu nie umknęły pewne błędy, w rozumowaniu biegłego A. G., a które to stały w sprzeczności z aspektem jej przydatności dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Co do zasady, biegły A. G., analogicznie tak jak biegły R. P., potwierdził, że ZUS od początku realizowanych wnioskodawcy wypłat niesłusznie oprócz należnej mu emerytury wypłacił także połowę renty, co spowodowało konieczność potrącenia świadczenia rentowego, o czym była mowa w zaskarżonej decyzji ZUS. Nie sposób jednak zgodzić się z biegłym, na co zwracał uwagę także pełnomocnik wnioskodawcy, że skoro ZUS nie ujawnił sposobu ustalenia wysokości zaewidencjonowanych składek, ani nie wyjaśnił przyczyn zaistniałych w tym względzie rozbieżności, to niemożliwym stało się odniesienie się przez niego do tej kwestii w sformułowanej przez niego opinii. Taką możliwość niewątpliwie biegły A. G. miał na podstawie zalegających w aktach sprawy raportów z ewidencjonowanych składek, w tym w szczególności danych określających wartości salda tych składek. Zasadnym były, również, zastrzeżenia, zgłoszone przez pełnomocnika ZUS, do opinii biegłego A. G.. Biegły, w sposób nieprawidłowy, ustalił ogólny staż pracy wnioskodawcy, poprzez dwukrotne dodanie okresów nieskładkowych.

Wobec wskazanych błędów, opinia biegłego A. G. nie nadawała się, zatem, do celów dowodowych i nie mogła zostać przyjęta za podstawę wyrokowania.

Sąd zaaprobował, natomiast, opinię biegłego dr. hab. R. P. jako pełną, wiarygodna i logiczną, a także rzetelną i przekonującą. Biegły działał zgodnie z poleceniem Sądu i udzielił odpowiedzi na zakreślone, w tezach dowodowych, pytania, w sposób wyczerpujący i umożliwiający weryfikację. Sąd nie dopatrzył się, z urzędu, żadnych podstaw do zakwestionowania opinii tego biegłego. Sąd Okręgowy uwzględnił kalkulacje biegłego dotyczące wyliczenia emerytury odwołującego albowiem biegły ten odniósł się do wszystkich elementów składowych stanowiących podstawę wyliczenia świadczenia. Stąd też oparł się na wnioskach opinii biegłego zaprezentowanych przez niego w drugiej uzupełniającej opinii, przyjmując wyliczenie biegłego dotyczące kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwoty środków zaewidencjonowanych na subkoncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji - co zostanie szczegółowiej omówione w dalszej części uzasadnienia. Brak było podstaw, by opinii tej nie uwzględnić.

W świetle powyższego, zgłoszony na rozprawie w dniu 4 października 2023 roku, wniosek dowodowy przez pełnomocnika wnioskodawcy, Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. jako zmierzający wyłącznie do niezasadnego przedłużenia postępowania.

Podkreślić należy także, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą, więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepubl.).

Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy (wyr. SN z 25.9.1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, iż stosownie do treści art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

Zmiana lub wykonanie, przez organ rentowy, decyzji nie ma wpływu na bieg sprawy przez sądem ubezpieczeń społecznych (art. 477 ¹³ zdanie drugie k.p.c.). Sąd ten zobowiązany jest jednak umorzyć postępowanie, w całości lub w części, jeżeli przed rozstrzygnięciem sprawy nastąpi wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony (art. 477 ¹³ zdanie pierwsze k.p.c.). Przyjmuje się, że wskazany przepis stanowi samodzielną podstawę uchylenia lub zmiany decyzji na korzyść odwołującego się, obok przyczyn przewidzianych w art. 83a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 963 ze zm. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., II UK 240/11, OSNP 2013 nr 7-8, poz. 98).

Decyzja wydana w toku sprawy może nie zaspokajać w całości żądania odwołania i może stać się – jak każda – przedmiotem odwołania wszczynającego inną sprawę, albo je zaspokajać w całości lub w części, a wtedy wywiera istotny wpływ na tok postępowania sądowego. Wydanie przez organ rentowy w toku sprawy tak ocenionej przez sąd decyzji, skutkuje umorzeniem postępowania w odpowiednim zakresie. Odpowiednio, w przypadku wydania decyzji częściowo uwzględniającej żądania strony, postępowanie sądowe umarza się co do nieistniejącego przedmiotu odwołania, w pozostałym zaś zakresie sąd kontynuuje rozpoznawanie odwołania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 314/11, niepubl., z dnia 25 stycznia 2012 r., II UK 228/11, niepubl. i z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNAPiUS 2002 nr 4, poz. 96).

Umorzenie postępowania następuje na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. , stanowiącym lex specialis w stosunku do art. 355 § 1 k.p.c., określającym szczególne przesłanki umorzenia postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2011 r., III UK 196/10, OSNP 2012 nr 17-18, poz. 222 i postanowienie z dnia 25 lipca 2012 r., II UK 333/11, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 164).

Decyzja uwzględniająca w całości lub w części żądanie stron w rozumieniu art. 477[13] KPC, to nie tylko decyzja zmieniająca, lecz każda forma decyzji, byleby z niej w sposób jednoznaczny wynikało, że rozstrzyga o materialnoprawnym stosunku, będącym przedmiotem wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania./ Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lutego 2013 r., III AUa 910/12/

W rozpoznawanej sprawie, decyzja ZUS z dnia 14 września 2020 roku, a przede wszystkim decyzja z dnia 8 kwietnia 2022 roku, dotycząca przeliczenia emerytury wnioskodawcy, od dnia 1 sierpnia 2020 roku, została wydana w następstwie całokształtu wszelkich uwag, zgłoszonych przez pełnomocnika wnioskodawcy, doprowadzając, tym samym, do korekty wysokości emerytury skarżącego. Decyzja z dnia 8 kwietnia 2022 roku, będąca decyzją ostateczną, wyrównała, zatem, poszczególne składniki emerytury wnioskodawcy i ustaliła prawidłową wysokość emerytury wnioskodawcy. Innymi słowy, konsekwencją w/w rozstrzygnięcia na korzyść ubezpieczonego musiało być aktualnie umorzenie na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. w związku z art. 355 § 1 k.p.c. w zakresie objętym decyzjami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.: z dnia 14 września 2020 roku oraz z dnia 8 kwietnia 2022 roku, o czym sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

Przechodząc dalej, zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn z zastrzeżeniem art. 46 , art. 47 , art. 50 , art. 50a, art. 50e i art. 184.

Natomiast art. 25 ust. 1 w/w ustawy wskazuje, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art.26 w/w ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2. Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

W myśl art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (ust.2).

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie cytowanej ustawy (ust.3).

Stosownie do treści art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. (ust. 2)

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust. 3).

W myśl ust. 3 i ust 4 art. 25 ustawy emerytalnej, waloryzację składek przeprowadza się corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000, z uwzględnieniem art. 25a. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji (ust. 4).

Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji (ust. 5).

W myśl art. 25a ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie.

W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, z uwzględnieniem ust. 2a;

3) w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

4) w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.

Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych (ust. 3).

Waloryzacja kwartalna składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu (ust 4).

Wskaźnik waloryzacji kwartalnej składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału, powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału (ust 5).

Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 5, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego, przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony dla analogicznego okresu (ust 6).

Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 6, stanowi iloraz sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja, i w kwartale poprzednim (ust 7).

Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części procentu (ust 8).

Zgodnie z art. 40 a ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U.2023.0.1230), w ramach konta ubezpieczonego Zakład prowadzi subkonto, na którym ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych składek, o których mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. b i pkt 2 , wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę i opłatą prolongacyjną, o których mowa w art. 23 ust. 2, oraz kwotę środków odpowiadających wartości umorzonych przez otwarty fundusz emerytalny jednostek rozrachunkowych po poinformowaniu przez Zakład otwartego funduszu emerytalnego o obowiązku przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego na fundusz emerytalny FUS, o którym mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1, w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwane dalej „subkontem”.

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 25.03.201l r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 75, poz. 398), na mocy której dodano art. 40 a, powołaną ustawę stosuje się do składek należnych za okres od dnia wejścia w życie ustawy (tj. 01.05.201l r).

W myśl art. 25 ww. ustawy 1. pierwsza roczna waloryzacja składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy zmienianej w art. 7. jest przeprowadzana, poczynając od waloryzacji za 2012 r.

2. Pierwsza kwartalna waloryzacja składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy zmienianej w art. 7. jest przeprowadzana, poczynając od waloryzacji za trzeci kwartał 2011 r.

3. Pierwszy wskaźnik waloryzacji, o którym mowa w art. 40c ust. 6 ustawy zmienianej w art. 7. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w terminie do dnia 15 listopada 201l r.

W myśl art. 40d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację składek i środków, jest waloryzowana kwartalnie (ust 1 ).

W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;

3) w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

4) w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.

Z powyższych przepisów wynika, jednoznacznie, że zasadą, obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia, zależy, z jednej strony od sumy składek emerytalnych, jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999 r., zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego, według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 grudnia 1998 r.

A zatem, istota sporu, w niniejszej sprawie, sprowadza się, zatem, do kwestii wysokości emerytury ubezpieczonego obliczonej na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a w szczególności zasad jej waloryzacji.

Sposób waloryzacji składek emerytalnych, zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego, oraz sposób waloryzacji kapitału początkowego jest bardzo ważny ze względu na ich bezpośredni wpływ na wysokość przyznanej emerytury. Wysokość świadczenia zależy, więc, od finalnej kwoty składek oraz kapitału początkowego, dla zachowania ich realności konieczna jest ich waloryzacja.

Mając na względzie powyższe, w celu ustalenia prawidłowości wyliczenia kwoty emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem wszystkich elementów składowych stanowiących podstawę wyliczenia świadczenia dopuścił dowód z opinii dwóch biegłych z zakresu rachunkowości, ostatecznie przyjmując wnioski orzecznicze zaprezentowane przez biegłego sądowego dra. hab. R. P. (druga ustna opinia uzupełniająca). Na temat względów, jakimi sąd się kierował nadając prymat tej opinii biegłego, sąd szerzej wypowiedział się na gruncie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Biegły sądowy dr. hab. R. P. zgodnie z wytycznymi sądu oraz z uwzględnieniem zasad waloryzacji, wynikających z art. 25a ustawy emerytalnej dokonał analizy w aspekcie arytmetycznego wyliczenia świadczenia wnioskodawcy z uwzględnieniem kwoty zaewidencjonowanych składek z uwzględnieniem waloryzacji. Poczynione w tym zakresie wnioski biegłego były kategoryczne i jednoznaczne, a zatem również i miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Biegły ustalił, że kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. dla Ubezpieczonego wyniósł 127.820,22 zł. Następnie biegły przystąpił do waloryzacji składek. Wyjaśnił, że z uwagi na złożony przez wnioskodawcę wniosek o emeryturę z dnia 19 lipca 2019 roku, kwoty składek winny podlegać waloryzacjom: rocznej począwszy od waloryzacji za 1999 r. przeprowadzonej wskaźnikiem za 2000 r., natomiast ostatniej waloryzacji rocznej powinna być poddana kwota składek zgromadzonych na dzień 31.01.2017 r. wskaźnikiem za 2018 rok. Natomiast kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek zgromadzonych na dzień 31.01.2017 r. zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2018 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych poczynając i kończąc na waloryzacji za I kwartał 2019 r. W tabeli nr. 1 zaprezentował sposób kształtowania się waloryzacji kapitału początkowego wnioskodawcy na dzień nabycia przez niego praw emerytalnych. W kolumnie nr 1 umieścił kwotę kapitału początkowego podlegającą waloryzacji, w kolejnej rok dla wskaźnika waloryzacji, w następnej wskaźnik waloryzacji, zaś w ostatniej kolumnie kwotę kapitału początkowego po waloryzacji, stwierdzając w konkluzji, że zwaloryzowany kapitał początkowy wnioskodawcy na dzień nabycia praw emerytalnych wyniósł 551.995,05 zł. Korekta w tym zakresie pozwalała na ostateczne wyliczenie emerytury wnioskodawcy zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej.

Przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy biegły uwzględnił następujące elementy składowe świadczenia: kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 551.995,05 zł, kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji, zaewidencjonowanych na koncie Ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury: 41.772,73 zł, kwotę środków zaewidencjonowanych na subkoncie (OFE) z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 17.848,21 zł, średnie dalsze trwanie życia: 217,10 miesięcy i wyliczył, że wartość emerytury winna wynosić od dnia 29.07.2019 r. – 2817,21 złotych (551.995,05 złotych + 41.772,73 złotych + 17.848,21 złotych)/217,10.

W tym miejscu, sąd chciałby się, również, odnieść do tematu należności w kwocie 164,21 zł za okres od 01.08.2020 r. do 31.03.2022r., o którego wyjaśnienie wnosił pełnomocnik wnioskodawcy, na rozprawie, poprzedzającej wydanie wyroku.

Sąd, rozpoznając spór prawny musi zachować przymiot obiektywnego arbitra, nie zaś rzecznika interesów, strony postępowania. Wbrew zapatrywaniu pełnomocnika wnioskodawcy, okoliczność ta, jak i wszelkie inne, wyartykułowane przez niego, w trakcie trwania postępowania, zostały w sposób należyty i precyzyjny wyjaśnione przez organ rentowy, w toku postępowania. ZUS na wszystkie, prezentowane wątpliwości pełnomocnika skarżącego, udzielił szerokiej i wyczerpującej odpowiedzi. Kierowane przez niego, do sądu, pisma dodatkowo zostały poddane pod rozwagę biegłemu z zakresu rachunkowości i należycie, przez niego, przeanalizowane oraz ocenione.

Należność tj. kwota -164,21 zł., za wskazany okres, to łączna kwota wyrównania decyzji zaliczkowej z 15.07.2020 r., a zatem wydanej już po dniu wydania zaskarżonej decyzji, w związku ze zmianą kwoty składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz doliczenia składek na wniosek z 28.02.2022 r. Wyrównanie, z tytułu decyzji zaliczkowej, za okres od 01.08.2020 r. do 31.01.2022 r. w kwocie 16,10 zł oraz wyrównanie w związku z doliczeniem składek na wniosek z 28.02.2022r. za okres od 01.02.2022 r. do 31.03.2022 r. w kwocie 148,11 zł.

Reasumując, na gruncie rozpoznawanej sprawy, znając stanowiska procesowe stron i zakres zgłoszonego przez wnioskodawcę żądania, brak jest podstaw do zanegowania opinii w/w biegłego. Wobec tego, w zakresie matematycznego wyliczenia wartości emerytur ubezpieczonego oraz jej waloryzacji, sąd oparł się na wywiedzionych przez tego biegłego konkluzjach, nie znajdując podstaw do odmowy im wiary.

Stąd, też, w punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w zakresie ustalenia kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego przyjął wysokość 551.995,05 zł oraz w zakresie kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie kwotę 17.848,21 zł.

W pozostałym zaś zakresie, na podstawie (...) § 1 k. p. c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne - punkt 3 sentencji wyroku .

Kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia, dokonanego w decyzji administracyjnej, bowiem, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu, wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu. Przedmiotem merytorycznego rozstrzygnięcia sądu, w niniejszej sprawie, była ocena zgodności z prawem w aspekcie formalnym i materialnym, wydanej przez organ rentowy, decyzji z dnia 19 września 2019 r. o przyznaniu ubezpieczonemu emerytury. Zatem, za bezzasadne i wykraczające poza zakres przedmiotu sporu, uznać należało wszelkie inne, podniesione przez pełnomocnika wnioskodawcy, kwestie, wykraczające poza ocenę jej prawidłowości, na dzień jej wydania.