Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.03.2023 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku M. R. o doliczenie stażu odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. ponieważ do stażu pracy w kapitale początkowym ubezpieczony ma już uwzględniony okres zatrudnienia od 1.12.1995 do 31.12.1998 r. w (...). Decyzją z 30.08.2021 r. o przyznaniu emerytury poinformowano ww, że do stażu pracy w kapitale początkowym nie uwzględniono:

- okresów studiów wyższych, ponieważ na przedłożonym zaświadczeniu nie ma informacji ile trwał programowy tok studiów oraz wnioskodawca nie przedłożył oryginału dyplomu

- okresów zatrudnieniu w Białorusi, ponieważ za ten okres zatrudnienia wnioskodawca może ubiegać się o świadczenie z Instytucji Białoruskiej.

/ decyzja k. 19 akt kapitałowych ZUS plik I/

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 21.04.2023 r wniósł M. R. domagając się jej zmiany i uwzględnienia w stażu przy wyliczeniu kapitału początkowego okresu studiów wyższych na Politechnice Białoruskiej od 25.08.1973 do 30.09.1978 jak i okresu zatrudnienia w Białorusi na zgodnie z zapisami książeczki pracy BT-1 NR (...) wydanej przez Białoruski Instytut (...), z którego wynika, iż pracował w instytucie (...) od 10.06.1977 do 31.08.1977 a następnie w Instytucie (...) od 3.10.1978 do 2.08.1995 r.

W odniesieniu do argumentacji ZUS, że okres pracy na Białorusi może być zaliczony do emerytury jedynie w tym państwie skarżący wskazał, że prawo białoruskie nie przewiduje ustalenia prawa do emerytury i przekazywania świadczenia emerytalnego za granicę. Ponadto organ rentowy nie uwzględnił faktu, iż wnioskodawca jest obywatelem polskim od dnia 1.07.2014 r. a jego matka, wraz z którą przybył do Polski w 1995 r. w sprawie VIII U 43/06 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi została uznana za repatriantkę a zatem on sam jest repatriantem. Odwołujący wskazał też, iż Sąd w przedmiotowej sprawie zaliczył jego matce do stażu pracy w kapitale początkowym okres pracy w Białorusi. Ponadto ubezpieczony wskazał, że uchwałą z dnia 21.06.1995 sygn. akt W16/94 Trybunał Konstytucyjny RP stwierdził, że przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym nie stawiają wymogu nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji a jedynie powrotu do kraju i uznania za repatrianta - jedynie na potrzeby nabycia prawa do emerytury.

/ odwołanie k. 3-5/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że z uwagi na to, iż wnioskodawca ma zagraniczne okresy ubezpieczenia, sprawa została również przekazana do wydziału merytorycznego ( (...) Umów Międzynarodowych) w celu wszczęcia postępowania z Białoruską Instytucją w ramach umowy zawartej z Białorusią o zabezpieczeniu społecznym.

/ odpowiedź na odwołanie k. 6/

W piśmie procesowym z dnia 6.07.2023 r. mając na uwadze fakt wydania decyzji kapitałowej z dnia 23.06.2023 r. i emerytalnej z dnia 4.07.2023 r. organ rentowy wniósł o umorzenie postępowania.

/ pismo procesowe k. 17/

Na rozprawie w dniu 8.08.2023 r. ubezpieczony podniósł, iż w dalszym ciągu nie zgadza się z niezaliczeniem okresu pracy na Białorusi od 1978 do 1995 r.

/stanowisko procesowe odwołującego protokół z rozprawy z dnia 8.08.2023 r. 00:00:31 -00:02:34/

W piśmie procesowym z dnia 18.08.2023 r. organ rentowy podtrzymał swe stanowisko co do tego, iż okres zatrudnienia/ ubezpieczenia wnioskodawcy na terenie Białorusi wobec tego, iż kwota polskiego świadczenia jest wyższa niż minimalna pozostaje bez wpływu na wysokość emerytury, nadto wskazał, iż w świetle umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolita Polską a Republiką Białorusi w zakresie świadczeń emerytalno - rentowych brak możliwości uwzględnienia okresów pracy na terenie Białorusi do polskiego stażu (potraktowania ich jako polski okres składkowy).

/ pismo procesowe organu rentowego k. 32/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. R. urodził się (...) w M..

/ bezsporne/

WW. na mocy decyzji z 30.08.2021 r. ma ustalone prawo do emerytury z uwzględnieniem kapitału początkowego od 1.08.2021 r.

/ bezsporne, decyzja emerytalna k. 20-22 akt emerytalnych ZUS plik I /

Decyzją z dnia 27.08.2021 ustalono kapitał początkowy wnioskodawcy, który był podstawą do obliczenia wysokości emerytury. Do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy kapitału przyjęto wynagrodzenie z 10 lat tj. 1989-1998 gdzie wskaźnik wyniósł 79,22 % przy czym lata 1989-1994 przyjęto jako zerowe. Do stażu przyjęto 2 lata 10 miesięcy okresów składkowych oraz 2 miesiące i 8 dni okresów nieskładkowych. Kapitał początkowy wyniósł 23069,42 zł

/ decyzja k. 16 -17 akt kapitałowych ZUS plik I, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru k. 18 akt kapitałowych ZUS plik I/

W okresie od 1.09.1973 do 31.08.1978 wnioskodawca odbył studia wyższe na Białoruskim odznaczonym Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy Instytucie (...) na kierunku architektura. Czas trwania studiów wynosił 5 lat urlopy dziekańskie w czasie studiów nie były udzielane

/ dyplom k. 30 akt emerytalnych ZUS plik I, tłumaczenie przysięgłe dyplomu z języka rosyjskiego k.7 plik II akt ZUS, zaświadczenie z tłumaczeniem przysięgłym Ministerstwa Edukacji Republiki Białoruś , Białoruski Narodowy (...) Techniczny k. 8-10 plik II akt ZUS, pismo z tłumaczeniem przysięgłym Białoruskiego Narodowego (...) k. 11-12 plik II akt ZUS/

Wnioskodawca pracował następnie na terenie Białorusi w instytucie (...) od 10.06.1977 do 31.08.1977 oraz w Instytucie (...) od 3.10.1978 do 2.08.1995 r.

/ odpis książeczki pracy z tłumaczeniem przysięgłym k.10-12 akt emerytalnych ZUS plik I/

Ubezpieczony nie ma prawa do świadczenia z Białorusi. Wnioskodawca nie ma statusu repatrianta wynikającego z dokumentu ale za repatrianta się uważa. Wnioskodawca przyjechał do Polski w 1995r. na zaproszenie wraz z matką (Polką), wysiedloną uprzednio ze swoją matką a babką wnioskodawcy (również Polką) na teren ZSRR.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 26.09.2023 r.00:00:55-00:01:45w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 8.08.2023 r. 00:02:34-00:10:24, dowody osobiste babci oraz rodziców i matki -po utracie ważności koperta k. 26/

Decyzją z dnia 7.11.1994 r. Wojewoda (...) przyznał wnioskodawcy i jego matce zezwolenie na pobyt stały na terytorium RP.

/ bezsporne/.

Wyrokiem z dnia 30.01.2006 r. w prawie sygn. akt VIII U 43/06 Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 18.11.2005 r. i przyznał L. R. -matce wnioskodawcy, prawo do emerytury od dnia 28.10.2005 r. wskazując iż ww. udowodniła co najmniej 20 letni okres składkowy i nieskładkowy uznając jej status repatrianta i zaliczając jej w oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okres zatrudnienia od 1962 do 1995 w Instytucie (...) w M. do stażu pracy.

/ wyrok SO w Łodzi z 30.01.2006 r. z uzasadnieniem w aktach VIII U 43/06 załączonych do akt sprawy/

Decyzją Wojewody (...) z dnia 1.07.2014 r. wnioskodawca otrzymał obywatelstwo polskie.

/ bezsporne/

W dniu 23.02.2023 r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie wartości kapitału początkowego z uwzględnieniem wskazanych okresów zatrudnienia w Białorusi.

/ wniosek k. 1-2 akt ZUS plik II/

W rozpoznaniu wskazanego wniosku organ wydał zaskarżoną decyzję.

/ bezsporne decyzja k. 19 akt kapitałowych plik I/

W dniu 17.05.2023 r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie wartości kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu studiów wyższych załączając do niego oryginał dyplomu ukończenia studiów wyższych z tłumaczeniem na język polski zaświadczenie o latach studiowania z tłumaczeniem i zaświadczenie o regulaminowym okresie studiów również z tłumaczeniem.

/ bezsporne wniosek k. 15/

W rozpoznaniu powyższego wydaną w toku procesu decyzją z dnia 23.06.2023 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie przeliczył kapitał początkowy wnioskodawcy na dzień 1.01.1999 r. z uwzględnieniem okresu studiów wyższych od 1.09.1973 do 31.08.1978 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład przyjął podstawę kapitału początkowego w kwocie 967,19 zł ustalona decyzją z dnia 27.08.2021 r. Okresy składkowe w wymiarze 2 lat 10 miesięcy i 25 dni oraz okresy nieskładkowe 2 miesiące 8 dni plus okresy nauki w szkole wyższej 5 lat. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł 5 lat 2 miesiące i 8 dni. Kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 39 649,39 zł .

/ decyzja z 23.06.2023 r. k. 23-24 w aktach ZUS plik II nadto k. 18-19/

W konsekwencji powyższego decyzją z dnia 4.07.2023 r. po rozpoznaniu wniosku z 23.02.2023 r. i 17.05.2023 r. organ przeliczył emeryturę wnioskodawcy od 1.02.2023 r. tj od miesiąca w którym złożono wniosek.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej jako równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 198032,67 zł;

- kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 330162,19 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 204 ,30 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 2585,39 zł

Od 1.08.2023 obliczona emerytura brutto wyniosła 3209,36 zł

/ decyzja z 4.07.2023 r. k. 25-27 w aktach ZUS plik II oraz k. 20-22/

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie znalazł żadnych powodów by czynić to z urzędu nadto w oparciu o zeznania wnioskodawcy. Przy tym zaznaczyć należy, iż spór dotyczył nie okoliczności faktycznych lecz kwestii prawnych tj. możliwości uwzględnienia przy wyliczeniu kapitału początkowego wnioskodawcy jego okresu pracy w Białorusi.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, iż stosownie do treści art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

Zmiana lub wykonanie przez organ rentowy decyzji nie ma wpływu na bieg sprawy przez sądem ubezpieczeń społecznych (art. 477 ¹³ zdanie drugie k.p.c.). Sąd ten zobowiązany jest jednak umorzyć postępowanie w całości lub w części, jeżeli przed rozstrzygnięciem sprawy nastąpi wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony (art. 477 ¹³ zdanie pierwsze k.p.c.). Przyjmuje się, że wskazany przepis stanowi samodzielną podstawę uchylenia lub zmiany decyzji na korzyść odwołującego się, obok przyczyn przewidzianych w art. 83a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Do umorzenia postępowania z omawianej przyczyny zobowiązany jest także sąd drugiej instancji, skoro umorzenie postępowania następuje w każdym wypadku unicestwienia przedmiotu sporu. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 stycznia 2021 r., (...) 6/21/

Decyzja uwzględniająca w całości lub w części żądanie stron w rozumieniu art. 477[13] KPC, to nie tylko decyzja zmieniająca, lecz każda forma decyzji, byleby z niej w sposób jednoznaczny wynikało, że rozstrzyga o materialnoprawnym stosunku, będącym przedmiotem wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania./ Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lutego 2013 r., III AUa 910/12/

Zgodnie zaś z art. 355 § 1 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy, w toku postępowania sądowego, wydał decyzję z dnia 23.06.2023 r. i ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego M. R. na dzień 1.01.1999 r. z uwzględnieniem okresu studiów wyższych od 1.09.1973 do 31.08.1978 r. które ubezpieczony odbył w Białorusi. Wydając wskazaną decyzję tym samym częściowo uwzględnił żądanie odwołania ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, w Ł. na podstawie art. 477 ¹³ kpc w związku z art. 355 § 1 k.p.c., postępowanie w sprawie w tym zakresie umorzył.

W pozostałym zakresie odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 173 ust 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j) precyzuje, że wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 cytowanej ustawy, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. (art. 174 ust. 7). Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. Współczynnik ten oblicza się według ustalonego w ustawie wzoru (art. 174 ust. 8). Wzór ten przewiduje uwzględnienie m.in. wieku ubezpieczonego oraz osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. stażu ubezpieczeniowego, który oznacza udowodniony okres składkowy i nieskładkowy.

Zgodnie z art. 174 ust. 9a ustawy emerytalno-rentowej, staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze.

Zasadą jest przy tym, stosownie do treści art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, że podstawę wymiaru stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne. Wynagrodzenie uwzględnianie w podstawie wymiaru kapitału początkowego nie może zatem budzić wątpliwości co do jego wysokości i faktycznej wypłaty.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Stosownie do treści art. 6 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresami składkowymi są okresy zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów;

Polski system zabezpieczenia społecznego uzależnia nabycie i wysokość świadczenia emerytalnego od udziału ubezpieczonego w jego finansowaniu a świadczenia z ubezpieczenia społecznego przysługują w zamian za składkę wnoszoną do systemu. Niemniej jednak w ustawie emerytalnej ustawodawca zadecydował, że ze względów aksjologicznych w przypadku pewnych grup podmiotów, mimo braku wniesienia do systemu składki ubezpieczeniowej, okresy aktywności zawodowej przebyte w innym kraju, z tytułu których odprowadzano składki, będą mogły być potraktowane jako okresy składkowe. Taką grupę stanowią między innymi repatrianci, w przypadku których uwzględniono ich szczególną sytuację wynikającą z warunkowanych historycznie przesunięć granic po II wojnie światowej. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 listopada 2022 r., (...) 149/21/

Uznanie (ustalenie) statusu repatrianta powinno być dokonywane każdorazowo wedle regulacji prawnych adekwatnych dla uznawania za repatriantów, które obowiązywały w czasie powrotu do Ojczyzny (faktycznego aktu repatriacji). /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 lipca 2020 r., III AUa 8/19/

Do nabycia prawa do emerytury przez repatrianta powinny być spełnione dwa warunki tj. posiadanie statusu repatrianta i legitymowanie się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 marca 2013 r., III AUa 1236/12/

Zaświadczenie potwierdzające przyznanie nadanego wnioskodawcy statusu repatrianta wypełnia warunek ustawowy „uznania za repatrianta” przewidziany w treści art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 grudnia 2012 r., III AUa 842/12/

Przy ustalaniu prawa do emerytury warunkiem niezbędnym uwzględnienia okresu składkowego wymienionego w art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) jest - po wejściu w życie ustawy z 9.11.2000 r. o repatriacji (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532 ze zm.) - przedstawienie przez wnioskodawcę decyzji o uznaniu go za repatrianta w oparciu o art. 16 tej ustawy. /Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 11 grudnia 2008 r., I UZP 6/08/.

Ponadto w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2012 r. SK 17/09 stwierdzono, iż art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251) w związku z art. 41 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 oraz art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, z 2006 r. Nr 249, poz. 1828, z 2007 r. Nr 120, poz. 818 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416 i Nr 216, poz. 1367) w zakresie, w jakim uzależnia uznanie zatrudnienia za granicą jako okresu składkowego od przedłożenia decyzji o uznaniu za repatrianta, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Decyzja wojewody o uznaniu za repatrianta (art. 16a lub art. 41 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji, t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532 ze zm.) nie jest warunkiem uwzględnienia okresu składkowego wymienionego w art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 219 ze zm.), tylko gdy status repatrianta został nabyty przez otrzymanie wizy krajowej lub wizy repatriacyjnej. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 lutego 2021 r., (...) 28/21/

Jakkolwiek Sąd zauważa, że w uchwale z dnia 21 czerwca 1995 r. 16/94 Trybunał Konstytucyjny stwierdził na co wskazywał skarżący: iż każdy organ administracji państwowej, a w tym wojewoda, jest zobowiązany na podstawie art. 218 § 1 k.p.a. do wydania zaświadczenia stanowiącego potwierdzenie faktu przybycia danej osoby do Polski i okoliczności mających znaczenie dla uznania jej jako repatrianta lub dziecka repatrianta w rozumieniu właściwych przepisów, jeżeli fakty te wynikają z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestru lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Niemniej jednak wobec zmiany stanu prawnego w świetle później już wydawanych orzeczeń teza wskazana jest już nieaktualna i od chwili wejścia w życie ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji tj od 1.01.2001 r. statut repatrianta - choć stwierdza się go wedle regulacji prawnych adekwatnych dla uznawania za repatriantów, które obowiązywały w czasie powrotu do Ojczyzny -winien zostać potwierdzony odpowiednim zaświadczeniem wydawanym pierwotnie na podstawie art. 16 obecnie 16 a ustawy o repatriacji lub otrzymaniem wizy krajowej lub wizy repatriacyjnej..

Tym samym w świetle obowiązujących przepisów należy dojść do przekonania, iż organ rentowy w sprawie o emeryturę, a co za tym idzie Sąd w postępowaniu odwoławczym nie może ustalać statusu repatrianta, gdyż organ w tym zakresie nie prowadzi postępowania dowodowego a ocenia jedynie czy przedłożone dowody uzasadniają nabycie określonych uprawnień.

Na gruncie rozpoznawanego przypadku wnioskodawca co bezsporne nie legitymuje się decyzją o uznaniu za repatrianta ani innym dokumentem to stwierdzającym. Tym samym jego okresu pracy w Białorusi nie mogą zostać potraktowane jako składkowe stosownie do treści art. 6 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Podnieść również należy, iż brak jest możliwości uwzględnienia okresów pracy na trenie Białorusi do polskiego stażu -potraktowania go jako polski okres składkowy w oparciu o inną podstawę prawną.

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białorusi o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w W. dnia 13 lutego 2019 r. Dz.U. z 2022 r. poz. 575 która weszła w życie 1.04.2022 r. w zakresie świadczeń emerytalno - rentowych stanowi w artykule 11 ust. 1 i 2 , że jeżeli ustawodawstwo jednej Umawiającej się Strony uzależnia nabycie, zachowanie lub przywrócenie prawa do emerytury lub renty od przebycia okresów ubezpieczenia, to instytucja właściwa tej Umawiającej się Strony uwzględnia, w niezbędnym zakresie, okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem drugiej Umawiającej się Strony, tak jakby były okresami ubezpieczenia przebytymi zgodnie ze stosowanym przez nią ustawodawstwem, jeżeli okresy te się nie pokrywają.

Jeżeli po zsumowaniu, zgodnie z ustępem 1, ubezpieczony nie nabywa prawa do emerytury lub renty, instytucja właściwa Umawiającej się Strony uwzględnia okres ubezpieczenia przebyty w państwie trzecim, z którym obie Umawiające się Strony są związane międzynarodową umową przewidującą sumowanie okresów ubezpieczenia.

W świetle artykułu 14 umowy jeżeli osoba spełnia warunki niezbędne do nabycia prawa do emerytury lub renty zgodnie z ustawodawstwem jednej z Umawiających się Stron, bez uwzględnienia okresów ubezpieczenia przebytych zgodnie z ustawodawstwem drugiej Umawiającej się Strony, to instytucja właściwa pierwszej Umawiającej się Strony ustala prawo do emerytury lub renty i jej wysokość bez sumowania okresów ubezpieczenia.

Zgodnie z artykułem 27 ust. 1-3

1.niniejsza umowa nie przyznaje prawa do wypłaty świadczeń za okres poprzedzający datę jej wejścia w życie.

2. Przy ustalaniu prawa do świadczeń zgodnie z niniejszą Umową uwzględniane są także okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem Umawiających się Stron przed jej wejściem w życie.

3. Z zastrzeżeniem ustępu 1, niniejsza Umowa odnosi się także do zdarzeń ubezpieczeniowych, które wystąpiły przed jej wejściem w życie, pod warunkiem że zobowiązania z nich wynikające nie zostały wcześniej uregulowane.

W kontekście powyższego skoro wnioskodawca posiada okres ubezpieczenia, który jest wystarczający dla nabycia przez niego prawa do świadczenia ponad minimum w Polsce, okres zatrudnienia - ubezpieczenia na terenie Białorusi pozostaje bez wpływu na wysokość jego emerytury. W świetle powołanej umowy w zakresie świadczeń emerytalno - rentowych okresy pracy na terenie Białorusi obligatoryjnie są traktowane jako okresy białoruskie, ponieważ umowa stanowi , że każde państwo ponosi odpowiedzialność za własne okresy ubezpieczenia. Tym samym wnioskodawca z tego tytułu może co najwyżej ubiegać się o emeryturę z ustawodawstwa białoruskiego.

Przy tym podkreślenia wymaga, iż art. 5 umowy gwarantuje, iż świadczenia przysługujące na podstawie ustawodawstwa jednej Umawiającej się strony nie mogą ulec zmniejszeniu, zwiększeniu, uchyleniu lub wstrzymaniu z tego powodu że uprawniony zamieszkuje na terytorium drugiej Umawiającej się strony. Przyznanie świadczenia nie zależy więc od zamieszkiwania na terenie Białorusi lecz spełnienia ustawowo przewidzianych tam przesłanek.

Reasumując świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego brak podstaw do ustalenia innego wymiaru należnych wnioskodawcy świadczeń z uwzględnieniem okresu zatrudnienia w Białorusi i zmiany zaskarżonej decyzji.

Warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma podstaw do ponownego przeliczenia kapitału początkowego ustalenia emerytury, jeśli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności zmieniających jego sytuację (por. wyrok. Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III UK 150/13, LEX nr 1458793).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne.