Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 1120/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrko Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie, sygn. V K 707/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że do stwierdzenia realizacji znamienia "znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych" wystarczająca jest ocena z perspektywy możliwości jednorazowego zaspokojenia potrzeb co najmniej kilkudziesięciu osób uzależnionych, podczas gdy powyższe znamię wymaga uwzględnienia indywidualnych okoliczności sprawy, w tym celu posiadania narkotyków przez sprawcę oraz jego właściwości osobistych, a także dalszej relatywizacji znamion z perspektywy systemowej analizy przepisów dotyczących nielegalnego posiadania narkotyków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy nie stwierdził podstaw do weryfikacji przyjętej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu.

Oskarżony posiadał zróżnicowane środki odurzające w ilości hurtowej - ziele konopii innych niż włókniste (30,90 gram, co odpowiada 31-103 porcjom handlowym), żywicę konopii, czyli haszysz (10,09 gram, co odpowiada 101-102 porcjom handlowym), psylocynę (2,99 gram, co odpowiada ok. 3 porcjom handlowym).

Posiadane przez oskarżonego środki odurzające mogły zatem pozwolić na odurzenie nawet ponad 300 osób.

Należy podkreślić silne właściwości odurzające tych środków. Wynika to również opinii uzupełniającej biegłego z zakresu badań fizykochemicznych dopuszczonej przez Sąd odwoławczy. W wyniku bowiem zmian wprowadzonych ustawą, która weszła w życie 7 maja 2022 r. (art. 4 pkt 37 u.p.n.) do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej za przestępstwo posiadania znacznej ilości środka odurzającego w postaci ziela konopi innych niż włókniste konieczne było dysponowanie opinią biegłego stwierdzającą, że posiadany przez oskarżonego susz ziela konopi zawierał powyżej 0,3% sumy delta9-tetrahydrokannabinolu oraz kwasu delta-9-THC-2-karboksylowego. Opinia uzupełniająca wskazuje na przekroczenie tego progu i jednoczesne silne właściwości odurzające środków posiadanych przez oskarżonego.

W konsekwencji wywody apelacji należało potraktować jako polemikę z prawidłową oceną karnoprawną czynu dokonaną przez Sąd pierwszej instancji.

W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest bowiem pogląd, że przedmiotem wykonawczym czynu z art. 62 ust. 2 u.p.n. jest taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, która mogłaby jednorazowo zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu osób uzależnionych (zob. chociażby postanowienie SN z 23 września 2009 r., I KZP 10/09, LEX 3602803). Dopiero taka ilość pozwala potraktować sprawcę jako "hurtownika", który posiada środki odurzające w ilości pozwalającej przygotować co najmniej kilkadziesiąt porcji konsumpcyjnych narkotyku (postanowienie SN z 23 lutego 2017 r., IV KK 19/17, LEX 2254800). Przyjmuje się, że w przypadku marihuany porcja konsumpcyjna dla osoby uzależnionej może wynosić nawet 0,1 grama (tak wyrok SA w Katowicach, II AKa 76/20, LEX 3333553). Jest to kryterium zobiektywizowane - nawet większe potrzeby osoby uzależnionej (zażywającej duże ilości narkotyków) nie powodują podwyższenia progu znacznej ilości w rozumieniu art. 62 ust 2 u.p.n. (wyrok SA w Warszawie, II AKa 154/22, LEX 3478014). Oczywiście zależy to również od właściwości odurzających substancji ujawnionej u danej osoby. W niniejszej sprawie były to środki o silnych właściwościach odurzających (co potwierdza opinia biegłego). Nie ma zatem podstaw, aby wartości wskazane w opinii zaniżać bądź przyjąć (jak sugeruje obrońca), że zostały one przeszacowane.

W ocenie Sądu odwoławczego, kryterium z art. 62 ust. 2 u.p.n. ma charakter zobiektywizowany, a więc nie zależy od celu (motywacji) popełnienia czynu. Nie ma zatem znaczenia to, czy oskarżony posiadał środki odurzające na własne potrzeby, czy też przeznaczone one były do dalszego zbycia. Te okoliczności mogą być badane na gruncie sądowych dyrektyw wymiaru kary (będzie o tym mowa w dalszej części). Jak wskazuje się w orzecznictwie, penalizując zachowania związane z obrotem środkami odurzającymi, ustawodawca różnicuje zagrożenie karne od ilości środków, do których odnosiło się dane zachowanie, gdyż niewątpliwie jest to główny element determinujący abstrakcyjny poziom społecznej szkodliwości takich czynów (postanowienie SN z 23 lutego 2017 r., IV KK 19/17, LEX 2254800). Inaczej mówiąc, już samo posiadanie znacznej ilości środków odurzających jest traktowane jako typ kwalifikowany - wymagający surowszej represji karnej ze względu na znacznie wyższe zagrożenie dóbr prawnych pozostających pod ochroną ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez zmianę kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu z art. 62 ust. 2 u.p.n. na art. 62 ust. 1 u.p.n. i orzeczenie kary nieizolacyjnej z zastosowaniem art. 37a § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do zmiany kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu ze względu na przedstawione wyżej okoliczności.

3.2.

Rażąca niewspółmierność (surowość) orzeczonej wobec oskarżonego kary 1 roku pozbawienia wolności polegająca na orzeczeniu kary rażąco przekraczającej stopień winy i społecznej szkodliwości czynu; należy podkreślić, że Sąd pierwszej instancji w odniesieniu do okoliczności łagodzących ograniczył się do uwzględnienia jedynie wcześniejszej niekaralności oskarżonego, pomijając tym samym okoliczności związane z (1) przyznaniem się oskarżonego do zarzucanego mu czynu przy pierwszym przesłuchaniu oraz brakiem jego wcześniejszej karalności, (2) wyrażeniem przez niego skruchy, (3) współpracą oskarżonego z organami ścigania, a także (4) istnieniem medycznych przesłanek do stosowania przez oskarżonego tzw. leczniczej marihuany, (5) postawą oskarżonego po popełnieniu czynu, tj. ustabilizowany tryb życia, prowadzenie spółki zajmującej się pracami budowalnymi, co doprowadziło do orzeczenia wobec oskarżonego kary rażąco surowej, nieodpowiadającej dyrektywom zawartym w art. 53 § 1 i 2 k.k., w szczególności zaś zasadom prewencji indywidualnej, podczas gdy wystarczającym dla osiągnięcia celów kary w przypadku oskarżonego byłoby orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił okoliczności obciążające, jak i przemawiające za złagodzeniem kary wymierzonej oskarżonemu.

Brak podstaw do uznania, że wymierzona kara przekracza stopień winy i społecznej szkodliwości przypisanego przestępstwa.

Na wstępie tej części rozważań należy podkreślić, że Sąd odwoławczy uwzględnił wniosek obrońcy i zarządził uzupełniające przesłuchanie oskarżonego na rozprawie apelacyjnej. Wyjaśnienia te należało poddać krytycznej analizie z uwzględnieniem sądowych dyrektyw wymiaru kary.

Po pierwsze, brak podstaw do uznania, aby oskarżony posiadał tak znaczne ilości środków odurzających jedynie na własne potrzeby. Sąd odwoławczy nie dał również wiary oskarżonemu, że ujawnione środki posiadał "w celach medycznych" w związku z częstymi bólami głowy. Przedstawione przez obrońcę zaświadczenie wskazujące na potrzebę używania tzw. medycznej marihuany nie może być potraktowane jako okoliczność łagodząca. Wskazanie lekarskie nie usprawiedliwia nabycia tak dużej ilości środków odurzających w sposób niekontrolowany przez właściwe organy państwa. Powyższe mogłoby przemawiać nawet za przyjęciem wyższego stopnia winy, skoro oskarżony był dobrze zorientowany co do możliwości nabycia tzw. medycznej marihuany w legalny sposób.

Okoliczności ujawnienia środków odurzających nie wskazują przy tym na zamiar nabycia ich w celach leczniczych. Brak logicznego wyjaśnienia, aby oskarżony woził przy sobie tak dużą ilość środków odurzających, skoro pojazd miał wykorzystywać do świadczenia usług przewozu. Środki te były przy tym ukryte w sposób ograniczający wydzielanie woni w pojeździe. Dodatkowo u oskarżonego ujawniono ponad 40 torebek z zapięciem strunowym. Nie sposób uznać za przekonujące wyjaśnienia oskarżonego, iż było mu to potrzebne do robienia "ciastek, które następnie wkłada się do lodówki". Jeśli oskarżony chciał jedynie posiadać marihuanę w celach medycznych, to po co oskarżonemu był potrzebny także haszysz (w ilości ok. 100 porcji handlowych) oraz psylocyna?

Okoliczności ujawnienia tych środków wskazują, że oskarżony posiadał tak dużą ilość środków odurzających nie na własne potrzeby (związane z dolegliwościami bólowymi), lecz w celu dalszego zbycia.

Odnosząc się do zarzutów odwoławczych apelacji - nie sposób uznać, aby Sąd pierwszej instancji nie docenił przy wymiarze kary faktu przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu. W ocenie Sądu odwoławczego, przyznanie się oskarżonego może być potraktowane jako okoliczność łagodząca, gdy stanowi przynajmniej częściowe ułatwienie w procesie gromadzenia dowodów. W takim przypadku można uznać, że wynika ono ze szczerej skruchy i jest wyrazem krytycznej autorefleksji. W niniejszej sprawie oskarżony nie mógł zaprzeczyć, że posiadał przedmiotowe środki odurzające, skoro zostały ujawnione w wyniku przeszukania jego pojazdu, którym się poruszał. Co istotne, przed przystąpieniem do tej interwencji oskarżony zaprzeczył, aby posiadał takie przedmioty (zeznania funkcjonariusza Policji k. 19 verte).

Trudno także przyjąć (jak wskazuje obrońca), aby poza przyznaniem się oskarżonego (po przedstawieniu zarzutu) oskarżony "współpracował" z organami ścigania. Oskarżony nawet w minimalnym stopniu nie przyczynił się chociażby do ujawnienia źródła zaopatrzenia w narkotyki. W postępowaniu przygotowawczym wyjaśnił, że narkotyki zakupił od "jakichś ludzi na Starej Pradze". Nie podał, kto i w jaki sposób umożliwił mu kontakt z tak poważnym dostawcą. Jest okolicznością powszechnie znaną, że nabycie hurtowych ilości narkotyków nie jest oferowane "osobom z ulicy". Oskarżony musiał co najmniej korzystać z pomocy pośredników, którzy mu ten kontakt zapewnili. Na rozprawie apelacyjnej oskarżony stwierdził, że ujawnione środki odurzające kupił na „Starej Pradze, było to jakieś podwórko, do którego wchodzi się przez bramę”. Z kolei z zeznań funkcjonariusza Policji wynika, że oskarżony - w czasie interwencji - nie wskazał żadnych danych, które umożliwiłyby podjęcie natychmiastowych czynności wobec dostawców. Zapewnił tylko, że ujawnione narkotyki zakupił na Dworcu Wileńskim od nieznanej mu osoby. Należało zatem przyjąć, że oskarżony od początku udzielał sprzecznych informacji na temat pochodzenia ujawnionych środków. Taka postawa nie wskazuje na wolę "współpracy" z organami ścigania, która mogłaby prowadzić do premiowania oskarżonego na etapie wymiaru kary.

Ze względu na ustawowe zagrożenie z art. 62 ust. 2 u.p.n. brak przy tym podstaw do zastosowania dobrodziejstwa z art. 37a § 1 k.k.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W świetle przedstawionych wyżej okoliczności brak podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia kary wymierzonej oskarżonemu. Brak również podstaw do przyjęcia pozytywnej prognozy przemawiającej za warunkowym zawieszeniem wykonania kary. Okoliczności ustalone przez Sąd pierwszej instancji wykluczają wariant przypadkowego korzystania przez oskarżonego ze środków odurzających bądź zaopatrzenia się w te narkotyki z powodu dolegliwości bólowych. Sam fakt dotychczasowej karalności – przy nagromadzeniu się opisanych wyżej okoliczności obciążających – nie stanowi argumentu na rzecz zastosowania omawianego środka probacyjnego.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Z uwagi na sytuację majątkową oskarżonego zwolniono go z obowiązku zapłaty kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym.

PODPIS

SSO Urszula Myśliwska SSO Sebastian Ładoś SSO Przemysław Dziwański