Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 19/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej Pracowników Akademii Medycznej
i Jednostek Podległych „E.” w K.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w K.
z dnia 22 maja 2009 r., wydanego w sprawie
z powództwa E. B.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej Pracowników Akademii Medycznej
i Jednostek Podległych „E.” w K.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 marca 2011 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2008 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił powództwo E.
B., skierowane przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej Pracowników Akademii
Medycznej i Jednostek Podległych „E.” w K., o ustalenie, że przynależnością do
lokalu mieszkalnego nr 10 położonego w budynku przy ul. M. 39 w K. jest piwnica o
powierzchni 14,25 m2
, oznaczona na planie inwentaryzacji architektoniczno –
budowlanej, sporządzonej przez mgr inż. K. K., A. W. i R. K., jako pomieszczenie
techniczne nr 0.7.
Sąd Rejonowy ustalił, że w wykonaniu umowy zawartej w 1995 roku
pozwana wybudowała dla powódki lokal mieszkalny o pow. 65,70 m2
położony
w budynku przy ul. M. 39 w K., a powódka sfinansowała jego budowę. W dniu 16
stycznia 1997 r. pozwana wydała powódce lokal mieszkalny bez piwnicy. W klatce
schodowej, w której mieścił się lokal powódki, było wówczas 9 piwnic, w tym 8
zajętych na potrzeby mieszkańców, a 9 – ta na potrzeby administratora. Piwnice
były samodzielnie zajmowane przez właścicieli lokali, czemu pozwana się nie
sprzeciwiała.
W pierwszym kwartale 1999 r. pozwana, na skutek interwencji powódki,
urządziła dla niej pomieszczenie o pow. 5,23 m2
wygospodarowane z części
korytarza piwnicznego pod schodami. Powódka zajęła je, ale w dalszym ciągu
zwracała się do zarządu Spółdzielni o przydzielenie jako należnej jej piwnicy
pomieszczenia o pow. 14,25 m2
zajmowanego przez administratora. W 1999 r., na
zlecenie pozwanej, mgr inż. K. K., A. W. i R. K., przeprowadzili inwentaryzację
powykonawczą lokali mieszkalnych wraz z przynależnymi piwnicami, w której
wskazali, że przynależnością do lokalu powódki jest piwnica o pow. 5,23 m2
,
natomiast pomieszczenie zajmowane przez administratora określili jako
pomieszczenie techniczne nr 0.7. W czerwcu 1999 r., kiedy administrator zwolnił
pomieszczenie o pow. 14,25 m2
, powódka zajęła je, pozostawiając pomieszczenie
o pow. 5,23 m2
do dyspozycji pozwanej.
W dniu 20 kwietnia 2006 r. zarząd pozwanej podjął uchwałę w sprawie
określenia przedmiotu odrębnej własności lokali, w której jako pomieszczenie
3
przynależne do lokalu powódki wskazał piwnicę o pow. 5,23 m2
. Powódka
wytoczyła powództwo o stwierdzenie nieważności tej uchwały, jednak wyrokiem
Sądu Rejonowego w K. z dnia 5 kwietnia 2007 r. zostało ono oddalone.
Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że powódka nie wykazała uprawnień
do pomieszczenia technicznego nr 0.7. i w związku z tym powództwo oddalił.
Na skutek apelacji powódki, Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 22 maja
2009 r. zmienił wyrok Sądu Rejonowego i ustalił, że przynależnością do lokalu
mieszkalnego nr 10 położonego w budynku przy ul. M. 39 w K. jest piwnica o pow.
14,25 m2
, oznaczona na planie inwentaryzacji architektoniczno – budowlanej,
sporządzonej przez mgr inż. K. K., A. W. i R. K. jako pomieszczenie techniczne nr
0.7.
Sąd Okręgowy uznał, iż punktem wyjścia do oceny zasadności powództwa
powinny być okoliczności bezsporne między stronami, a wśród nich te, że
przynależnością do lokalu mieszkalnego powódki, ujawnioną w prowadzonej dla
niego księdze wieczystej jest piwnica, że w dniu wydania powódce lokalu
mieszkalnego, którego budowę sama sfinansowała w klatce schodowej znajdowało
się 9 pomieszczeń piwnicznych, w tym 8 zajętych na potrzeby mieszkańców,
a jedno wykorzystywane przez pozwaną, oraz że właściciele lokali zajmowali
piwnice samodzielnie. Tymczasem, z protokołu zebrania rady nadzorczej z dnia
24 lipca 1995 r. wynikało, że w Spółdzielni obowiązywał regulamin określający
zasady przydziału piwnic. Pomieszczenie o pow. 5,23 m2
, które pozwana uznała za
przynależność do lokalu mieszkalnego powódki, przynależnością tą być nie mogło,
gdyż fizycznie powstało dopiero w 1999 r., kiedy na zlecenie pozwanej
zaadaptowano część korytarza piwnicznego z rurami kanalizacyjnymi. Piwnice były
przydzielane przez pozwaną Spółdzielnię do konkretnych lokali mieszkalnych
dopiero w chwili ich przekazywania właścicielom, po czym właściciele lokali sami
wybierali niezajęte piwnice lub zajmowali piwnice wskazane im przez pozwaną.
Zajmując w 1999 r. pomieszczenie zwolnione przez administratora powódka
opróżniła równocześnie pomieszczenie o pow. 5,23 m2
i klucze od niego przekazała
pracownikowi pozwanej. Zajęcie tego pomieszczenia korespondowało z pismem
powódki z dnia 15 maja 1999 r., w którym zwracała się do pozwanej o ostateczne
4
rozwiązanie sprawy piwnicy. W dniu 24 maja 1999 r. pozwana poczyniła na tym
piśmie adnotację o skierowaniu go do realizacji przez zarząd Spółdzielni. Zdarzenie
to zbiegło się w czasie z opróżnieniem pomieszczenia przez administratora
i przekazaniem firmie sprzątającej pomieszczenia o pow. 5,23 m2
, zwolnionego
przez powódkę. Od 1999 r. powódka w sposób niezakłócony korzysta z piwnicy
o pow. 14,25 m2
, gdyż pozwana nie podejmowała żadnych czynności,
zmierzających do odzyskania tego pomieszczenia. W tej sytuacji – stwierdził Sąd
Okręgowy – należy przyjąć, że w drodze czynności faktycznej przedmiotowa
piwnica została powódce przez pozwaną wydana.
W dniu 18 stycznia 2010 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa Pracowników
Akademii Medycznej i Jednostek Podległych „E.” w K. wniosła skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w
K. z dnia 22 maja 2009 r., zarzucając, że jest on sprzeczny z przepisami: art. 2, 21,
64 ust. 2, 87 ust. 1 i 178 ust. 1 Konstytucji, art. 6 k.c., art. 42 ust. 3 pkt 2 ustawy z
dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U. z 2003
r. Nr 119, poz. 1116 ze zm. – dalej: „u.s.m.”), art. 42 § 1 ustawy z dnia 16 września
1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz.U., Nr 30, poz. 210 ze zm.; Dz.U. z 1995 r. Nr 54,
poz. 288 ze zm. i Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1846 ze zm. – dalej: „Pr. spółdz.” ) w
związku z art. 1 ust. 7 u.s.m., art. 213 § 3 Pr. spółdz. oraz z art. 49, 189, 231, 328 §
2, 329, 365 § 1, 385 i 386 k.p.c.
Skarżąca podniosła, że wzruszenie prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, gdyż
ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia, wynoszącą 5 000 zł, w sprawie nie
przysługuje skarga kasacyjna. Nie zachodzą też określone w art. 401, 4011
i 403
k.p.c. podstawy wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem.
Wyrok ten natomiast wyrządza Spółdzielni szkodę, której wysokość stanowi
wartość piwnicy o pow. 14,25 m2
, oznaczonej na planie inwentaryzacji
architektoniczno – budowlanej, sporządzonej przez mgr inż. K. K., A. W. i R. K. jako
pomieszczenie nr 0.7.
5
E. B. wniosła o odrzucenie skargi jako niespełniającej wymagania
określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. ewentualnie o odmowę przyjęcia skargi do
rozpoznania lub o jej oddalenie.
Prokurator Generalny – zajmując stanowisko co do skargi Spółdzielni
Mieszkaniowej Pracowników Akademii Medycznej i Jednostek Podległych „E.” w K.
– wyraził pogląd, że skarga powinna być odrzucona, ponieważ nie spełnia
wymagania określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku powinna zawierać – obok oznaczenia wyroku, od którego
jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości lub w części,
przytoczenia jej podstaw oraz ich uzasadnienia, wskazania przepisu prawa,
z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny, wykazania, że wzruszenie
zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest
możliwie, a ponadto – gdy skargę wniesiono, stosując art. 4241
§ 2 – że występuje
wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi, oraz wniosku o stwierdzenie
niezgodności wyroku z prawem – uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody,
spowodowanej przez wydanie wyroku, którego skarga dotyczy. Wszystkie
przytoczone wymagania należą do wymagań konstrukcyjnych skargi, co oznacza,
że braki w zakresie tych wymagań nie podlegają uzupełnieniu, a dotknięta nimi
skarga podlega odrzuceniu na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.
Szkoda jest przesłanką dopuszczalności skargi, zgodnie bowiem z art. 4241
§ 1 k.p.c., można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez
jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego
wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest
możliwe. Innymi słowy, jeżeli szkoda nie wystąpiła albo wystąpiła z innej przyczyny
niż „przez wydanie” zaskarżonego wyroku, skarga jest niedopuszczalna i podlega
odrzuceniu. Z tej właśnie przyczyny do wymagań konstrukcyjnych skargi należy
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie wyroku,
którego skarga dotyczy.
6
Sąd Najwyższy niejednokrotnie wyjaśniał w swoich orzeczeniach, na czym
polega obowiązek uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody. Przykładowo,
w postanowieniu z 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, wskazał, że spełnienie
wymagania określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. polega na złożeniu przez
skarżącego w skardze oświadczenia, że szkoda wystąpiła – ze wskazaniem jej
rodzaju i rozmiaru – oraz uwiarygodnienie tego oświadczenia. W tym celu,
w związku z treścią art. 243 k.p.c., skarżący może powoływać i przedstawiać
zarówno dowody, w tym tzw. dowody niedające pewności, jak i inne środki,
nieuznawane przez kodeks za dowody (np. pisemne oświadczenia, surogaty
dokumentów, tzw. opinie prywatne itp. (zob. OSNC 2006, nr 1, poz. 17). Z kolei
w postanowieniu z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, Sąd Najwyższy
wyjaśnił, że uprawdopodobnienie szkody polega na przedstawieniu
wyodrębnionego wywodu wskazującego, że szkoda została wyrządzona oraz
określającego czas jej powstania, postać i związek przyczynowy z wydaniem
orzeczenia niezgodnego z prawem (zob. OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141). Nie jest
natomiast spełnieniem omawianego wymagania wskazanie jedynie na możliwość
wystąpienia szkody w przyszłości, gdyż szkoda uzasadniająca wniesienie skargi
o stwierdzenie niezgodności prawomocnego wyroku z prawem powinna powstać
po wydaniu zaskarżonego wyroku, a przed wniesieniem skargi. Nie jest też
równoznaczne z uprawdopodobnieniem wyrządzonej szkody wskazanie w skardze
wartości przedmiotu zaskarżenia ( zob. też postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 11 stycznia 2006 r., II CPN 13/05, OSNC 2006, nr 6, poz. 110, z dnia
23 marca 2006 r., IV CNP 23/06, nie publ., z dnia 2 sierpnia 2006 r., I BP 2/06,
nie publ., z dnia 21 grudnia 2006 r., III CNP 57/06, nie publ., z dnia 30 września
2008 r., II CNP 76/08, nie publ., z dnia 3 grudnia 2009 r., III CNP 48/09, nie publ.,
z dnia 7 kwietnia 2010 r., II BP 15/09, nie publ. i z dnia 17 sierpnia 2010 r., I CNP
35/10, nie publ.).
Skarżąca ograniczyła się do stwierdzenia, że została jej wyrządzona
konkretna szkoda majątkowa w rozumieniu art. 4241
§ 1 k.p.c., której wysokość
stanowi wartość przyznanej powódce piwnicy o pow. 14,25 m2
, oznaczonej na
planie inwentaryzacji architektoniczno – budowlanej, sporządzonej przez mgr inż.
K. K., A. W. i R. K., jako pomieszczenie techniczne nr 0.7. Konstatacja ta nie może
7
być uznana za spełnienie wymagania określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. Uszło
bowiem uwagi skarżącej, że nie podjęła nawet próby wykazania, z jakich przyczyn
– w sytuacji, w której właścicielom pozostałych lokali mieszkalnych znajdujących
się w tej samej klatce schodowej zostały przydzielone piwnice – przydzielenie
pomieszczenia piwnicznego powódce, będącej również właścicielką lokalu
mieszkalnego, miałoby wyrządzać Spółdzielni szkodę majątkową.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c. odrzucił
skargę.