Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 27/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z powództwa Polskiej Telefonii Cyfrowej Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
o nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 stycznia 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 270
(dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 stycznia 2011 r. zmienił zaskarżony
apelacją wniesioną przez powódkę Polską Telefonię Cyfrową Spółkę z o.o. w W.
wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 28
stycznia 2010 r. w ten sposób, że uchylił decyzję pozwanego Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej z dnia 18 listopada 2008 r., znak DKE-WPP-029-
14/089(26) i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 460 zł tytułem zwrotu
2
kosztów postępowania za I instancji, a nadto zasądził od pozwanego na rzecz
powódki kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Pozwany Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wywiódł skargę
kasacyjną od wymienionego wyroku i opierając ją na podstawie naruszenia
przepisów prawa materialnego, tj. art. 210 ust. 1 w związku z art. 209 ust. 1 pkt 9
ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne poprzez ich
niezastosowanie, art. 201 ust. 1 i 3 pkt 3 w związku z art. 199 Prawa
telekomunikacyjnego poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, a także art. 10 ust. 2 i
3 dyrektywy 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r.
w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej, w
brzmieniu obowiązującym od dnia 19 grudnia 2009 r., poprzez ich błędną
wykładnię, wniósł o uchylenie tego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez
oddalenie apelacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów z dnia 28 stycznia 2010 r. oraz o zasądzenie od
powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania.
W skardze kasacyjnej został zawarty wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania
oparty na treści art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c. i wskazujący na występowanie w
sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz na potrzebę wykładni przepisów
prawnych wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów. Jako istotne
zagadnienie prawne podano następujący problem: czy przepisy art. 10 ust. 2 i 3
dyrektywy 2002/20 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zezwoleń na
udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. Urz. UE z 2002 r., L 108, s.
21, dalej jako dyrektywa 2002/20 w pierwotnym brzmieniu) należy interpretować w
ten sposób, że nie sprzeciwiają się one temu, aby krajowy organ regulacyjny był
uprawniony do nałożenia na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kary finansowej z
tytułu niewykonania obowiązków dotyczących posiadania pozwoleń radiowych dla
wykorzystywania określonych częstotliwości, bez uprzedniego wezwania tego
przedsiębiorcy do usunięcia naruszeń, ale przy jednoczesnym zapewnieniu
przedsiębiorcy czynnego udziału w postępowaniu prowadzonym przez krajowy
organ regulacyjny w sprawie nałożenia kary finansowej, w tym zapewnieniu
odpowiedniej możliwości wypowiedzenia się w tej kwestii?
3
Z kolei w zakresie dotyczącym potrzeby wykładni przepisu wywołującego
rozbieżności w orzecznictwie sądów skarżący powołał się na treść art. 209 ust. 1
Prawa telekomunikacyjnego i wniósł o wyjaśnienie, czy w sytuacji gdy zostało
wszczęte przez Prezesa Urzędu postępowanie kontrolne, niedozwolone jest
przeprowadzenie odrębnego postępowania w przedmiocie nałożenia kary
pieniężnej na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego za naruszenie obowiązków
wynikających z art. 143 Prawa telekomunikacyjnego, polegające na
wykorzystywaniu częstotliwości bez posiadania do tego uprawnień, których
respektowania dotyczyło postępowanie kontrolne, gdyż wszczęcie postępowania
kontrolnego na podstawie art. 199 Prawa telekomunikacyjnego determinuje
zastosowanie dalszego trybu procedowania określonego w art. 201 Prawa
telekomunikacyjnego?
Powódka w odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwanego wniosła o wydanie
postanowienia o odmowie przyjęcia jej do rozpoznania i zasądzenie kosztów
postępowania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Stosownie do art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną
do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1),
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2), zachodzi nieważność
postępowania (pkt 3) lub skarga jest oczywiście uzasadniona (pkt 4). Wypada
również dodać, iż zgodnie z art. 3984
§ 2 k.p.c., określającym wymogi formalne
skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyjęcie do
rozpoznania i jego uzasadnienie. Należy zatem stwierdzić, że wniosek o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien wskazywać, że zachodzi przynajmniej
jedna z okoliczności wymienionych w powołanym wcześniej art. 3989
§ 1 k.p.c., a
jego uzasadnienie (sporządzone odrębnie od uzasadnienia podstaw kasacyjnych)
winno zawierać argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc pod uwagę
sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba rozpoznania skargi przez Sąd
Najwyższy. Skarga kasacyjna nie jest bowiem (kolejnym) środkiem zaskarżenia
4
przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, z uwagi na przeważający w jej charakterze element
interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości stosowania prawa, nie
będąc jednak instrumentem weryfikacji trafności ustaleń faktycznych stanowiących
podstawę zaskarżonego orzeczenia.
Jeśli więc wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazuje na
występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego, to w uzasadnieniu tego
wniosku winno zostać sformułowane zagadnienie prawne oraz przedstawione
argumenty prawne, które wykażą możliwość różnorodnej oceny zawartego w nim
problemu. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w judykaturze, skarżący ma w tym
zakresie obowiązek wywiedzenia i uzasadnienia występującego w sprawie
problemu prawnego w sposób zbliżony do tego, jaki jest przyjęty przy
przedstawianiu zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na podstawie art.
390 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r., V CSK
75/06, niepublikowane). Oznacza to w praktyce, iż zagadnienie prawne musi
odpowiadać określonym wymaganiom, a mianowicie: 1) być sformułowane w
oparciu o okoliczności mieszczące się w stanie faktycznym sprawy wynikającym z
dokonanych przez sąd ustaleń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia
1996 r., II UR 5/96, OSNP 1997 nr 3, poz. 39 i postanowienie z dnia 7 czerwca
2001 r., III CZP 33/01, LEX nr 52571); 2) być przedstawione w sposób ogólny i
abstrakcyjny tak, aby umożliwić Sądowi Najwyższemu udzielenie uniwersalnej
odpowiedzi, nie sprowadzającej się do samej subsumcji i rozstrzygnięcia
konkretnego sporu (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 15 października
2002 r., III CZP 66/02, LEX nr 57240; z dnia 22 października 2002 r., III CZP 64/02
LEX nr 77033 i z dnia 5 grudnia 2008 r., III CZP 119/08, LEX nr 478179); 3)
pozostawać w związku z rozpoznawaną sprawą i 4) dotyczyć zagadnienia
budzącego rzeczywiście istotne (a zatem poważne) wątpliwości. Istotność
zagadnienia prawnego konkretyzuje się zaś w tym, że w danej sprawie występuje
zagadnienie prawne mające znaczenie dla rozwoju prawa lub znaczenie
precedensowe dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw. Twierdzenie o
występowaniu istotnego zagadnienia prawnego jest uzasadnione tylko wtedy, kiedy
przedstawiony problem prawny nie został jeszcze rozstrzygnięty przez Sąd
5
Najwyższy lub kiedy istnieją rozbieżne poglądy w tym zakresie, wynikające z
odmiennej wykładni przepisów konstruujących to zagadnienie (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2010 r., II UK 363/09, LEX nr 577467, czy też
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2010 r., II UK 400/09, LEX nr
577468). Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na potrzebę wykładni przepisów prawa
wymaga z kolei od skarżącego określenia, które przepisy wymagają wykładni Sądu
Najwyższego, ze wskazaniem, na czym polegają związane z tym poważne
wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności w orzecznictwie sądów (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01,
Biuletyn SN, 2002, nr 7, s. 10). Ponadto konieczne jest opisanie tych wątpliwości
lub rozbieżności, wskazanie argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen
prawnych, a także przedstawienie własnej propozycji interpretacyjnej (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2003 r., II UK 184/03, z dnia
22 czerwca 2004 r., III UK 103/04, czy też z dnia 17 grudnia 2007 r., I PK 233/07).
W przypadku powoływania się na rozbieżności w orzecznictwie konieczne jest
także, choćby przykładowe, wskazanie orzeczeń, w których ten sam przepis prawa
byłby odmiennie wykładany. Wypada również dodać, iż nie istnieje potrzeba
wykładni przepisów prawnych (art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c.) ani nie występuje w
sprawie istotne zagadnienie prawne (art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.), jeżeli Sąd
Najwyższy zajął już stanowisko w kwestii tego zagadnienia prawnego lub wykładni
przepisów i wyraził swój pogląd we wcześniejszych orzeczeniach, a nie zachodzą
żadne okoliczności uzasadniające zmianę tego poglądu (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 16 stycznia 2003 r., I PK 230/02, OSNAPiUS – wkładka z 2003
r., nr 13, poz. 5).
Sformułowany w skardze kasacyjnej pozwanego wniosek o przyjęcie jej do
rozpoznania nie spełnia tak rozumianych kryteriów.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż zagadnienie prawne
sformułowane w niniejszej sprawie zostało ograniczone do przepisów prawa
unijnego, a konkretnie art. 10 ust. 2 i 3 dyrektywy 2002/20 w jej pierwotnym
brzmieniu, które zostały zastąpione z dniem wejścia w życie, to jest z dniem 19
grudnia 2009 r., przez postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
6
2009/140 z dnia 25 listopada 2009 r. (Dz. Urz. UE z 2009 r., L 337, s. 37)
zmieniającej dyrektywy: 2002/21/WE w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci
i usług łączności elektronicznej, 2002/19/WE w sprawie dostępu do sieci i usług
łączności elektronicznej oraz wzajemnych połączeń i 2002/20/WE w sprawie
zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej. W braku
stosownej argumentacji w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania nie można zatem uznać sformułowanego przez pozwanego problemu
prawnego, dotyczącego nieobowiązujących już przepisów unijnego prawa
pochodnego za istotne zagadnienie prawne. Ponadto skonstruowane we wniosku
zagadnienie prawne dotyczy tego, czy przepisy art. 10 ust. 2 i 3 dyrektywy 2002/20
w pierwotnym brzmieniu pozwalają prawodawcy krajowemu na upoważnienie
krajowego organu regulacyjnego do nałożenia na przedsiębiorcę
telekomunikacyjnego kary finansowej z tytułu niewykonania obowiązków
dotyczących legitymowania się pozwoleniami radiowymi na wykorzystywanie
określonych częstotliwości bez uprzedniego wezwania tego przedsiębiorcy do
usunięcia naruszeń oraz wyznaczenia stosowanego terminu. Analogiczne
zagadnienia prawne dotyczące dopuszczalności nakładania akr pieniężnych zostały
już natomiast rozstrzygnięte przez Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 21 września
2010 r., III SK 8/10, z dnia 7 lipca 2011 r., III SK 52/10 oraz z dnia 30 września
2011 r., III SK 9/11. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie do rozpoznania skargi
kasacyjnej Prezesa Urzędu nie zawiera z kolei argumentów, które podważałyby
prawidłowość wykładni powołanych przepisów dokonanej w wymienionych
orzeczeniach. Uzasadnienie ogranicza się bowiem do ogólnego odwołania się do
zasady efektywności dyrektyw, która – jak przedstawiono w uzasadnieniu wyroku
Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2011 r., III SK 52/10 – nie ma bezwzględnego
charakteru i doznaje szeregu ograniczeń, zwłaszcza w tych przypadkach, w których
jej zastosowanie prowadziłoby do nałożenia na jednostki dolegliwych kar
pieniężnych poprzez odwoływanie się do prounijnej wykładni prawa krajowego
celem odstąpienia od przewidzianych w nim gwarancji proceduralnych.
Odnosząc się do drugiej przesłanki przedsądu wskazanej przez pozwanego,
Sąd Najwyższy stwierdza z kolei, że pozwany uzasadnia rozbieżności w
orzecznictwie sądów w zakresie dotyczącym art. 209 ust. 1 i art. 143 Prawa
7
telekomunikacyjnego, powołując się w tym zakresie na wyrok Sądu Apelacyjnego w
Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r., VI ACa 808/10. Przytacza też fragmenty
uzasadnienia tego wyroku, które odnoszą się do kwestii wpływu zaprzestania
naruszenia przepisów ustawy przed wszczęciem postępowania w sprawie o
nałożenie kary pieniężnej. Zdaniem Sądu Najwyższego oczywisty jest więc brak
jakiegokolwiek związku pomiędzy powołanym cytatem z uzasadnienia wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 27 stycznia 2011 r. a zapatrywaniami prawnymi Sądu
Apelacyjnego w niniejszej sprawie oraz dotychczasowym orzecznictwem Sądu
Najwyższego. Powołany w skardze kasacyjnej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21
września 2010 r., III SK 8/10 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie
dotyczą bowiem wpływu uchybienia przez Prezesa Urzędu trybowi postępowania z
art. 199 i art. 210 Prawa telekomunikacyjnego na legalność decyzji z art. 210 w
związku z art. 209 ust. 1 tej ustawy, a nie możliwości nałożenia kary pieniężnej w
przypadku zakończenia stanu naruszenia obowiązków wynikających z ustawy
Prawo telekomunikacyjne lub decyzji Prezesa Urzędu. Ponadto wyrok Sądu
Apelacyjnego zaskarżony obecnie ocenianą skargą kasacyjną jest zbieżny z
wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2010 r., III SK 8/10 oraz z
późniejszymi orzeczeniami Sądu Najwyższego dotyczącymi tej samej materii, które
zostały już wcześniej wymienione. Okoliczność ta sprawia, że nie można mówić o
występowaniu rozbieżności w orzecznictwie sądowym, która uzasadniałaby
wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Najwyższy uznał, iż pozwany
nie wykazał potrzeby rozpoznania jego skargi kasacyjnej. Dlatego, na podstawie
art. 3989
§ 2 k.p.c., orzekł, jak w sentencji. O kosztach postępowania kasacyjnego
orzeczono stosownie do art.108 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 4 w związku z § 14 ust. 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z
urzędu.