Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 1/12
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa E. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.
przeciwko Towarzystwo Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej w S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 maja 2012 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 30 września 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 30 września 2011 r., Sąd Okręgowy w pkt I. zmienił wyrok
Sądu Rejonowego z dnia 29 czerwca 2011 r., i oddalił powództwo E. Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w P. skierowane przeciwko pozwanemu
Towarzystwu Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej w S. o zapłatę kwoty 747,88 zł wraz z
bliżej określonymi odsetkami ustawowymi oraz w pkt II. zasądził od powódki na
rzecz pozwanej kwotę 308 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Za
podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Okręgowy przyjął art. 98 § 1 i 3
k.p.c.
Postanowienie o kosztach procesu zawarte w pkt II. wyroku Sądu
Okręgowego powódka zaskarżyła zażaleniem w części dotyczącej zasądzonych
od niej na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego. Zarzuciła naruszenie
art. 102 k.p.c. polegające na jego błędnym niezastosowaniu. Wskazała,
że porównywalny nakład pracy pełnomocników obu stron oraz zasądzenie
powództwa w pierwszej instancji przemawia za odstąpieniem od obciążania jej
powyższymi kosztami ze względów słuszności. Podniosła również zarzut
nieważności postępowania apelacyjnego wynikłej z błędnego rozpoznania apelacji
pozwanej według przepisów o postępowaniu uproszczonym – w składzie jednego
sędziego, z naruszeniem art. 367 § 3 k.p.c., oraz na posiedzeniu niejawnym,
co pozbawiło powódkę możliwości obrony jej praw. Z tych przyczyn powódka
wniosła o zmianę pkt II. wyroku Sądu Okręgowego i nieobciążanie jej kosztami
zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwaną, a przede wszystkim
o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego, zniesienie postępowania apelacyjnego
i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Wyrok Sąd Okręgowego, wydany na skutek apelacji wniesionej od wyroku
Sądu Rejonowego, stał się prawomocny. Treść merytorycznego rozstrzygnięcia
stanowi zasadniczą podstawę rozliczenia kosztów procesu pomiędzy stronami.
Według art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 3 maja
2012 r. ( zob. art. 1 pkt 39, oraz art. 11 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie
3
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego … Dz. U. Nr 233, poz. 1381) na zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego, jako sądu drugiej instancji, postanowienie co do
kosztów procesu, niebędących przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji, przysługiwało powódce zażalenie do Sądu Najwyższego. Nie oznacza
to jednak, że w zażaleniu można skutecznie podnosić kwestie dotyczące
rozpoznania samej sprawy przez sąd drugiej instancji, jako pozostające poza
zakresem dopuszczalnego zaskarżenia do Sądu Najwyższego postanowienia sądu
drugiej instancji co do kosztów (zob. też postanowienie z dnia 26 stycznia 2012 r. ,
III CZP 1/12, nie publ., w którym Sąd Najwyższy wskazał, że nie mogą być
przedmiotem kontroli w ramach postępowania zażaleniowego toczącego się na
podstawie art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. zarzuty wykraczające poza jego przedmiot jako
zażalenia, co do kosztów procesu). Zażalenie ma na celu jedynie skontrolowanie
przez Sąd Najwyższy prawidłowości rozstrzygnięcia o kosztach procesu
poniesionych przed Sądem Okręgowym. Tymczasem powódka w drodze
wniesionego zażalenia zmierzała do poddania kontroli Sądu Najwyższego
prawidłowości całego postępowania apelacyjnego, na co jednoznacznie wskazują
wnioski zawarte w zażaleniu. Pozostając zatem w granicach dopuszczalnego
zaskarżenia, zawartego w wyroku orzeczenia o kosztach, w związku
ze skierowaniem sprawy w drugiej instancji do rozpoznania w postępowaniu
uproszczonym wskazać należy, że podstawę normatywną tej decyzji
przewodniczącego mógł stanowić art. 201 § 1 w zw. z art. 391 § 1 a art. 397 § 2
zdanie pierwsze k.p.c. (zob. uzasadnienie uchwały z dnia 19 kwietnia 2007 r.
(III CZP 11/07, OSNC 2008/2/23).
Bezzasadnie zarzuca się w zażaleniu naruszenie art. 102 k.p.c. przez jego
błędne niezastosowanie. Przewidziana w tym artykule możliwość nieobciążania
kosztami procesu strony przegrywającej ogranicza się jedynie do wypadków
szczególnie uzasadnionych i jako oparta na kryterium słusznościowym należy
do sfery swobodnego uznania sądu orzekającego. Według poglądu utrwalonego
w judykaturze Sąd Najwyższego skuteczne zakwestionowanie oceny sądu
w tym zakresie ogranicza się jedynie do przypadków rażąco niesłusznych
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 6 października 2011 r., V CZ 76/11,
niepubl.; z dnia 7 października 2011 r., II CZ 63/11, niepubl.; z dnia 8 lipca 2011 r.,
4
IV CZ 29/11, niepubl.; z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, niepubl.), a taki
w niniejszej sprawie nie występuje. Nie przemawia za tym ani porównywalny nakład
pracy pełnomocników procesowych obu stron, ani rozbieżne orzeczenia co do
istoty sprawy sądów obu instancji, akcentowane przez powódkę.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., postanowił jak w sentencji.

IV CZ 1/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia