Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 17/12
POSTANOWIENIE
Dnia 22 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie ze skargi W. O.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 października 2007 r.,
w sprawie z powództwa B. Domu Maklerskiego Spółki Akcyjnej
przeciwko W. O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 czerwca 2012 r.,
zażalenia W. O. na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 października 2011 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje adw. K. D. od Skarbu Państwa (Sąd Apelacyjny)
kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) zwiększoną o należny
podatek od towarów i usług
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
W. O. w postępowaniu zażaleniowym,
3. zasądza od W. O. na rzecz strony powodowej kwotę 600 zł
(sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił skargę W. O. o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z
dnia 25 października 2007 r., wydanym w sprawie z powództwa B. Domu
Maklerskiego S.A. przeciwko W. O. o zapłatę.
W dniu 16 sierpnia 2011 r. W. O. wniósł kolejną skargę o wznowienie
postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 25 października
2007 r., w której – tak jak poprzednio – powołał się na przepisy art. 403 § 1 pkt 1 i
403 § 2 k.p.c.
Postanowieniem z dnia 17 października 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
wniesioną skargę i zasądził od W. O. na rzecz B. Domu Maklerskiego S.A. kwotę
5 400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Stwierdził, że skarga o wznowienie
postępowania z dnia 16 sierpnia 2011 r. jest niedopuszczalna, ponieważ –
zgodnie z art. 416 k.p.c. – niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o
wznowienie postępowania. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli skarga została
oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 4011
, lecz w sprawie nie miało to
miejsca, gdyż skarżący powołał się na przepisy art. 403 § 1 pkt 1 i 403 § 2 k.p.c. W
tej sytuacji Sąd Apelacyjny na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. odrzucił skargę i orzekł
o kosztach postępowania zgodnie z art. 98 w związku z art. 108 § 1 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego w części dotyczącej
kosztów postępowania W. O. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez
odstąpienie od obciążenia go kosztami na rzecz B. Domu Maklerskiego S.A.
Zarzucił, że rozstrzygnięcie o kosztach pozostaje w sprzeczności z art. 102 k.p.c.,
zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od
strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
Za zastosowaniem tego przepisu, zdaniem żalącego, przemawia okoliczność, że
odrzucenie skargi nastąpiło na podstawie, którą Sąd Apelacyjny uwzględnił z
urzędu, w związku z czym nie było związane z żadną aktywnością procesową
strony przeciwnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis nie konkretyzuje pojęcia „wypadków
szczególnie uzasadnionych”, dlatego ustalenie, czy w sprawie zachodzi taki
wypadek zależy od oceny sądu. Ocena ta musi przy tym uwzględniać wszystkie
okoliczności, które mogą mieć wpływ na jej podjęcie. Do okoliczności takich należą
zarówno fakty związane z przebiegiem procesu, jak i niezwiązane z samym
procesem, lecz z sytuacją życiową i materialną strony przegrywającej (zob. wyroki
Sądu Najwyższego z dnia 3 maja 1966 r., II PR 115/66, OSPiKA 1967, nr 1, poz. 8,
z dnia 29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNCP 1974, nr 3, poz. 59 oraz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73,
nie publ., z dnia 26 listopada 2009 r., III CZ 51/09, nie publ., z dnia 4 lutego 2010 r.,
IV CZ 2/10, nie publ., z dnia 22 kwietnia 2010 r., II CZ 22/10, nie publ., z dnia
21 lipca 2010 r., III CZ 21/10, nie publ., z dnia 19 sierpnia 2010 r., IV CZ 50/10,
OSNC 2011, nr 3, poz. 34, z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ. i z dnia
8 lipca 2011 r., IV CZ 23/11, nie publ.).
Do okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c.
w orzecznictwie zalicza się np. precedensowy charakter sprawy, rozstrzygnięcie
sporu wyłącznie na podstawie, którą sąd uwzględnił z urzędu, a także szczególnie
trudną sytuację życiową i materialną strony przegrywającej, która uniemożliwia jej
pokrycie kosztów należnych przeciwnikowi.
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny prawidłowo rozstrzygnął o kosztach
zgodnie z regułą wyrażoną w art. 98 k.p.c., nie zostały bowiem ujawnione
okoliczności przemawiające za uznaniem, że zachodzi wypadek szczególnie
uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c.
W powołanym przez żalącego wyroku z dnia 3 maja 1966 r., II PR 115/66,
Sąd Najwyższy przyjął, że jeżeli rozstrzygnięcie sporu nastąpiło wyłącznie na
podstawie uwzględnionej przez sąd z urzędu, względy słuszności, które ma na
uwadze przepis art. 102 k.p.c. przemawiają przeciwko obciążeniu powoda kosztami
procesu poniesionymi przez przeciwnika. Chodziło przy tym o sytuację, w której
Sąd Najwyższy, na skutek rewizji strony pozwanej, zmienił zaskarżony wyrok
4
i oddalił powództwo, lecz uczynił to nie z przyczyn przytoczonych w rewizji, lecz
w wyniku uwzględnienia z urzędu upływu terminu przewidzianego w art. 38 § 3
ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. Nr 12,
poz. 61). W sprawie tej pozwana ani w postępowaniu przed sądem pierwszej
instancji, ani w postępowaniu rewizyjnym nie broniła się zarzutem uchybienia przez
powoda przepisowi art. 38 § 3 powołanej ustawy.
W niniejszej sprawie powodowa spółka w odpowiedzi na skargę powołała się
na art. 416 § 1 k.p.c. i wynikającą z niego niedopuszczalność dalszego wznowienia
postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek
skargi o wznowienie. Nie można więc przyjąć, że odrzucenie skargi nastąpiło
wyłącznie na podstawie uwzględnionej przez sąd z urzędu.
Dlatego też Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione uzasadnionych podstaw i zgodnie z art. 98
§ 1 i 3 oraz art. 99 w związku z art. 391 § 1, 39821
i 3941
§ 3 k.p.c. zasądził od
żalącego na rzecz powodowej spółki koszty postępowania zażaleniowego
w wysokości określonej w § 6 pkt 4 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163,
poz. 1349 ze zm.). Z kolei na podstawie § 19 pkt 1, § 6 pkt 4 i § 13 ust. 2 pkt 2
w związku z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zm.) uwzględnił wniosek pełnomocnika o przyznanie od Skarbu
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielnej żalącemu
w postępowaniu zażaleniowym.
md

V CZ 17/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia