Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 23/12
POSTANOWIENIE
Dnia 21 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi uczestniczki postępowania J. B.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego
z dnia 11 lutego 2012 r.,
w sprawie z wniosku K. K.
przy uczestnictwie J. B. i K. B.
o dział spadku, podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 sierpnia 2012 r.,
odrzuca skargę
2
Uzasadnienie
Uczestniczka J. B. wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 11 lutego 2011 r.,
oddalającego w nieuwzględnionym zakresie, jej apelację od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 10 maja 2010 r., którym dokonany został podział majątku
wspólnego byłych małżonków J. B. i J. B. oraz dział spadku po zmarłym J. B.
Skarga oparta została na zarzucie sprzeczności z powszechnie obowiązującym
porządkiem prawnym w zakresie ustalenia wartości i podziału środków pieniężnych
zgromadzonych na rachunkach otwartego funduszu emerytalnego byłych
małżonków, pominięcia w orzeczeniu jednego ze spadkobierców oraz zasądzenia
od skarżącej na rzecz wnioskodawczyni K. K. tytułem spłaty udziału w majątku
spadkowym także środków zgromadzonych na rachunku funduszu w wysokości
8419,07 zł z pominięciem zasad wypłaty tych środków przez fundusz. Podniosła
ponadto, że doszło do naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego
przyjętego przez ustawodawcę w zakresie podziału majątku wspólnego, działu
spadku oraz w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz.1667), a także
podstawowych wolności konstytucyjnych tj. prawa skarżącej do własności art. 64
Konstytucji RP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu
drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie
stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia
w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
Wyjątkowo, w wypadkach określonych w art. 4241
§ 2 k.p.c., skarga przysługuje
także od orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji lub drugiej instancji,
w odniesieniu do których strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych. Wyjątek od zasady wskazanej zasady w art. 4241
§ 1 k.p.c. dotyczy
sytuacji, w której nieskorzystanie przez stronę z przysługujących jej środków
prawnych wywołane zostało nadzwyczajnymi wypadkami, których zaistnienie
3
należy wykazać oraz występowania niezgodności z prawem o kwalifikowanym
charakterze, wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego
lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Kwestionowane
przez skarżącą orzeczenie poddane było kontroli Sądu drugiej instancji i nie jest
możliwe dokonanie jego zmiany lub uchylenia w drodze przysługujących jej
środków prawnych, a zatem może być przedmiotem skargi przewidzianej w art.
4241
§ 1 k.p.c., dla której w przepisie art. 4245
k.p.c. przewidziane zostały
wymagania konstrukcyjne. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany został
pogląd, że każde z sześciu wymagań przewidzianych w art. 4245
§ 1 k.p.c. jest
indywidualne i niezależne, a zatem każde powinno być wyraźnie wyodrębnione
i wypełnione. Brak choćby jednego z nich powoduje, że skarga jest dotknięta
istotną wadą, nienaprawialną w trybie właściwym dla usuwania braków formalnych
i podlega odrzuceniu a limie (por. postanowienia z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP
223/07, niepubl.; z dnia 17 czerwca 2008 r., I BU 18/07, niepubl.; z dnia
16 października 2009 r., IV CNP 56/09, niepubl.; z dnia 5 sierpnia 2010 r., IV CNP
44/10, niepubl.; z dnia 17 sierpnia 2010 r.). Wniesiona przez uczestniczkę skarga
nie spełnia wymagań objętych art. 4245
§ 1 pkt 2, 3 i 4 k.p.c. Nie wskazuje ona
podstaw, na których stosownie do art. 4244
k.p.c. można oprzeć skargę
przez określenie konkretnych przepisów prawa materialnego lub przepisów
postępowania, postaci ich naruszenia oraz wywodu uzasadniającego to naruszenie,
jak też, że powodują niezgodność orzeczenia z prawem (por. wyrok z dnia
26 stycznia 2012 r., I BP 4/11, niepubl.) Przedstawione w skardze ogólne zarzuty
są nieadekwatne do charakteru skargi określonego w art. 4241
§ 1 k.p.c. Nie został
również wskazany przepis, z którym zaskarżone postanowienie jest niezgodne.
Nie spełnia tego wymagania odwołanie się do całego aktu prawnego. Podkreślenia
wymaga, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie jest przyjmowane,
iż przytoczenie podstaw skargi nie jest równoznaczne ze spełnieniem
obowiązku z art. 4245
§ 1 pkt 3 k.p.c. i nie może go zastąpić. Oba te wymagania
są wyraźnie przez ustawodawcę odróżnione, a zatem muszą być
spełnione w sposób niezależny i odrębny. Obowiązku tego nie uchyla zatem
i taka sytuacja, w której naruszenie tych samych przepisów prawa materialnego lub
przepisów postępowania będzie stanowiło jednocześnie podstawę skargi
4
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4245
§ 1 pkt
2 k.p.c.), jak i powodowało niezgodność orzeczenia z prawem (art. 4245
§ 1 pkt 3
k.p.c.) (por. postanowienia z dnia 20 lipca 2005 r., IV CNP 1/05; z dnia 28 lutego
2006 r., I CNP 12/06, niepubl.; z dnia 6 marca 2008 r., II BU 25/07, niepubl.; z dnia
23 września 2008 r., I BP 7/08, niepubl.; 25 sierpnia 2010 r., II BU 2/10, niepubl.,
z dnia 17 lutego 2012, III CNP 2/12, niepubl.). Na taką wykładnię wymagań skargi
określonych w art. 4245
§ 1 pkt 2 i 3 k.p.c. wskazuje również wyrok Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 12 lipca 2011 r., SK 49/08, OTK-A 2011/6/55. Z przesłanką
określoną art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. wiąże się obowiązek skarżącej
uprawdopodobnienia istnienia szkody w chwili wniesienia skargi. Niewystarczające
jest powoływanie się na możliwość wystąpienia szkody w przyszłości (por.
postanowienia Sądu najwyższego z dnia 21 listopada 2007 r., I BP 39/07, niepubl.;
z dnia 11 grudnia 2007 r., I BP 46/07, niepubl.; z dnia 13 grudnia 2007 r., II CNP
187/07, niepubl.; z dnia 10 stycznia 2008 r., II CNP 207/07, niepubl.; z dnia 25
stycznia 2008 r., I CNP 117/07, niepubl.; z dnia 19 czerwca 2008 r., II BU 3/08,
niepubl.; z dnia 16 października 2009 r., IV CNP 54/09, niepubl.; z dnia 29 marca
2011 r., IV CNP 115/10). Celem wniesienia skargi jest jedynie przesądzenie
istnienia przesłanki, o której mowa w art. 4171
§ 2 k.c., określającym zasady
odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone wydaniem orzeczenia,
co podkreśla wagę omawianej przesłanki dla dopuszczalności skargi
i dalszego toku postępowania zmierzającego do stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia. Skarżąca nie uprawdopodobniła powstania
uszczerbku w jej majątku, ponieważ niewystarczające są rozważania, co może
zaistnieć w przyszłości, jeśli wnioskodawczyni podejmie opisane działania.
Z powyższych względów skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia podlegała odrzuceniu na podstawie art. 4248
§ 1
k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13