Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 8/14
POSTANOWIENIE
Dnia 10 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Okręgowego w O.
z dnia 4 czerwca 2013 r., sygn. akt IX Ca …/13
w sprawie z powództwa A. A.
przeciwko M. T. o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 kwietnia 2014 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 18 października 2013 r., sygn. akt IX Ca …/13,
oddala zażalenie;
przyznaje radcy prawnemu P. M. od Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego w O. tytułem pomocy prawnej udzielonej
skarżącemu w postępowaniu zażaleniowym kwotę 1.800 (jeden
tysiąc osiemset) zł wraz z należnym podatkiem od towarów i
usług.
UZASADNIENIE
2
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 18 października 2013 r. odrzucił
skargę powoda A. A. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Okręgowego. W jego uzasadnieniu wskazał, że skarga nie została
oparta na ustawowej podstawie, gdyż „nowy dowód” - dokument, na który powołuje
się powód w skardze w postaci jego pisma z dnia 23 lutego 2010 r. znajdującego
się w aktach sprawy sygn. akt IX Ca …/09 Sądu Okręgowego w O., istniał na etapie
rozpoznawania sprawy i był znany skarżącemu - wówczas powodowi - od początku
sporu tak jak pozostałe wnioskowane obecnie w skardze dowody. Odnosząc się
do drugiej podstawy żądania wskazanej w skardze, dotyczącej pozbawienia
powoda możliwości działania (art. 401 pkt 2 k.p.c.), Sąd stwierdził, że przesłanka ta
nie została wykazana. A. A. zgłaszał wniosek o ustanowienie pełnomocnika
z urzędu, jednak żądanie to zostało prawomocnie oddalone. Sąd podniósł,
że powód nie jest osobą bezradną, gdyż jego pisma redagowane są w sposób
wskazujący na duże zrozumienie sytuacji i potrzebnej problematyki.
Postanowienie odrzucające skargę A.A. zaskarżył zażaleniem, podnosząc
zarzuty naruszenia przepisów art. 410 § 1 k.p.c. i art. 357 § 2 k.p.c., a także
naruszenie § 2 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu.
W uzasadnieniu zażalenia wskazał, że zaskarżone postanowienie
z dnia 18 października 2013 r. zostało wydane na posiedzeniu niejawnym, a jego
uzasadnienia nie sporządzono ani nie doręczono. Brak uzasadnienia
postanowienia Sądu Okręgowego uniemożliwia powodowi merytoryczną polemikę
z zapadłym rozstrzygnięciem i już tylko z tego powodu powinno ono zostać
uchylone.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analiza akt sprawy nie potwierdza zarzutu niedoręczenia skarżącemu
postanowienia odrzucającego jego skargę i nie sporządzenia uzasadnienia tego
postanowienia. Odpis postanowienia z dnia 18 października 2013 r. został
3
doręczony pełnomocnikowi skarżącego dnia 14 listopada 2013 r. (k. 17) i ponownie
z uzasadnieniem dnia 3 stycznia 2014 r. (k. 44).
Błędne jest przekonanie skarżącego, że przy badaniu podstawy wznowienia,
w myśl art. 410 k.p.c., sąd ogranicza się do ustalenia, czy podstawa wskazana
w skardze odpowiada którejkolwiek z ustawowych podstaw wznowienia.
W judykaturze przeważa bowiem odmienny pogląd, zgodnie z którym ocena, czy
skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia, nie ogranicza się do
badania, czy okoliczności wskazane przez skarżącego dają się podciągnąć
pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, lecz obejmuje badanie
i ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje (postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 19 maja 2005 r., II CZ 41/05, niepubl., z dnia 10 lutego 2006 r.,
I PZ 33/05, OSNP 2007, nr 3-4, poz. 48, z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ 103/06,
niepubl., z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/07, niepubl., wyrok SN z dnia 16 maja
2007 r., III CSK 56/07, niepubl., postanowienie SN z dnia 4 września 2008 r., IV CZ
71/08, niepubl.). Za taką wykładnią art. 410 § 1 k.p.c. przemawia fakt,
że po uchyleniu art. 411 k.p.c., poszerzeniu uległa kognicja sądu badającego
na posiedzeniu niejawnym, czy skarga opiera się na ustawowej podstawie
wznowienia. Podstawą oceny sądu w tym zakresie, która nie jest przy tym oceną
zasadności skargi o wznowienie, są przytoczone w niej twierdzenia.
Na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania
w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych mogących mieć wpływ na wynik sprawy, z których strona nie mogą
skorzystać w poprzednim postępowaniu. Są to dowody, które już wówczas istniały,
lecz nie były znane stronie oraz takie, których w poprzednim postępowaniu nie
można było powołać, gdyż dopiero po jego zakończeniu pojawiła się możliwość
ich przeprowadzenia.
Podzielić należy ocenę Sądu Okręgowego, że wnioskowane przez
skarżącego w skardze o wznowienie dowody były znane już w poprzednim
postępowaniu i skarżący mógł wówczas z nich skorzystać, co w zażaleniu nie jest
kwestionowane. Nie zachodzi więc podstawa wznowienia postępowania w postaci
późniejszego wykrycia dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c.
4
Strona może na podstawie art. 401 pkt 2 k.p.c. żądać wznowienia
postępowania z powodu nieważności, jeśli wskutek naruszenia przepisów prawa
była pozbawiona możności działania. Skarżący wiąże istnienie tej podstawy
wznowienia z odmową ustanowienia adwokata z urzędu w sytuacji, gdy on sam
ze względu na stan zdrowia nie był w stanie zadbać o swój interes w prowadzonym
procesie. Twierdzenia te jednak – jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy – nie wypełniają
podstawy wznowienia z art. 401 pkt 2 k.p.c. z uwagi na niewykazanie,
że pozbawienie możności działania było następstwem naruszenia przepisów
prawa przez sąd, który odmówił skarżącemu ustanowienia adwokata z urzędu.
Twierdzeń takich skarżący nie podnosił zarówno w skardze jak i obecnie
w zażaleniu.
Podnoszony w zażaleniu brak rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej
udzielonej skarżącemu w postępowaniu przed Sądem Okręgowym objęty jest
właściwą dla jego usunięcia regulacją art. 351 § 1 i 2 k.p.c. Wskazać też trzeba, na
brak interesu prawnego uczestnika postępowania w zaskarżeniu postanowienia
w przedmiocie wynagrodzenia pełnomocnika z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (uchwały SN z dnia 8 marca 2012 r., III CZP 2/12, OSNC 2012,
nr 10, poz. 115, z dnia 20 maja 2011 r., III CZP 14/11, OSNC 2012, nr 1, poz. 2,
z dnia 25 czerwca 2009 r., III CZP 36/09, OSNC 2010, nr 2, poz. 24).
Z tych względów, Sąd Najwyższy oddalił nieuzasadnione zażalenie
stosownie do art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. i na podstawie § 6 pkt 6,
§ 12 ust. 2 pkt 2 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst:
Dz.U. z 2013 r., poz. 490) orzekł o kosztach pomocy prawnej udzielonej
skarżącemu w postępowaniu zażaleniowym.
jw

IV CZ 8/14

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia