Pełny tekst orzeczenia

75/2/B/2008




POSTANOWIENIE


z dnia 5 marca 2008 r.


Sygn. akt Ts 154/07



Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Adam Jamróz – przewodniczący


Mirosław Wyrzykowski – sprawozdawca


Mirosław Granat,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 stycznia 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tadeusza Kustry,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 lipca 2007 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, ze zm.) z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Działając w oparciu o zakwestionowany w skardze przepis, Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Przeworsku decyzją z 9 lipca 2002 r. (znak ZUS – 19/2002), zmienioną kolejną decyzją z 20 sierpnia 2002 r. (znak ZUS – 93/2002), stwierdził ostatecznie, iż spółka Sów-Pol dokonała nadpłaty zasiłku chorobowego na rzecz skarżącego. Stwierdzone zostało, iż do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wliczono bezpodstawnie wypłacane skarżącemu premie. Sąd Rejonowy w Przemyślu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 14 kwietnia 2004 r. (sygn. akt U 710/02) oddalił odwołania wniesione od wskazanych powyżej decyzji. Sąd Okręgowy w Krośnie – Ośrodek Zamiejscowy w Przemyślu wyrokiem z 24 września 2004 r. oddalił apelacje (sygn. akt VII Ua 39/04). Sąd Najwyższy wyrokiem z 6 lipca 2005 r. (sygn. akt III UK 76/05), uwzględniając kasację, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Tenże Sąd Okręgowy, wyrokiem z 23 marca 2006 r. (sygn. akt III Ua 3/06) oddalił ponownie wniesioną apelację. Sąd Najwyższy wyrokiem z 22 listopada 2006 r. (sygn. akt III UK 98/06), dostarczonym skarżącemu z uzasadnieniem w dniu 16 kwietnia 2007 r., oddalił wniesioną skargę kasacyjną, przyjmując zupełnie odmienną interpretację kwestionowanej regulacji.
Organy orzekające w sprawie przyjęły, iż do podstawy zasiłku chorobowego wlicza się tylko te składniki wynagrodzenia, co do których z przepisów układów zbiorowych lub innych aktów normatywnych dotyczących wynagradzania wynika, że podlegają one zmniejszeniu lub zawieszeniu w okresie pobierania przez pracownika zasiłku chorobowego. Skarżący wskazuje, iż w przeciwieństwie do poprzednio obowiązującej regulacji, brak jest wymogu zachowania przez pracownika prawa do pobierania określonych składników wynagrodzenia w okresie korzystania z zasiłku chorobowego. Takie rozumienie kwestionowanego przepisu narusza wynikające z art. 67 ust. 1 Konstytucji prawo do zabezpieczenia społecznego na wypadek niezdolności do pracy ze względu na chorobę. Skarżący wskazał przy tym na obowiązującą w systemie ubezpieczeń społecznych zasadę wzajemności oraz zasadę proporcjonalności pomiędzy wysokością wniesionych do funduszu ubezpieczeń społecznych składek a wysokością świadczenia, które to zasady uległy w niniejszej sprawie naruszeniu.
Skarżący w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej przedstawia także argumenty mające przemawiać za naruszeniem zasady równości: w jego ocenie pracownicy, którym dany składnik nie został wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego a otrzymują go obok zasiłku chorobowego są w lepszej sytuacji od pracowników, którym ten składnik nie zostanie wypłacony w okresie pobierania zasiłku. Naruszenia zasady równości w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego upatruje także w zróżnicowanym traktowaniu obywateli – w zależności od faktu bycia zatrudnionym w zakładzie pracy, który ma obowiązek i posiada regulamin wynagradzania oraz takim, który takiego regulaminu nie posiada. Tylko w przypadku pierwszej kategorii pracowników wliczanie premii do podstawy wymiaru jest uzależnione od zapisów regulaminu, w innych przypadkach takiego uzależnienia nie ma.
Wyrok Sądu Okręgowego w Przemyślu z 23 marca 2006 r. (sygn. akt III Ua 3/06) został skarżącemu doręczony w dniu 19 kwietnia 2006 r.
Postanowieniem z 8 stycznia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej, powołując się w uzasadnieniu na przekroczenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, będące bezpośrednią konsekwencją wystąpienia przez skarżącego ze środkiem prawnym niemieszczącym się w ramach drogi prawnej, o której mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Trybunał podkreślił w uzasadnieniu, iż po wejściu w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) orzeczenie sądu II instancji nabrało waloru prawomocnego rozstrzygnięcia, a wnoszona do niego skarga kasacyjna – waloru nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie w dniu 21 stycznia 2008 r. skarżący – wnosząc o uwzględnienie zażalenia i skierowanie sprawy na rozprawę – podniósł, iż gdyby przyjąć zastosowaną przez Trybunał Konstytucyjny wykładnię, to bieg terminu do wniesienia skargi należałoby liczyć od momentu doręczenia skarżącemu wyroku Sądu Okręgowego, Ośrodek Zamiejscowy w Przemyślu z 24 września 2004 r. (sygn. akt VII Ua 39/04).
Zdaniem skarżącego, jednym z elementów wyczerpania drogi prawnej w postępowaniu cywilnym jest wniesienie kasacji od wyroku sądu II instancji, jako że kodeks cywilny dopuszcza taką procedurę. Zatem od daty doręczenia rozstrzygnięcia wydanego w efekcie rozpatrzenia wskazanego powyżej środka odwoławczego liczyć należy bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. In fine zażalenia skarżący stwierdził, iż art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym odwołuje się przy liczeniu terminu do daty doręczenia rozstrzygnięcia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej, co nie jest jednoznaczne z prawomocnością.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) weszła w życie w dniu 6 lutego 2005 r. (art. 6). Zgodnie zaś z art. 3 tego aktu do złożenia i rozpoznania kasacji od orzeczenia wydanego przed dniem wejścia w życie ustawy, a także do odmowy przyjęcia jej do rozpoznania, stosuje się przepisy dotychczasowe. Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie – Ośrodek Zamiejscowy w Przemyślu (sygn. akt VII Ua 39/04), do którego odwołuje się skarżący we wniesionym zażaleniu został wydany w dniu 24 września 2004 r. Miał on zatem jeszcze charakter nieprawomocnego rozstrzygnięcia, a wnoszona od niego kasacja stanowiła zwyczajny środek zaskarżenia, którego wniesienie było wymagane dla wyczerpania drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zatem niezasadny jest zarzut skarżącego, iż bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej powinien być liczony od daty doręczenia wskazanego powyżej wyroku sądu II instancji.
Skarżący we wniesionym zażaleniu nie ustosunkował się do argumentów Trybunału Konstytucyjnego zawartych w zaskarżonym postanowieniu, uzasadniających reprezentowane tam stanowisko, zgodnie z którym bieg terminu do wniesienia skargi kasacyjnej rozpoczyna się od daty doręczenia wyroku sądu II instancji. Nie budzi wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego, iż w ramach postępowania cywilnego dopuszczalne jest wniesienie skargi kasacyjnej. Jednakże wniesienie tej skargi jako nadzwyczajnego środka odwoławczego nie jest traktowane, zgodnie z ugruntowanym już orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, jako wyczerpanie przysługującej skarżącemu drogi prawnej (zob. postanowienia TK z: 25 lipca 2006 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55; 15 lutego 2007 r. i 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 129 i 130; 13 lutego 2007 r., Ts 162/06; 4 października 2007 r., Ts 47/07; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07; 27 listopada 2007 r., Ts 284/06). Przyjęta przez Trybunał Konstytucyjny wykładnia art. 46 ust. 1 ustawy o TK, którą skład orzekający w niniejszej sprawie akceptuje w całości, nie oznacza także utożsamienia orzeczenia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej z prawomocnym rozstrzygnięciem. Analiza art. 46 ust. 1 ustawy daje podstawy do przyjęcia, iż w procedurach, w których rozstrzygnięcia otrzymują w określonych sytuacjach status orzeczeń prawomocnych, orzeczenie prawomocne będzie jednocześnie orzeczeniem ostatecznym w rozumieniu art. 79 ust. 1. Nie oznacza to, iż w przypadku, w którym sprawa toczy się w trybie procedury nieoperującej pojęciem „prawomocności” wykluczone jest wniesienie skargi konstytucyjnej. Podkreślić bowiem należy, iż wykładania gramatyczna art. 46 ust. 1 ustawy o TK daje podstawy do przyjęcia, iż prawomocny wyrok stanowi jeden, ale nie jedyny „rodzaj” ostatecznego rozstrzygnięcia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 8 stycznia 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.