Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Barbara Orechwa-Zawadzka

SO del. Marzanna Rogowska

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2015 r. w B.

sprawy z odwołania J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy J. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 czerwca 2014 r. sygn. akt V U 402/14

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Białymstoku pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach instancji odwoławczej .

Sygn. akt III AUa 1422/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 17.01.2014 roku odmówił przyznania J. B. prawa do wcześniejszej emerytury, uznając iż na dzień 1.01.1999r. nie legitymował się on co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uwzględnił mu w szczególności jako takiego zatrudnienia od 23.08.1971 r. do 16.05.1994r. w Spółdzielni Pracy (...) na stanowiskach: elektryk, elektromonter i monter robót elektrycznych jako pracy w szczególnych warunkach z powodu niepotwierdzenia tego przez pracodawcę w świadectwie pracy z 14.07.1999r. Późniejsze potwierdzenie takiego charakteru pracy w szczególnych warunkach nastąpiło w sposób niezgodny z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r.

W odwołaniu od powyższej J. B. zarzucił organowi rentowemu bezpodstawne przyjęcie, że nie pracował w szczególnych warunkach, odwołując się do wydanych mu świadectwach pracy, a nadto wnosił o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków. Na podstawie takiego zarzutu zażądał zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania mu wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 23 czerwca 2014 r. oddalił odwołanie. Sąd ten wskazał, iż bezspornym jest, że wnioskodawca ur. (...) na mocy decyzji (...) w B. z dnia 8.09.1999 r. korzysta z prawa do renty od 28.07.1999 r. Wnioskodawca uzyskał w dniu 14 lipca 1999 r. od swojego pracodawcy ( (...) Spółdzielnia Pracy) świadectwo pracy z 14.07.1999 r potwierdzające, że był w niej zatrudniony od 23 sierpnia 1979 r. do 16 maja 1994 r. Pracodawca w tym dokumencie pominął punkt dotyczący pracy w szczególnych warunkach. 15 lutego 2005 r. (...) SP wydała J. B.świadectwo pracy w szczególnych warunkach. Zaświadczyła, że był w niej zatrudniony od 23.08.1971r. do 21.02.1984 r. oraz od 16.09.1985 r. do 16.05.1994 r. Z tego dokumentu wynika, że w w/w okresach był zatrudniony na stanowiskach elektryka i elektromontera, które to stanowiska zostały wymienione w dziale III poz. 81 pkt 4 wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr (...) (...) Związku Spółdzielni (...) z dnia 27.06.1983r. w sprawie stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach spółdzielczości mleczarskiej.

Sąd Okręgowy odwołał się art. 97 § 1 k.p. wskazując, iż w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy i tak też się stało w przypadku ubezpieczonego, kiedy pracodawca wydał mu w dniu 25.05.1994 r., którego duplikat znajduje się w aktach rentowych. Z kolei nawiązując do § 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. 2011.237.1412) wskazał, iż środkiem dowodowym stwierdzającym okres składkowy na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu wydane na podstawie posiadanych dokumentów.(...)pracę w szczególnych warunkach chciał udowodnić przy pomocy świadectwa pracy z 15.02.2005 r. Na wezwanie organu rentowego złożył umowę o pracę z 23.08.1971 r. i zaświadczenie kwalifikacyjne z 26.06.1990 r. Na rozprawie w dniu 23 czerwca 2014.r. wnioskodawca wyjaśnił, że w spornym okresie w różnych mleczarniach remontował rozdzielnie niskiego napięcia, pracował przy produkcji nowych i ich montażu. Na terenie warsztatu przy ul. (...) odbywała się produkcja nowych rozdzielni. Ponadto w P. był zatrudniony przy budowie linii energetycznej. Na podstawie zaświadczenia kwalifikacyjnego z 1990 r. mógł prowadzić eksploatację wymienionych w nim urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, a także przeprowadzać konserwacje naprawy i montaż. Zdaniem Sądu Okręgowego na pewno nie miał prawa wykonywania czegokolwiek w generatorach, liniach napowietrznych, stacjach, transformatorach. Zaświadczenie zostało wydane na podstawie przepisów zarządzenia Ministra Przemysłu z 15.03.1989r. w sprawie dodatkowych wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych (M.P. 1989.8.75). Eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych mogły zajmować się osoby, które oprócz wymagań wynikających z taryfikatorów kwalifikacyjnych spełniały dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki energetycznej (§ 2). Pozytywny wynik egzaminu sprawdzającego spełnienie dodatkowych wymagań kwalifikacyjnych był podstawą do otrzymania zaświadczenia kwalifikacyjnego. W ocenie Sądu Okręgowego skoro wnioskodawca stosowne zaświadczenie otrzymał 26.06.1990r. należy uznać, że dopiero od tej daty był uprawniony do eksploatacji montażu, konserwacji i napraw wymienionych w nim urządzeń i instalacji elektroenergetycznych. Wcześniej mógł być „zwykłym" elektrykiem lub elektromonterem. W życiorysie z 2.12.1980 r. podał, że pracę w Zakładzie (...) rozpoczął 23.08.1971 r. pracował jako elektryk w D. Usług (...) przy wykonywaniu instalacji elektrycznych. W dacie sporządzenia życiorysu był brygadzistą warsztatu elektrycznego w Wydziale Przygotowania Usług (...). Zdaniem Sądu Okręgowego treść świadectwa pracy w szczególnych warunkach potwierdza pracę w hamowniach przy próbach silników spalinowych na stanowisku elektryka (Dział III poz. 81 pkt 4 uchwały CZSM nr 16/83 z 27.06.1983r.). Stanowiący załącznik nr 1 do uchwały wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane były prace w szczególnych warunkach w spółdzielczości mleczarskiej nie zawiera działu I i działu II, które w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. dotyczą prac w górnictwie i prac przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Zdaniem Sądu Okręgowego ,,koronny dowód’’ wnioskodawcy, czyli świadectwo pracy z 15.02.2005 r. w sposób nie budzący żadnych wątpliwości potwierdza nieprawdę , gdyż nigdy nie miał on do czynienia z silnikami spalinowymi. Dalej zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawca chciał, aby świadkowie i biegły z zakresu bhp potwierdzili ,, ten fałsz’’. Sąd uznał oba te wnioski dowodowe za całkowicie chybione i oddalił je. Rodzaj wykonywanych przez wnioskodawcę czynności został podany przez samego zainteresowanego. Byłoby bardzo dziwne zdaniem Sądu gdyby świadkowie wiedzieli więcej na temat spornych okoliczności niż on sam. Nadto, jeśli chodzi o dowód z opinii biegłego, to zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku stanowiskiem jest on zbyteczny.

Nawiązując do przepisów prawa materialnego tj. art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisów rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach Sąd Okręgowy wskazał, iż zgodnie z § 4 tego aktu pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat, ma okres zatrudnienia wynoszący 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Prace w szczególnych warunkach w rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym wymienione są w dziale X załącznika do rozporządzenia, ale nie znalazła się w nim żadna praca związana z energią elektryczną. Na mocy § 1 ust. 2 rozporządzenia (...) mógł ustalić w podległych mu zakładach pracy stanowiska pracy, na których były wykonywane prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A. Zarząd (...) stosowną uchwałę (16/83) wydał 27.06.1983r. Zgodnie z treścią art. 1 ustawy z dnia 20.01.1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości z dniem wejścia w życie ustawy związki spółdzielcze przeszły w stan likwidacji (Dz. U. 1990/6/ poz. 36 z późniejszymi zmianami). Na mocy art. 20 Minister Sprawiedliwości został zobowiązany do ogłoszenia w terminie do dnia 31.03.1990r. wykazu obowiązujących normatywnych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień ustawowych przez Naczelną Radę Spółdzielczą i centralne związki spółdzielcze. Akty nie objęte wykazem utraciły moc z dniem jego ogłoszenia. Ogłoszenie przybrało formę obwieszczenia z dnia 27.04.1990 r. (M.P. 19 poz. 153). Za obowiązujące Minister Sprawiedliwości uznał uchwały różnych centralnych związków w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach - w tym uchwałę (...) nr 16 z 27.06.1983r. Zdaniem Sądu Okręgowego Minister Sprawiedliwości naruszył w ten sposób prawo, gdyż delegacja do wydania uchwał wynikała z rozporządzenia z 7.02.1983 r. W takim przypadku sąd powszechny powinien uznać, że nie jest związany takim aktem. Jeśli chodzi o zarządzenia właściwych ministrów w sprawie wykazu stanowisk pracy w nadzorowanych przez nich zakładach pracy, na których były wykonywane prace w szczególnych warunkach, to utraciły one moc na podstawie art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 22.12.2000r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydania aktów normatywnych (Dz. U. 2000 120 poz. 1268). Przyczyną utraty mocy był brak upoważnienia ustawowego. Sąd Okręgowy nadmienił, iż w orzecznictwie uznaje się, że zarządzenia resortowe i uchwały mają pewne znaczenie, gdy chodzi o związek z terminologią dotyczącą nazewnictwa stanowisk pracy. W orzecznictwie ( Sąd pierwszej instancji przytoczył wyrok SN z dnia 14.03.2013r. I UK 547/12 - (...)) podkreśla się, że wyodrębnienie prac kwalifikujących do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym ma charakter stanowiskowo - branżowy. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma istotne znaczenie i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia RM z 7.02.1983r., wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym.

Zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawca na pewno nie pracował w szczególnych warunkach przed 25.06.1990r. , a złożone przez niego dowody przeczą też pracy po tej dacie. Z tych przyczyn odwołanie podlegało na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Powyższy wyrok wnioskodawca zaskarżył wniesioną apelacją w całości i zarzucił obrazę:

1. przepisu art. 32 ust. 1 i 3 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polegające na przyjęciu, że Odwołujący J. B. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych;

2. § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze polegające na niezasadnym uznaniu, że praca wykonywana przez J. B. nie mieści się w konkretnym dziale Wykazu A w/w rozporządzenia, a co za tym idzie - stwierdzeniu, że brak jest przesłanek do stwierdzenia, że J. B. wykonywał pracę w warunkach szczególnych;

3. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez:

- niezasadne oddalenie wniosków dowodowych wnioskodawcy o przeprowadzenie dowodu z zeznań zawnioskowanych świadków oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, mimo, że są to dowody mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a w konsekwencji doprowadziło to do wydania wyroku w oparciu o niekompletny, znacznie ograniczony materiał dowodowy zebrany w sprawie, prowadząc de facto do pozbawiania odwołującego możliwości dowodzenia zgłoszonych twierdzeń, co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcia sprawy i doprowadziło do błędnego uznania, że J. B. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych,

- wydanie zaskarżonego wyroku tylko i wyłącznie w oparciu o dokumenty zgromadzone w sprawie, a w szczególności w aktach osobowych i uznanie, że stanowią one podstawowy i wystarczający dowód w sprawie mimo, że zeznania świadków stanowiłyby środek dowodowy potwierdzający rodzaj i rzeczywisty charakter wykonywanej przez odwołującego się pracy jako pracy w warunkach szczególnych.

Apelacja podnosi przy tym, że w związku z oddaleniem przez Sąd wniosków dowodowych odwołującego się o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków i dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy skarżący zgłosił zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

Wskazując na powyższe apelacja wnosiła o uchylenie wyroku z dnia 23.06.2014 r. wydanego w sprawie o sygn. akt VU 402/14 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i zasądzenia od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za instancję odwoławczą. Jednocześnie w trybie art. 380 k.p.c. w apelacji zaskarżono w całości postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 23 czerwca 2014 r. w przedmiocie oddalenia wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków i opinii biegłego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja jest zasadna

Wyrok Sądu Okręgowego zapadł w sprawie zdecydowanie przedwcześnie i bez przeprowadzania w istocie postepowania dowodowego. Nie można też nie zauważyć, iż niektóre fragmenty uzasadnienia poprzez nadmierną emocjonalność sformułowań czynią je mniej rzeczowym. Godzi się zatem przypomnieć, iż w uzasadnieniach Sądu trzeba zachowywać pewną powściągliwość w formułowaniu wniosków, zwłaszcza stawiających stronę w dwuznacznej sytuacji. Dotyczy to w szczególności, w niniejszej sprawie wywodu Sądu co do złożonego przez wnioskodawcę świadectwa pracy w szczególnych warunkach z dnia 15 lutego 2005 r. Zważywszy na fakt, iż Sąd nie przeprowadził w istocie żadnego postepowania wyjawiającego okoliczności wystawienia tego świadectwa wyciągnięty wniosek, że zgłoszeniu świadkowie mieli potwierdzić fałsz - jest dalece przedwczesny. Na etapie postępowania, w którym Sad Okręgowy ocenił ten dowód wiadomo jest tylko, iż wnioskodawca uzyskał przedmiotowe świadectwo podpisane przez Prezesa Spółdzielni Pracy A. w B. , w którym między innymi powołano przepisy Uchwały Nr 16/83 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z 27 czerwca 1983 r. Wnioskodawca nie jest jego autorem, a nie wydaje się też aby miał rozeznanie w regulacjach prawnych powołanych w tym świadectwie , stąd musi budzić sprzeciw wyciąganie przez Sąd Okręgowy tak negatywnych i daleko idących wniosków pod jego adresem. Negatywna ocena przez Sąd treści przedłożonego świadectwa w zasadzie przesądziła o odmowie dopuszczenia przez Sąd Okręgowy innych dowodów w sprawie. Trudno takie stanowisko Sądu Okręgowego zaakceptować . Przede wszystkim należy zauważyć , iż w utrwalonym orzecznictwie sądowym o tym czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie decyduje nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Koniecznym jest by praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i należała do rodzajów pracy, wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., sygn. akt III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., sygn. akt III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., sygn. akt I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., sygn. akt I PK 194/08, LEX nr 528152, wyrok SA w Katowicach z dnia 23 kwietnia 2013 r. III AUa 1479/12 LEX nr 1316191). Jeżeli zatem Sąd pierwszej instancji zakwestionował przedłożone świadectwo pracy w szczególnych warunkach, a z elektronicznego protokołu rozprawy wynika też, iż ,,na bieżąco‘’ kwestionował lub wyrażał wątpliwości co do wyjaśnień wnioskodawcy - to rzetelność prowadzonego postepowania w rozumieniu art. 6 ust.1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w dniu 4 listopada 1950 r. w R. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) czyniła koniecznym umożliwienie wnioskodawcy zgłoszenie środków dowodowych mających potwierdzić jego twierdzenia. Tymczasem Sąd Okręgowy wszystkie wnioski dowodowe wnioskodawcy z jednej strony oddalił, a z drugiej strony oddalając odwołanie przyjął, iż wnioskodawca nie wykazał, że pracował w szczególnych warunkach. Nawet jeżeli to ustalenie Sądu się ostatecznie potwierdzi, to bez przeprowadzenia postępowania dowodowego jest ono przedwczesne. Odwołując się znowu do orzecznictwa przypomnieć też trzeba w nawiązaniu do art. 472 i 473 k.p.c., że w postępowaniu przed sądem w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu np. świadectwa pracy - wynika co innego ( por. np. wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2009 r. I UK 316/08 ; wyrok SN z dn. 02.02.1996 r. II URN 3/95, OSNP 1996/16/239; wyrok SN z dnia 06.09.1995 r. , II URN 23/95 OSNP 1996/5/77).

O tym zatem jakie konkretne prace wykonywał wnioskodawca przed 01.01.1999 r. , które mogłoby ewentualnie być rozpatrywane pod kątem pracy w szczególnych warunkach będzie można rozstrzygnąć miarodajnie dopiero po przeprowadzeniu postepowania dowodowego, w szczególności przesłuchaniu zgłoszonych przez wnioskodawcę już w odwołaniu świadków ( ewentualnie stosownie do dynamiki postępowania przeprowadzeniu innych dowodów) i dokonaniu ich wszechstronnej oceny w aspekcie całego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym w powiązaniu z zanegowanym świadectwem pracy. Prawdą jest , iż do oceny charakteru pracy tj. czy można ją uznać za pracę w szczególnych warunkach dominuje pogląd, że Sąd orzekający władny jest to uczynić bez przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego bo nie są tu konieczne wiadomości specjalne ( por. w tym zakresie np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 2000 r., II UKN 446/99, LexPolonica nr 352214, OSNAPiUS 2001/18 poz. 562; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 sierpnia 2010 r., III AUa 487/2010, LexPolonica nr 2461834, Orzecznictwo Sądów Apelacji B. (...) str. 96). Nie oznacza to jednak, iż reguła ta musi dotyczyć każdej sprawy, bowiem w niektórych sprawach dowód może okazać się przydatny. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy charakter pracy był specyficzny i mogą być potrzebne wiadomości specjalne przy uchwyceniu istoty wykonywanej pracy. Oceny czy taka potrzeba wystąpi w niniejszej sprawie będzie można dokonać dopiero po przeprowadzeniu istotnej części materiału dowodowego. Wypada tylko zauważyć, iż w trakcie prowadzonej rozprawy ( protokół elektronicznych k.45) Sąd przy formułowaniu pytań wkraczał momentami w obszar wiadomości specjalnych (art. 278 k.p.c.) z czym jak się zdaje strony miały pewien problem.

Podstawą uchylania wyroku są uchybienia procesowe, stąd nie zachodzi w zasadzie potrzeba odniesienia się do przepisów prawa materialnego. Sygnalizacyjnie wypada jedynie podzielić stanowisko Sądu Okręgowego co do utraty mocy szeroko rozumianych aktów resortowych ( w tym organów Spółdzielczości ) zawierających wykazy stanowisk pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005 nr 11, poz. 161 oraz z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306 oraz z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08 i z dnia 10 lutego 2009 r., II UK 199/08, niepublikowane), co w zasadzie oznacza, iż prace wnioskodawcy muszą być odniesione przede wszystkim do wykazu A stanowiącego złącznik Nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Z 1983 r. Nr 8 , poz. 43 ze zm.). Nie oznacza to, iż uchylone wykazy stanowisk nie mogą być pomocne jako jeden z elementów oceny czy praca na danym stanowisku była pracą w szczególnych warunkach czy też nie. W orzecznictwie przepisy wykazów resortowych określone zostały jako normy o charakterze informacyjnym, techniczno-porządkującym, uściślającym, o znaczeniu w sferze dowodowej jako podstawa domniemań faktycznych (por. wyrok SN z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, Lex nr 590247, wyrok SN z 14 marca 2013 r. I UK 547/12 OSNP 2014/1/11) .

Co do zasady ma też rację Sąd Okręgowy podkreślając rosnące znaczenie przy wykładni Wykazu A przypisaniu określonych prac do określonej branży w (por. wyrok SN z 14 marca 2013 r. I UK 547/12 OSNP 2014/1/11 ; wyrok SN z dnia 14 stycznia 2014 r. II UK 224/13 LEX nr 1424852; wyrok SN z dnia 24 października 2013 r. II UK 127/13; wyrok SN z dnia 2 czerwca 2010 r. I UK 25/10 LEX nr 621137 ) . Trzeba jednak jednocześnie zauważyć , iż niekiedy może zajść potrzeba bardziej elastycznego podejścia w tym zakresie. Przyporządkowanie czynności pracownika do określonej branży wiąże się z przynależnością zakładu pracy do określonego działu gospodarki bądź branży przemysłu, ale zależności tej nie można przypisać bezwzględnego charakteru w tym sensie, że przynależność pracodawcy do działu gospodarki/gałęzi przemysłu, wyłącza możliwość przyporządkowania czynności pracownika do innej branży (innego działu wykazu A) jeżeli czynności te były wykonywane w narażeniu na czynniki szkodliwe w stopniu takim, jaki występował u pracodawcy, którego podstawy funkcjonowania obejmowały właśnie te czynności ( por. szerzej w tym zakresie w tym zakresie wyrok SN z dnia 3 grudnia 2013 r. I UK 189/13 Lex nr 1467149 ; por. wyrok SN z dnia 3 czerwca 2008 r., I UK 381/07, Lex nr 494112, wyrok SN z dnia z 25 września 2008 r., II UK 1/08, Lex nr 784938, wyrok SN z dnia z 6 lutego 2014 r., I UK 314/13, wyrok SN z 26 marca 2014r. II UK 368/13. ).

Reasumując w ocenie Sądu Apelacyjnego w sprawie zachodzi potrzeba przeprowadzenia postępowania dowodowego całości w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.