Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 2/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Dawid Miąsik (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania P. W.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 2 września 2014 r. w przedmiocie
przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
Sądu Rejonowego, obwieszczonym w Monitorze Polskim […],
z udziałem A. B., S. P., P. S. i S. Z.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 26 lutego 2015 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
P.W. (odwołujący się) zaskarżył w części uchwałę Krajowej Rady
Sądownictwa z dnia 2 września 2014 r. w przedmiocie przedstawienia wniosku o
powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […],
obwieszczonym w Monitorze Polskim […]. Zaskarżonej uchwale zarzucił
naruszenie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie
2
Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm., ustawa o KRS) przez zaniechanie
wszechstronnego rozważenia sprawy, w tym zgromadzonych w sprawie
dokumentów dotyczących odwołującego się. Odwołujący wniósł o uchylenie pkt I
uchwały oraz pkt II uchwały w części dotyczącej nieprzedstawienia Prezydentowi
RP wniosku o powołanie odwołującego do pełnienia urzędu sędziego w Sądzie
Rejonowym […] i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Krajowej Radzie
Sądownictwa (KRS lub Rada).
W ocenie odwołującego się uchwała KRS nie znajduje oparcia w materiałach
źródłowych, ponieważ odwołujący się posiada większe kwalifikacje zawodowe od
wybranych przez KRS kandydatów, gdyż: 1) zdał dodatkowo egzamin radcowski,
2) posiada dodatkowe wykształcenie magisterskie, 3) ukończył studia
podyplomowe, 4) ukończył kurs języka angielskiego dla kadr bankowych, 5) brał
udział w licznych szkoleniach w Służbie Więziennej i w Krajowej Szkole
Sądownictwa i Prokuratury oraz Okręgowej Izbie Radców prawnych. Ma także
większe doświadczenie zawodowe i życiowe z racji pracy w innych instytucjach
państwowych. Zdaniem odwołującego się KRS nie rozpoznała merytorycznie jego
kandydatury, ponieważ ani słowem nie przedstawiła jego sytuacji. Uzasadnienie
uchwały nie czyni zadość wymogom wynikającym z wyroku Sądu Najwyższego z
24 stycznia 2012 r., III KRS 30/11, zgodnie z którym w przypadku ubiegania się
kilku osób o jedno stanowisko sędziowskie wskazane jest wyjaśnienie w
uzasadnieniu uchwały sytuacji poszczególnych kandydatów w aspekcie
zastosowanych kryteriów.
W odpowiedzi na odwołanie KRS wniosła o jego oddalenie argumentując, że
odwołujący się nie wykazał, by jego kandydatura nie została rzetelne oceniona, a
decyzja podjęta przez Radę nie jest efektem wszechstronnego rozpoznania
sprawy, w tym dokumentów dotyczących odwołującego. Odwołując się do
stanowiska Sądu Najwyższego w wyroku z 17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10 Rada
stwierdziła, że żadne z kryteriów nie ma charakteru decydującego, ani nie jest
konieczne wymagane uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z nich,
ponieważ decyduje całościowa ocena wynikająca z łącznego zastosowania
kryteriów. Uzasadnienie uchwały zawiera wskazanie kryteriów, którymi Rada
kierowała się przy wyborze kandydatów na stanowisko Sędziego Sądu Rejonowego
3
[…]. Trzech z wybranych kandydatów (A. B., S. P., P. S.) posiada dłuższe od
odwołującego się doświadczenie w pracy w wymiarze sprawiedliwości, a S. Z.
posiada również doświadczenie jako młodszy asystent sędziego Trybunału
Konstytucyjnego oraz uzyskał tytuł doktora nauk prawnych. Praca odwołującego się
na stanowisku funkcjonariusza Służby Więziennej oraz kontrolera rachunkowego w
banku nie została potraktowana przez KRS jako przydatna do wykonywania
zawodu sędziego sądu powszechnego i dająca adekwatne doświadczenie
zawodowe. Dlatego obiektywna przesłanka zdobytego doświadczenia
zawodowego, w tym stażu pracy na stanowisku referendarza sądowego lub
asystenta sędziego, została wypełniona przez odwołującego się w mniejszym
stopniu w porównaniu do kandydatów wybranych przez Krajową Radę
Sądownictwa. Rada wskazała także, że oceny kwalifikacji uzyskane przez
odwołującego się nie wskazywały na wyższość jego kandydatury nad wybranymi
przez KRS, gdyż ocena ta była co prawda pozytywna, ale trzej kandydaci otrzymali
ocenę wyróżniającą. Ocena kwalifikacji sporządzona w związku ze zgłoszeniem się
odwołującego się na wolne stanowisko sędziowskie była pozytywna. Krajowa Rada
Sądownictwa oceniła kandydaturę odwołującego się niżej od wybranych osób z
uwagi na niskie poparcie środowiska sędziowskiego.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Odwołanie nie ma uzasadnionej podstawy.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, jego kognicja do
oceny uchwał Krajowej Rady Sądownictwa obejmuje wyłącznie badanie, czy
uchwała nie pozostaje w sprzeczności z prawem. Sąd Najwyższy nie ma
kompetencji do merytorycznego rozpatrywania kandydata na sędziego lub jego
kontrkandydatów (wyroki Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 2011 r., III KRS 9/11; z 12
czerwca 2013 r., III KRS 200/13; z 12 lutego 2014 r., III KRS 1/14). Domeną KRS
jest także wybór kryteriów oceny oraz przypisanie poszczególnym kryteriom
określonej wagi przy ocenie kandydatów w danym postępowaniu konkursowym
(wyrok Sądu Najwyższego z 15 maja 2013 r., III KRS 197/13). Kontrola Sądu
Najwyższego nad postępowaniem dotyczącym przedstawienia Prezydentowi RP
4
wniosku o powołanie sędziego obejmuje jedynie ocenę, czy KRS przestrzegała w
danym postępowaniu jednolitych kryteriów oceny kandydata i procedur
postępowania, związanych z oceną kandydatury i przedstawieniem wniosku
Prezydentowi RP (wyroki Sądu Najwyższego z 20 października 2009 r., III KRS
13/09; z 5 sierpnia 2011 r., III KRS 10/11; z 5 sierpnia 2011 r., III KRS 10/12; z 12
lutego 2014 r., III KRS 1/14; z 4 kwietnia 2013 r., III KRS 173/13; z 4 kwietnia
2013 r., III KRS 172/13).
Skarżący upatruje naruszenia art. 33 ust. 1 ustawy o KRS w tym, że uchwała
KRS nie znajduje oparcia w materiałach źródłowych, ponieważ jego zdaniem
posiada on lepsze kwalifikacje zawodowe od kandydatów wybranych przez Radę.
W ocenie Sądu Najwyższego tak sformułowany i uzasadniony zarzut naruszenia
art. 33 ust. 1 ustawy o KRS jest chybiony.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że doświadczenie zawodowe
stanowi podstawowe kryterium, jakie Krajowa Rada Sądownictwa powinna brać
pod uwagę przy ocenie kandydatów na wakujące stanowiska sędziowskie. Nie jest
to jednak jedyne kryterium, jakie uwzględnia Rada podejmując decyzję o wyborze.
Ponadto, żadne z kryteriów przyjętych przez KRS przy ocenie kandydatów do
pełnienia urzędu sędziego nie ma charakteru decydującego. Nie jest również
koniecznie wymagane uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z nich.
Decyduje ocena całościowa wynikająca z łącznego zastosowania tych kryteriów
(wyroki Sądu Najwyższego z 17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10; z 27 sierpnia
2014 r., III KRS 36/14). Jak już wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, jeżeli na stanowisko sędziowskie zgłosił się więcej niż jeden
kandydat, Rada rozpatruje i ocenia wszystkie zgłoszone kandydatury łącznie.
Wyłonienie kandydata, który ma zostać przedstawiony do nominacji sędziowskiej
nie ma cech bezpośredniej rywalizacji poszczególnych kandydatów między sobą.
Nie chodzi o szczegółowe porównanie każdego z każdym, tak żeby ważone były
cechy kandydata przedstawionego z każdym z tych, którzy nie przeszli procedury z
pozytywnym skutkiem. Ostateczne stanowisko Rady, któremu daje wyraz uchwała,
odzwierciedla sumę wielu cech każdego z kandydatów dającą obraz jednego, jako
„najlepszego” ze wszystkich (wyroki Sądu Najwyższego z 5 września 2013 r.,
III KRS 212/13; z 24 września 2014 r., III KRS 43/14).
5
To Rada ma konstytucyjne prawo wyboru kandydatów, których przedstawia
Prezydentowi RP. Dlatego ocena przydatności kandydata należy do Rady, a jeżeli
została dokonana przy pomocy właściwych kryteriów i nie doszło do naruszenia
przepisów postępowania mogących mieć wpływ na jego wynik, Sąd Najwyższy
jedynie sprawdza, czy przy użyciu tych kryteriów Rada nie przekroczyła granic
swobodnego uznania (wyrok Sądu Najwyższego z 13 lipca 2012 r., III KRS 17/12).
Zdaniem Sądu Najwyższego dokonując oceny kandydatów o zróżnicowanym
doświadczeniu zawodowym, KRS może w ramach tego kryterium oceny
kandydatów przyznać zasadnicze znaczenie doświadczeniu zawodowemu
istotnemu w ocenie Rady dla pełnienia służby sędziowskiej. W konsekwencji KRS
może wyżej ocenić tych kandydatów, którzy mając krótszy łączny staż
wykonywania obowiązków zawodowych od innych kandydatów, przez dłuższy
okres czasu wykonywali prace i zadania istotne z punktu widzenia wykonywania
obowiązków sędziowskich. Rada może także różnicować ocenę kandydatów w
zależności od charakteru i wagi doświadczenia zawodowego istotnego dla pełnienia
urzędu sędziego, wynikającego z wykonywania prac o różnym ciężarze
gatunkowym oraz w różnych instytucjach wymiaru sprawiedliwości.
W ocenie Sądu Najwyższego, Rada nie nadużyła swobodnego uznania
pomijając kandydaturę odwołującego się. Z uzasadnienia uchwały nie wynika, by
względem odwołującego się zastosowano inne kryteria oceny, niż wobec czwórki
wybranych kandydatów. Jak wynika z analizy akt postępowania konkursowego,
przy dokonywaniu całościowej oceny jego kandydatury oraz kandydatów
wybranych przez Radę, odwołujący się w mniejszym stopniu spełnił kryteria
uwzględniane przez KRS w tym postępowaniu konkursowym.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że w przypadku ubiegania się
kilku osób o jedno stanowisko sędziowskie wskazane jest wyjaśnienie w
uzasadnieniu uchwały sytuacji poszczególnych kandydatów w aspekcie
zastosowanych przez Radę kryteriów oceny. Zakres rozważań dotyczących
poszczególnych kandydatów może być zróżnicowany w zależności od potrzeb, przy
czym powinien on być szerszy w stosunku do kandydatów mających zbliżoną
sytuację, lokujących się przy granicy rozdzielającej uchwały pozytywne dla
kandydatów od uchwał negatywnych (wyroki Sądu Najwyższego z 17 sierpnia
6
2010 r., III KRS 10/10; z 5 sierpnia 2011 r., III KRS 9/11; z 27 sierpnia 2014 r.,
III KRS 36/14). Jednakże niezaprezentowanie w uzasadnieniu uchwały
szczegółowej charakterystyki kandydatów, których Rada postanowiła nie
przedstawić Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na stanowisko sędziego nie
powoduje, że uchwała jest sprzeczna z prawem (wyroki Sądu Najwyższego z 12
czerwca 2013 r., III KRS 201/13; z 27 sierpnia 2014 r., III KRS 38/14). Zdaniem
Sądu Najwyższego w sytuacji, gdy w postępowaniu konkursowym udział bierze 131
kandydatów, szczegółowe odniesienie się do wszystkich osób, które nie zostały
przez Radę przedstawione Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego nie jest konieczne. Nie prowadzi także do
uwzględnienia odwołania, gdy z przedstawionej w uzasadnieniu jego zarzutów
argumentacji wynika, że odwołujący się kandydat spełniał kryteria zastosowane
przez KRS w mniejszym stopniu w porównaniu do kandydatów wybranych przez
Radę.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł stosownie do
art. 39814
k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13