Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 6/15
POSTANOWIENIE
Dnia 15 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Z. N.
przeciwko P. D. Spółce Akcyjnej z siedzibą w L.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 kwietnia 2015 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Okręgowego w O.
z dnia 23 października 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Najwyższym w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 października 2014 r. Sąd Okręgowy w O., na skutek
apelacji powoda Z. N., uchylił wyrok Sądu Rejonowego w P. z dnia 9 kwietnia 2014
r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi.
Zdaniem Sądu Okręgowego wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia
postępowania dowodowego w całości, ponieważ Sąd Rejonowy nie przeprowadził
postępowania dowodowego w zakresie, który pozwoliłby na poczynienie
kluczowych dla rozstrzygnięcia ustaleń faktycznych, tj. nie dokonał ustaleń co
uprawnień właścicielskich powoda w stosunku do wskazanych nieruchomości oraz
nie ustalił wysokości ewentualnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie
z nieruchomości. Z tych przyczyn Sąd Odwoławczy orzekł jak wyżej na podstawie
art. 386 § 4 k.p.c.
Zażalenie na kasatoryjny wyrok Sądu Odwoławczego wniosła strona
pozwana P. D. S.A. z siedzibą w L., wnosząc o jego uchylenie w całości oraz
przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w O. Pozwana Spółka
podniosła zarzut naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z § 2 i § 3 w zw. z art. 382
k.p.c. Wskazała, że w sprawie nie zaistniała konieczność przeprowadzenia
postępowania dowodowego w całości, natomiast możliwe było uzupełnienie tego
postępowania przed Sądem Odwoławczym. Strona pozwana zarzuciła także
naruszenie art. 5 k.p.c. poprzez jego wadliwą wykładnię prowadzącą do przyjęcia,
że „przepis ten nakłada obowiązek zastępowania inicjatywy dowodowej strony
powodowej”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że kontrola, której
dokonuje Sąd Najwyższy, rozpatrując zażalenie na orzeczenie kasatoryjne sądu
drugiej instancji, tj. zażalenie określone w art. 3941
§ 11
k.p.c., ma charakter
formalny i odnosi się do przesłanek uchylenia orzeczenia sądu pierwszej instancji.
W postępowaniu wszczętym w wyniku wniesienia zażalenia na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. Sąd Najwyższy bada jedynie poprawność zastosowania art. 386 § 2 i 4
k.p.c. przez sąd drugiej instancji, innymi słowy, bada, czy rzeczywiście wystąpiły
wskazane przez sąd drugiej instancji przesłanki uchylenia zaskarżonego wyroku,
którymi zgodnie z art. 386 § 2 i 4 k.p.c. mogą być: nieważność postępowania,
3
nierozpoznanie przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy, konieczność
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Zażalenie na orzeczenie
kasatoryjne sądu drugiej instancji ma służyć skontrolowaniu, czy zostało ono
prawidłowo wydane w jednej z sytuacji przewidzianych w art. 386 § 2 i 4 k.p.c.
Przedmiotem oceny Sądu Najwyższego nie są natomiast zasadność roszczenia
i stanowisko zajęte przez sąd drugiej instancji co do meritum sprawy. Zażalenie
wniesione na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. nie jest środkiem prawnym służącym
kontroli materialnoprawnej podstawy wyroku (por. m. in. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 7 listopada 2012 r., IV CZ 147/12; z dnia 7 marca 2013 r.;
II CZ 193/12, niepubl.; z dnia 24 maja 2013 r., V CZ 156/12, niepubl.; z dnia
20 września 2013 r., II CZ 51/13, niepubl.; z dnia 15 maja 2014 r., II CZ 17/14,
niepubl.; z dnia 2 października 2014 r., IV CZ 68/14, niepubl.; z dnia 3 października
2014 r., V CZ 61/14, niepubl.).
Sąd Odwoławczy wskazał jako przyczynę uchylenia zaskarżonego wyroku
Sądu pierwszej instancji drugą przewidzianą w art. 386 § 4 k.p.c. przesłankę.
Tymczasem z uzasadnienia wyroku nie wynika, aby w niniejszej sprawie
rzeczywiście zachodziła potrzeba przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości. Powołane przez Sąd Odwoławczy okoliczności nie uzasadniają
rozstrzygnięcia uchylającego wyrok Sądu Rejonowego i przekazującego sprawę do
ponownego rozpoznania temu Sądowi, wskazują jedynie na potrzebę uzupełnienia
dotychczasowego postępowania dowodowego. Trzeba też dodać, że Sąd ten
przeprowadził i ocenił dowody przedstawione przez powoda na okoliczność
ustalenia prawa własności nieruchomości.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że przewidziane w art. 386
§ 4 k.p.c. przesłanki uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania nie powinny być interpretowane rozszerzająco (por. np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2013 r., III CZ 51/13, niepubl.; z dnia
7 marca 2013 r., II CZ193/12, niepubl.). Przyjmuje się zatem, że nawet potrzeba
znacznego uzupełnienia postępowania dowodowego nie może stanowić podstawy
do wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia kasatoryjnego, a jedynie
konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, tj. w sytuacji
gdy sąd pierwszej instancji nie przeprowadził w ogóle żadnego postępowania
4
dowodowego albo przeprowadził dowody wyłącznie na okoliczności nieistotne dla
rozstrzygnięcia sprawy, względnie, gdy uchybienia formalne sądu pierwszej
instancji powodują potrzebę powtórzenia przeprowadzonego w sprawie
postępowania dowodowego w całości (zob. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 25 października 2012 r., I CZ 143/12, niepubl.; z dnia 17 kwietnia 2013 r.,
V CZ 129/12, niepubl.; z dnia 21 listopada 2013 r., III CZ 51/13, niepubl.; z dnia
28 listopada 2014 r., I CZ 75/14, niepubl.)
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.

IV CZ 6/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia