Sygn. akt: KIO 1375/15
Sygn. akt: KIO 1391/15
WYROK
z dnia 16 lipca 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Sylwester Kuchnio
Protokolant: Paweł Puchalski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2015 r. odwołań wniesionych do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu 29 czerwca 2015 r. przez S. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą „PROFESSIONAL” S. P. Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych w
Aleksandrowie Łódzkim (KIO 1375/15),
B. w dniu 29 czerwca 2015 r. przez Remondis Sp. z o.o. w Warszawie (KIO 1391/15),
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez Gminę
Aleksandrów Łódzki w Aleksandrowie Łódzkim,
orzeka:
1. Oddala odwołanie o sygn. akt KIO 1375/15,
2. kosztami postępowania o sygn. akt KIO 1375/15 obciąża S. P. prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą „PROFESSIONAL” S. P. Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych w
Aleksandrowie Łódzkim i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez S. P.
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą „PROFESSIONAL” S. P.
Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych w Aleksandrowie Łódzkim tytułem wpisu od
odwołania,
2.2. zasądza od S. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
„PROFESSIONAL” S. P. Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych w Aleksandrowie
Łódzkim na rzecz Gminy Aleksandrów Łódzki w Aleksandrowie Łódzkim kwotę 3600
zł 00 gr (słownie: trzy tysiące złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika,
3. uwzględnia odwołanie o sygn. akt. KIO 1391/15 i nakazuje Gminie Aleksandrów Łódzki w
Aleksandrowie Łódzkim odrzucenie oferty S. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą „PROFESSIONAL” S. P. Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych w Aleksandrowie
Łódzkim w części II zamówienia na odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów
komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki jako zawierającą cenę rażąco niską,
4. kosztami postępowania o sygn. akt. KIO 1391/15 obciąża Gminę Aleksandrów Łódzki w
Aleksandrowie Łódzkim i:
4.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Remondis Sp. z
o.o. w Warszawie tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Aleksandrów Łódzki w Aleksandrowie Łódzkim na rzecz
Remondis Sp. z o.o. w Warszawie kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście
tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania i wynagrodzenia
pełnomocnika,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………………
Sygn. akt: KIO 1375/15
Sygn. akt: KIO 1391/15
U Z A S A D N I E N I E
Zamawiający, Gmina Aleksandrów Łódzki w Aleksandrowie Łódzkim, prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" lub
"Pzp" – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie
stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki, z podziałem
zamówienia na dwie części.
Szacunkowa wartość przedmiotowego zamówienia jest wyższa od kwot wskazanych
w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w dniu 9 maja 2015 r. w Dz. Urz. UE Nr
2015/S 090-162037
W dniu 19 czerwca 2015 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców biorących udział w
postępowaniu o jego wynikach: unieważnieniu postępowania w części nr I zamówienia oraz
wyborze najkorzystniejszej oferty w części nr II.
Sygn. akt: KIO 1375/15
W dniu 29 czerwca 2015 r. S. P. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą:
„PROFESSIONAL S. P. Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych” (takie oznaczenie firmy
Odwołującego podano w treści odwołania), wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
odwołanie względem unieważnienia postępowania na część I zamówienia.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 Pzp;
2) art. 91 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp polegające na unieważnieniu
części I postępowania z uwagi na to, że oferta Odwołującego nazwana przez
Zamawiającego najkorzystniejszą opiewała na kwotę 3 985 199, 82 zł przekraczała
kwotę, którą Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (3
900 000 zł) w sytuacji, gdy w II części tego samego przetargu została wybrana jako
najkorzystniejsza oferta Odwołującego za kwotę łączną brutto 3 029 397 zł, a
Zamawiający planował przeznaczyć na tę cześć zamówienia kwotę 4 100 000 zł a co
za tym idzie uzyskał oszczędność w wysokość 1 070 603 zł, które zdecydowanie
wystarczały na sfinansowanie części I przetargu w brakującym zakresie, co
pozwalałoby na wybranie oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej;
3) art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp polegające na niepodjęciu działań zmierzających do ustalenia
czy możliwe jest zwiększenie kwoty przeznaczonej na sfinansowanie części I
zamówienia do ceny najkorzystniejszej oferty poprzez przesuniecie zaoszczędzonych
środków z części II zamówienia;
4) art. 91 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp polegające na unieważnieniu
części I przetargu bez wcześniejszego wybrania oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie Zamawiającemu:
1) uwzględnienie odwołania oraz unieważnienie czynności Zamawiającego polegającej
na unieważnieniu części I zamówienia w przetargu nieograniczonym „Odbiór i
zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów
Łódzki" oraz nakazanie zbadania możliwości zwiększenia kwoty do ceny
najkorzystniejszej oferty;
2) obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa
prawnego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu odwołania wskazano m.in.:
„[…]
Zamawiający - Gmina Aleksandrów Łódzki reprezentowany przez Burmistrza Aleksandrowa
Łódzkiego ogłosił przetarg nieograniczony pod nazwą „Odbiór i zagospodarowanie stałych
odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki". Zamówienie zostało
podzielone na 2 części w związku z podziałem gminy na 2 sektory. Do udziału w
postępowaniu w każdej z części zgłosiło się po 3 wykonawców, w tym Odwołujący. W dniu
16 czerwca 2015 r, nastąpiło ogłoszenie kwot jakie Zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, otwarcie ofert, a w dniu 19 czerwca 2015 r. jego rozstrzygnięcie.
W części II postępowania za najkorzystniejszą została wybrana oferta Odwołującego na
łączną kwotę brutto 3 029 397 zł (21 X 144 257 zł). W tej części Zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia kwotę 4 100 000 zł.
Dowód: zawiadomienia z 19 czerwca 2015 r. o wyborze najkorzystniejszej oferty w części II
zamówienia w przetargu nieograniczonym „Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów
komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki", dokumentacja przetargowa znajdująca
się w posiadaniu Zamawiającego.
W zakresie części I Zamawiający unieważnił postępowanie z uwagi na to, że wartość oferty
najkorzystniejszej- 3 985 199, 82 zł przekracza kwotę, którą Zamawiający zamierzał na
sfinansowanie zamówienia tj. 3 900 000 zł.
Dowód: zawiadomienie z 19 czerwca 2015 r. o unieważnieniu części I zamówienia w
przetargu nieograniczonym „Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z
terenu Gminy Aleksandrów Łódzki", dokumentacja przetargowa znajdująca się w posiadaniu
Zamawiającego.
W uzasadnieniu zawiadomienia o unieważnieniu części I zamówienia brak jest informacji,
ażeby Zamawiający podjął działania zmierzające do ustalenia możliwości zwiększenia kwoty
3 900 000 zł. do ceny najkorzystniejszej oferty, tj. o 85 199, 82 zł, czyli niewiele ponad 2%
wartości zamówienia. Już pobieżna analiza wyników postępowania prowadzi do wniosku, że
taka możliwość istniała skoro w części II postępowania Zamawiający zaoszczędził kwotę 1
070 603 zł (4 100 000 zł - 3 029 397 zł).
Zgodnie z art. 93 ust. 1 pkt 4 PZP, Zamawiający może unieważnić postępowanie, jeżeli cena
najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może
zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty. Zgodnie poglądem prezentowanym
przez Krajową Izbę Odwoławczą np. w wyroku z 21 lutego 2014 r. (KIO 226/14), po wyborze
oferty opiewającej na cenę przewyższającą kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia, zamawiający musi dokonać próby zwiększenia kwoty, która
zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (podkr. J.C.). Taka próba
przed wyborem konkretnej oferty nie może być faktycznie przeprowadzona, gdyż niejako w
ciemno, teoretycznie zamawiający nie wie, jaka będzie różnica między ceną ofertową i
założoną wysokością sfinansowania zamówienia. Ponad różnicę w kwotach przeznaczonych
środków i ceny oferty istotną rolę odgrywa czas, jaki minął od zaplanowania wydatków na
zrealizowanie zamówienia - może on być dosyć odległy, nawet klika miesięcy przed
wszczęciem postępowania, a zwykle co najmniej kilka tygodni przed dokonaniem wyboru
najkorzystniejszej oferty. W tak długim czasie mogą zajść zdarzenia powodujące
zwiększenie środków, które zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
np. wystąpią oszczędności dzięki tańszemu nabyciu dóbr ze względu na wybór tańszej oferty
w innej procedurze, albo przeciwnie, zamawiający będzie dysponować mniejszą kwotą niż
pierwotnie planował przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, bo mogą wystąpić
nieprzewidziane wydatki spowodowane np. usuwaniem skutków awarii.
Z kolei w innym z orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej z 12 sierpnia 2010 r. (KIO 1624/10),
Izba stwierdziła że dla wykazania usprawiedliwionych przyczyn unieważnienia postępowania
na skutek braku środków, niewystarczające jest jedynie ogólne powołanie się przez
zamawiającego, że sytuacja taka ma miejsce. Obowiązkiem zamawiającego było wykazanie
za pomocą dostępnych dowodów, jaką kwotą w rzeczywistości dysponuje, czy może
dysponować na dany cel. Konieczne jest podjęcie najpierw próby zwiększenia kwoty.
Dopiero gdy dokonanie takich przesunięć środków nie jest możliwe lub uzasadnione, a
kwota, która zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, jest niższa od
ceny najkorzystniejszej oferty, zachodzi konieczność unieważnienia postępowania na
podstawie art, 93 ust. 1 pkt 4 (wyrok KIO z 6 sierpnia 2012 r., KIO 1585/ 12).
Z dotychczasowego orzecznictwa lzby można wywnioskować również, że dla skutecznego
unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 PZP konieczne jest wstępne
dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej, a następnie podjęcie próby zwiększenia środków
na realizację danego zamówienia. W orzeczeniu z 26 marca 2015 r. (KIO 466/15), znajdują
się następujące wskazówki dotyczące sposobu postępowania: „Zamawiający podniósł w
odpowiedzi na odwołanie, że cena oferty odwołującego przekracza kwotę, którą
zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i którą to kwotę
zamawiający podał bezpośrednio przed otwarciem ofert, zgodnie z art. 86 ust. 3 P.z.p., który
brzmi "Bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia''. Jednak zamawiający nie dowiódł, że w
ewentualnym przypadku wyboru oferty odwołującego zamawiający będzie musiał unieważnić
postępowanie na podstawie art 93 ust 1 pkt 4 P.z.p., który brzmi "Zamawiający unieważnia
postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli (...) cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z
najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny
najkorzystniejszej oferty”. Zamawiający nie wykazał, że nie będzie mógł zwiększyć kwoty,
którą może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia do ceny wybranej oferty.
Rozpatrzenie możliwości sfinansowania zamówienia przez zamawiającego w zasadzie może
wystąpić dopiero po wyborze oferty i rozpoznaniu konkretnych okoliczności związanych z
kondycją finansową zamawiającego. Sytuację tę musi w zasadzie zawsze ocenić
zamawiający dopiero po dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty i tak też stanowi przepis
przewidując ewentualność możliwości zwiększenia kwoty po dokonaniu wyboru
najkorzystniejszej oferty".
Natomiast w zaskarżonym przetargu, Zamawiający bezpośrednio po otwarciu ofert, zbadaniu
ich pod kątem formalnym i porównaniu ich wartości z kwotą przeznaczoną na sfinansowanie
zamówienia, unieważnił postępowanie. Pomiędzy dokonaniem czynności otwarcia ofert i ich
formalnego badania i unieważnieniem postępowania, brak jest czynności Zamawiającego
polegającej na wyborze oferty najkorzystniejszej. Co prawda Zamawiający w zawiadomieniu
o unieważnieniu części I przetargu pisze o tym, że kwota którą zamierzał przeznaczyć na
sfinansowanie tej części zamówienia jest niższa niż cena oferty najkorzystniejszej, to
Odwołujący nie ma wiedzy o tym, aby do takiego wyboru doszło.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że przede wszystkim Zamawiający zaniechał
wykonania ustawowych obowiązków ustalenia, czy jest w stanie zwiększyć kwotę, którą
zamierza przeznaczyć na realizację części I przetargu o kwotę 85 199, 82 zł, którą można
było pozyskać z oszczędności poczynionych w ramach części II przetargu w wysokości 1
070 603 zł. Z niezrozumiałych przyczyn, Zamawiający woli ponieść dodatkowe koszty
związane z organizacją nowego postępowania, narażaniem się na roszczenia wykonawców
o zwrot poniesionych wydatków poniesionych w związku z udziałem w postępowaniu niż
przesunąć niewielką kwotę do części i postępowania.
[…]”
Sygn. akt: KIO 1391/15
W dniu 29 czerwca 2015 r. Remondis Sp. z o.o. w Warszawie wniosła do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie względem rozstrzygnięcia postępowania w części II
zamówienia.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp w zw. z art. 90 ust. 2 Pzp
poprzez zaniechanie jego zastosowania i odrzucenia oferty wykonawcy S. P.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą: „Wywóz Nieczystości
Stałych i Płynnych PROFESSIONAL PHU ART-BUD S. P." złożonej na II
część zamówienia (sektor II) pomimo tego, że zawiera ona rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 91 ust. 1 Pzp poprzez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej dla części
II zamówienia oferty wykonawcy S. P., podczas gdy najkorzystniejszą ofertą
dla części II zamówienia nie pod legającą odrzuceniu jest oferta
Odwołującego.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru jako najkorzystniejszej dla części II zamówienia
oferty złożonej przez wykonawcę S. P.;
2) odrzucenia oferty wykonawcy S. P.;
3) powtórzenia czynności badania i oceny ofert w postępowaniu dla części II
zamówienia z pominięciem oferty S. P. .
W uzasadnieniu odwołania wskazano, m.in.:
„[…]
Zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą dla części II zamówienia na „Odbiór i
zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki" nr
ref. ZP.271.14.2015 ofertę złożoną przez S. P. […]
Wykonawca S. P. zaoferował świadczenie usług w II sektorze za cenę miesięczną
144.257,14 zł co stanowi jedynie ok. 48,4 % wartości zamówienia na ten sektor wskazanej w
ogłoszeniu (298.080,00 zł brutto miesięcznie) oraz ok. 69,41 % średniej arytmetycznej cen
wszystkich ofert złożonych na ten sektor, co uzasadniało wezwanie wykonawcy do wyjaśnień
na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp. Ustawodawca w art. 90 ust. 1 Pzp jednoznacznie przesądził,
że różnica 30% pomiędzy ceną oferowaną a średnią arytmetyczną cen musi prowadzić do
uruchomienia procedury wyjaśniającej (Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 marca
2015 r., sygn. KIO 439/15).
Wykonawca został wezwany przez Zamawiającego do złożenia wyjaśnień oraz dowodów
dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
W odpowiedzi na wezwanie wskazał, że jest obecnie związany umową o odbiór i
zagospodarowanie odpadów z Gminą Aleksandrów Łódzki, cena za odbiór i
zagospodarowanie odpadów wynosi po obniżce z lutego 2014 r,: 342,92 zł za 1 Mg, a
umowa jest realizowana bez zastrzeżeń ze strony Zamawiającego. Podniósł, że cena
złożonej w bieżącym postępowaniu oferty na sektor II w przeliczeniu na 1 Mg odpadów
biorąc pod uwagę dane historyczne podane przez Zamawiającego wynosi 356,40 zł/Mg czyli
jest większa o 13,48 zł za Mg od ceny obecnie obowiązującej. Dalej S. P. podaje, że „nie
planuje zmiany sposobu wykonania umowy, a co za tym idzie nie planuje znacznego wzrostu
kosztów związanych ze świadczeniem usług. Ponadto zatrudnia osoby niepełnosprawne,
ponosi więc niższe koszty związane z odpisami na PFRON". Wskazuje także, że „w okresie
obowiązywania umowy z 12 czerwca 2013 r. nie wzrosły znacząco żadne wskaźniki
cenotwórcze takie jak między innymi, koszty paliwa, koszty zakupu pojemników, RIPOK-uf
wynagrodzenie minimalne pracowników, podatki czy opłaty lokalne".
Złożone przez wykonawcę wyjaśnienia dotyczące zaoferowanej ceny, w szczególności nie
odnoszące się do przedmiotu niniejszego zamówienia, nie poparte dowodami, winny
utwierdzić Zamawiającego w przekonaniu o zaoferowaniu przez S. P. ceny rażąco niskiej i
doprowadzić do odrzucenia Jego oferty.
1. Od lipca 2013 r. usługi odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych z terenu
Gminy Aleksandrów Łódzki realizuje konsorcjum: S. P. prowadzący działalność gospodarczą
pod firmą: „Wywóz Nieczystości Stałych i Płynnych PROFESSIONAL PHU ART- BUD S. P."
oraz Zakład Robót Sanitarnych SANATOR sp. z o.o. z siedzibą w Rąbieniu. Zamówienie
udzielane w 2013 r. na Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu
Gminy Aleksandrów Łódzki nr ref. ZP.271.11.2013 również zostało podzielone na dwie
części, a teren gminy na dwa sektory w sposób tożsamy z podziałem zastosowanym w
postępowaniu z 2015 r., którego dotyczy niniejsze odwołanie.
/dowody: umowy zawarte w czerwcu 2013 r. pomiędzy Gminą Aleksandrów Łódzki a
wykonawcami: S. P. i spółką SANATOR na Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów
komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki w okresie od 1 lipca 2013 r. do 30
czerwca 2015 r./
Całkowita cena ofertowa za I sektor w postępowaniu na Odbiór i zagospodarowanie stałych
odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki w okresie od lipca 2013 r. do
czerwca 2015 r. (24 miesiące) została ustalona na kwotę 3.680.640 PLN, a za II sektor na
kwotę 3.849.120 PLN (średnio 160.380 zł brutto miesięcznie za II sektor).
Dla porównania: S. P. w bieżącym postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym
przez Gminę Aleksandrów Łódzki na Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów
komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki w okresie od lipca 2015 r. do marca 2017
r. (21 miesięcy) zaoferował:
cz. I: 189.771,42 zł za 1 m-c x 21 m-cy = 3.985.199,82 zł
cz II: 144.257,14 zł za 1 m-c x 21 m-cy = 3.029.399,94 zł /dowody: ogłoszenie o udzieleniu
zamówienia na „Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy
Aleksandrów Łódzki nr ref. ZP.271.11.2013, oferta wykonawcy S. P./
Sektor I zamówienia to sektor miejski, o zwartej zabudowie (powierzchnia: 13,35 km2,
długość dróg: ok. 82,8km). Sektor II zamówienia to sektor obejmujący ościenne wokół
Aleksandrowa Łódzkiego miejscowości, jest duży obszarowo, z niskim poziomem
zagęszczenia mieszkańców; powierzchnia: 103,47 km2, długość dróg: ok. 215km).
/dowody: opis przedmiotu zamówienia w postępowaniach: ZP.271.14.2015 oraz
ZP.271.11.2013/
W postępowaniu z 2013 r. Zamawiający zastosował kosztorysowy system rozliczania usług.
Strony ustalały stawkę za odbiór i zagospodarowanie 1 Mg odpadów i rozliczały się za
rzeczywiście odebraną ilość.
/dowody: kopie faktur wystawianych przez S. P. Gminie Aleksandrów Łódzki za realizację
zamówienia na „Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy
Aleksandrów Łódzki nr ref. ZP.271.11.2013";SIWZ w postępowaniu ZP.271.14.2015 oraz w
postępowaniu ZP.271.11.2013, umowy zawarte w czerwcu 2013 r. pomiędzy Gminą
Aleksandrów Łódzki a wykonawcami: S. P. i spółką SANATOR na Odbiór i
zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy Aleksandrów Łódzki w
okresie od 1 lipca 2013 r. do 30 czerwca 2015 r., zeznania świadków/
W umowie zawartej w wyniku postępowania z 2015 r. rozliczanie ma mieć charakter
ryczałtowy a zamawiający wymagał zaoferowania ryczałtowej ceny za realizację usług w
ciągu 1 miesiąca.
/dowody: SIWZ w postępowaniu ZP.271.14.2015 oraz w postępowaniu ZP.271.11.2013,
umowy zawarte w czerwcu 2013 r. pomiędzy Gminą Aleksandrów Łódzki a wykonawcami: S.
P. i spółką SANATOR na Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z
terenu Gminy Aleksandrów Łódzki w okresie od 1 lipca 2013 r. do 30 czerwca 2015 r. /
W zakresie obsługi spółdzielni mieszkaniowej (część sektora I i sektora II) podwykonawcą
zamówienia udzielonego w 2013 r. jest Odwołujący.
2. Doświadczenia w realizacji w okresie od lipca 2013 r. do czerwca 2015 r. usług
odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych pochodzących z terenu Gminy
Aleksandrów Łódzki wskazują na to, że pomimo iż z sektora II odbierana jest mniejsza ilość
odpadów niż z sektora I to koszty realizacji usług dla sektora II są jednak większe niż dla
sektora I. Wpływa na to znacznie większy teren do obsługi, małe zagęszczenie ludności na
tym terenie oraz specyfika odbieranych odpadów (mała ilość odpadów surowcowych).
Zwracam uwagę na to, że wszyscy uczestnicy przetargu, prócz wykonawcy S. P., oraz
Zamawiający zdawali sobie sprawę z większej kosztochłonności sektora II niż sektora I:
a. Zamawiający wyżej oszacował wartość zamówienia dla sektora II niż dla sektora I
(sektor I - 5.449.500 zł, sektor II 5.796.000 PLN);
b. Zamawiający większą pulę środków przeznaczył na realizację zamówienia dla:
3.900.000,00 zł, dla części II: 4.100.000,00
c. Odwołujący jak i SANATOR sp. z o.o. składając oferty w niniejszym postępowaniu
zaoferowali wyższe wynagrodzenie za II sektor niż za sektor I.
Zupełnie niezrozumiałe jest zatem zaoferowanie przez S. P. niższego wynagrodzenia za
sektor II. Tej okoliczności nie wyjaśnił w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego.
Co więcej zarówno Odwołujący (podwykonawca zamówienia z 2013 r.) jak i konkurent:
SANATOR sp. z o.o. (współwykonawca zamówienia z 2013 r.) przyznają, że realizacja
sektora II za stawki zaoferowane w przetargu z 2013 r. okazała się bardzo niedoszacowań, a
i przynosiła duże straty. Świadomość tego musi mieć także S. P. (współwykonawca
zamówienia z 2013 r.).
Obsługa sektora II wymaga znacznie większych nakładów niż obsługa sektora I. Zamówienie
z 2013 r. na sektor II mogło być należycie wykonywane tylko z uwagi na to, że zamówienie
zostało udzielone tym samym podmiotom na obydwa sektory jednocześnie. Straty z sektora
II bilansowały się z zyskami z sektora I.
/dowody: zestawienia kosztów realizacji usług na podstawie umów z 2013 r. za sektor I i II
przygotowane na podstawie dokumentów rozliczeniowych konsorcjantów: S. P. i SANATOR
sp. z o.o., kopie faktur wystawianych przez S. P. Gminie Aleksandrów Łódzki za realizację
zamówienia na „Odbiór i zagospodarowanie stałych odpadów komunalnych z terenu Gminy
Aleksandrów Łódzki nr ref. ZP.271.11.2013"; kopie porozumień zawartych z
Przedsiębiorstwem Oczyszczania Miasta EKO SERWIS sp. z o.o. i aneksów do nich;
zeznania świadków/
Na marginesie podnoszę, że konsorcjanci S. P. i SANATOR sp. z o.o. ustalili między sobą,
że S. P. realizować będzie usługi w sektorze I, a SANATOR sp. z o.o. w sektorze II. Od
uzyskiwanego za obydwa sektory łącznie przychodu odejmowali oni ponoszone przez
każdego z nich koszty obsługi a zyskami dzielili się po równo.
S. P. ma zatem doświadczenie w obsłudze sektora I, ale nie ma w obsłudze sektora II.
/dowody: zeznania świadków /
S. P. ustalając cenę ofertową za sektor II założył, że koszty realizacji usług będą
porównywalne z kosztami ponoszonymi w okresie od lipca 2013 r. do czerwca 2015 r.
(wskazuje na to treść wyjaśnień złożonych w trybie art. 90 ust. 1 Pzp), uwzględniając wyższy
o kilkanaście złotych na Mg odpadów zysk. Nie wziął pod uwagę przy ustalaniu ceny
ofertowej za sektor II zmian w przedmiocie zamówienia w porównaniu z przedmiotem
zamówienia z 2013 r.:
a. wzrost liczby mieszkańców sektora II z 14789 w 2013 r. do 15085 z 2015 r., z tym
dodatkowo, że na podstawie umów z 2013 r. obowiązywało wynagrodzenie kosztorysowe, a
od 2015 r. obowiązywać będzie ryczałtowe miesięczne niezależne od ilości odebranych
odpadów (pkt 1.1.3 SIWZ z 2013 r. i z 2015 r.);
b. dodatkowe w porównaniu z zamówieniem z 2013 r. odbiory odpadów zielonych w
marcu każdego roku - na podstawie zamówienia z 2013 r. odpady zielone odbierane były od
kwietnia do listopada (pkt 1.2.2. SIWZ z 2013 r. i z 2015 r., § 4 ust. 2 pkt 4 umowy z 2013 r.);
c. na podstawie umów z 2013 r. konsorcjanci odbierali odpady zielone w zabudowie
jednorodzinnej oraz wielorodzinnej 1 raz w miesiącu. W niniejszym postępowaniu S. P.
zaoferował odbieranie tych odpadów 2 razy w miesiącu (§ 4 ust. 2 pkt 4 umowy z 2013 r.,
oferta S. P.);
d. zwiększenie częstotliwości odbioru odpadów w zabudowie wielorodzinnej w
porównaniu z zamówieniem z roku 2013:
- selektywnie zebrane odpady - odbierane były 1 raz na 2 tygodnie a będą 1 raz na
tydzień (pkt, 1.2.2.2. SIWZ z 2013 r., § 4 ust. 2 pkt 4 umowy z 2013 r., pkt 1.2.2.2. SIWZ z
2015 r.);
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny - odbierany był 1 raz na miesiąc a będzie 1
raz na tydzień na zgłoszenie właściciela/zarządcy (pkt. 1.2.2.2. SIWZ z 2013 r., § 4 ust. 2 pkt
4 umowy z 2013 r., pkt 1.2.2.2. SIWZ z 2015 r.);
e. zwiększenie częstotliwości odbioru odpadów w zabudowie osiedlowej w porównaniu z
zamówieniem z roku 2013:
- zmieszane odpady komunalne - odbierane były 2 raz na tydzień a będą 3 razy na
tydzień (pkt. 1.2.2.3. SIWZ z 2013 r., § 4 ust. 2 pkt 4 umowy z 2013 r., pkt 1.2.2.3. SIWZ z
2015 r.);
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny - odbierany był 1 raz na miesiąc a będzie 1
raz na tydzień (pkt. 1.2.2.3. SIWZ z 2013 r., § 4 ust. 2 pkt 4 umowy z 2013 r., pkt 1.2.2.3.
SIWZ z 2015 r.);
f. zmiany w strukturze ilości pojemników niezbędnych do obsługi sektora w porównaniu
z zamówieniem z 2013 r. co powoduje konieczność zakupu nowych pojemników (pkt 1.2.3.4.
SIWZ z 2013 r. i z 2015 r.); przy realizacji zamówienia z 2013 r. konsorcjanci korzystali z
pojemników SANATOR sp. z o.o. lub podwykonawcy REM ON DIS sp. z o.o. S. P. nie
dysponuje swoimi pojemnikami i będzie zmuszony kupić je na potrzeby realizacji niniejszego
zamówienia - to dodatkowy duży jednorazowy koszt;
g. na podstawie umów z 2013 r. mycie pojemników odbywało się co do zasady dwa razy
w roku (wiosna i jesień) (pkt. 1.3.14 SIWZ z 2013 r.), na podstawie umów z 2015 r. dla
zabudowy wielorodzinnej i osiedlowej odbywać się będzie znacznie częściej: „przynajmniej 1
raz na dwa miesiące, z zastrzeżeniem, że pojemniki do zbierania bioodpadów w okresie od
czerwca do sierpnia powinny być myte i dezynfekowane przynajmniej 1 raz na miesiąc" (pkt.
1.3.10.2, SIWZ z 2015 r.);
h. wzrosły także w porównaniu z rokiem 2013 poziomy recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych
(zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. Dz. U. z 2012 r.,
poz. 645)i wzrastać będą w latach kolejnych:
- papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło: 12 % w 2013 r., 14 % w 2014 r., 16 % w
2015 r., 18 % w 2016 r., 20 % w 2017 r.
- inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe: 36 % w 2013 r., 38 % w
2014 r., 40 % w 2015 r., 42 % w 2016 r., 45 % w 2017 r.
/dowody: SIWZ z 2013 r., SIWZ z 2015 r., oferta wykonawcy S. P., zeznania świadków/
Nie są prawdą niektóre z okoliczności wskazanych przez S. Po. w wyjaśnieniach złożonych
w trybie art. 90 ust. 1 Pzp:
a. nie jest prawdą, że jakikolwiek realny wpływ na obniżenie kosztów realizacji usług ma
zatrudnianie przez S. P. osób niepełnosprawnych, na co wskazuje on w wyjaśnieniach
złożonych w trybie art. 90 ust. 1 Pzp. S. P. zatrudnia powiem jedną osobę niepełnosprawną
na 1/2 etatu do obsługi administracyjnej;
/dowody: zeznania świadków/
b. nie jest prawdą, że w porównaniu z poprzednim zamówieniem nie wzrosły koszty
płacy. W 2013 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosiło 1600 zł miesięcznie, w 2014 r.
1680 zł miesięcznie, w 2015 r. 1750 zł miesięcznie, a w grę wchodzić będą jeszcze podwyżki
w 2016 i 2017 roku.
5. Zgodnie z art. 90 ust. 2 Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny, spoczywa na wykonawcy.
Po stronie Zamawiającego pojawiły się wątpliwości czy oferta S. P. nie zawiera rażąco niskiej
ceny. Dowodem na to jest wezwanie wykonawcy do wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp. S.
P. w odpowiedzi na wezwanie przedstawił wyjaśnienia, którym przypisać należy
lakoniczność. Złożone wyjaśnienia nie zawierają kalkulacji ceny oferty z uwzględnieniem
zasadniczych elementów kalkulacyjnych i zakładanego zysku. S. P. nie odniósł się do
indywidualnych dostępnych mu okoliczności skalkulowania ceny oferty w stosunku do
przedmiotu niniejszego zamówienia. Wskazał na rynkowość zaoferowanej ceny nie podając
jednak danych stanowiących odzwierciedlenie oferowanych stawek cenowych.
To w jaki sposób wykonawca wykaże, że jego oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej zależy
od inwencji wykonawcy. Niemniej jednak w przedmiotowym przypadku taka próba wykazania
nie została nawet podjęta. Przyjęcie stawek z poprzedniego zamówienia z drobną ich
korektą bez refleksji nad rentownością dotychczas świadczonych usług w II sektorze oraz
bez uwzględnienia istotnych wobec poprzedniego zamówienia zmian zwiększających koszty
nie może w przekonaniu Odwołującego zostać uznane za wypełnienie przez Wykonawcę
obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Nie może być uznane za
wypełnienie tego obowiązku także podawanie okoliczności niezgodnych z rzeczywistością
(zatrudnianie osób niepełnosprawnych; założenie, że nie wzrosną koszty świadczonych
usług).
Podsumowując, złożone przez wykonawcę wyjaśnienia dotyczące zaoferowanej ceny są
częściowo niezgodne z rzeczywistością. Ponadto składając wyjaśnienia w trybie art. 90 ust.
1 Pzp S. P. nie odniósł zaoferowanej ceny do przedmiotu niniejszego zamówienia, a do
zamówienia udzielonego przez Zamawiającego dwa lata wcześniej, co więcej nie
uwzględniając zmian w OPZ, które generować będą zwiększone koszty. Co jednak
najistotniejsze, S. P. nie uwzględnił w swoich szacunkach specyfiki sektora II oraz tego, że
dotychczas (w okresie realizowania usług na podstawie umowy z 2013 r.) przynosił on straty.
Sektor II w zamówieniu z 2013 r. okazał się mocno niedoszacowany.
[…]”.
Uwzględniając treść dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia przekazanej
przez Zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron złożone w pismach
procesowych i na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Sygn. akt: KIO 1375/15
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 179
ust. 1 Pzp, według którego środki ochrony prawnej określone w ustawie przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w
uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia
przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 196 ust. 4 Pzp, przepisy stanowiące
podstawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia, wskazać należy, iż zgodnie z art. 93 ust. 1 pkt.
4 Pzp, zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli cena
najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może
zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty.
Według art. 86 ust. 4 Pzp bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający podaje
kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Natomiast szacunkową wartość zamówienia ustala przed wszczęciem postępowania
zgodnie z art. 32 ustawy.
Stan faktyczny sprawy został zgodnie z rzeczywistością przedstawiony w treści
odwołania, która została zreferowana powyżej.
W rozpatrywanym przypadku, w unieważnionej części zamówienia, której dotyczyło
odwołanie, kwota, którą Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
i którą podał przed otwarciem ofert, była niższa niż cena oferty Odwołującego.
Przy czym należy zaznaczyć, iż poszczególne części zamówienia, są w istocie
odrębnie kontraktowanymi i finansowanymi zamówieniami, które łączy jedynie ten sam
przedmiot i tożsame wszczęcie procedury przetargowej i pewne jej elementy, a których
wartość szacuje się łącznie jedynie na potrzeby ich odniesienia do progów stosowania
odpowiednich przepisów. Natomiast na każdą część zamówienia składane są odrębne
oferty, dokonywany oddzielny wybór najkorzystniejszej oferty i zawierane odrębne stosunki
umowne. Odrębnie dla każdej części ocenia się więc również spełnienie przesłanek
unieważnienia postępowania w sprawie zamówienia, o których mowa w art. 93 ust. 1 pkt 4
Pzp.
W świetle normy art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Zamawiający nie musiał w tym przypadku
unieważniać postępowania o udzielenie zamówienia w poszczególnych częściach, ale mógł
przeznaczyć dodatkowe kwoty na sfinansowanie zamówienia. Z powołanego przepisu nie
wynika jednak wcale, iż musiał podnosić ww. kwotę, tj. szukać dodatkowych środków,
dokonywać budżetowych przesunięć, czy innych zmian planów w celu podniesienia kwoty,
którą zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, a na dodatek udowadniać, że
nie mógł tego zrobić.
Natomiast z uwagi na proste porównanie kwot jakie Zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia z ceną oferowaną przez Odwołującego,
zachodziła przesłanka unieważnienia postępowania w części I zamówienia.
W przedmiocie braku podstaw do zmuszania zamawiających do podniesienia kwoty
jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia Krajowa Izba Odwoławcza
wypowiedziała się m.in. w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 stycznia 2015 r. (sygn. akt: KIO
2729/14) oraz w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 marca 2014 r. (sygn. akt KIO 392/14) oraz
orzeczeniach tam powoływanych – rozważania tam zawarte dają się właściwie wprost
odnieść do sytuacji zastanej w niniejszej sprawie:
[…] W ocenie Izby określenie przez Zamawiającego kwoty, jaką zamierza on
przeznaczyć na realizację zamówienia mieści się w jego dyskrecjonalnej władzy, a przepisy
art. 86 ust. 3 oraz art. 93 ust. 1 pkt 4) ustawy Pzp w żaden sposób tej władzy nie
ograniczają. W tym zakresie skład orzekający podzielił opinię wyrażoną w orzeczeniu
wydanym w sprawie KIO 1645/11, gdzie Izba wyjaśniła, że: „Przepisy te ustanawiają
proceduralne ograniczenie arbitralności zamawiającego w określeniu kwoty, którą
chce/zamierza wydać na sfinansowanie zamówienia na etapie oceny ofert i unieważnienia
postępowania w odniesieniu do tej kwoty. Zamawiający jest związany kwotą, którą zgodnie z
art. 86 ust. 3 Pzp podał przed otwarciem ofert tylko niejako «od dołu», tzn. nie może w celu
uzasadnienia unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp wskazać
innej, niższej kwoty, którą zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i tym samym
zobowiązany jest udzielić zamówienia wykonawcy, który zaoferował cenę mieszczącą się w
kwocie pierwotnie podanej. Może natomiast dowolnie, co najwyższej ograniczany przez
odrębne przepisy dotyczące jego działalności, podnosić wskazaną przez siebie kwotę i nie
unieważniać w takiej sytuacji postępowania. Zastrzeżenie poczynione w ww. przepisie:
«chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty», należy
interpretować jak okres warunkowy odnoszący się nie do hipotetycznych możliwości
finansowych zamawiającego, ale do jego decyzji w przedmiocie zwiększenia środków, które
chce wydać na sfinansowanie zamówienia”. Pamiętać należy, że przepisy te nie umożliwiają
wykonawcy, na etapie w jakim obecnie znajduje się postępowanie o udzielenie zamówienia
prowadzone przez Zamawiającego w rozpoznawanej sprawie, badania rzeczywistych
możliwości finansowych Zamawiającego, czy też podejmowania próby nakazania
Zamawiającemu wydania na dane zamówienie kwoty wyższej niż pierwotnie zaplanowana.
Taką właśnie próbę podjął Odwołujący – działanie to nie znajduje podstaw w ustawie Pzp.
Uznanie zarzutów podnoszonych przez Odwołującego prowadziłoby do podważenia
celowości ogłaszania bezpośrednio przed otwarciem złożonych Zamawiającemu ofert kwoty,
jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia, tak jak to nakazuje art.
86 ust. 3 ustawy Pzp. Do tej właśnie kwoty odnosi się przepis art. 94 ust. 1 pkt 4) ustawy
Pzp, stąd na tym etapie postępowania nie jest właściwym ustalanie i dowodzenie
rzeczywistych możliwości finansowych Zamawiającego.
Sprawą Zamawiającego więc pozostaje czy kwoty oszczędzone faktycznie na innych
zamówieniach, zechciał przeznaczyć na podniesienie kwoty, którą zamierzał przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, którego odwołanie dotyczy – czy też wolał wydać te pieniądze na
inne statutowe cele. Nie jest rolą wykonawców i organów orzekających w sprawie zamówień
publicznych – bez wyraźnej podstawy prawnej w tym zakresie – decydowanie za
zamawiającego w jaki sposób winien gospodarować swoimi środkami oraz orzekanie o jego
możliwościach finansowych.
Tym samym zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy jest
niezasadny. Natomiast pozostałe zarzuty odwołania są wtórne do ww. zarzutu.
Sygn. akt: KIO 1375/15
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 179
ust. 1 Pzp, według którego środki ochrony prawnej określone w ustawie przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w
uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia
przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Oceny powyższego nie zmienia okoliczność, że kwota jaką zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, i którą podał przed otwarciem ofert, jest niższa
niż cena oferty Odwołującego, a tym samym Zamawiający, po odrzuceniu oferty pierwotnie
wybranej, będzie mógł unieważnić postępowanie w sprawie zamówienia. W świetle art. 93
ust. 1 pkt 4 ustawy Zamawiający rzeczywiście będzie mógł, ale nie będzie musiał tego
uczynić, jeżeli tylko zechce i zdoła podnieść kwotę, którą zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia (np. przez pozyskanie dotacji, kredytów, poczynienie przesunięć
budżetowych… etc.). Tym samym unieważnienie postępowania pozostaje okolicznością
hipotetyczną i niepewną, którą statuują co najwyżej deklaracje Zamawiającego w tej sprawie.
Póki postępowanie pozostaje w toku, a oferta Odwołującego utrzymuje się przy przetargu i
może on zamówienie uzyskać – posiada interes w jego uzyskaniu. Natomiast
nieweryfikowalne deklaracje zamawiających na temat ich zamiarów i przyszłych,
hipotetycznych czynności podejmowanych w postępowaniu o udzielenie zamówienia, nie
mogą wpływać na ocenę uprawnienia odwołujących do korzystania ze środków ochrony
prawnej względem czynności faktycznie dokonanych.
Podając, zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy, podstawę prawną rozstrzygnięcia zarzutów
odwołania dotyczących ceny rażąco niskiej, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż
według art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp zamawiający odrzuca ofertę, która zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Natomiast zgodnie z kolejnymi jednostkami redakcyjnymi art. 90 ustawy:
1. Jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i
budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub
wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości
zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań
technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia
dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów
pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od
minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157,
poz. 1314);
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
2. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na
wykonawcy.
3. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli
dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Następnie, tytułem wprowadzenia dla rozstrzygnięcia zarzutów odwołania, Izba
wskazuje na regulacje dotyczące formalnych podstaw wyrokowania w danej sprawie.
Mianowicie zgodnie z art. 191 ust. 2 ustawy, wydając wyrok, Izba bierze za podstawę stan
rzeczy ustalony w toku postępowania. Według art. 190 ust. 1 Pzp strony i uczestnicy
postępowania odwoławczego są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z
których wywodzą skutki prawne. Tak samo zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru
dowodu wyrażoną w art. 6 Kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na
wywodzącym zeń skutki prawne. Ponadto zgodnie z przepisem art. 190 ust 1a Pzp
dotyczącym postępowania odwoławczego, wprowadzającym szczególną regulację dotyczącą
spraw o cenę rażąco niską – ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
spoczywa na:
1) wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania
odwoławczego;
2) zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest uczestnikiem
postępowania.
Powyższe regulacje wymagają podkreślenia zwłaszcza w kontekście, iż możliwość
orzeczenia o wystąpieniu ceny rażąco niskiej, w tym stwierdzenia faktycznego domniemania
jej wystąpienia oraz obalenia takiego domniemania, sprowadza się właśnie do kwestii
dowodowych.
Jak słusznie wskazano w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 28 kwietnia 2008 r.,
sygn. akt XIX Ga 128/08: „przepisy p.z.p. nie określają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny […]. Punktem
odniesienia do określenia jest przedmiot zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco niska to taka,
która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień i
ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.”
W związku ze wskazanym powyżej brakiem legalnej definicji, w orzecznictwie sądów
okręgowych oraz KIO, a wcześniej w orzecznictwie arbitrażowym, ustalone zostały pewne cząstkowe
lub ogólne, definicyjne ramy i odniesienia dla tego pojęcia. I tak według wyroku KIO 592/13: „o cenie
rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł
rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne”. Ponadto w
wyroku KIO 1562/11 wskazano: „Cena rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia
będzie ceną odbiegającą od jego wartości, a rzeczona różnica nie będzie uzasadniona
obiektywnymi względami pozwalającymi danemu wykonawcy bez strat i finansowania
wykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne, zamówienie to
wykonać. Reasumując, cena rażąco niska jest więc ceną nierealistyczną, nieadekwatną do
zakresu i kosztów prac składających się na dany przedmiot zamówienia, zakładającą
wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów i w takim sensie nie jest ceną
rynkową, tzn. generalnie niewystępującą na rynku, na którym ceny wyznaczane są m.in.
poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu biznesowym,
postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność i funkcjonowanie uczciwej konkurencji
podmiotów racjonalnie na nim działających.”
Również w wielu innych wyrokach dotyczących stosowania i interpretacji art. 89 ust. 1
pkt 4 Pzp, pojęcie rażąco niskiej ceny ujmowane jest podobnie. Na przykład według
powszechnie przywoływanej w doktrynie i orzecznictwie definicji zawartej w uzasadnieniu
wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 30 stycznia 2007 r., sygn. akt XIX Ga 3/07:
„o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł
rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco
niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych.
Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo
oferowanie usług za symboliczną kwotę”. Natomiast Sąd Okręgowy w Krakowie w
uzasadnieniu wyroku z 23 kwietnia 2009 r., XII Ga 88/09 wskazał następujące kryteria
określające cenę rażąco niską: „odbieganie całkowitej ceny oferty od cen obowiązujących na
danym rynku w taki sposób, że nie ma możliwości realizacji zamówienia przy założeniu
osiągnięcia zysku; zaoferowanie ceny, której realizacja nie pozwala na utrzymanie
rentowności wykonawcy na tym zadaniu; niewiarygodność ceny z powodu oderwania jej od
realiów rynkowych”.
Ponadto w opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącej ceny rażąco
niskiej (opublikowanej w serwisie internetowym UZP) wskazano, m.in.: „Ustawa
wprowadzając możliwość odrzucenia oferty przez zamawiającego z powodu rażąco niskiej
ceny nie precyzuje jednak tego pojęcia. Nie definiują go również przepisy dyrektyw Unii
Europejskiej będące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia tego wyrażenia nie
wyjaśnia również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Mając na
względzie cel przedmiotowej regulacji wydaje się, iż za ofertę z rażąco niską ceną można
uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień. Oznacza to cenę znacząco odbiegającą od cen przyjętych,
wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi, dostawy,
roboty budowlanej.”
W przywoływanym orzecznictwie wskazuje się, iż ustawodawca używając pojęcia „rażąco
niska” referuje do znaczącego zaniżenia kwotowego ceny ofertowej względem wskazanego w art. 89
ust. 1 pkt 4 Pzp punktu odniesienia, którym jest przedmiot zamówienia, a ujmując rzecz ściślej „wartość
przedmiotu zamówienia” (tak w: „Prawo zamówień publicznych. Komentarz. Wydanie trzecie” pod red.
Tomasza Czajkowskiego, Warszawa 2007, str. 305). W konsekwencji, w świetle regulacji ww. przepisu,
ekonomiczna wartość, jaką jest opisana określoną kwotą pieniężną cena ofertowa, odnoszona jest do
wartości przedmiotu zamówienia, którą również należy wyrazić w ten sam sposób (w innym przypadku
jakiekolwiek porównania będą bezsensowne i bezprzedmiotowe). Tym samym dla porównania i
stwierdzenia zaniżenia wartości żądanego świadczenia pieniężnego w stosunku do wzajemnego
świadczenia niepieniężnego, konieczne jest ustalenie bądź przyjęcie jakiejś powinnej wartości pieniężnej
owego świadczenia wzajemnego.
W ekonomii występuje znaczna ilość definicji pojęcia wartości – niejako wiele różnych „wartości”.
Na potrzeby niniejszego uzasadnienia zbędne jest ich przywoływanie i charakteryzowanie. Wystarczy
poprzestać na konstatacji, iż jak wynika z analizy przywoływanego wyżej orzecznictwa, w przypadku art.
89 ust. 1 pkt 4 ustawy chodzi o wartość rynkową. Tym samym to zastana wartość rynkowa przedmiotu
zamówienia, obejmująca jego pełny zakres i wszystkie konieczne do jego wykonania nakłady pracy i
materiałów, ustalana przez porównanie cen występującym w danej branży i asortymencie, stanowić
będzie punkt odniesienia dla ceny rażąco niskiej. Innymi słowy to realna, rynkowa wartość danego
przedmiotu zamówienia, jest odniesieniem dla oceny i ustalenia ceny tego typu. Zastrzec przy tym
należy, iż rynek i dyktowany przezeń poziom cen, w większości przypadków uznać można za
ostateczną miarę realnej wartości wszelkich dających się wycenić dóbr i usług.
W tym miejscu można dodać, iż w świetle orzecznictwa właśnie zaniżenie ceny ofertowej
względem wartości rynkowej przedmiotu zamówienia jest pierwszym i koniecznym warunkiem
zastosowania procedury wyjaśniającej cenę, o której mowa w art. 90 ust. 1 Pzp. W przypadku braku
takiego zaniżenia zastosowanie art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp jako przesłanki odrzucenia oferty będzie
nieuprawnione, a jakiekolwiek ustalanie indywidualnych kosztów wykonawcy czy innych czynników
pozwalających mu zaoferować cenę na danym poziomie, o których mowa w art. 90 ust. 1 pkt 1 i 2
ustawy, jest właściwie bezprzedmiotowe.
Tym samym wymagane w art. 90 ust. 2 Pzp udowodnienie przez wykonawcę, że jego
cena ofertowa nie odbiega in minus od realnej, rynkowej wartości zamówienia stanowiło
będzie wystarczające wykazanie, że nie zaoferowano ceny rażąco niskiej w stosunku do
wartości przedmiotu zamówienia, a tym samym brak jest przesłanek do zastosowania
dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Natomiast w przypadku wystąpienia faktu zaniżenia ceny oferowanej w stosunku do wartości
przedmiotu zamówienia, konieczne będzie wykazywanie i ustalanie wszelkich okoliczności związanych
z możliwością obniżenia ceny, w tym odnoszących się do indywidualnych kosztów wykonawcy
związanych z wykonaniem danego zamówienia. Dopiero w tym w przypadku, gdy cena ofertowa
odbiega od wartości zamówienia, aby udowodnić jej legalny charakter wykonawcy
pozostawało będzie właściwie nic innego, jak wykazać dostępne mu indywidualne czynniki,
które pozwoliły mu skalkulować cenę ofertową na zastanym poziomie, bez strat własnych i
finansowania zamówienia z innych źródeł (np. czynniki wymienione przykładowo w art. 90
ust. 1 pkt 1 i 2 lub po prostu rzetelną, wiarygodną i weryfikowalną kalkulację własnych
kosztów wykonania zamówienia korespondującą z ceną oferowaną).
Powyższe wykonawca powinien uczynić w ramach wyjaśnień, do których zgodnie z
art. 90 ust. 1 musi go wezwać zamawiający przed przesądzeniem charakteru ceny
oferowanej.
Przy czym należy generalnie wskazać, iż w ramach postępowania odwoławczego oceniana
jest prawidłowość czynności zamawiającego. Czynność taka podjęta zostaje w oparciu o informacje
dostępne zamawiającemu, które zgodnie z przepisami ustawy mógł i powinien uzyskać. Instytucja
wyjaśnień, o której mowa w art. 90 Pzp, została przewidziana właśnie po to, aby wykonawca podał
zamawiającemu stosowne informacje na temat własnych kalkulacji, cech i uwarunkowań… etc.,
dowodzące możliwości zaoferowania cen obniżonej w stosunku do wartości zamówienia, a
zamawiający mógł te informacje ocenić i na ich podstawie podjąć decyzję, co do przyjęcia bądź
odrzucenia oferty. Wiadomości na temat kalkulacji cenowej wykonawcy oraz indywidualnych,
dostępnych wykonawcy okoliczności, które taką kalkulację umożliwiają, zamawiający zazwyczaj nie
może uzyskać i ustalić na podstawie innego źródła niż sam wykonawca i przede wszystkim informacje
te powinien uzyskać w stosownym czasie – co pozwoli mu na dokonanie prawidłowej czynności
przyjęcia bądź odrzucenia oferty – a nie dopiero na etapie postępowania odwoławczego. Tym samym,
co do zasady, wykonawca już w ramach swoich wyjaśnień składanych zamawiającemu w odpowiedzi
na jego wezwanie, powinien podać dostępne mu indywidualnie okoliczności i powody, które umożliwiły
skalkulowanie tak niskiej ceny.
Izba natomiast może ocenić i stwierdzić w takim przypadku jedynie czy wyjaśnienia w tym
przedmiocie były wystarczające, a ich ocena dokonana przez zamawiającego prawidłowa. Przynajmniej
na takim założeniu opiera się dominujące w orzecznictwie sądów okręgowych i KIO, słuszne stanowisko
w sprawie konieczności odrzucenia oferty, w przypadku gdy złożone wyjaśnienia cenowe były zbyt
niekonkretne, lakoniczne i generalnie nie wykazywały możliwości zaoferowania przez danego
wykonawcę ceny tak niskiej. Z tego względu pomijano uzupełnienia wyjaśnień dokonywane w
postępowaniu odwoławczym. Jak bowiem wskazał Sąd Okręgowy w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku
z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. X Ga 127/08: „Wobec wykształconej w orzecznictwie zasady
odrzucania ofert wykonawców, którzy złożyli niepełne albo niedostateczne wyjaśnienia w
trybie art. 90 ust. 1 p.z.p. powtórne umożliwianie jednemu z wykonawców dokonywania tej
czynności z pewnością naruszyłoby zasadę uczciwej konkurencji”.
Również w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt
KIO 893/14) wskazano: „iż kwestia, czy w danej ofercie mamy do czynienia z ceną rażąco
niską, czy też nie, powinna być rozstrzygnięta w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, które stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy pzp prowadzone jest przez
zamawiającego. Jednocześnie warunkiem koniecznym jest dokonanie przez zamawiającego
prawidłowej oceny wyjaśnień wykonawcy w toku prowadzonej procedury, o której mowa w
art. 90 ustawy pzp.” Natomiast w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca
2014 r. (sygn. akt XXIII Ga 1293/14), wydanym w wyniku skargi na ww. wyrok Izby,
pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu wyjaśnień, o których mowa w art.
90 ustawy, a także wskazano na konieczność uznania, iż cena ofertowa jest ceną rażąco
niską, w przypadku braku przedstawienia przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą,
że oferowana przezeń cena rażąco niska nie jest.
Powyższe tezy dotyczące wymaganej zawartości i „jakości” wyjaśnień składanych
Zamawiającemu zostały sformułowane przez orzecznictwo jeszcze na gruncie uprzednio
obowiązujących przepisów. W obecnym stanie prawnym ustawodawca właściwie przesądził
ich słuszność, wprost wskazując w art. 90 ust. 2, że to wykonawca powinien udowodnić
Zamawiającemu, iż jego cena nie jest rażąco niska, i udowodnić to na etapie postępowania o
udzielenie zamówienia. Tym samym jak najbardziej aktualna i wymagająca podkreślenia, jest
wyrażona w powoływanym wyżej orzecznictwie teza o wymaganej staranności wykonawcy w
składaniu wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ustawy, a tym samym ryzyku jakie ponosi w
przypadku uznania, iż są to wyjaśnienia niewystarczające do wykazania legalnego
charakteru jego ceny.
Na marginesie można jeszcze dodać, iż trudno generalnie dekretować optymalny i powinny
kształt czy sposób dowodzenia okoliczności związanych z kalkulacją ceny dokonanej przez wykonawcę
i sposobu prezentowania okoliczności umożliwiających mu jej zaoferowanie. W szczególności w
zależności od indywidualnych okoliczności sprawy, zwłaszcza w związku z rodzajem podawanych
informacji, będzie można ocenić i przyjąć konieczny sposób i stopień uwiarygodnienia podawanych
danych. Nie można więc z góry przesądzić czy w danym przypadku konieczne było przedstawianie
wraz z wyjaśnieniami stosownych dowodów czy też wystarczające było tylko podanie i powołanie
określonych informacji. Można natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie
wyjaśnień wykonawców powinien być bezwzględnie egzekwowany – wyjaśnienia powinny być
konkretne, jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowana powszechnie w
dokumentach tego typu beletrystyka polegająca na mnożeniu ogólników o wielkim doświadczeniu
wykonawcy, jego znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykle
nowoczesnych i energooszczędnych technologii, posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry,
korzystnym położeniu jego bazy czy siedziby, etc… przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie
informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako taka, może być
traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej konkretnych i wymiernych danych podawanych w
ramach wyjaśnień, a nie ich podstawa czy zasadnicza treść. Informacje podawane w wyjaśnieniach
powinny być więc na tyle konkretne, aby możliwe było ich przynajmniej przybliżone przełożenie na
uchwytne i wymierne wartości ekonomiczne, a także możliwa ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności.
W rozpatrywanym przypadku wystąpiły ewidentne, przewidywane przez ustawę w art.
90 ust. 1, indykatory podejrzenia wystąpienia ceny rażąco niskiej w części II przedmiotowego
zamówienia – cena oferty S. P. odbiegała zarówno od wartości zamówienia, jak i średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert o ponad 30%. (Dokładne dane i wyliczenia w
tym zakresie podano w treści odwołania zreferowanej powyżej). W tej sytuacji, zgodnie z art.
90 ust. 2 ustawy, to na wykonawcy spoczywał obowiązek wykazania, że jego cena rażąco
niska nie jest.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego skierowane w trybie art. 90 ust. 1 Pzp, S.
P. pismem z dnia 18 czerwca br. złożył wyjaśnienia o następującej treści (cytowane w
całości):
„W odpowiedzi na wezwanie z 17 czerwca 2015 r. do udzielenia wyjaśnień, na
podstawie art. 90 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, stwierdzam co następuje.
Wykonawca nie zgadza się z przedstawionym zarzutem rażąco niskiej ceny. W chwili
obecnej jest związany umową z Zamawiającym na odbiór i zagospodarowanie stałych
odpadów komunalnych z terenu gminy Aleksandrów Łódzki, które wykonuje za
W chwili obecnej cena jaka obowiązuje podczas trwania umowy na w ramach Sektora II w
latach trwania umowy to: 349,92 zł brutto za odbiór 1 Mg niezależnie od tego jakie są to
odpady. Dodatkowo, na prośbę Zamawiającego - Urzędu Gminy w Aleksandrowie Ł (aneks
28-02-2014r.) wynagrodzenie za odbiór odpadów zostało obniżone o 2 %, tj. do kwoty
342,92 zł za 1 Mg.
Dowód:- umowa z 12 czerwca 2013 r. wraz z aneksem z 28 lutego 2014 r.
Do dnia dzisiejszego umowa jest wykonywana bez żadnych zastrzeżeń ze strony
Zamawiającego.
W złożonej ofercie Wykonawca zaproponował ryczałtowe wynagrodzenie w
wysokości 144 257,14 zł brutto miesięcznie. Po przeliczeniu na 1 Mg odpadów (w oparciu o
dane historyczne podane przez Zamawiającego w SIWZ), daje to kwotę 356,40 zł/ Mg, a co
za tym idzie o 13,48 zł wyższą niż stawka obecnie obowiązująca.
W związku z obecnie ogłoszonym przetargiem, Wykonawca nie planuje zmiany
sposobu wykonania umowy, a co za tym idzie nie planuje znacznego wzrostu kosztów
związanych ze świadczeniem usług. Ponadto, zatrudnia osoby niepełnosprawne, ponosi
więc niższe koszty związane z odpisami na PFRON.
W okresie obowiązywania umowy z 12 czerwca 2013 r. nie wzrosły znacząco żadne
wskaźniki cenotwórcze takie jak między innymi, koszty paliwa, koszt zakupu pojemników,
RIPOK-u, wynagrodzenie minimalne pracowników, podatki czy opłaty lokalne.
Zgodnie z rozstrzygnięciem Krajowej Izby Odwoławczej z 26 marca 2015 r., KIO
499/15, w przypadku art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p. chodzi o wartość rynkową. Tym samym to
zastana wartość rynkowa przedmiotu zamówienia, obejmująca jego pełny zakres i wszystkie
konieczne do jego wykonania nakłady pracy i materiałów, ustalana przez porównanie cen
występującym w danej branży i asortymencie, stanowić będzie punkt odniesienia dla ceny
rażąco niskiej. Innymi słowy to realna, rynkowa wartość danego przedmiotu zamówienia, jest
odniesieniem dla oceny i ustalenia ceny tego typu. Zastrzec przy tym należy, iż rynek i
dyktowany przezeń poziom cen, w większości przypadków uznać można za ostateczną
miarę realnej wartości wszelkich dających się wycenić dóbr i usług. Wymagane w art. 90 ust.
2 p.z.p. udowodnienie przez wykonawcę, że jego cena ofertowa nie odbiega in minus od
realnej, rynkowej wartości zamówienia stanowiło będzie wystarczające wykazanie, że nie
zaoferowano ceny rażąco niskiej w stosunku do wartości przedmiotu zamówienia, a tym
samym brak jest przesłanek do zastosowania dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p. a wręcz
przeciwnie wynika ze konkurencyjne Firmy składające oferty rażąco zawyżyły ceny.
O tym, że zaproponowana przez Wykonawcę cena ma charakter rynkowy świadczą
oferty wybrane w ościennych miejscowości Pabianice, Konstantynów Zgierz i innych..
Wykonawca jest podmiotem działającym lokalnie, przez ostatnie lata odbierał odpady
na terenie Aleksandrowa Łódzkiego. Ma doświadczenie na tym terenie. W związku z tym, nie
jest sobie w stanie pozwolić na zaproponowanie ceny dumpingowej, gdyż Zamawiający jest
jego głównym klientem. Oznacza to, że skoro zaproponował cenę zbliżoną do poprzednio
obowiązującej, jest to cena za którą można to zamówienie wykonać rzetelnie.”
W ocenie Izby, tego typu próbę wykazania legalnego charakteru oferowanej ceny
należy uznać za niewystarczającą.
W swoich wyjaśnieniach i podjętej w ich ramach próby wykazania, że oferowana cena
rażąco niska nie jest, wybrany wykonawca podał i powołał właściwie tylko jedną konkretną i
uchwytną ekonomicznie okoliczność: fakt aktualnego wykonywania usług na odbiór odpadów
z sektora II po podobnych cenach.
W ocenie Izby porównywalność cen oferowanych przez wykonawcę w roku 2013, za
które świadczona jest umowa o właściwie takim samym zakresie i przedmiocie, z cenami
oferowanymi obecnie, jest okolicznością niewystarczającą dla wykazania, że ceny te nie są
rażąco niskie.
Po pierwsze nie ma żadnych dowodów i pewności, że ceny poprzednie nie były
rażąco niskie. Tym bardziej, że tego typu okoliczność podnosi i wykazuje właśnie
Odwołujący.
O realności cen z roku 2013 za sektor II zamówienia, nie przesądza bynajmniej fakt,
iż w oparciu o takie wynagrodzenie prowadzona była działalność wybranego wykonawcy na
przestrzeni ostatnich lat. W związku z faktem, iż S. P. wykonywał również usługi odbioru
odpadów w sektorze I, mógł np. krzyżowo subsydiować wykonywanie usług w sektorze II.
Mógł również powyższe zakładać obecnie składając oferty na oba sektory.
Okolicznościami wskazującymi na zaniżenie ceny oferowanej w II części (sektorze)
zamówienia jest nie tylko porównanie ceny wybranej z cenami innych ofert złożonych w
postępowaniu oraz z szacunkową wartością zamówienia, ale również samych cen
oferowanych przez wybranego wykonawcę w obu sektorach.
Zarówno Zamawiający przy obliczeniu szacunkowej wartości zamówienia, jak i
pozostali dwaj wykonawcy składający swoje oferty, przyjęli, iż wykonanie usług w II sektorze
jest nieznacznie droższe niż w sektorze I. Tymczasem S. P. zaoferował w sektorze I cenę o
¼ wyższą niż za sektor II.
Powyższe może być wytłumaczone jedynie przez przyjęcie znacznego zawyżenia
ceny za sektor I w stosunku do kosztów, które wykonawca planuje ponieść przy jego
obsłudze, co jest jednak okolicznością nieracjonalną i mało prawdopodobną.
W innym wypadku, tj. przyjmując, że cena wykonawcy za I sektor nie jest zawyżona,
ale kształtuje się na poziomie umożliwiającym mu normalne pokrycie kosztów wykonania
usługi plus godziwy, ale umiarkowany zysk, uznać należy, że cena za sektor II jest zaniżona.
Wnioski takie można wyciągnąć nawet przy założeniu identycznej kosztochłonności
przedmiotu zamówienia w części I i części II. Tymczasem, jak wynika z pobieżnej analizy i
porównania specyfiki odbioru odpadów w obu sektorach (żadnych konkretnych i
szczegółowych danych w tym zakresie, którakolwiek strona sporu nie wykazała), to
wykonanie usług w II sektorze powinno kosztować więcej. Przesądza o tym jeden z
głównych czynników kosztotwórczych – transport odpadów z obszaru o znacznie większej
powierzchni i od bardziej rozproszonych odbiorców.
Powyższe wystarcza do uznania wyjaśnień wykonawcy i podawanych tam
okoliczności za niewystarczające dla celów, o których mowa w art. 90 ust. 2 ustawy. O
znaczeniu i wadze wyjaśnień i okoliczności takich jak: bliżej nieokreślone oszczędności z
tytułu zatrudniania niepełnosprawnych, doświadczenie wykonawcy na danym terenie oraz
deklarowana racjonalność prowadzenia działalności gospodarczej, Izba wypowiadała się już
generalnie powyżej. Natomiast podnoszone w wyjaśnieniach okoliczności zmierzające do
wykazania rynkowości ceny w sektorze II przez jej porównanie do cen tego typu zamówień
uzyskiwanych w ościennych gminach, pozostały na etapie postępowania odwoławczego
nieudowodnione.
Ponadto S. P. nie przedstawił żadnej kalkulacji kosztów własnych, które szacował do
poniesienia przy wykonaniu usług i które można byłoby ocenić i odnieść do zastanego
przedmiotu zamówienia.
Kalkulacje takie przedstawił natomiast Odwołujący, a oparł je o dokumenty i dane
Sentator Sp. z o.o. – współkonsorcjanta S. P., firmy wykonującej aktualnie przedmiotowe
zamówienie. Dane tego typu i dowody odnoszące się do poziomu kosztów wykonywania
zamówienia z roku 2013, dodatkowo potwierdziły tezę o zaniżeniu ceny oferowanej przez S.
P. w stosunku do wartości przedmiotu zamówienia w sektorze II (ustalanej według kryterium
kosztowego).
Izba uwzględniła i oceniła w tym zakresie, jako dowody w sprawie, przedstawiane
przez odwołującego na rozprawie:
1. Kalkulację średnich kosztów dotyczących jednego miesiąca wykonania usługi odbioru
odpadów w sektorze II.
2. zestawienie „Przychód za odbiór odpadów w sektorze 1 i 2” w okresie styczeń 2014 -
maj 2015.
3. zestawienie „Zakup worków do gromadzenia odpadów zbieranych selektywnie na
terenie gminy Aleksandrów Łódzki” wraz z załączonymi fakturami VAT dotyczącymi
zakupu worków
4. zestawienie „Zużycie paliwa obsługa sektora II”,
5. informację o „Dodatkowym wyposażeniu mieszkańców gminy Alessandrów Łódzki w
pojemniki w trakcie trwania umowy” wraz z fakturą dotyczącą zakupu pojemników,
6. fakturę z Tonsmeier Centrum Sp. z o. o., fakturę z Ekosystem L. F., fakturę z
Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania nr W/00393/2015 i nr W/00381/2015,
fakturę z Europol Holding Sp. z o. o. i fakturę z Amet Trans,
7. zestawienie „Koszty ponoszone z tytułu części zamiennych, napraw wewnętrznych…”
wraz załączonymi fakturami,
8. zestawienie „Średniomiesięczne koszty stałe firmy”,
9. zestawienie „Ilość odebranych odpadów w sektorze 1 i 2”.
W związku z brakiem ich podważenia przez Zamawiającego, na którym na zasadzie
art. 190 ust. 1a spoczywał ciężar dowodu w sprawie, a także nie przedstawienia przezeń
jakichkolwiek „kontr-kalkulacji” własnych i dowodów na ich poparcie, Izba uznała dane
podawane przez Odwołującego za wiarygodne i możliwe do uogólnienia w przedmiocie
powinnego poziomu kosztów generowanych przez wykonywanie usług w sektorze II.
Powyższej oceny w żadnym razie nie zmienia fakt, iż firma Senator jest spółką z ograniczoną
odpowiedzialnością, a S. P. prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna – co w
bliżej nieznanym celu podnosił Zamawiający. Pomijając okoliczność, iż różnice w
obciążeniach finansowych związane z formą działalności są w tym przypadku niewielkie, to
nie mają żadnego znaczenia w sprawie. Izba nie ustalała w ten sposób kosztów firmy S. P.,
które pozostają nieznane, ale ustalała wartość przedmiotowego zamówienia – między innymi
na podstawie wykazywanych kosztów jednego z wykonawców obecnych na rynku i
zaangażowanego w wykonywanie prawie takiego samego zamówienia.
Właśnie w związku ze stwierdzonym zaniżeniem ceny oferowanej przez S. P. za
część II (sektor) zamówienia w stosunku do jej wartości, a także w związku z brakiem
udowodnienia przez wykonawcę, wbrew wymaganiom art. 90 ust. 2 ustawy, że cenę taką
mógł zaoferować i zamówienie za nią wykonać, mieszcząc się przy tym w kosztach przez
usługi generowanych, uznano, że cena ta jest rażąco niska.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 Pzp orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
Pzp stosownie do wyniku spraw oraz zgodnie z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
………………………..