Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 435/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Beata Gudowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z wniosku J. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanej "S." Sp. z o. o.,
oraz z udziałem Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej
o odpowiedzialność członka zarządu za zaległości składkowe,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 8 grudnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 lipca 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 2 lipca 2014 r. Sąd Apelacyjny, III Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację J. S. od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 4 lutego 2011 r., którym oddalono jego odwołanie od decyzji Zakładu
2
Ubezpieczeń Społecznych, z dnia 17 marca 2005 r. Zaskarżoną decyzją
stwierdzono odpowiedzialność ubezpieczonego, jako prezesa zarządu „S.”, spółki z
o.o., za zaległe należności z tytułu składek za zatrudnionych pracowników na
ubezpieczenie społeczne w okresach od listopada 2000 r. do maja 2001 r. i od
września 2001 r. do października 2003 r., na ubezpieczenia zdrowotne za okres od
listopada 2001 r. do października 2003 r. oraz na Fundusz Pracy i Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za marzec 2000 r., lipiec 2000 r. oraz
od września 2001 r. do października 2003 r., i ustalono podlegającą zapłacie kwotę
należności głównej z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi.
Sąd Apelacyjny stwierdził, że stosownie do art. 116 § 1 i 2 ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (jednolity tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 613;
dalej „Ordynacja podatkowa”) w związku z art. 31 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2015 r., poz.
121 ze zm. dalej „ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych”), w razie
bezskuteczności egzekucji zaległości spółki z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne, za dług spółki odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem
członkowie jej zarządu. Mogą się uwolnić od odpowiedzialności przez wykazanie,
że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto
postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie tych wniosków nastąpiło bez ich
winy lub gdy wskażą mienie, z którego jest możliwa egzekucja.
Sąd drugiej instancji przyjął, że zadłużenie składkowe powstało w
niespornym okresie pełnienia przez skarżącego funkcji prezesa zarządu spółki „S.”,
co stanowiło faktyczną podstawę decyzji oraz przesądzało zakres jego
odpowiedzialności subsydiarnej. Przyjął, że organ rentowy wykazał przesłankę
bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, która w latach 2001-2003 utraciła
płynność finansową, oraz że skarżący do końca 2002 r. nie zgłosił wniosku o
ogłoszenie upadłości spółki, lecz wniósł do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o
restrukturyzację długu na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o
restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców
(Dz.U. Nr 155, poz. 1287 ze zm.; dalej „ustawa o restrukturyzacji”). Następnie nie
interesował się doprowadzeniem tego postępowania do pozytywnego wyniku, co
zresztą nie było istotne, gdyż Sąd drugiej instancji wyraził pogląd, iż postępowanie
3
restrukturyzacyjne nie stanowi postępowania zapobiegającego ogłoszeniu
upadłości, a jego przebieg i skutki nie wypełniają przesłanki, o której mowa w art.
116 § 1 pkt 1lit. a Ordynacji podatkowej.
Na wniosek skarżącego Sąd drugiej instancji przeprowadził dowód z
przesłuchania świadków […] oraz uzupełniającego przesłuchania odwołującego, a
na ich podstawie ustalił, że P. T. był osobą „podstawioną” w celu wyzbycia się
przez skarżącego zadłużonej spółki, a tym samym przeniesienia na niego pełnej
odpowiedzialności za powstałe zadłużenia. Sąd Apelacyjny nie ustalił istnienia
wierzytelności wskazywanych przez skarżącego jako majątek, z którego egzekucja
umożliwiałaby zaspokojenie zaległości w znacznej części, w szczególności
zgłaszanych w postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzytelności spółki na łączną
kwotę 553.407,36 zł, które w zdecydowanej większości nie nadawały się do
wyegzekwowania, częściowo zostały spłacone przed sprzedażą spółki lub uległy
przedawnieniu.
Skarga kasacyjna ubezpieczonego została oparta na podstawie obrazy
przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 w związku z art. 378 § 1 i w związku z art.
468 § 2 pkt 4 oraz art. 382 k.p.c., polegającego na przyjęciu przez Sąd drugiej
instancji za własne ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego „bez jakichkolwiek
rozważań merytorycznych w kwestii czasu pełnienia przez niego funkcji prezesa
zarządu półki S., mimo że zarzuty apelacji, po uzupełnieniu ich uzasadnienia w
piśmie procesowym z dnia 11 października 2011 r., koncentrowały się wokół
stwierdzenia, iż w okresie powstania zobowiązań stanowiących podstawę
odpowiedzialności subsydiarnej, nie pełnił funkcji prezesa zarządu ze względu na
wygaśnięcie jego mandatu w dniu 28 czerwca 2002 r. W związku z tym te zarzuty
apelacyjne nie zostały rozpoznane”.
Pozostałe zarzuty skargi mieszczą się w podstawie naruszenia prawa
materialnego. Dotyczą art. 116 § 1 pkt 1lit. a Ordynacji podatkowej w związku z art.
31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez błędną wykładnię
wyrażającą się w uznaniu, że pojęcie „właściwego czasu” należy interpretować w
oderwaniu od przepisów art. 10, art. 11 ust.1 i art. 21 ust.1 ustawy z dnia 28 lutego
2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (jednolity tekst: Dz.U. 2015 r. poz. 233;
dalej „Prawo upadłościowe i naprawcze”) oraz art. 4 i 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o
4
restrukturyzacji, a w konsekwencji pominięcie, że prowadzenie postępowania
restrukturyzacyjnego, zapoczątkowanego złożeniem wniosku o restrukturyzację
odsuwa konieczność złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Dłużnik, regulując
wymagalne zobowiązania objęte decyzją restrukturyzacyjną, nie może być uznany
za niewypłacalnego, a w konsekwencji pominięcie, że „właściwy czas” następuje w
terminie dwóch tygodni od dnia wystąpienia podstawy ogłoszenia upadłości, czyli
potwierdzenia, że dłużnik, zaprzestał płacenia długów i postawienia wszystkich
zobowiązań w stan wymagalności. Taki skutek ma decyzja umarzająca
postępowanie restrukturyzacyjne, toteż Sąd drugiej instancji wadliwe przyjął, że
postępowanie restrukturyzacyjne nie stanowi postępowania zapobiegającego
ogłoszeniu upadłości.
Zarzucono także naruszenie art. 10 i art. 11 ust. 1 i art. 21 ust. 1 Prawa
upadłościowego i naprawczego oraz art. 4 i art. 14 ust.1 pkt 2 ustawy o
restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych przez ich
niezastosowanie, mimo że w okresie prowadzenia postępowania
restrukturyzacyjnego brak jest wymagalnych zobowiązań, których istnienie
uzasadniałoby wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, a także art. 116 §
1 pkt 1b Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych przez niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w
przyjęciu, że skarżący w sposób zawiniony nie złożył wniosku o ogłoszenie
upadłości i nie wszczął postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości,
podczas gdy prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego wyłączało
zaistnienie przesłanek stanowiących podstawę ogłoszenia upadłości, a złożenie
wniosku o ogłoszenie upadłości w okresie toczącego się postępowania
restrukturyzacyjnego doprowadziłoby do natychmiastowego postawienia w stan
wymagalności wszystkie zobowiązania wobec organu rentowego i narażenia spółki
na szkodę, a ostatecznie wadliwe przyjęcie przez Sąd Apelacyjny jego
odpowiedzialności za zobowiązania Spółki, mimo podjęcia przez niego wszystkich
możliwych działań zmierzających do ustabilizowania jej sytuacji finansowej i
zaspokojenia roszczeń wierzycieli.
Ponadto skarżący zarzucił naruszenie art. 116 § 2 Ordynacji podatkowej w
związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i w związku z
5
art. 202 § 1 i 255 § 1 k.s.h. przez błędne zastosowanie, wyrażające się w przyjęciu,
że w chwili upływu terminu płatności zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych objętych zaskarżoną decyzją, skarżący pełnił funkcję w organie
zarządu spółki S., art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 32
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez bezpodstawne przyjęcie, że w
rozpatrywanym przypadku zachodzą wskazane w tym przepisie podstawy
odpowiedzialności skarżącego za zaległości z tytułu składek, mimo, że organ
rentowy nie wykazał bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko spółce, a
także art. 116 §1 pkt 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 32 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych przez niezasadne przyjęcie, że wniosek o
ogłoszenie upadłości spółki „S.” nie został złożony we właściwym czasie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
odczytywany w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
ustanawia odpowiedzialność majątkową osób trzecich wobec dłużnika (spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością) za nieopłacone i bezskutecznie egzekwowane z
jej majątku składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Za zaległości te solidarnie
całym swoim majątkiem odpowiadają członkowie zarządu, przy czym ich odpo-
wiedzialność jest ograniczona do zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia
przez nich obowiązków członka zarządu.
Zważywszy, że jeden z zarzutów skargi dotyczy ustaleń Sądu pierwszej
instancji co do pełnienia przez skarżącego funkcji zarządcy do dnia 17 listopada
2003 r., należy stwierdzić, że ustalenie to nie może być w postępowaniu
kasacyjnym obalone ani zarzutem naruszenia art. 468 § 2 pkt 4 k.p.c.,
skierowanego do sądu pierwszej instancji, ani zarzutami naruszenia art. 233 § 1
k.p.c., dotyczącymi ustalenia faktów i oceny dowodów (art. 3983
§ 3 oraz art. 39813
§
2 k.p.c.), ani też art. 378 § 1 w związku z art. 382 k.p.c.
Zarzut obrazy art. 382 k.p.c., który nie może być - z uwzględnieniem
wymagań przewidzianych w art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. - samodzielnym
6
uzasadnieniem podstawy kasacyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6
stycznia 1999 r., II CKN 102/98, niepubl. i z dnia 7 lipca 1999 r., I CKN 504/99,
OSNC 2000 nr 1, poz. 17), skarżący powiązał z naruszeniem art. 378 § 1 k.p.c.,
podnosząc, że Sąd drugiej instancji nie rozpoznał wszystkich zarzutów apelacji.
Skarżący nie odwołał się jednak do zarzutów apelacji, lecz odniósł do pisma
procesowego z dnia 11 października 2011 r., w którym wniósł o dopuszczenie
dowodu z protokołów zwyczajnych walnych zgromadzeń wspólników
zatwierdzających sprawozdania finansowe za 2002 r. i za 2003 r. na okoliczność
daty wygaśnięcia jego mandatu, wywodząc, że czyni to w uzupełnieniu
uzasadnienia apelacji. Podniósł, że Sąd Okręgowy nie rozważał w wyroku tej
kwestii i kwestia ta nie leżała u podstaw wydania wyroku zaskarżonego apelacją.
Treść wniosku, powiązana z wprowadzeniem do sporu kwestii ustalenia
okresu pełnienia przez skarżącego funkcji zarządcy, nie może być potraktowana
jako uzupełnienie apelacji, gdyż w niej nie dotknięto tej kwestii, lecz stwierdzono
wprost, że J. S. pełnił funkcję prezesa zarządu spółki do dnia, w którym zawarł
umowę sprzedaży wszystkich udziałów oraz złożył rezygnację z pełnionej funkcji, tj.
do dnia 17 listopada 2003 r., natomiast odpowiada formule powołania nowych
faktów i dowodów w postępowaniu apelacyjnym.
Sąd Najwyższy stwierdził, że skoro zasadą jest rozpoznawanie sprawy w
granicach apelacji, to nowe fakty i dowody należy powołać w apelacji, powołanie ich
w innych pismach procesowych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy stanowią
uzupełnienie apelacji (art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c.) lub gdy potrzeba ich powołania
powstała później, w związku z toczącym się postępowaniem apelacyjnym (por.
wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1999 r., II CKN 798/97, niepubl. i z
dnia 22 lutego 2006 r., III CSK 128/05, OSNC 2006 nr 11, poz. 191). Wynikający z
art. 378 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. obowiązek rozpoznania sprawy w granicach
apelacji oznacza zarówno bezwzględny zakaz wykraczania przez sąd drugiej
instancji poza te granice, jak też nakaz wzięcia pod uwagę i rozważenia zarzutów i
wniosków podniesionych w apelacji (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 21 sierpnia 2003 r., III CKN 392/01, OSNC 2004 nr 10, poz. 161), zatem
rozpoznawanie apelacji cum beneficio novorum nie stwarza możliwości
powoływania się na nowe fakty i dowody w każdym stadium postępowania
7
apelacyjnego, aż do zamknięcia rozprawy apelacyjnej. Przepis art. 217 § 1 k.p.c. w
związku z art. 391 zdanie pierwsze k.p.c., uprawnia sąd drugiej instancji do
pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów, a stosownie do art. 381 k.p.c. do ich
pominięcia, jeżeli strona mogła powołać je w postępowaniu przed sądem pierwszej
instancji.
Skarżący nie wytknął pominięcia nowych dowodów, zatem bez oparcia
skargi kasacyjnej na zarzucie naruszenia art. 381 k.p.c., omawiany zarzut nie może
być uznany za uzasadniony.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy był związany ustaleniami faktycznymi
przyjętymi przez Sąd drugiej instancji (art. 39813
§ 2 k.p.c.), co oznacza, że
podstawą oceny prawnej zaskarżonego wyroku są ustalenia, że egzekucja z
majątku spółki „S.” była bezskuteczna, że skarżący pełnił funkcję zarządcy do dnia
17 listopada 2003 r., oraz że nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości i nie
wskazał mienia spółki, z którego egzekucja mogłaby umożliwić zaspokojenie długu
w znacznej części.
Uwolnienie się członka zarządu od odpowiedzialności za dług zarządzanej
przez niego niewypłacalnej spółki następuje przez wykazanie braku winy w
niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub zaniechaniu podjęcia
postępowania zapobiegającego upadłości lub zgłoszenie takich wniosków nie we
właściwym czasie. W judykaturze opisane zostały cechy decydujące o „właściwym”
czasie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, mające charakter obiektywny i
weryfikowalny, a także określone zostały przyczyny usprawiedliwiające jego
niezgłoszenie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2006 r., I UK
369/05, niepubl., z 14 września 2007r., III UK 24/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz.
324, z 2 października 2008 r., I UK 39/08, OSNP 2010 nr 7-8, poz. 97, z 10 lutego
2011 r., IV CSK 335/10, OSNC-ZD 2011 nr C, poz. 58, z 10 marca 2011 r., III UK
89/10, niepubl., z 2 czerwca 2011, I CSK 574/10, niepubl. oraz z dnia 4
października 2011 r., I UK 113/11, OSNP 2012 nr 23-24, poz. 293). Jakakolwiek
odmienność rozstrzygnięć definiujące „właściwy czas” zgłoszenia przez członka
zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości wynika z różnorodności stanów
faktycznych, gdyż nadanie konkretnej treści zwrotom niedookreślonym lub
klauzulom generalnym zawsze zależy od okoliczności każdego przypadku (por.
8
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2001 r., I PKN 70/01, Prawo Pracy
i Prawo Socjalne, 2003 nr 6, s. 66, z 20 lutego 2008 r., III SK 28/07, niepubl., z 23
listopada 2011 r., III UK 38/11, niepubl., z 11 kwietnia 2003 r., I PK 558/02, OSNP
2004 nr 16, poz. 283 i z 5 listopada 2008 r., III SK 22/08, OSNP 2009 nr 23-24, poz.
331), co oznacza, że nie ma możliwości wykładni pojęć abstrakcyjnych w
oderwaniu od ustalonego w sprawie stanu faktycznego.
Ustalono w sprawie stan niewypłacalności spółki w 2000 r. oraz wszczęcie w
dniu 7 listopada 2002 r. i nieskuteczne prowadzenie postępowania
restrukturyzacyjnego co do zaległości składkowych, opartego na ustawie o
restrukturyzacji, które zostało umorzone wskutek niedotrzymania jego warunków.
Należy zaaprobować pogląd Sądu drugiej instancji, że wszczęcie postępowania
restrukturyzacyjnego na podstawie ustawy o restrukturyzacji nie stanowi
postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości w rozumieniu art. 116 § 1 pkt
1 lit. a Ordynacji podatkowej. Został on już wcześniej wyrażony w wyrokach
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lutego 2010 r., I FSK 2041/08 oraz z
dnia 19 sierpnia 2010 r., II FSK 629/09, w wyrokach Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 września 2008 r., II SA/Wa 1274/08 i z 8
sierpnia 2008 r., II SA/Wa 1025/08, a także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21
stycznia 2010 r., II UK 157/09 (niepubl.). Stwierdzono, że wszczęcie i nieskuteczne
prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego co do zaległości składkowych,
następnie umorzonego wskutek niedotrzymania jego warunków, nie stanowi
okoliczności uwalniającej członka zarządu od ponoszenia odpowiedzialności za
zaległości składkowe spółki kapitałowej. Zgodnie z tymi poglądami, restrukturyzacja
długów przedsiębiorcy nie została wymieniona pośród przesłanek egzonerujących
członka zarządu. Wprawdzie w wyroku z dnia 27 października 2009 r., II UK 83/09
(OSNP 2011 nr 11-12, poz. 161) Sąd Najwyższy zajął odmienne stanowisko,
jednak pogląd ten należy uznać za odosobniony, uwzględniając odejście od niego
choćby w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r., II UK 34/13
(OSNP 2014 nr 6, poz. 89), w którym przyjęto, że postępowanie restrukturyzacyjne
jest postępowaniem stanowiącym przeszkodę prawną w ogłoszeniu upadłości, lecz
nie jest postępowaniem mającym jej zapobiec.
9
W art. 21 ust. 3 ustawy o restrukturyzacji nie wskazano przeszkód
prawnych do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy w trakcie postępowania
restrukturyzacyjnego. W takim wypadku organ restrukturyzacyjny niezwłocznie
wydaje decyzję o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego; bez względu na
jego efekty, ustępuje upadłości. Konsekwentnie, skoro wszczęcie postępowania
restrukturyzacyjnego nie zapobiega ogłoszeniu upadłości, to nie może być
identyfikowane z przesłanką egzoneracyjną wskazaną w art. 116 § 1 pkt 1 lit. a
Ordynacji podatkowej.
Fundamentalne znaczenie ma połączenie uwolnienia członka zarządu
niewypłacalnej spółki handlowej od odpowiedzialności za cudzy dług z własną akcją
skutecznych kroków prawnych w celu chociażby częściowego, lecz równomiernego
zaspokojenia wierzycieli. Zastosowanie art. 116 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej
wymaga ustalenia, że zarząd bez swej winy nie wypełnił powinności zgłoszenia
wniosku o wszczęcie postępowania umożliwiającego równomierne i niesymboliczne
zaspokojenie dłużników spółki gdy zachodzi zagrożenie niewypłacalnością, której
nastąpienie niweczy sens postępowania upadłościowego, pozbawiając interesy
wierzycieli ochrony prawnej (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 października
2000 r., V CKN 109/00, niepublikowany, i z 14 czerwca 2006 r., I UK 324/05, OSNP
2007 nr 13-14, poz. 200).
Restrukturyzacja nie zmierza do zaspokojenia wierzycieli, nawet
publicznoprawnych, skoro polega na umorzeniu zaległości wobec nich
(art. 4 ustawy o restrukturyzacji). Co więcej, wszczęcie postępowania
restrukturyzacyjnego uniemożliwia wierzycielom publicznoprawnym egzekwowanie
długów objętych wnioskiem restrukturyzacyjnym (art. 14 ustawy o restrukturyzacji).
Postępowanie restrukturyzacyjne nie jest ustanowione w interesie wierzycieli, lecz
przedsiębiorców, więc nie może być traktowane równoprawnie z wszczęciem
postępowań mających za cel ochronę interesów wierzycieli niewypłacalnego
przedsiębiorcy z znaczeniu nadanym w Ordynacji podatkowej. Opracowanie i próba
wdrożenia programu naprawczego (restrukturyzacji), który nie przyniósł
spodziewanych efektów, jest działaniem podejmowanym przez członka zarządu w
ramach ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej i nie oznacza braku winy w
10
niezłożeniu we właściwym czasie wniosku o upadłość spółki (wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 8 lipca 2015 r., II UK 6/15, niepubl.).
Nawet przy przyjęciu, że „postępowanie zapobiegające ogłoszeniu
upadłości” obejmuje także postępowanie restrukturyzacyjne dotyczące składek na
ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz innych należności
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Pracy i Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i że jest to jakaś forma postępowania
układowego, to także to postępowanie nie zostało wszczęte przeze skarżącego we
właściwym czasie. „Właściwy czas” dla postępowania układowego to czas dający
realne szanse wykonania układu, w którym dłużnik ma dostateczne środki na
wykonanie układu i wywiązanie się z ciążących na nim zobowiązań,
a w konsekwencji zapobieżenie upadłości (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20
września 2000 r., I CKN 270/00, niepubl., z 8 stycznia 2008 r., I UK 172/07, OSNP
2009 nr 3-4, poz. 51, z 14 stycznia 2011 r., II UK 171/10, niepubl., z 5 maja 2010 r.,
II UK 351/09, niepubl., z 20 września 2000 r., I CKN 270/00, niepubl., z 7 maja
1997 r., II CKN 117/97, niepubl. i z 20 stycznia 2004 r., II CK 356/02, Glosa 2005 nr
2, s. 21). Co jednak najistotniejsze, można przypisać winę członkowi zarządu, gdy
wniosek o układ składa wtedy, gdy sytuacja finansowa spółki nie pozwalała już na
jego wykonanie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2000 r., I CKN
270/00, niepubl., i z dnia 15 czerwca 2010 r., II CSK 648/09, OSNC-ZD 2010 nr D,
poz. 117) albo zawiniony błędny wybór układu, który nie prowadzi do uchylenia
grożącej dłużnikowi upadłości, a tylko ją odwleka.
Uwzględniając te okoliczności, Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, jak
w sentencji (art. 39814
k.p.c.).
kc