Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2016r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: SSR Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Paszczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2016r.

sprawy

z powództwa I. T. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu (...) S.A. z/s w Ł. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. na rzecz powódki I. T. kwotę 27.660,66zł (dwadzieścia siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt złotych 66/100) wraz z odsetkami ustawowymi, z tym że od dnia 1 stycznia 2016r. odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości nie przekraczającej w stosunku rocznym odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 25.000,00zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.575,36zł (jeden tysiąc pięćset siedemdziesiąt pięć złotych 36/100) od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 492,30zł (czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote 30/100) od dnia 23 grudnia 2015r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 86,00zł (osiemdziesiąt sześć złotych 00/100) od dnia 2 maja 2014r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 507,00zł (pięćset siedem złotych 00/100) od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu:

- od powódki I. T. tytułem części nieuiszczonych wydatków kwotę 131,57zł (sto trzydzieści jeden złotych 57/100),

- od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. tytułem części nieuiszczonych wydatków kwotę 607,58zł (sześćset siedem złotych 58/100) oraz tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu kwotę 983,00zł (dziewięćset osiemdziesiąt trzy złote 00/100),

4.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. na rzecz powódki I. T. kwotę 2.131,95zł (dwa tysiące sto trzydzieści jeden złotych 95/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 2519/15

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2015r. powódka I. T. skierowała do tut. Sądu żądania zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. kwoty 30.000zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z dnia 3 września 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 28.000,00zł od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i od kwoty 2.000,00zł od dnia następującego po dniu doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, kwoty 3.063,20zł tytułem zwrotu kosztów koniecznej opieki świadczonej przez osobę trzecią w związku ze zdarzeniem z dnia 3 września 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 1.575,36zł od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i od kwoty 1.487,84zł od dnia następującego po dniu doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, kwoty 86,00zł tytułem zwrotu kosztów przejazdów do placówek medycznych w związku ze zdarzeniem z dnia 3 września 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 2 maja 2014r. do dnia zapłaty, kwoty 507,00zł tytułem odszkodowania za zniszczone mienie w związku ze zdarzeniem z dnia 3 września 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także zawarła wniosek o zwolnienie jej od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 3 września 2013r. przechodząc chodnikiem przy bloku na Al. (...) w K. potknęła się lewą nogą o metalowy element wystający na chodniku. Powódka upadła na podłoże i poczuła ból obu rąk. Nie mogła samodzielnie się podnieść, doznała wielkiego stresu. Powódka wróciła do domu z pomocą syna, który został sprowadzony na miejsce zdarzenia. Powódka z uwagi na nasilający się ból udała się do szpitala, gdzie udzielono jej pomocy. U powódki zdiagnozowano złamanie wieloodłamowe głowy kości promieniowej lewej i złamanie nasady dalszej kości promieniowej prawej. U powódki zastosowano usztywnienie gipsowe. Powódka po zdarzeniu nie powróciła do pierwotnej sprawności. Podjęła ona leczenie oraz rehabilitację. W czasie zdarzenia powódka uszkodziła mienie w postaci odzieży, okularów i telefonu komórkowego. Powódka w związku ze zdarzeniem musiała dojeżdżając do jednostek medycznych i poniosła z tego tytułu wydatki. Powódka w związku ze zdarzeniem, z uwagi na rodzaj i charakter doznanych obrażeń korzystała również przy czynnościach życia codziennego i pielęgnacyjnych z pomocy osób trzecich.

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego. W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego odmówił przyznania powódce zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę oraz odmówił zwrotu poniesionych kosztów pomocy osób trzecich i dojazdów do placówek medycznych oraz za uszkodzone mienie.

Postanowieniem z dnia 19 listopada 2015r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 2519/15 zwolnił powódkę od kosztów sądowych w części, tj. ponad kwotę 700,00zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z/s w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany wskazał, iż brak jest winy po jego stronie, a także brak jest związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a skutkiem. Pozwany zakwestionował ponadto wysokość żądanej przez powódkę kwoty zadośćuczynienia oraz zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej, dojazdów do placówek medycznych i uszkodzonego mienia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 3 września 2013r. ok. godz. 19.40 w K. na ulicy (...) powódka I. T. przechodziła po chodniku za którego stan techniczny odpowiadała K. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w K..

Powódka przemieszczała się stałą trasą przechodu.

W dacie zdarzenia panowały dobre warunki atmosferyczne.

W miejscu zdarzenia chodnik znajdował się w złym stanie technicznym, były tam ubytki w nawierzchni oraz wystające ponad jego powierzchnię elementy metalowe.

Powódka miała ubrane buty sandały o płaskiej podeszwie.

Powódka przechodząc obok bloku nr 47 potknęła się o wystający ponad powierzchnię chodnika metalowy element – pozostałość metalowego elementu konstrukcyjnego i upadła na podłoże. Powódka przewracając się i amortyzując upadek podparła się obiema rękoma o podłoże. Po upadku powódka poczuła ból w rękach, miała trudności ze wstaniem, pomogła jej poruszająca się w tym miejscu i obserwująca bezpośrednio zdarzenie I. Ś.. O zdarzeniu powiadomiono syna powódki, który udał się tam wspomóc matkę.

W wyniku upadku na podłoże powódka uszkodziła okulary, telefon komórkowy oraz odzież.

Po upływie kilku miesięcy od zdarzenia element metalowy, o który potknęła się powódka został usunięty przez administratora terenu.

(zdjęcia k. 27-32, 47-83, 163v-169v, 197-mapa ewidencyjna k. 33, wydruk z księgi wieczystej k. 34-41, oświadczenia k. 26, 43, 44, 45, 46, 161-163, mapa zasadnicza k. 84-89, statut spółdzielni k. 100-117, zeznania świadka I. Ś. k. 242v 00:07:27-00:21:29, zeznania świadka A. W. k. 242v-243 00:21:29-00:35:33, zeznania świadka A. G. k. 243 00:35:33-00:53:21, zeznania świadka I. W. k. 243v 00:53:21-01:06:53, przesłuchanie powódki I. T. k. 243v 01:06:53-01:16:57, k. 276-276v 00:07:09-00:16:41)

Bezpośrednio po zdarzeniu powódka została zawieziona przez syna do szpitala, gdzie była diagnozowana w Oddziale Ratunkowym w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K., a następnie została skierowana do leczenia szpitalnego, gdzie w dniu 12 września 2013r. była hospitalizowana na oddziale urazowo - ortopedycznym.

Powódka w związku ze zdarzeniem doznała wieloodłamowego złamania głowy kości promieniowej lewej oraz złamania nasady dalszej prawej kości promieniowej.

U powódki zastosowano leczenie zachowawcze i unieruchomienie gipsowe, a także umieszczenie obu kończyn górnych na temblaku oraz zlecono przyjmowanie leków oraz kontrolę w poradni ortopedycznej.

Powódka konsultowała zdiagnozowane u niej schorzenia w poradni ortopedycznej, ponadto powódce zlecono i przeprowadzono u niej w okresie od miesiąca października 2013r. do miesiąca marca 2014r. zabiegi fizykalne oraz fizjoterapeutyczne w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K. w Zakładzie (...).

W kolejnych dniach po zdarzeniu powódka odczuwała ból, zażywała leki przeciwbólowe. Powódka wymagała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu czynności życia codziennego oraz pielęgnacyjnych.

Powódka jest osobą praworęczną. Powódka nadal odczuwa dolegliwości bólowe. W stanach bólowych powódka nadal zażywa leki niwelujące.

Powódka poniosła koszty dojazdów do placówek medycznych.

(karta leczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym k. 118, 204v, skierowanie do szpitala k. 119, 205v, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 120, 205, karta wizyty pacjenta k. 121, 183-183v, informacja dla lekarza kierującego/poz k. 122-125, 184v-186, 193v,195, zaświadczenie lekarskie k. 126, 129, 187, 194, historia zdrowia i choroby k. 127, 184, zdjęcie k. 128, 162v, 204, oświadczenie k. 130, 131, 132-134, 135, 136, 180v-182v, 193, 193v, 195v, 196, 196v, przesłuchanie powódki I. T. k. 243v 01:06:53-01:16:57, k. 276-276v 00:07:09-00:16:41)

Powódka w wyniku zdarzenia z dnia 3 września 2013r. i upadku na chodniku doznała złamania dalszej nasady kości promieniowej prawej typu C. i wieloodłamowego złamania główki kości promieniowej śródstawowej.

Opisane zdarzenie spowodowało u powódki naruszenie sprawności organizmu w łącznej wysokości 13%, tj. za złamanie kości promieniowej prawej 8% i za złamanie główki kości promieniowej lewej 5%.

Odniesione obrażenia spowodowały u powódki trwające przez okres 6 tygodni bóle by w miarę upływu czasu od urazu zmaleć by ponownie wystąpić przez okres 3 tygodni po rozpoczęciu rehabilitacji. Razem dolegliwości bólu trwały 9 tygodni.

Odniesione obrażenia spowodowały u powódki przez okres leczenia ograniczenie aktywności życiowej by po zakończeniu leczenia pozostawić ograniczenie sprawności kończyny górnej prawej w postaci zmniejszenia zakresu ruchów nadgarstka i ograniczenie ruchów w stawie łokciowym lewym. W okresie unieruchomienia kończyny górnej prawej powódka wymagała pomocy innej osoby przy wykonywaniu codziennych czynności życiowych w wymiarze 3 godzin dziennie.

Leczenie powódki jest zakończone i nie należy spodziewać się żadnych nieprzewidzianych następstw w postaci powrotu dolegliwości czy nawrotu choroby.

(opinia sądowo – lekarska k. 246-247, 259)

W momencie zdarzenia K. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w K. posiadała zawartą z pozwanym (...) S.A. z/s w Ł. umowę odpowiedzialności cywilnej.

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody na osobie w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego decyzjami z dnia 14 maja 2014r. i 6 lutego 2015r. odmówił przyznania powódce zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę oraz odmówił zwrotu poniesionych kosztów opieki osoby trzeciej, kosztów dojazdów do placówek medycznych i kosztów uszkodzonego mienia.

(inf. (...) w K. k. 90, 91,157, 172v, 174, 202v, decyzja k. 98, 99, 156v, 173, polisa k. 171v-172, zgłoszenie szkody k. 206-209, przesłuchanie powódki I. T. k. 243v 01:06:53-01:16:57, k. 276-276v 00:07:09-00:16:41)

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię główną i uzupełniającą sporządzone przez biegłego ortopedę albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegły w opiniach udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2015.1844 – ze zm.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast na podstawie art. 805 § 2 pkt 2 kc świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Na podstawie art. 829 § 1 pkt 2 kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Szkoda zarówno majątkowa, jak i niemajątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności – por. wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Konstatując należy stwierdzić, iż w warunkach przedmiotowej sprawy ustalony przez Sąd stan faktyczny pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że pomiędzy zaniechaniem pozwanego a szkodą powódki zachodzi adekwatny związek przyczynowy, który jest nie tylko przesłanką odpowiedzialności za szkodę, ale również rozstrzyga o granicach tejże odpowiedzialności, a ponadto powstała na osobie i mieniu powódki szkoda jest normalnym, typowym następstwem zaniechania pozwanego w prezentowanym przez stronę układzie sytuacyjnym składającym się na zachowania osób uczestniczących w zdarzeniu i ich wpływu na zakres powstałych skutków.

Jak już wskazano dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę niematerialną warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między krzywdą a zdarzeniem ją wyrządzającym albowiem rolą oraz istotą związku przyczynowego jako przesłanki roszczenia o zadośćuczynienie jest ocena, czy doznana szkoda niemajątkowa może być normalnym skutkiem zdarzenia szkodzącego, przy czym stopień natężenia doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość ujemnych przeżyć, a także ich intensywność, stanowi tylko przesłankę określającą wysokość zadośćuczynienia, a nie przesłankę zasadności samego roszczenia z tego tytułu, przy przyjęciu, że treść art. 445 § 1 kc oraz art. 448 kc stanową lex specialis w stosunku do art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1184/13, opubl. LEX nr 1454546, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 175/14, opubl. LEX nr 1489037, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 12 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 8/14, opubl. LEX nr 1500753, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 12 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1193/13, opubl. LEX nr 1451641.

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. LEX nr 1509116, wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. LEX nr 1587268, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. LEX nr 1554625, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. LEX nr 1439218, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. LEX nr 1480479, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. LEX nr 1416140, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. LEX nr 1454457.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powódki szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącym u niej schorzeniem samoistnym bądź też innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powódki schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w wysokości 25.000zł, której rozmiar oszacowano przy określonych przez biegłego rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych powódki, a także procentowej wartości uszczerbku na zdrowiu powódki w łącznej wartości na poziomie 13% nie jest rażąco niska i nadmiernie wygórowana.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanej, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, w sferze zawodowej, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winno ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony. Wyrok zasądzający zadośćuczynienie ma charakter deklaratywny, a rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. LEX nr 1391106, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. LEX nr 1362966, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. LEX nr 1466803, wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

Jak już wskazano na wysokość przyznanej rekompensaty miało decydujący wpływ ocena stanu zdrowia i perspektyw w sferze tego dobra osobistego dokonana przez biegłego ortopedę.

Jednocześnie pozwany zaniechał wskazania dowodów, których przeprowadzenie mogłoby wyłączyć jego odpowiedzialność, a także zmienić i zmniejszyć obraz doznanych przez powódkę cierpień fizycznych i psychicznych, co mogłoby mieć wpływ na wysokość przyznanego przez Sąd świadczenia.

Obowiązkiem pozwanego w sytuacji, gdy kwestionował zasadność i wysokość dochodzonego przez powódkę świadczenia było przedstawienie udokumentowanych kontrargumentów a nie ograniczenie się do stawiania gołosłownych hipotez. Zatem obowiązkiem pozwanego było w ramach postępowania przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

W myśl art. 444 § 1 kc odszkodowanie obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Celem odszkodowania w ramach art. 444 § 1 kc jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, a jeśli jego przywrócenie nie jest możliwe, zastąpienie stanu dawnego stanem, w którym poszkodowanemu zostaną zapewnione warunki życiowe zbliżone do tych, jakie miał przed wyrządzeniem mu uszczerbku.

Ogranicza się jednak rozmiary obowiązku pokrycia „wszelkich kosztów” wymaganiem, aby ich żądanie było konieczne i celowe. Osoba, która doznała uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku ma zatem prawo domagać się w ramach naprawienia szkody, pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. Ponadto pojęcie „wszelkie koszty”, o których mowa w art. 444 § 1 kc oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić.

Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania. Muszą to być jednakże koszty, które pozostają w związku przyczynowym z likwidacją skutków uszkodzenia ciała. Koszty te należy oceniać wg kryteriów obiektywnych w zakresie potrzeb poszkodowanego. Nie mogą to być koszty, które przekraczają te potrzeby. Realność szkody wyraża się w tym, że przyznanie odszkodowania nie uzasadnia sama utrata zdrowia i ewentualność poniesienia wydatków, ale rzeczywiste zwiększenie potrzeb powstałe w następstwie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Przesłanką uwzględnienia żądania, o którym mowa w art. 444 § 1 kc jest wyłącznie wykazanie przez poszkodowanego, że suma której zwrotu domaga się od zobowiązanego do naprawienia szkody jest sumą potrzebną na koszty restytucji pełnej sprawności.

Powódka była również uprawniona do żądania zwrotu wydatków z tytułu opieki osób trzecich.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane zdarzeniem, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki (por. art. 361 § 2 kc i art. 363 § 2 kc).

Zasada pełnego odszkodowania ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, w granicach normalnego związku przyczynowego.

Jeżeli powódka wymaga opieki wobec uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku, a koszty jej są możliwe do ustalenia, pozwany jest zobowiązany do pokrywania szkody z tego tytułu nawet wówczas gdy świadczenia te są (bądź mogą być) wykonywane przez osoby najbliższe. Opieka świadczona przez te osoby ma bowiem także realny wymiar ekonomiczny i jest następstwem zdarzenia, za które odpowiada pozwany.

Wskazać trzeba, że wydatki powódki w zakresie pomocy osób trzecich winny być mierzone rzeczywistą wartością świadczeń opiekuńczych koniecznych z uwagi na następstwa wypadku a nie wysokością wydatków ponoszonych na ten cel przez poszkodowanego. Wystarcza więc udowodnienie konieczności takich wydatków w wyniku doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki.

W zaprezentowanych warunkach koszty poniesione przez powódkę były celowe i konieczne, realne oraz obiektywne i pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z zdarzeniem powodującym niepełnosprawność powódki, przy czym były to koszty, które powódka faktycznie poniosła i które obejmują jedynie sam koszt świadczonej opieki przez opiekuna na rzecz powódki.

Niezależnie od powyższego poniesione przez powódkę wydatki rekompensowały jej rodzaj jego kalectwa i nie przekraczały potrzeby jego odtworzenia – por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008r. w sprawie o sygn. akt II CSK 425/07, opubl. LEX nr 378025, wyrok SN z dnia 15 października 2014r. w sprawie o sygn. akt V CSK 632/13, opubl. LEX nr 1604656, wyrok s.apel.w Łodzi z dnia 2 stycznia 2013r. w sprawie sygn. akt III APa 26/11, opubl. LEX nr 1313344, wyrok s.apel. we Wrocławiu z dnia 25 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 356/13, opubl. LEX nr 1316330,wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 23 września 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 846/14, opubl. LEX nr 1567001, wyrok SN z dnia 15 lutego 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 474/06, opubl. LEX nr 274155, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 17 czerwca 2014r. w sprawie sygn. akt I ACa 232/14, opubl. LEX nr 1496479, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 362/14, opubl. LEX nr 1498923, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 25 września 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 331/13, opubl. LEX nr 1372349.

Powódka była również uprawniona do żądania zwrotu wydatków z tytułu uszkodzenia odzieży, okularów i telefonu komórkowego.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane zdarzeniem, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki.

Wykładnia art. 361 § 2 kc i art. 363 § 2 kc prowadzi do wniosku, że ubezpieczyciel, w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie doznanych uszkodzeń w mieniu poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości.

Zasada pełnego odszkodowania ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, w granicach normalnego związku przyczynowego.

Wobec konstatacji, że powódka poniosła wydatki związane z restytucją jej sprawności, że koszty te w świetle zdiagnozowanych u powódki schorzeń powypadkowych okazały się konieczne i celowe Sąd uwzględnił żądanie powódki w zakresie zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych na konsultacje medyczne i rehabilitację.

Z podanych wyżej względów Sąd zasądził od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. na rzecz powódki I. T. kwotę 27.660,66zł wraz z odsetkami ustawowymi, z tym że od dnia 1 stycznia 2016r. odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości nie przekraczającej w stosunku rocznym odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 25.000,00zł od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty, od kwoty 1.575,36zł od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty, od kwoty 492,30zł od dnia 23 grudnia 2015r. do dnia zapłaty, od kwoty 86,00zł od dnia 2 maja 2014r. do dnia zapłaty i od kwoty 507,00zł od dnia 26 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Opóźnienie świadczenia odszkodowawczego następuje, jeżeli dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela i od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki. W razie wyrządzenia szkody odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1150/12, opubl. LEX nr 1314923, wyrok SN z dnia 8 lutego 2012r. w sprawie o sygn. akt V CSK 57/11, opubl. LEX nr 1147804.

Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie i odszkodowanie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 15 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 77/14, opubl. LEX nr 1506727.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 kc oraz o znowelizowaną na podstawie art. 2 pkt 1 lit. a i art. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830) treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc i art. 359 § 1 i 2 – 2 ³ kc.

Odsetki na podstawie art. 481 kc należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub art. 455 kc. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 kc albowiem orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, nie zaś konstytutywnego. W świetle art. 455 kc roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie kształtowana przez sąd. – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 203/13, opubl. LEX nr 1396899, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 807/12, opubl. LEX nr 1306007, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 459/13, opubl. LEX nr 1416095.

Sąd miał przy tym również na względzie treść art. 29 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2015.1844 – ze zm.) i art. 817 § 1 kc. Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy. Wobec powyższego spełnienie świadczenia w terminie późniejszym może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznaczają przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Istnienie okoliczności usprawiedliwiających przekroczenie trzydziestodniowego terminu podlega indywidualnej ocenie w realiach konkretnej sprawy. Niewykazanie ich świadczy o popadnięciu ubezpieczyciela w opóźnienie ze spełnieniem świadczenia. Skutki opóźnienia określone są m.in. w art. 481 § 1 kc i obligują dłużnika do zapłaty odsetek – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 20 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1080/13, opubl. LEX nr 1439194, wyrok SN z dnia 18 listopada 2009r. w sprawie o sygn. akt II CSK 257/09, opubl. LEX nr 551104.

O kosztach procesu w związku z częściowym uwzględnieniem powództwa orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 - 3 kpc i art. 100 kpc oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 13.490 – j.t.) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2016.623 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2016.1827 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.