Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2017 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z wniosku H. P.

z udziałem H. P., G. P., P. P., L. P., (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. i (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy oraz uczestników H. P., P. P. i (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 29 sierpnia 2016 r., sygn. akt X Ns 459/12

p o s t a n a w i a:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie III w ten tylko sposób, że zmienić wskazaną tam datę płatności wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu z 13 września 2016 r. na 1 czerwca 2017 r.;

II.  oddalić apelacje uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. w pozostałej części oraz wnioskodawcy i uczestników H. P. i P. P. w całości;

III.  zasądzić od wnioskodawcy oraz uczestników H. P. i P. P. na rzecz uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  oddalić wniosek uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Krystyna Skiepko

Sygn. akt IX Ca 104/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca H. P. wniósł o ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości położonej w N., stanowiącej współwłasność jego i uczestniczki D. P. (1) za wynagrodzeniem w wysokości 50 000 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że na nieruchomości zostały wybudowane urządzenia przesyłowe, należące do (...) S.A. Fakt ten negatywnie wpływa na wartość rynkową i estetyczną nieruchomości oraz ogranicza swobodę korzystania z niej przez właścicieli. W przypadku awarii sieci dojazd do nich musi odbywać się przez działki wnioskodawcy i uczestniczki D. P. (1). (...) S.A. korzysta obecnie z tych działek bez żadnego tytułu prawnego i nieodpłatnie. Podjęta przez wnioskodawcę próba ugodowego rozstrzygnięcia sporu nie przyniosła rezultatu.

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniosła o oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu przyznała, że na wymienionych przez wnioskodawcę działkach posadowione są stanowiące jej własność urządzenia elektroenergetyczne w postaci linii napowietrznej 110 kV (...) – B. (wybudowanej w 1970 r.) oraz linii napowietrznej 15 kV O. – B. (wyremontowanej w 1982 r.). Urządzenia te zostały wybudowane w oparciu o obowiązujące w tym okresie przepisy – ustawę o elektryfikacji kraju, a poprzednik prawny uczestniczki wszedł w ich posiadanie w dobrej wierze. Brak decyzji wywłaszczeniowej nie ma tutaj żadnego znaczenia. W czasie dokonywania tych inwestycji, do wykonywania służebności nie były wymagane żadne szczególne akty administracyjne. Uczestniczka wskazała ponadto, że jej poprzednikiem prawnym był zakład energetyczny będący przedsiębiorstwem państwowym, przekształconym w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa. Na skutek przekształcenia, spółka wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki swojego poprzednika prawnego, zatem (...) S.A. w G. nabyła przez zasiedzenie służebność, polegającą na korzystaniu z urządzeń posadowionych na nieruchomości.

W toku postępowania wnioskodawca rozszerzył wniosek i domagał się dodatkowo ustanowienia na nieruchomości służebności przesyłu na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K., za wynagrodzeniem na rzecz H. i D. P. (1) w wysokości 16 050 zł.

Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2014 r., Sąd Rejonowy w Olsztynie wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania (...) S.A. z siedzibą w K..

(...) S.A. w K. wniosła o oddalenie wniosku i uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu urządzeń przesyłowych linii elektroenergetycznej o napięciu 220 kV relacji O. – O. na nieruchomości wnioskodawcy w N. na rzecz uczestniczki. Podniosła także, że jest następcą prawnym Zakładu (...) w O., który wybudował wskazaną linię energetyczną, szczegółowo przedstawiając przekształcenia tego przedsiębiorstwa w 1993 r. Ponadto, zdaniem uczestniczki, żądane wynagrodzenie jest rażąco zawyżone.

W związku ze śmiercią uczestniczki D. P., Sąd wezwał do udziału w sprawie jej spadkobierców, tj. G. P., P. P., H. P. (syna wnioskodawcy) oraz małoletnią L. P., reprezentowaną przez matkę A. P..

Uczestnicy P. P. i H. P. przychylili się do stanowiska wnioskodawcy. Pozostali uczestnicy nie zajęli stanowiska w sprawie.

Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie:

1.  ustanowił na rzecz uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G., na stanowiącej własność wnioskodawcy H. P. i uczestników H. P. (syna H.), G. P., P. P. i małoletniej L. P. nieruchomości, położonej w N. gm. B., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), służebność przesyłu, oznaczoną przez biegłego z zakresu geodezji i kartografii J. K. kolorem zielonym w dolnej części stanowiącego integralną część tego orzeczenia załącznika do opinii, oznaczonego jako „Projekt obszarów służebności przesyłu sieci energetycznych 15 kV i 110 kV” na k. 633 akt sprawy (przebiegającą przez działki o numerach: (...)polegającą na prawie korzystania ze znajdujących się na wymienionych działkach urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej energoelektrycznej sieci średniego napięcia wraz z dwoma słupami, w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tych urządzeń, w szczególności prawie wstępu na nieruchomość i dostępu do urządzeń celem obsługi technicznej, dokonywania prac eksploatacyjnych, przeglądów, konserwacji, naprawy, modernizacji i remontów;

2.  oddalił wniosek o ustanowienie służebności przesyłu w pozostałej części;

3.  zasądził od uczestniczki (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie opisanej w pkt 1 postanowienia służebności:

⚫

na rzecz wnioskodawcy H. P. – kwotę 33.467,50 złotych,

⚫

na rzecz uczestników H. P. (s. H.), G. P., P. P., małoletniej L. P. kwoty po 5.020,12 złotych – przy czym wszystkie wymienione kwoty płatne do dnia 13 września 2016 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w ich płatności,

4.  zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 1.217 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

5.  zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej w G. kwotę 2.162,20 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

6.  nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Olsztynie), tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych:

⚫

od wnioskodawcy H. P. – kwotę 6.521,44 złotych,

⚫

od uczestników H. P. (s. H.), G. P., P. P., małoletniej L. P. kwoty po 1.128,21 złotych,

⚫

od uczestniczki (...) Spółki Akcyjnej w G. kwotę 3.008,57 złotych.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 22 czerwca 1964 r., wnioskodawca i uczestniczka D. P. (1) nabyli wspólnie prawo własności nieruchomości, położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...).

W 2008 r. doszło do podziału stanowiącej tę nieruchomość działki nr (...) na działki o numerach (...). Działki te były wydzielane pod zabudowę mieszkalno – usługową.

Obecnie nieruchomość obejmuje, m.in., działki o numerach:(...)

W dniu 15 marca 2013r. wnioskodawcy złożyli oświadczenie o ustanowieniu służebności przesyłu na działkach nr (...) w zakresie niezbędnym do posadowienia na nich w przyszłości urządzeń elektroenergetycznych w postaci linii kablowej nn 0,4 kV. Tego samego dnia złożyli również oświadczenia o ustanowieniu służebności przesyłu na działce gruntu oznaczonej nr (...) w zakresie niezbędnym do posadowienia na niej w przyszłości linii kablowej SN 15 kV o długości 12 m. Prawa te zostały wpisane do księgi wieczystej.

W dniu 19 sierpnia 2013 r. D. P. (1) zmarła. Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 23 października 2013 r., sprostowanym postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013 r. (sygn. akt X Ns 806/13), spadek po niej nabyli z mocy ustawy: mąż H. P. (wnioskodawca), synowie G. P., P. P. i H. P. oraz wnuczka L. P..

W 1970 r. została wybudowana i oddana do eksploatacji linia napowietrzna 110 kV (...) – B.. Linia ta przebiegała również przez nieruchomość, której dotyczy wniosek (przez działki oznaczone obecnie numerami: (...)

Pod koniec sierpnia 1982 r. została wybudowana i oddana do eksploatacji linia napowietrzna 15 kV O. – B. (przebiegająca obecnie przez działki o numerach (...)).

Ponadto, w 1972 r. została wybudowana, przyłączona do sieci i oddana do eksploatacji linia elektroenergetyczna napowietrzna o napięciu 220 kV O. – O.. W związku z budową tej linii były wydawane decyzje w trybie 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961r., Nr 18, poz. 94). O budowie tej linii informowano również państwowe gospodarstwa rolne i przedsiębiorstwa znajdujące się na trasie linii.

Linia ta przebiega przez działkę nr (...), wchodzącą w skład nieruchomości, dla której urządzona jest księga wieczysta o numerze KW Nr (...).

Opisane urządzenia przesyłowe należały początkowo do Skarbu Państwa, w imieniu którego zarząd nimi sprawowały przedsiębiorstwa państwowe.

Zarządzeniem nr 253 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 25 listopada 1958 r. zostało utworzone przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakłady (...) z siedzibą w B.. Przedsiębiorstwo to powstało z połączenia i przejęcia majątku innych przedsiębiorstw państwowych, w tym – Zakładu (...) w O..

Zarządzeniem nr 48/ORG/89 Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989r., z dniem 1 stycznia 1989 r. zostało utworzone przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą: Zakład (...) w O.. Powstało ono w wyniku podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...) w B., na bazie zakładu Zakład (...) w O.” . Przydzielono mu składniki mienia powstałego z podziału.

Następnie, z dniem 12 lipca 1993 r. przedsiębiorstwo to uległo podziałowi, w wyniku którego wyodrębniono zorganizowaną część mienia celem wniesienia jej aportem przez Skarb Państwa do (...) Spółki Akcyjnej w W.. Przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w O. zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w O. w O.. Spółka ta wstąpiła we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa, z wyłączeniem praw i obowiązków przejętych przez (...) S.A. w W..

Załącznikiem do zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 r., w oparciu o które nastąpiły powyższe przekształcenia i podział, był wykaz składników majątkowych i zasady ich przekazania. W załączniku tym wymieniono linię 220 kV O. I – O. jako składnik przekazywany do (...) S.A.

Część majątku, którym dysponował Zakład (...) w O., została wniesiona aportem do (...) S.A. w 1994 r., zgodnie z powołanym zarządzeniem. Spółka ta podlegała dalszym przekształceniom.

W 2001 r. do Krajowego Rejestru Sądowego została wpisana (...) Spółka Akcyjna w G., która ostatecznie zmieniła nazwę na (...) Spółkę Akcyjną w G.. W 2014 r. roku doszło do połączenia spółek w trybie art. 492 par. 1 k.s.h. poprzez przeniesienia na uczestnika całego majątku Zakładu (...) Spółki Akcyjnej w O..

Pismami z 10 kwietnia i 20 czerwca 2012 r. wnioskodawca wezwał (...) S.A. w G. do zawarcia umowy służebności przesyłu za wynagrodzeniem w wysokości 50 000 zł, w tym również – do obciążenia tym prawem nieruchomości, której dotyczy niniejsze postepowanie.

Odpowiadając na to pismo, uczestnik ad. 1 wniósł o doprecyzowanie, jakich działek dotyczy roszczenie i nadesłanie wskazanych dokumentów.

Pismem z 28 lipca 2013 r., wnioskodawca zwrócił się do (...) S.A. w K. o ustanowienie za wynagrodzeniem w wysokości 16 050 zł służebności przesyłu m.in. na nieruchomości, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Olsztynie księga wieczysta KW Nr (...).

Powołany w niniejszej sprawie biegły z zakresu geodezji i wyceny nieruchomości, po określeniu granic stref ochronnych sieci elektroenergetycznych zlokalizowanych na nieruchomości, sporządził projekty obszarów służebności przesyłu i wyliczył wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności:

- w związku z przebiegającą przez nią siecią elektroenergetyczną średniego napięcia 15 kV – na kwotę 53 548 zł,

- w związku z przebiegającą przez nią siecią elektroenergetyczną wysokiego napięcia 110 kV – na kwotę 228 905 zł,

- w związku z przebiegającą przez nią siecią elektroenergetyczną wysokiego napięcia 220 kV – na kwotę 10 202 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego strony nie przedłożyły dostatecznych dowodów na potwierdzenie faktu wywłaszczenia nieruchomości dla celów posadowienia na niej urządzeń przesyłowych. W ocenie Sądu, istnienie tego rodzaju decyzji co do innego odcinka linii (k. 479) lub też decyzji nie adresowanej do wnioskodawcy i jego żony (k.490 - 493), czy też fakt złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji co do dalszego odcinka (k.481), nie mogą stanowić podstawy do domniemania, że została ona wydana także w stosunku do nieruchomości wnioskodawcy (art. 231 k.p.c.).

Sąd Rejonowy przyjął, że co do zasady było możliwe doliczenie czasu posiadania urządzeń przed 1989 r. przez Skarb Państwa (art. 176 k.c.). Wskazał przy tym na postanowienie Sądu Najwyższego 12 lutego 2015 r. (IV CSK 280/14), Nie budziło również wątpliwości Sądu Rejonowego, że linie energetyczne będące przedmiotem wniosku były pierwotnie własnością Skarbu – Państwa, a już sam fakt skierowania obecnie wniosku wobec uczestników (...) S.A. w G. i (...) S.A. w K. świadczy o tym, że nie jest spornym, iż obecnie to ci właśnie uczestnicy są posiadaczami urządzeń. W ocenie Sądu Rejonowego wnioskodawca, ani inni uczestnicy nie wykazywali, aby miały miejsce jakiekolwiek przerwy w użytkowaniu tych urządzeń, przez co oczekiwanie, aby uczestnicy przedłożyli dodatkowe dokumenty świadczące o przejściu posiadania, w szczególności w postaci protokołów przejęcia określonych składników mienia, wydaje się zbyt daleko idące, zwłaszcza wobec treści art. 340 k.c., przewidującego domniemanie ciągłości posiadania. Natomiast w ocenie Sądu meriti następstwo prawne pomiędzy poszczególnymi, wskazanymi przez uczestników podmiotami, zostało w sposób w miarę spójny wykazane.

Sąd Rejonowy doszedł również do przekonania, że uczestnicy nie wykazali istnienia dobrej wiary w momencie objęcia służebności w posiadanie samoistne przez poprzednika prawnego uczestników. W chwili budowy urządzeń, a także w późniejszym okresie, wnioskodawca i D. P. (1) (a następnie jej następcy prawni) figurowali w księdze wieczystej jako współwłaściciele nieruchomości. Sąd Rejonowy uznał, że nie istniały przeszkody, by podmiot na którego rzecz wznoszone były urządzenia uzyskał o tym wiedzę. Wskazał również na brak potwierdzenia, aby współwłaściciele w jakiejkolwiek formie wyrażali zgodę na posadowienie i eksploatację urządzeń. W przypadku wszystkich rozpatrywanych zarzutów zasiedzenia, jego termin winien zatem wynosić 30 lat. W ocenie Sądu Rejonowego terminy zasiedzenia służebności upłynęły zatem:

- dla linii energetycznej 110 kV (...) – B. – w dniu 2 stycznia 2001 r. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w G.,

- dla linii energetycznej 220 kV O. – O. – w dniu 2 stycznia 2003 r. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W..

Sąd Rejonowy wskazał również, że bieg terminu zasiedzenia służebności, której treścią jest korzystanie z linii energetycznej 15 kV O. – B., upłynąłby w dniu 29 sierpnia 2012 r. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w G.. W dniu 2 lipca 2012 r. został on jednak przerwany złożeniem przez wnioskodawcę wniosku o ustanowienie służebności. Stąd ustanowienie służebności przesyłu w zakresie odnoszącym się do tych urządzeń jest obecnie niezbędne. Z kolei uwzględniając zarzuty zasiedzenia służebności, polegającej na korzystaniu z linii wysokiego napięcia 110 kV i 220 kV, Sąd oddalił wniosek o ustanowienie służebności w pozostałym zakresie.

O wysokości wynagrodzenia za ustanowienia służebności Sąd orzekł, na podstawie powołanych przepisów w związku z art. 481 § 1 k.c., zgodnie z treścią opinii biegłego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do treści art. 520 § 2 k.p.c. uznając, że interesy wnioskodawcy i uczestników ad. 1 i ad. 3 były sprzeczne, przy czym na rzecz uczestnika ad. 3 przyznano całość poniesionych przez niego kosztów postępowania, a na rzecz uczestnika ad. 1 – część proporcjonalną do stopnia, w jakim uczestnik ten wygrał sprawę (4/5).

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono w oparciu o art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Wnioskodawca H. P. i uczestnicy H. P. oraz P. P. zaskarżyli przedmiotowe postanowienie w części, tj. co do punktów I, II i VI. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w szczególności poprzez:

- sprzeczność poczynionych ustaleń faktycznych w postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez zaliczenie do materiału dowodowego dokumentów przedłożonych przez uczestników postępowania, w tym (...) S.A. w K. nie poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika – a zatem nie wykazanie, że doszło do przeniesienia posiadania w rozumieniu art. 176 § 1 k.c., a zatem nie mających cech dowodu w postępowaniu cywilnym oraz przez przyjęcie założenia, że nie ma żadnych przeszkód, aby do czasu posiadania obecnego posiadacza służebności doliczyć czas posiadania jego poprzedników prawnych, podczas gdy z treści zebranego materiału nie wynika przerwany ciąg przeniesień posiadania służebności i nie wynika nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania służebności i nie wynika nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania linii energetycznych, podczas gdy z treści zebranego materiału nie wynika czy i kiedy przeniesiono posiadanie linii energetycznych objętych wnioskiem ze Skarbu Państwa na (...) S.A., bowiem nie ma w aktach sprawy dokumentów w postaci protokołów, decyzji, ani umów przeniesienia posiadania linii energetycznych potwierdzających przeniesienie posiadania służebności,

- sprzeczność poczynionych ustaleń faktycznych poprzez ustalenie, że uczestnik nie przedstawił dowodu lecz jedynie kopię dokumentu, która nie ma cech dowodu;

2.  naruszenie przepisów Konstytucji w związku z art. 21 ust. 1 i art. 21 ust. 2 Konstytucji poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, zgodnie z którymi Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, co wyraża zasadę zaufania państwa w zakresie stanowienia i stosowania prawa – które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, w związku z tym, że Sąd I Instancji stwierdził w drodze wykładni, że art. 292 k.c. w zw. z art. 285 k.c. pozwala na zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i poprzez błędne przyjęcie, przez Sąd I Instancji w niniejszej sprawie, że można zasiedzieć służebność przesyłu przed datą 03.08.2008 r. w sytuacji, gdy wcześniej instytucja służebności przesyłu nie istniała w prawie polskim;

3.  obrazę i naruszenie art. 64 ust. 2 i ust. 3 Konstytucji w zw. z art. 31 ust. 1 i ust. 3 Konstytucji poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie – zgodnie z którym własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w którym nie narusza ona istoty prawa własności przy uwzględnieniu zasady równej dla wszystkich ochrony własności i innych praw majątkowych – które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w związku z tym, że Sąd I Instancji stwierdził w drodze wykładni, że art. 292 k.c. w zw. z art. 285 k.c. pozwala na zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

4.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 285 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 145 k.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 285 § 1 i 2 k.c. polegającą na przyjęciu, że przesłanka nabycia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu jest spełniona także wówczas, gdy służebność gruntowa ułatwia funkcjonowanie przedsiębiorstwa przesyłowego, podczas gdy przesłanką nabycia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu jest zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej, co wymaga oznaczenia nieruchomości władnącej zgodnie z art. 285 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 145 k.c.;

5.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 292 k.c., 305 ⁴ k.c., 348 k.c., 252 § 2 k.c., 176 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w szczególności poprzez bezpodstawne przyjęcie, że doszło do nieprzerwalnego ciągu przeniesień posiadania służebności przesyłu oraz służebności gruntowej w prawach służebności przesyłu, pomimo braku w aktach sprawy decyzji przekazujących posiadanie linii przesyłowych i linii energetycznych, pomimo braku umów przekazujących posiadanie służebności i linii energetycznych, braku w aktach sprawy protokołów zdawczo – odbiorczych, poprzez ich błędną wykładnię i bezpodstawne przyjęcie, że może nastąpić przeniesienie posiadania służebności przesyłu tylko na podstawie samego tylko przepisu bez sporządzenia decyzji przekazującej posiadanie linii energetycznych i służebności, bez sporządzania umów przekazujących posiadanie służebności i linii energetycznych, bez sporządzania protokołów zdawczo – odbiorczych.

Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawca oraz uczestnicy H. P. i P. P. wnieśli o:

1.  uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania;

2.  ewentualnie zmianę w całości pkt I, II i VI zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności przesyłu również na rzecz uczestnika (...) S.A. w K. i zasądzenie wynagrodzenia za służebność przesyłu zgodnie z opinią biegłego K. oraz zwolnienie wnioskodawcy i uczestników od kosztów postępowania;

3.  przyznanie dla wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, za obie instancje.

(...) S.A. w G. zaskarżyła postanowienie Sądu Rejonowego w części, tj. w pkt III postanowienia. Przedmiotowemu orzeczeniu zarzuciła:

I.  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy,

tj.:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd I Instancji istotnych ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegających na nieuwzględnieniu przez Sąd I Instancji zastrzeżeń uczestniczki (...) S.A. do opinii biegłego z zakresu geodezji, kartografii i szacowania nieruchomości odnoszących się do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, podczas gdy zastrzeżenia te są logiczne i spójne i powinny skutkować wydaniem przez biegłego opinii uzupełniającej, a w efekcie obniżenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu;

2)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd I Instancji istotnych ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegających na przyjęciu, że odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu powinny być płatne od dnia 13 września 2016 r., podczas gdy uczestniczka (...) S.A. powinna mieć możliwość, w przypadku sądowego ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, jego zweryfikowania przez Sąd II Instancji, a tym samym ewentualne odsetki ustawowe za opóźnienie powinny być płatne w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

II.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

1)  art. 305 ² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno wprost odzwierciedlać kwotę wskazaną w opinii biegłego z zakresu geodezji, kartografii i szacowania nieruchomości, podczas gdy odpowiednie wynagrodzenie powinno także uwzględniać zastrzeżenia, które były formułowane przez uczestniczkę (...) S.A. na etapie postępowania przed Sądem I Instancji;

2)  art. 305 ² k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu powinny być płatne od dnia 13 września 2016 r., podczas gdy uczestniczka (...) S.A. powinna mieć możliwość, w przypadku sądowego ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, jego zweryfikowanie przed Sądem II Instancji, a tym samym ewentualne odsetki ustawowe za opóźnienie powinny być płatne w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Wskazując na powyższe zarzuty uczestniczka wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od uczestniczki (...) S.A. na rzecz wnioskodawcy i uczestników P. P., H. P., G. P., L. P. łącznie kwoty 32.129 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w pkt I postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 29 sierpnia 2016 r., płatnego w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

2.  ewentualnie o uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania;

3.  zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz (...) S.A. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego wykonywanego przez radcę prawnego oraz kosztów opłat skarbowych od wszystkich udzielonych pełnomocnictw, według norm przepisanych, lub według spisu kosztów, jeżeli zostanie przedłożony, za postępowanie przed Sądem II Instancji.

Wnioskodawca H. P. oraz uczestnicy P. P. i H. P. w odpowiedzi na apelację wnieśli o oddalenie apelacji uczestniczki (...) S.A. i zasądzenie kosztów postępowania oraz zastępstwa procesowego za II Instancję według norm przepisanych.

Uczestniczka postępowania (...) S.A. w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji wnioskodawcy i uczestników P. P. i H. P. oraz uczestniczki (...) S.A. i zasądzenie od wnioskodawcy i uczestniczki (...) S.A. na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Uczestniczka postępowania (...) S.A. w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji wnioskodawcy oraz uczestników P. P. i H. P. w całości i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz (...) S.A. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa wykonywanego przez radcę prawnego, oraz kosztów opłat skarbowych od wszystkich udzielonych pełnomocnictw, według norm przepisanych, lub według spisu kosztów, jeśli zostanie przedłożony.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy i uczestników P. P. i H. P. była niezasadna w całości, zaś uczestniczki (...) S.A. zasadna w niewielkiej części.

Przede wszystkim podkreślić należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił w niniejszej sprawie stan faktyczny i dokonał trafnej oceny prawnej tego stanu. Zdaniem Sądu Okręgowego, skarżący nie zakwestionowali skutecznie ani oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy i jego ustaleń faktycznych, ani oceny prawnej, a ich zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego są chybione. Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, zaś na podstawie jego wyników, dokonał trafnych ustaleń faktycznych, które doprowadziły do wysnucia prawidłowych wniosków i wydania słusznego rozstrzygnięcia.

Niezbędnej korekty wymagało jedynie rozstrzygnięcie w zakresie terminu płatności zasądzonego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Analizując apelację wnioskodawcy oraz uczestników postępowania H. P. i P. P. Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie zasługują na uwzględnienie zarzuty odnoszące się do naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 21 ust. 1 i art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 i 3 w zw. z ust. 1 i 3 Konstytucji poprzez uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu dla linii energetycznej 110 kV O. - B. oraz dla linii energetycznej 220 kV O. – O.. Obie te służebności zostały nabyte przez przedsiębiorstwa przesyłowe przed 2008 r.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, iż przed 3 sierpnia 2008 r., a zatem terminem wejścia w życie regulacji dotyczącej służebności przesyłu (art. 305 ¹ – 305 ⁴ k.c.) dodanej przez ustawę z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731), możliwe było nabycie przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu (uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 31/13 i z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, OSNC 2013, nr 12, poz. 139).

W niniejszej spawie prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy, iż istniejący przed 2008 r. na nieruchomościach objętych wnioskiem stan faktyczny odpowiadał wykonywaniu przez przedsiębiorcę służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a jednocześnie stan ten trwał na tyle długo, iż jeszcze przed upływem wprowadzenia na nowo do systemu prawnego służebności przesyłu, zaistniały przesłanki do uznania zarzutów zasiedzenia służebności podniesionych przez uczestniczące w postępowaniu przedsiębiorstwa.

Dla porządku dodać należy, iż dopuszczalne jest ustalenie faktu nabycia własności przez zasiedzenie w innej sprawie niż̇ w postępowaniu o stwierdzenie, jeżeli ustalenie to nie należy do samego rozstrzygnięcia w danej sprawie, lecz stanowi jedynie przesłankę̨ (uchwała z dnia 23 marca 2016 r., III CZP 101/15; wyrok z dnia 4 lipca 2012 r., I CSK 641/11). Pogląd ten odnosi się̨ także do nabycia ograniczonego prawa rzeczowego, do którego należy służebność́ odpowiadająca treści służebności przesyłu, jak i służebność́ przesyłu (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 r., II CSK 822/15).

Podkreślić należy, iż nabyta przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia służebność gruntowa odpowiadająca treści służebności przesyłu, jako prawo korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie związanym z działaniem tego przedsiębiorstwa (art. 285 k.c.), odpowiada funkcji i treści służebności przesyłu określonej w art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. Tak jak dla ustanowienia na rzecz przedsiębiorcy lub nabycia przez przedsiębiorcę w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, bezprzedmiotowe jest oznaczanie „nieruchomości władnącej” tak i dla ustanowienia na rzecz przedsiębiorstwa lub nabycia przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu, także bezprzedmiotowe jest oznaczenie „nieruchomości władnącej”. Funkcje i treść tych dwóch służebności są bowiem identyczne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08). Natomiast w postępowaniu, w którym podniesiony został skutecznie zarzut zasiedzenia służebności przesyłu zarówno przed jak i po 3 sierpnia 2008 r., określenie treści służebności w postanowieniu, a tym samym również wskazanie nieruchomości władnącej, jest zbyteczne, gdyż stwierdzenie tej okoliczności stanowi jedynie podstawę prowadzącą do oddalenia żądania (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 r., II CSK 822/15).

W świetle przytoczonego wyżej stanowiska judykatury, odmienny pogląd skarżących wskazujący na niedopuszczalność́ zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu bez skonkretyzowania nieruchomości władnącej, nie znajduje usprawiedliwienia. Tym samym za bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 285 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 145 k.c.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutów apelacji wnioskodawcy i uczestników naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego: art. 292, art. 305 ⁴, art. 348, art. 252 § 2 i art. 176 k.c., które sprowadzały się do zanegowania przyjętego przez Sąd I instancji przeniesienia posiadania służebności przesyłu przez poprzedników prawnych na rzecz uczestników postępowania – przedsiębiorstw energetycznych. Skarżący twierdzili, iż przeniesienie służebności przesyłu wymaga decyzji przekazujących posiadanie linii przesyłowej lub protokołów zdawczo-odbiorczych urządzeń przesyłowych, które nie zostały przez uczestników przedstawione.

Stanowisko skarżących należy uznać za niezasadne. Do zasiedzenia służebności stosuje się̨ odpowiednio przepisy o nabyciu przez zasiedzenie nieruchomości (art. 292 k.c.) i nie budzi wątpliwości pogląd, że chodzi tu o artykuły 172, 173, 175 i 176 k.c. Niewątpliwie, istnieje możliwość́ doliczenia do terminu zasiedzenia posiadania poprzednika, jeżeli wnioskodawca i poprzednik władali cudzą nieruchomością̨, w granicach służebności, co w sprawie, przy przyjętym kierunku wykładni nie budzi wątpliwości. Należy pamiętać́, że do posiadania służebności stosuje się̨ tylko odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy, a zatem również przepisy dotyczące przeniesienia posiadania. W przypadku posiadania służebności przesyłowej w zasadzie wydanie rzeczy polega na przejęciu przedsiębiorstwa przesyłowego, którego użyteczność́ jest zwiększana przez korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności gruntowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 1969 r., III CRN 271/68). Przejęcie takiego posiadania jest czynnością̨ faktyczną. Przeniesieniem posiadania są również wszelkie przypadki uwłaszczenia z mocy ustawy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2015 r., V CSK 26/14 ). W rezultacie zatem przejęcie przedmiotowych linii przez kolejne podmioty podpadały pod hipotezę̨ normy wynikającej z art. 176 § 1 k.c. w zw. z art. 292 k.c. Była to bowiem kontynuacja posiadania tej samej służebności przez następujących po sobie jej posiadaczy i ich posiadanie podlega zaliczeniu, skoro nie budzi wątpliwości następstwo prawne pomiędzy kolejnymi osobami prawnymi władającymi przedmiotowymi liniami przesyłowymi (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006 r., IV CSK 149/05 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2015 r., V CSK 26/14).

Należy również wskazać, iż z faktu, że służebność na cudzej nieruchomości znajdowała się pierwotnie w posiadaniu Skarbu Państwa, a obecnie znajduje się w posiadaniu przedsiębiorstwa z okolicznością, że mienie przedsiębiorstwa, w skład którego wchodzą urządzenia usytuowane na cudzych nieruchomościach, zostało wskutek działań podejmowanych przez organy państwowe przeniesione na rzecz poprzednika prawnego przedsiębiorstwa, pozwala na skonstruowanie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.), że wraz z przeniesieniem składników majątkowych doszło do przeniesienia przez Skarb Państwa na zakład (czyli podmiot, z którego powstało przedsiębiorstwo) posiadania zależnego cudzej nieruchomości, polegającego na utrzymywaniu na tej nieruchomości instalacji energetycznych, połączonych w jedno przedsiębiorstwo z innymi urządzeniami wchodzącymi w skład przenoszonego przedsiębiorstwa. Stan taki należy potraktować zatem jako przeniesienie posiadania służebności w rozumieniu art. 176 § 1 w zw. z art. 292 k.c. wykonywanego przez Skarb Państwa na rzecz podmiotu, z przekształceń którego powstało przedsiębiorstwo energetyczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 listopada 2013 r., I ACa 1175/13).

Tym samym za przyjęciem ciągłości posiadania kolejnych posiadaczy służebności przemawiało zarówno niekwestionowane następstwo prawne pomiędzy kolejnymi osobami prawnymi władającymi przedmiotowymi liniami przesyłowymi oraz związane z tym domniemanie faktyczne, że następstwo to wiązało się z przeniesieniem składników majątkowych, a tym samym wykazanie przeniesienia posiadania służebności nie wymagało w istocie odrębnych decyzji czy protokołów zdawczo-odbiorczych dotyczących urządzeń przesyłowych.

Za nietrafne w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać zarzuty skarżących, którzy twierdzili, iż niepoświadczone kserokopie dokumentów przedłożone przez uczestników postępowania nie mogą stanowić dowodu w sprawie, a tym samym podstawy ustalenia stanu faktycznego.

W orzecznictwie wyrażany jest często pogląd, zgodnie z którym za dokument świadczący o istnieniu oryginału może być́ uznana kserokopia, jeżeli złożone zostanie oświadczenie o istnieniu dokumentu o treści i formie na niej odwzorowanej, które powinno być́ umieszczone na tej kserokopii i opatrzone podpisem, poświadczającym jej zgodność́ z oryginałem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 37/94; postanowienie z dnia 27 lutego 1997 r., III CKU 7/97; wyrok z dnia 3 kwietnia 2009 r., II CSK 459/08).

Należy jednak zwrócić uwagę, iż jednocześnie funkcjonuje linia orzecznictwa, która prezentuje pogląd, który podziela w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy, iż przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie zawierają zamkniętej listy środków dowodowych. Niepoświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie dokumentów mogą zostać włączone w poczet materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 stycznia 2016r., I ACa 823/15).

W postanowieniu z dnia 26 listopada 2014 r. (III CSK 254/13) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym kserokopia jest formą technicznego (z wykorzystaniem fotoelektrycznego) odtworzenia i utrwalenia dokumentów, rysunków i innych dwuwymiarowych elementów graficznych. Nie różni się zasadniczo, jeśli chodzi o rezultat w postaci kopii od fotokopii, która wymieniona została w art. 308 k.p.c. Wyłączenie możliwości posłużenia się kserokopią dokumentu, którego istnienia i treści nie można inaczej wykazywać prowadziłoby do powstania niewynikającego z przepisów zakazu dowodowego. Przyjęcie powyższego poglądu jest w niniejszej sprawie zasadne, ze względu bowiem na przekształcenia podmiotowe przedsiębiorstw w ciągu minionych dziesiątków lat, szczególnie dawnych przedsiębiorstw państwowych, dokumenty oryginalne ich dotyczące, a nawet kopie spełniające wszystkie wymagania formalne, stały się̨ obecnie nieosiągalne. Jeżeli więc na podstawie tych dokumentów, które są̨ dostępne i spełniają̨ wymagania formalne dokumentów, a także z uwzględnieniem okoliczności dowiedzionych na podstawie innych dowodów można w stopniu wystarczającym do rozpoznania sporów ustalić́ wiarygodny stan faktyczny, to powinno się̨ akceptować́ również̇ pisma, które ze względu na rożne ich braki w zwykłych obecnie okolicznościach byłyby pominięte (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2015 r., akt IV CSK 203/14).

Tym samym znajdujące się w aktach niniejszej sprawy kserokopie dokumentów, które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem, mogą stanowić podstawę ustalenia stanu faktycznego. Kserokopie są legalnym dowodem w postępowaniu cywilnym. Dowody te tak jak inne podlegają ocenie zgodnie z przesłankami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c. Uwzględniając tę okoliczność oraz jedynie formalny charakter zarzutów jak również fakt, że uczestnicy niniejszego postępowania nie kwestionowali wiarygodności tych środków dowodowych, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż mogą one posłużyć do ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Apelacja skarżącej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. zasługiwała na uwzględnienie jedynie w części.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutów naruszenia prawa materialnego (art. 305 ² k.c.) oraz prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.) w odniesieniu do przyjętej przez Sąd Rejonowy wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. W orzecznictwie podkreśla się, iż wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno uwzględniać cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności przesyłu, w tym także zmniejszenie jej wartości w związku z ustanowieniem tej służebności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2012 r., IV CSK 56/12). Wynagrodzenie należne na podstawie art. 305 ² § 2 k.c. powinno uwzględniać taki uszczerbek (cały uszczerbek), który jest wyłącznie następstwem ustanowienia służebności. Źródło rekompensowanego uszczerbku powinno więc leżeć w zdarzeniu jakim jest powstanie prawa, tu: służebności, przez które to zdarzenie uszczerbek ten staje się trwały i nieodwracalny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2011 r., II CSK 681/10).

Celem ustalenia wynagrodzenia dla wnioskodawcy i uczestników za ustanowienie służebności przesyłu Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego. Biegły określił wysokość przedmiotowego wynagrodzenia w oparciu o kryteria, które wskazywane są w orzecznictwie i doktrynie, jako te, którymi należy kierować się określając wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Należy podkreślić, że zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c., Sąd Rejonowy ocenił wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego według własnego przekonania, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tego dowodu. Przy ocenie opinii biegłego Sąd wziął pod uwagę jej zgodność z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Powyższe kryteria oceny dowodów w ogólności jak również oceny dowodu z opinii biegłego zostały określone w judykaturze Sądu Najwyższego (uzasadnienia wyroków z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, wyrok z 7 kwietnia 2005 r. II CK 572/04). Sporządzona przez biegłego w niniejszej sprawie opinia oraz opinia uzupełniająca jak również odpowiedź na zarzuty uczestników spełniają powyższe wymogi, tym samym podnoszone przez skarżącą w apelacji zarzuty należało uznać jedynie za polemikę z wnioskami opinii.

Zaskarżone postanowienie podlegało zmianie jedynie w zakresie terminu płatności wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Ustalenie tej daty na okres przed uprawomocnieniem się postanowienia Sądu Rejonowego sprzeczne jest z istotą odsetek za opóźnienie. W sytuacji bowiem ustalenia wynagrodzenia na mocy orzeczenia sądowego dopiero niewykonanie prawomocnie orzeczonego obowiązku zapłaty może prowadzić do popadnięcia dłużnika w opóźnienie lub zwłokę. Ustalenie wcześniejszego terminu prowadziłoby do trudnych do zaakceptowania konsekwencji, iż obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie powstałby jeszcze przed obowiązkiem spełnienia świadczenia od którego odsetki te są naliczane. W tej sytuacji zaskarżone postanowienie podlegało zmianie, w ten sposób, że termin zapłaty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu określono na czternasty dzień po uprawomocnieniu się postanowienia, tj. 1 czerwca 2017r.

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z § 5 pkt 3 i § 10 ust 1 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668).

Interesy właścicieli nieruchomości i przedsiębiorstw przesyłowych były w niniejszej sprawie sprzeczne, co uzasadniało obciążenie kosztami postępowania apelacyjnego stronę przegrywającą (wnioskodawcę i uczestników postępowania H. P. i P. P.). Na koszty te składała się opłata za czynności zawodowego pełnomocnika w wysokości 240 zł reprezentującego (...) Spółkę Akcyjną w K.. Wniosek skarżącej (...) Spółki Akcyjnej w G. o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego został oddalony, gdyż skarżąca wygrała sprawę apelacyjną jedynie w nieznacznym zakresie.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Krystyna Skiepko