Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Lucyna Guderska (spr.)

del. SSO Karol Kotyński

Protokolant: stażysta Aleksandra Białecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2017 r. w Ł.

sprawy S. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę

na skutek apelacji S. B. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 17 maja 2016 r. sygn. akt IV U 1670/16;

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 1103/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.01.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił S. B. (1) prawa do emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z uwagi na brak 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji S. B. (1) wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury z zaliczeniem do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Kółku Rolniczym w W. od 1.07.1969r. do 31.12.1976r. oraz w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. od 1.01.1977r. do 31.08.1977r.

Zaskarżonym wyrokiem z 17 maja 2016r. Sąd Okręgowy w Sieradzu oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że S. B. (1), urodzony (...), w dniu 28.12.2015r. złożył wniosek o emeryturę. Organ rentowy do ogólnego stażu zaliczył ubezpieczonemu 25 lat i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 9 lat, 4 miesiące i 15 dni w szczególnych warunkach od 2.05.1979r. do 15.09.1988r.

W okresie od 1.07.1969r. do 31.12.1976r. wnioskodawca był zatrudniony w Kółku Rolniczym - (...) w W. jako traktorzysta, przy czym początkowo na 14-dniowy okres próbny, a następnie na czas nieokreślony.

W okresie od do wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska pracodawca powierzył S. B. (1) obowiązki traktorzysty, ustalając z dniem 1.11.1972r. wynagrodzenie wg kat. II w wysokości 1 zł za prace polowe, 9 zł za prace transportowe, 7 zł za prace warsztatowe, za inne prace zlecone od 5,20zł do 8zł plus kwartalna premia uznaniowa do 25% wynagrodzenia zasadniczego. Od 1.04.1974r. wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie według grupy VII kat. II osobistego zaszeregowania w wysokości 12zł/godz. miesięcznie plus premia regulaminowa do 25%. Od 1.12.1976r. podwyższono wynagrodzenie do l,70zł wg VIII grupy zaszeregowania wg kat. I.

Po powstaniu Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. na bazie dawnych kółek rolniczych, z dniem 1.01.1977r. wnioskodawca został przekazany do pracy w (...) w S., w której pracował jako traktorzysta do 31.08.1977r.

Kółko Rolnicze w W. miało swój punkt usługowy, miało też swoje ziemie, a przede wszystkim świadczyło usługi rolnicze dla ludności. Tak samo było po powstaniu (...). W Kółku Rolniczym było zatrudnionych około 10 traktorzystów, a w (...) było 18 traktorzystów plus dyspozytor. Każdy traktorzysta miał przypisany ciągnik z osprzętem, przystosowany także do transportu. Praca wnioskodawcy trwała przez cały rok.

S. B. (2) jeździł ciągnikiem (...), wykonując prace polowe lub transportowe w zależności od pór roku, wyznaczających okres gospodarczy w rolnictwie. W marcu rozpoczynały się pierwsze prace polowe, które trwały aż do zbiorów ziemniaków i buraków, po czym były prace w polu jak orka i zasiewy ozime. Wnioskodawca wykonywał takie prace polowe jak: orka, kultywacja terenu, sianokosy, rozsiewanie nawozów, wapna, wykonywanie oprysków zbóż i ziemniaków, udział w akacjach żniwnych. Między innymi w akcji żniwnej w 1973r. wnioskodawca wypracował snopowiązałką 122 godzin, a w 1974r. 130 godzin. W okresie letnim traktorzyści transportowali również zboża do elewatorów, zajmowali się też transportem materiałów budowlanych na budowy prowadzone przez rolników. W lipcu, sierpniu część traktorzystów zajmowała się transportem, np. ziemniaków na (...) i przywożeniem stamtąd węgla, a część pracowała przy pracach polowych, a po tygodniu była zmiana. W ciągu całego roku transportem kolejowym przychodziły nawozy, które traktorzyści z tzw. wahadła rozwozili do miejscowych GS w C., W., S.. Raz lub dwa razy w miesiącu przychodził koleją transport tłucznia drogowego, który był rozwożony ciągnikami przez traktorzystów. Jesienią od października - listopada zaczynały się prace w transporcie, które trwały do końca marca, początku kwietnia, tj. to rozpoczęcia prac polowych. W październiku, w zależności od zgłoszenia rolników, były także wykonywane orki. Po wykopkach, tj. od końca września, traktorzyści zwozili ziemniaki od rolników do punktów skupu, buraki do cukrowni, przywozili nawozy z K., wapno z M. do miejscowych GS.

(...) świadczył usługi transportowe dla Cukrowni (...) w W., a także dla (...) w W., do którego transportowano m.in. wełnę mineralną.

Okresem najbardziej nasilonych prac transportowych był okres zimowy. Wówczas traktorzyści pracowali także przy odśnieżaniu dróg, piaskowaniu dróg w (...). Remontami pojazdów zajmowali się mechanicy, natomiast tzw. OC pojazdu wykonywali kierowcy ciągników. Kombajny były obsługiwane przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie S. B. (1) jest niezasadne.

Sąd wskazał, że w myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1/ okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2/ okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Prawo do emerytury z uwagi na pracę w szczególnych warunkach regulują przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z jego § 3 i 4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeżeli łącznie spełnia warunki: mężczyzna jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat, w tym przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Dla celów ustalania uprawnień ,o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne łub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Sąd podkreślił, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy z 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku i to przez wymagane 15 lat (por. wyroki SN z 8.06.201 Ir., I UK 393/10, z 15.12.1997r. II UKN 417/97).

Zdaniem Sądu I instancji, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego niesporne jest, że S. B. (1) w spornych okresach zatrudnienia pracował jako traktorzysta wykonując ciągnikiem u rolników różne prace polowe przewidziane w danym roku gospodarczym, a także prace transportowe. Te ostatnie przypadały na okres jesienno- zimowy ( przełom października do marca następnego roku) jako czas najbardziej nasilonych prac transportowych. Przez znaczną jednak część roku kalendarzowego, jak i gospodarczego traktorzyści, w tym odwołujący, wykonywali prace polowe szeroko rozumiane. Zdarzało się także, że latem wykonywali prace transportowe, np materiałów budowlanych w związku z prowadzonymi przez rolników budowami, ale podział zadań w zakładzie był taki, że część traktorzystów zajmowała się transportem, a część wykonywała prace polowe, a po tygodniu była zmiana.

Sąd I instancji wskazał, że w wykazie A załącznika do rozporządzenia z 7.02.1983r., w dziale VIII dotyczącym transportu, pod poz. 3 wymienia się prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Nie oznacza to jednak, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym "prace różne". Tak zostały ujęte np. prace przy spawaniu czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami.

Sąd ten zwrócił uwagę, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że podział wykazu A na "branże" ma istotne znaczenie. Nie można swobodnie ani dowolnie wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w rozporządzeniu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 2011r., III UK 174/10). W wyroku z 19 marca 2012 r., II UK 166/11 Sąd Najwyższy uznał, że odesłanie w art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej do przepisów dotychczasowych (w zakresie rodzaju prac i stanowisk) nie dotyczy kompetencji do tworzenia wykazów obejmujących stanowiska, na których świadczy się pracę w szczególnych warunkach, natomiast obejmuje samą treść tych wykazów. W tym wyroku również został podzielony pogląd o istotnym znaczeniu przyporządkowania danego rodzaju pracy do określonej branży przy jej kwalifikowaniu, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy kierowcy ciągników w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu w orzecznictwie Sądu Najwyższego. S. - branżowy charakter ujęcia (w rozporządzeniu z 1983r. i wykazie (por. także wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010r., II UK 21/10).

Przenosząc powyższe rozważanie na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy stwierdził, że brak jest podstaw do uznania, że S. B. (1) w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. O ile bowiem prace transportowe wykonywane przez wnioskodawcę, jako kierowcę ciągnika, można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII, poz. 3 wykazu A stanowiącego załącznik do cyt. rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r., to nie ma żadnych podstaw do potraktowania wykonywanych przez niego prac polowych, jako prac w transporcie. Przyjmując nawet, że okres najbardziej nasilonych prac transportowych rozpoczynał się już we wrześniu/październiku i trwał do marca następnego roku, to suma tych miesięcy w poszczególnych latach nie jest wystarczająca do uzupełnienia brakującego stażu pracy w szczególnych warunkach do 15 lat.

Z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴§ l k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył S. B. (1), zarzucając:

- naruszenie prawa procesowego: art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że praca wnioskodawcy nie była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych,

- naruszenie prawa materialnego: art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1 998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyjęcie, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, podczas gdy staż pracy w szczególnych warunkach został udokumentowany przez wnioskodawcę się w wymiarze nie mniej niż 17 lat.

Wskazując na powyższe zarzuty ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania w całości oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji wnioskodawca podniósł, że w spornych okresach zatrudnienia wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracę traktorzysty, która to praca ze względu na jej szczególną specyfikę, warunki, w jakich była wykonywana oraz jej uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia powinna być uznana za pracę w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem Sąd Okręgowy wydał prawidłowe rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa.

Z niekwestionowanych ustaleń Sądu I instancji wynika, że wnioskodawca świadcząc pracę w Kółku Rolniczych (...) od 1.07.1979r. do 31.12.1976r. a następnie od 1.01.1977r. do 31.08.1977r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. zajmował stanowisko kierowcy ciągnika i w okresie od wiosny do jesieni pracował przy pracach polowych wykonując także prace w transporcie, a w okresie zimowym wykonywał tylko prace transportowe (w tym odśnieżanie). Nie ma przeszkód, jak trafnie wywiódł Sąd Okręgowy, aby zaliczyć prace transportowe wykonywane w okresie zimowym do stażu pracy w warunkach szczególnych, mimo że ubezpieczony pracował w spółdzielni rolniczej, a nie w przedsiębiorstwie transportowym. Transport jest działem gospodarki, związanym z przemieszczaniem ludzi i ładunków w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków transportu. Transport, w szczególności transport towarowy, jest przy tym ściśle powiązany z pozostałymi działami gospodarki, przy czym niejednokrotnie jest on wykonywany nie tylko przez podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa, firmy), których przedmiotem działalności są wyłącznie usługi transportowe i które z tego powodu nie są przyporządkowane do tego właśnie działu gospodarki. Prace kierowców ciągników w transporcie wymienione zostały w dziale VIII poz. 3 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Toteż, jeżeli wnioskodawca wykonywał w okresach od października do marca wyłącznie prace transportowe, to nie ma przeszkód aby zakwalifikować je jako wykonywane w warunkach szczególnych, choć niewątpliwie Spółdzielnia Kółek Rolniczych nie była przedsiębiorstwem transportowym. Pamiętać bowiem należy, że przyporządkowanie w przywołanym wykazie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w warunkach szczególnych (stanowiskowo – branżowy charakter wykazu), jednakże chodzi tu o narażenie procesami technologicznymi stanowiska pracy na czynniki szkodliwe, wynikające ze specyfiki danego działu przemysłu. W sytuacji, gdy stopień uciążliwości nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, to brak jest podstaw do negowania kwalifikacji pracy, jako pracy w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia praca ta przyporządkowana została do innego działu przemysłu. Oznacza to, że zasadą jest przyporządkowanie określonego pracodawcy do danej branży przemysłu, gdyż uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia wynika właśnie z owej branżowej specyfiki. Odmówić trzeba wówczas waloru pracy w szczególnych warunkach pracy na podobnym stanowisku wykonywanej w innym dziale przemysłu lub gospodarki (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 26 marca 2014 r., II UK 368/13, LEX nr 1458633). Nie jest to jednak reguła bezwzględna, ponieważ dopuszcza się możliwość uznania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach także w sytuacji, gdy zakład zatrudniający ubezpieczonego nie należy do określonej branży – według nomenklatury przyjętej w rozporządzeniu, ale wykonuje zadania całkowicie odpowiadające branżowej specyfice (zob. także wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13, LEX nr 1458817, z dnia 6 lutego 2014 r., I UK 314/13, OSNP 2015 nr 5, poz. 66). Powyższe nie oznacza jednak, jak twierdzi skarżacy, że każda praca wykonywana przez kierowcę ciągnika może być tak kwalifikowana, w szczególności nie dotyczy to prac polowych, albowiem fundamentalną kwestią jest odpowiedź na pytanie, czy wnioskodawca pracując na stanowisku kierowcy ciągnika w rolnictwie był narażony przy pracach polowych na czynniki szkodliwe wynikające z tych samych procesów technologicznych, na które narażeni byli kierowcy ciągników w transporcie, a nadto czy stopień uciążliwości (nasilenia) tego narażenia nie wykazywał żadnych różnic w stosunku do narażenia „procesami technologicznymi” w transporcie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zasadne jest stanowisko Sądu I instancji, że brak jest podstaw do zakwalifikowania okresu, w którym wnioskodawca wykonywał prace polowe, jako okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, gdyż ewidentnie kierowca ciągnika przy pracach w polu nie jest narażony na te same czynniki szkodliwe w tym samym stopniu nasilenia, jak w transporcie. Stanowisko takie w zbliżonym stanie faktycznym zajął Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 grudnia 2013, I UK 172/13 (LEX 1467147) stwierdzając, że wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 pracy kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych, bez względu na miejsce i rodzaj, zostały bowiem wymienione tylko w dziale XIV wykazu A zatytułowanym "Prace różne". Inne działy wykazu obejmują wskazane w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika typowe prace polowe. Do podobnego wniosku doszedł Sad Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 15 grudnia 2014 r., III AUa 735/14 (LEX nr 1711396). Trafnie przy tym przyjął Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 30 lipca 2015 r., III AUa 306/15, że prace kierowcy ciągnika wykonywane w transporcie wewnętrznym i zewnętrznym w zakładzie produkcji rolnej o wielkim areale i własnej produkcji przetwórczej można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych wykonywane w transporcie dział VIII poz. 3 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (LEX nr 1785300). Umieszczenie stanowisk kierowcy ciągnika i kombajnisty w dziale VIII - „W transporcie i łączności”, mimo ujęcia ich odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tej pracy nie z samym tylko faktem prowadzenia pojazdów gdziekolwiek (w polu), lecz z faktem prowadzenia tych pojazdów przy uwzględnieniu specyfiki „technologii" pracy w transporcie i łączności, a więc obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążenia te nie występują, jak uznał prawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, co więcej, w przywołanym rozporządzeniu w dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym” nie przewidziano żadnych stanowisk przy pracach polowych, które uprawniają do emerytury w obniżonym wieku. Niewątpliwie kierowca ciągnika rolniczego wykonujący prace polowe jest narażony na uciążliwości typowe dla kierowcy ciągnika w każdych warunkach w postaci np. drgań, hałasu, ale nie każda praca ciężka oraz związana z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia uprawnia do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, lecz ujęta w odpowiedniej systematyce (por. też wyroki Sądu Apelacyjnego w Łodzi III AUa 713/14; III AUa 772/14; III AUa 731/12 /legalis/).

Zaznaczyć należy, że praca traktorzysty była zaliczona do pierwszej kategorii zatrudnienia w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176 ze zm.) w dziale XVII - „Rolnictwo i leśnictwo”. Akt ten obowiązywał do 31 grudnia 1979 r. Wymienione rozporządzenie zastąpione zostało rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz.U. nr 13, poz. 86). W załączniku do tego rozporządzenia nie ujęto już pracy na stanowisku traktorzysty w rolnictwie. Pojawił się natomiast dział VIII - „W transporcie i łączności”, w którym pod poz. 3. wymienione zostały „prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsiennicowych”. Zagadnienia te szczegółowo rozważał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku wydanym w sprawie III AUa 900/15 /legalis/ wskazując, że kierowca ciągnika wykonując prace polowe nie wykonuje pracy w szczególnych warunkach. Formułując wskazany wniosek Sąd ten wywodził, że z definicji – ciągnik jest pojazdem mechanicznym przystosowanym do ciągnięcia pojazdów bądź urządzeń nie posiadających własnego napędu np. maszyn rolniczych, przyczep, naczep oraz do wyposażania w osprzęt do robót ziemnych. Natomiast pojazd gąsiennicowy to urządzenie służące do transportu lądowego, poruszające się na gąsienicach. Nie sposób uznać, że ustawodawcy w alternatywnym ujęciu pod poz. 3 nie chodziło – wbrew jasnej systematyce – o prace kierowców ciągników w transporcie, zwłaszcza gdy się zważy, że ze względu na układ jezdny ciągniki dzielą się na: kołowe, kołowo – gąsiennicowe i gąsiennicowe. Ze względu na przeznaczenie przyjmuje się podział ciągników m.in. na ciągniki rolnicze, ciągniki leśne, ciągniki samochodowe, w tym siodłowe, budowlane. Jasno to świadczy, że praca na stanowisku kierowcy ciągnika nie musi mieć żadnego związku z rolnictwem, a może być wykonywana wyłącznie w transporcie. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. prace kierowców ciągników także wymienione zostały tylko w dziale „W transporcie i łączności”. Sąd ten argumentował także, że stanowisko pracy kierowcy opisuje wydany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej program Doradca (...), zawierający m.in. „Przewodnik po zawodach” (doradca.praca.gov.pl/d2k5/ zawody). Z charakterystyki tej wynika, że zawód kierowcy polega na prowadzeniu różnego rodzaju pojazdów, które służą do transportu ludzi i towarów na duże i małe odległości. W czasie jazdy obowiązkiem kierowcy jest dbanie o bezpieczeństwo własne, przewożonych pasażerów i towarów oraz innych użytkowników drogi. Typ pojazdu decyduje o charakterze pracy kierowcy. Kierowca autobusu przewozi ludzi na masową skalę w komunikacji miejskiej czy międzymiastowej, a kierowca ciężarówki przewozi towary zgodnie ze zleceniem. Dodatkowych czynności, poza kierowaniem pojazdem, może wymagać praca kierowców pojazdów specjalnych. Jako najbardziej uciążliwe warunki pracy kierowcy wskazuje się: zmienną temperaturę, hałas, drgania, spaliny, jazdę w nasilonym ruchu, zmienne oświetlenie, konieczność długiego przebywania poza domem przy dalekich trasach. Od kierowcy wymaga się szybkiego refleksu, spostrzegawczości, zdolności koncentracji i podzielności uwagi, tj. umiejętności śledzenia kilku bodźców jednocześnie. Kierowca w ruchu publicznym musi posiadać również umiejętność pracy w warunkach monotonnych przy jednoczesnym skupieniu uwagi na warunkach drogowych oraz wytrzymałość na długotrwały wysiłek, jest to praca wymagająca dość wysokiej odporności emocjonalnej.

Przedstawiając przywołaną powyżej wprost argumentację wyroku, powtórzyć za nim należy, że traktorzysta pracujący w Spółdzielni Kółek Rolniczych pracując w okresie jesienno-zimowym w transporcie wykonuje prace w szczególnych warunkach, ale wykonując przy pomocy ciągnika prace polowe nie wykonuje takiego zatrudnienia.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że zasadne jest stanowisko Sądu Okręgowego, iż nawet zaliczenie ze spornego okresu 1.07.1969r. – 31.08.1977r. do stażu szczególnego okresów jesienno-zimowych, tj. miesięcy od października do marca włącznie, stanowi łącznie 42 miesiące, czyli 3 lata i 6 miesięcy. Okres ten, łącznie z uwzględnionym przez organ rentowy okresem 9 lat 4 miesięcy i 15 dni, nie daje wnioskodawcy wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Tym samym nie spełnił on wszystkich kumulatywnie zakreślonych warunków z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do przyznania mu prawa do emerytury.

Reasumując, przypomnieć też należy, że w ostatnich latach linia orzecznicza Sądu Apelacyjnego w Łodzi w zakresie kwalifikacji pracy traktorzysty, w tym w szczególności braku podstaw prawnych do kwalifikowania prac polowych świadczonych z wykorzystaniem traktora, jako prac wykonywanych w warunkach szczególnych, jest utrwalona. Jej kształt odnaleźć można w wyrokach: z dnia 13 grudnia 2012 r., III AUa 731/12 /legalis/, ale także z dnia 3 marca 2015 r., III AUa 713/14, (LEX nr 1680011), z dnia 23 września 2015 r., III AUa 78/15 (LEX nr 1820544), z dnia 29 kwietnia 2015 r., III AUa 862/14 (LEX nr 1747526), z dnia 12 maja 2015 r., III AUa 922/14 (LEX nr 1747521), z dnia 5 maja 2015 r., III AUa 979/14 (LEX nr 1755196), z dnia 17 kwietnia 2015 r., III AUa 772/14 (LEX nr 1747274 jak i III AUa 900/15 portal orzeczeń).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.