Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2017 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko Gminie B.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 18 lipca 2016 r. sygn. akt I C 257/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I o tyle, że w odniesieniu do odsetek należnych od dnia 1 stycznia 2016 r. zastrzega je jako odsetki maksymalne, tj. w wysokości nie wyższej niż dwukrotność odsetek ustawowych;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty instancji odwoławczej.

(...)

Sygn. akt I ACa 550/17

UZASADNIENIE

Powódka (...) w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminy B. kwotę 1.094.480,79 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 6.08.2013 r. do dnia 31.12.2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1.01.2016 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. Domagając się wydania nakazu zapłaty, dołączyła weksel, jaki pozwana miała wystawić in blanco na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy o pomoc finansową, która łączyła strony, wypełniony na kwotę objętą pozwem. Kwota ta obejmowała pomoc finansową, jaką zdaniem powódki pozwana winna zwrócić z uwagi na nienależyte wykonanie umowy i jej wypowiedzenie, których skutkiem był obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy – przewidziany w umowie, a nadto odsetki przewidziane umową i doliczone do należności głównej w ramach sumy wekslowej. Jednocześnie (...) wskazała, że urzędnicy reprezentujące pozwaną Gminę przy zawieraniu i realizacji umowy zostali prawomocnie skazani w związku z nieprawidłowościami w zakresie jej wykonania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym żądanie pozwu uwzględniono w całości.

Nakaz ten utracił moc w całości w związku ze sprzeciwem pozwanej, która wniosła jednocześnie o oddalenie powództwa zwrot kosztów procesu.

W dalszych pismach procesowych (...)podtrzymała żądanie, przy czym na wypadek nieuwzględnienia weksla zażądała kwoty 494.287,32 zł z odsetkami jak dla zaległości podatkowych za okres od dnia 22.12.2003 r. do dnia zapłaty. Zaznaczyła przy tym, że dochodzi roszczenia, wywodząc je bezpośrednio z faktu nienależytego niewykonania umowy przez pozwaną i zapisów § 10 ust. 1 w zw. z § 9 tej umowy, art. 471 i 472 k.c.

Wyrokiem z dnia 18.07.2016 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 494.287,32 zł wraz ustawowymi odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych za okres od 16.02.2013 r. do dnia zapłaty, nie wyższymi jednak niż maksymalne odsetki ustawowe za opóźnienie (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 27.362,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III).

Wyrok ten uprawomocnił się, poza rozstrzygnięciem o odsetkach, które apelacją zaskarżyła powódka. Sąd poczynił następujące ustalenia odnoszące się do przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Strony łączyła umowa z dnia 9.06.2003 r., w ramach której określono warunki i tryb udzielenia pozwanej pomocy finansowej z funduszy Unii Europejskiej – Programu (...) (w zakresie rocznej umowy finansowej na rok 2000/2001.

Zgodnie z umową pozwana zobowiązała się do wykonania inwestycji polegającej na budowie drogi gminnej B. – S. od km 0+000 do km 2+938,65. Inwestycja miała być realizowana we wsi S., K., B., K., M., K. (§ 2). Droga miała liczyć 2.938,65 m. Ze swojej strony powódka zobowiązała się udzielić na ten projekt pomocy finansowej stanowiącej zwrot części kosztów inwestycji w wysokości 494.287,32 zł – częściowo ze środków krajowych (123.571,83 zł), a częściowo ze środków z Unii Europejskiej (370.715,49 zł - § 3).

Strony ustaliły, że w określonych sytuacjach pozwana utraci prawo do pomocy finansowej, a otrzymaną zwróci w całości. Miało to nastąpić m.in. w przypadku niezrealizowania lub niepełnego zrealizowania inwestycji, zmiany przedmiotu inwestycji bez uprzedniej zgody powódki, złożenia fałszywych informacji lub oświadczeń, które miały istotny wpływ na przyznanie pomocy (§ 9). Jednocześnie, w wypadku takich sytuacji pozwana miała wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i wezwać do zwrotu otrzymanej pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowej, liczonymi od daty przekazania tej pomocy. Rozwiązanie umowy nastąpić miał z datą doręczenia wypowiedzenia. Strony przewidziały również, że w przypadku bezpodstawnego otrzymania pomocy, pozwana zwróci ją w całości, w przypadku pobrania pomocy w nadmiernej wysokości, zwróci nadmiernie pobraną część, zaś powódka może dodatkowo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań pozwanej (§ 10).

Na zabezpieczenie roszczeń z umowy Gmina miała wystawić weksel in blanco z deklaracją wekslową (§ 11). Do weksla została wystawiona deklaracja wekslowa z 9.06.2003 r., podpisana przez ówczesnego burmistrza i skarbnika pozwanej, wystawiona na Gminę i upoważniająca powódkę do wypełnienia weksla in blanco w wypadku niedotrzymania terminu spłaty zobowiązania wynikającego ze wskazanej wyżej umowy.

Pomoc objęta umową została wypłacona w całości.

Ostatnia płatność z tego tytułu nastąpiła w dniu 22.12.2003 r.

Zanim to nastąpiło pracownicy powódki kilkakrotnie kontrolowali sposób realizacji inwestycji, w tym przez wizyty terenowe. W protokołach z tych kontroli nie stwierdzali jednak nieprawidłowości poza nieścisłościami w oznaczeniu nazwy projektu.

Kontrole miały związek m.in. z podnoszonymi publicznie zarzutami mieszkańców Gminy i jej radnych, że inwestycja nie jest realizowana zgodnie z projektem, umową i uchwałami Rady Gminy. Zarzuty te były znane Agencji, w tym jej kierownictwu, które brało udział w poświęconym temu programie telewizyjnym wyemitowanych 29.10.2003 r., czyli jeszcze przed datą ostatniej płatności.

W raporcie z kontroli doraźnej sporządzonym w dniu 1.10.2003 r., zatem blisko 2 miesiące przed ostatnią płatnością, kontrolerzy pozwanej wskazali m.in., że droga S. – B. (której dotyczyła umowa) posiada nr (...), zaś budowa została wykonana na drodze od m. K. do B. w przebiegu drogi oznaczonej nr (...).

W dniu 14.01.2010 r. Urząd Kontroli Skarbowej w O. wszczął postępowanie kontrolne dotyczące projektu objętego umową stron. W jego wyniku stwierdził szereg nieprawidłowości ze strony pozwanej m.in.:

a)  brak realizacji drogi w miejscowościach wskazanych w umowie,

b)  przedstawienie sfałszowanych pomiarów oraz danych dotyczących liczby gospodarstw i miejscowości objętych inwestycją,

c)  zmianę przebiegu drogi i realizację jej na trasie K. – B.,

d)  brak realizacji części prac wskazanych w projekcie technicznym dołączonym do wniosku o udzielenie pomocy (k. 25).

Wyniki kontroli z dnia 4.03.2011 r. wskazały, że realizacji inwestycji towarzyszyły również nieprawidłowości w działaniu innych podmiotów – Starostwa Powiatowego w P., Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P., projektantów drogi, wykonawców i inspektora nadzoru.

Sposób postępowania przedstawicieli pozwanej przy inwestycji objętej umową stron był również przedmiotem postępowania karnego. Ostatecznie ówcześni urzędnicy – burmistrz pozwanej i dwóch inspektorów – zostali skazani wyrokiem Sądu Okręgowego w Łomży za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 12 k.k., polegający na doprowadzeniu powódki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (wypłacie pomocy objętej umową) w ten sposób, że działając wspólnie i w porozumieniu burmistrz pozwanej złożył wniosek o pomoc finansową, w którym inspektorzy pozwanej podali nieprawdziwe dane, wprowadzając powódkę w błąd co do lokalizacji drogi, przekraczając przy tym swoje uprawnienia na szkodę interesu publicznego, zaś burmistrz, zlecając wykonawcy budowę drogi w kierunku własnego gospodarstwa, na odcinku, na który nie było projektu technicznego i pozwolenia na budowę, zwiększył w ten sposób jego wartość.

Pismem z dnia 12.03.2013 r. powódka wypowiedziała umowę i zażądała zwrotu wypłaconej pomocy w całości, w uzasadnieniu powołując się na znane pozwanej wyniki kontroli Urzędu Kontroli Skarbowej z 4.03.2011 r. Pismo to pozwana otrzymała w dniu 14.03.2013 r.

Powódka wypełniła weksel in blanco, opatrując go datą płatności 5.08.2013 r. i sumą wekslową w kwocie 1.094.480,79 zł i następnie, pismem z dnia 12.07.2013 r. wezwała pozwaną do zapłaty sumy wekslowej, odpowiadającej sumie pomocy podlegającej zwrotowi oraz odsetek jak dla zaległości podatkowych za okres od daty otrzymania płatności.

Pismem z dnia 13.12.2013 r. powódka wezwała pozwaną do próby ugodowej. Pismo zostało złożone w Sądzie Rejonowym w Piszu w dniu 16.12.2013 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że jeszcze przed datą ostatniej płatności, tj. 22.12.2003 r., powódka miała świadomość nieprawidłowości przy realizacji umowy. Była o tym informowana przez radnych pozwanej Gminy, wskazywały na to wyniki kontroli z 1.10.2003 r., a sprawa zmiany przebiegu drogi była przedmiotem doniesień medialnych. Ostatecznie pomoc w pełnej wysokości została wypłacona w dniu 22.12.2003 r. Oczywistym jest, że przed tą datą powódka nie mogła zażądać zwrotu pomocy, chociaż mogła ewentualnie wypowiedzieć umowę i odmówić wypłaty pomocy, co jednak nie nastąpiło. W konsekwencji zdaniem Sądu bieg terminu przedawnienia roszczeń objętych pozwem rozpoczął się najwcześniej z dniem 22.12.2003 r. i dla roszczeń okresowych o odsetki upływał z końcem 3 lat dla każdego dziennego okresu odsetkowego (czyli dla pierwszego okresu odsetkowego – z dniem 22.12.2006 r.), zaś dla roszczenia o zwrot wypłaconej pomocy, dla którego obowiązywał 10-letni termin przedawnienia – z dniem 22.12.2013 r.

Przed upływem tego ostatniego terminu, w dniu 16.12.2013 r., powódka złożyła w Sądzie Rejonowym w Piszu wniosek o zawezwanie pozwanej do próby ugodowej w zakresie roszczeń objętych niniejszym pozwem. Zgodnie z art. 123 § 1 k.c. czynność ta, podjęta przed sądem i zmierzająca do zaspokojenia wskazanych roszczeń, przerwała bieg przedawnienia roszczeń w tej dacie jeszcze nieprzedawnionych. Postępowanie przed Sądem Rejonowym w Piszu nie zakończyło się zawarciem ugody, co stwierdzono w protokole posiedzenia w dniu 6.03.2014 r. Z tą datą rozpoczął się na nowo bieg przedawnienia roszczeń powódki nieprzedawnionych przed 16.12.2013 r.

Pozew w sprawie niniejszej wpłynął do Sądu w dniu 16.02.2016 r.

W tej dacie nie upłynął jeszcze 10-letni termin przedawnienia (liczony od zakończenia postępowania pojednawczego, tj. od 6.03.2014 r.) dla roszczenia o zwrot pomocy wypłaconej pozwanej w kwocie 494.287,32 zł. Niewątpliwie natomiast przedawnieniu uległo roszczenie o odsetki za okres wcześniejszy niż 3 lata poprzedzające złożenie pozwu (tj. za okres do 16.02.2013 r.), a to w związku z krótszym terminem ich przedawnienia i okresowym charakterem sprawiającym, że odsetki przedawniają się na bieżąco, z upływem każdego dnia.

Pozwana skorzystała z przysługującego jej zarzutu przedawnienia i skutecznie uchyliła się od zaspokojenia roszczenia odsetkowego powoda w przedawnionej części.

Ponieważ w pozostałej mierze zarzut ten nie był zasadny, a nadto z przedstawionych wcześniej względów, na podstawie art. 353 § 1 k.c. w związku z § 9 i 10 umowy stron, na rzecz powódki, Sąd zasądził zwrot pomocy w kwocie 494.287,32 zł wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych za okres od 16.02.2013 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części.

W związku z częściowym uwzględnieniem powództwa, którym pierwotnie powódka żądała z weksla kwoty 1.094 480,79 zł (obejmującym należność główną i skapitalizowane odsetki) wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi, modyfikując go później przez żądanie należności głównej i nieskapitalizowanych odsetek umownych liczonych od dnia 22.12.2003 r., a które ostatecznie uwzględniono wyłącznie w zakresie należności głównej i odsetek w nieprzedawnionej części obejmując okres ostatnich lat 3 (zamiast żądanych 13), czyli w około połowie, Sąd przyjął, że koszty procesu powinny zostać rozliczone między stronami proporcjonalnie (art. 100 k.p.c.).

W apelacji od tego wyroku, w części w jakiej Sąd oddalił żądanie zasądzenia odsetek obliczonych jak dla zaległości podatkowych od kwoty 494.287,32 zł za okres od 16.12.2010 r. do 15.02.2013 r. i w części dotyczącej zastosowania ograniczenia odsetek jak dla zaległości podatkowych do maksymalnej wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, powódka zarzucała naruszenie następujących przepisów prawa materialnego:

1) art. 123 k.c. oraz art. 124 k.c. w zw. z art. 118 k.c. poprzez pominięcie w ustaleniu okresu odsetek nieprzedawnionych faktu przerwania biegu przedawnienia roszczenia odsetkowego poprzez wniesienie do Sądu zawezwania do próby ugodowej, konsekwencją czego było oddalenie powództwa w zakresie żądania odsetek za okres od 16.12.2010 r. do dnia 15.02.2013 r.,

2) art. 359 k.c. oraz art. 481 k.c. w zw. z obwieszczeniem Ministra Finansów z 10.10.2014 r. oraz z dnia 9.07.2013 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (M.P. z 2014 r., poz. 905 oraz M.P. z 2013 r., poz. 596, art. 56 § 3 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa – Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) w zw. z art. 57 ustawy z dnia 9.10.2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830) oraz w zw. z § 10 umowy z dnia 9.09.2003 r. nr (...)- (...).

Wskazując na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie odsetek liczonych jak dla zaległości podatkowych od kwoty 494.287,32 zł za okres od 16.12.2010 r. do dnia 15.02.2013 r. w kwocie 147.609,09 zł oraz poprzez zniesienie ograniczenia do maksymalnych odsetek ustawowych zasądzonych jak dla zaległości podatkowych za okres od dnia 16.02.2013 r. do dnia zapłaty wraz z zasądzeniem od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych w obu instancjach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie częściowo.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do złożonego na etapie postępowania międzyinstancyjnego wniosku pozwanej o zawieszenie postępowania odwoławczego. Zauważyć należy, że wniosek ten pierwotnie był motywowany faktem wystąpienia przez pozwaną Gminę do Trybunału Konstytucyjnego ze skargą konstytucyjną podważającą konstytucyjność regulacji art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 28.07.2005 r. (tekst. jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 623), a następnie prawdopodobieństwem złożenia przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Sądu Najwyższego kasacji w sprawie karnej zakończonej prawomocnym skazaniem m.in. byłego Burmistrza B.. W ocenie Sądu Apelacyjnego obie wskazane okoliczności nie mogą uzasadniać zawieszenia postępowania, albowiem nie są one oparte na przekonujących, pewnych argumentach, a jedynie wątpliwej i niczym nieuwiarygodnionej perspektywie uzyskania w innych postępowaniach korzystnego rozstrzygnięcia. Nadto jeśli chodzi o zgodność z Konstytucją przepisu art. 112 ust. 3 u.k.s.c. Sąd Najwyższy w swoim bogatym orzecznictwie jednoznacznie stwierdzał, że w świetle art. 112 ust. 3 u.k.s.c., sąd – po oddaleniu wniosku o zwolnienie strony od kosztów sądowych – nie ma obowiązku wezwania zawodowego pełnomocnika do uiszczenia należnej opłaty. Zgodnie z tym stanowiskiem zdarzeniem aktualizującym obowiązek uiszczenia opłaty dla strony reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika jest doręczenie postanowienia o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów, a w przypadku jego zaskarżenia – doręczenie postanowienia o oddaleniu zażalenia na takie postanowienie. Prawomocne oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (w całości lub w części) powinno stanowić dla takiego pełnomocnika informację o obowiązku uiszczenia opłaty w terminie tygodniowym od daty doręczenia postanowienia (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23.05.2014 r., III CZ 14/14, nie publ., z dnia 4.07.2014 r., II CZ 25/14, nie publ., z dnia 9.10.2014 r., IV CZ 57/14, nie publ., z dnia 20.11.2014 r., V CZ 80/14, nie publ., z dnia 25.02.2015 r., IV CZ 104/14, nie publ., z dnia 21.01.2016 r., III CZ 57/15, nie publ., z dnia 27.01.2016 r., II CZ 92/15, nie publ., z dnia 17.02.2016 r., III CZ 1/16, nie publ., z dnia 21.07.2016 r., II CZ 80/16, nie publ., z dnia 28.08.2014 r., II PZ 8/14, nie publ., z dnia 25.02.2015 r., II UZ 77/14, nie publ., z dnia 15.12.2015 r., III PZ 9/15, nie publ. oraz z dnia 11.02.2016 r., II PZ 19/15, nie publ.).

Odnosząc się natomiast do wywiedzionej przez powódkę apelacji, w której domaga się ona podwyższenia zasądzonego świadczenia o odsetki należne za okres od dnia 16.12.2010 r. do dnia 15.02.2013 r. oraz zwiększenia ich stopy poprzez zniesienie ograniczenia polegającego na przyjęciu maksymalnych odsetek ustawowych jak dla zaległości podatkowych, stwierdzić najpierw trzeba, że pierwszy z wniosków apelacji nie może być uwzględniony. W zakresie bowiem daty początkowej zasądzonych odsetek, stanowisko Sądu I instancji jest prawidłowe. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie o odsetki powstało od dnia 22.12.2003 r., gdyż to w tej dacie nastąpiło wypłacenie pomocy w pełniej wysokości. Zauważyć jednak należy, że wezwanie do próby ugodowej przerwało bieg przedawnienia i zaczął on biec na nowo od dnia 6.03.2014 r., kiedy postepowanie ugodowe zakończyło się umorzeniem, z uwagi na niezawarcie ugody. Zgodnie bowiem z art. 124 § 1 k.c. po każdym przerwaniu przedawniania, biegnie ono na nowo. Skoro zaś pozew złożono 16.02.2016 r. to nieprzedawnione były odsetki za okres jedynie 3 lat poprzedzających tę datę. Roszczenie o zapłatę odsetek kapitałowych po myśli art. 118 k.c. jako świadczenie okresowe ulega 3-letniemu przedawnieniu, a nie
6-letniemu jak oczekiwałby tego skarżący.

Jeśli chodzi z kolei o drugą kwestię będącą przedmiotem zaskarżenia zwrócić trzeba uwagę, że w zakresie zastrzeżonych przez strony odsetek kapitałowych zastosowania nie mogła znaleźć regulacja z art. 359 § 1 ² i § 2 ² k.c., gdyż została ona wprowadzona dopiero ustawą z dnia 7.07.2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny i zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1317) i weszła w życie z dniem 20.02.2006 r., a więc już po zawarciu przedmiotowej umowy. W świetle zaś art. 5 tej ustawy jej przepisy stosuje się do czynności prawnych dokonywanych po dniu jej wejścia w życie. Przy czym zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, przed zmianą przepisów kodeksu cywilnego, polegającą na wprowadzeniu art. 359 § 2 ² k.c., zakazującego zastrzegania odsetek wyższych niż maksymalne, podstawą stwierdzania nieważności postanowień umów w tym przedmiocie był art. 58 § 3 w zw. z 58 § 2 k.c. i art. 353 ¹ k.c. (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22.05.1991 r., III CZP 15/91, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.05.2010 r., III CSK 230/09, nie publ.).

Powyższe jest jednak mało istotne zważywszy, że w realiach niniejszej sprawy wysokość odsetek ustalona w umowie stron wynikała z przepisu art. 30d ust. 2 ustawy z dnia 26.11.1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155 poz. 1014) stanowiącego, iż zwrot środków wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem następuje wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Z § 12 umowy wynikało zaś, iż przepisy tej ustawy mają zastosowanie w sprawach nieuregulowanych umową. Trudno więc przyjąć, aby zapis umowy był w tej części nieważny, skoro miał źródło w treści ustawy. W związku z tym uznać trzeba, że Sąd Okręgowy słusznie zasądził odsetki w wysokości jak dla zaległości podatkowych. Sąd I instancji błędnie jednak zastrzegł, co trafnie zarzuca skarżąca, że odsetki te nie mogą przewyższać wysokości maksymalnych odsetek ustawowych za cały okres opóźnienia. Przypomnieć w tym miejscu trzeba, że ustawą z dnia 9.10.2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1830), która weszła w życie w dniu 1.01.2016 r., zmieniono art. 359 k.c. w ten sposób, że odmiennie określono wysokość odsetek ustawowych i maksymalne odsetki wynikające z czynności prawnej. Wysokość odsetek ustawowych ustala się obecnie poprzez odniesienie do stopy referencyjnej NBP, natomiast maksymalne wartości tych odsetek określane są jako dwukrotność odpowiedniej stopy odsetek ustawowych. Zgodnie z art. 56 ustawy zmieniającej, do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. W odniesieniu do regulacji zawartej w art. 359 k.c. oznacza to zatem, że odsetki, co do których obowiązek ich zapłaty powstał najpóźniej 31.12.2015 r. (co nie jest tożsame z uznaniem, że roszczenie o te odsetki stało się już w tym czasie wymagalne), podlegają dotychczasowym regułom dotyczącym wyznaczania stopy odsetek ustawowych oraz rozmiaru odsetek maksymalnych. Natomiast odsetki, co do których obowiązek zapłaty powstał po 1.01.2016 r. (oprocentowanie naliczane od tej daty), podlegają regułom nowym. Zatem odsetki ustawowe należne od 1.01.2016 r. mogą podlegać ograniczeniu o którym mowa w § 2 art. 359 k.c. W związku z tym uznać należy, że jedynie w odniesieniu do odsetek należnych od tej daty zasadnym jest zastrzeżenie, że są one należne jako odsetki maksymalne, tj. w wysokości nie wyższej niż dwukrotność odsetek ustawowych.

Z tych przyczyn na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Porównanie zaś zakresu zaskarżenia apelacji z ostatecznym wynikiem sprawy nakazywało wzajemne zniesienie kosztów postępowania apelacyjnego po myśli art. 100 k.p.c.

(...)