Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2018r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Wincenty Ślawski

Sędziowie SA Alicja Myszkowska

SO (del.) Marta Witoszyńska (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2018 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy ze skargi M. K. (1) o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 990/14 wydanym w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. – Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie o odszkodowanie na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygn. akt. I C 853/13

1.  oddala skargę o wznowienie postępowania;

2.  przyznaje i nakazuje wypłacić adw. W. K. ze Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Łodzi kwotę 7.749 (siedem tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu M. K. (1) z urzędu w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania i w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.

Sygn. akt I ACa 1217/17

UZASADNIENIE

M. K. (1) w skardze z dnia 7 maja 2016 roku wniósł o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt I ACa 990/14 Sądu Apelacyjnego w Łodzi, zakończonej wyrokiem z dnia 4 lutego 2016 roku, oddalającym apelację skarżącego od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 4 kwietnia 2014 roku w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. – Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie o odszkodowanie, sygn. akt. I C 853/13.

W uzasadnieniu skargi M. K. (1) zaznaczył, że Sąd Apelacyjny na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku dopuścił do udziału w sprawie jako jego pełnomocnika z urzędu adwokata, który został przez niego odwołany i nie posiadał jego zgody na dalszą reprezentację. Skarżący dodatkowo podkreślił, że po rozprawie, w której nie uczestniczył z uwagi na powyższą nieprawidłowość, zwrócił się o wydanie protokołu z rozprawy, a po jego doręczeniu powziął wiadomość, że został ogłoszony wyrok niezgodny z prawem. Dawało to podstawę do wniesienia skargi z zachowaniem terminu.

Postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania toczyło się pod sygn. akt I ACa 712/16.

Postanowieniem z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I ACa 712/16, Sąd Apelacyjny w Łodzi odrzucił skargę M. K. (1) o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt I ACa 990/14 Sądu Apelacyjnego w Łodzi.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że w sprawie I C 853/13 z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. o odszkodowanie, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił powództwo. Apelację powoda od powyższego wyroku rozpatrywał Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie I A Ca 990/14. Powoda reprezentował pełnomocnik z urzędu, adwokat T. J. (1). Na rozprawie apelacyjnej w dniu 19 listopada 2015 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że w tym dniu powód odwołał go z pełnionej roli, natomiast powód wniósł o zmianę pełnomocnika z urzędu, podnosząc, że chciałby by reprezentował go adwokat Z. M.. Sąd Apelacyjny zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w C. celem rozważenia dokonania zmiany wyznaczonego dla powoda pełnomocnika z urzędu. Adwokat Z. M. nie wyraził zgody na reprezentowanie powoda, a Rada Adwokacka nie wyznaczyła innego pełnomocnika.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 4 lutego 2016 r. powód opuścił salę rozpraw po wywołaniu sprawy i odnotowaniu jego obecności. Obecny był adwokat T. J. (1). Po zamknięciu rozprawy został ogłoszony wyrok, którym Sąd Apelacyjny oddalił apelację. Pismem nadanym dniu 5 lutego powód wniósł o wydanie kopii protokołu z rozprawy apelacyjnej odbytej w dniu 4 lutego 2016 r.. Kopia protokołu została doręczona powodowi w dniu 15 lutego 2016 r..

Rozpatrując skargę Sąd Apelacyjny zważył, że w pierwszym rzędzie należało przesądzić czy została wniesiona w terminie. Zgodnie z treścią art. 407 § 1 k. p. c. skargę o wznowienie nosi się w terminie trzymiesięcznym, termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o przyczynie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona lub jej przedstawiciel ustawowy.

Termin do złożenia skargi rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym stało się możliwe jej złożenie. W zasadzie więc jego początek rozpoczyna się w dniu, w którym sama strona, a nie jej pełnomocnik procesowy, dowiedziała się o tym, że istnieje określona podstawa do wznowienia postępowania. Strona dowiaduje się o podstawie wznowienia w chwili, w której dociera do niej wiadomość, że nastąpiły określone uchybienia lub zdarzenia procesowe, które w myśl przepisów kodeksu postępowania cywilnego mogą być postawą żądania wznowienia postępowania. Gdy przyczyną wznowienia jest pozbawienie strony możliwości działania lub należytej reprezentacji, termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym strona, jej organ lub przedstawiciel ustawowy dowiedzieli się o wyroku, jaki zapadł w prawie, w której pozbawieni byli możności działania, a w przypadku nienależytej reprezentacji – od dnia, w którym o wydanym wyroku dowiedział się podmiot reprezentujący stronę.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Sąd Apelacyjny wskazał, że powód upatrywał podstawy wznowienia postępowania w niewłaściwej reprezentacji na rozprawie poprzedzającej wyrokowanie w sprawie sygn. akt I ACa 990/14. Powód złożył oświadczenie w przedmiocie „odwołania” adwokata T. J. z funkcji pełnomocnika z urzędu wnosząc o wyznaczenie innego pełnomocnika na rozprawie w dniu 19 listopada 2015 r.. Wiadomość o powyższej przyczynie wznowienia powód powziął zatem na kolejnej rozprawie apelacyjnej w dniu 4 lutego 2016 r., na której stawił się jego dotychczasowy pełnomocnik T. J.. Tego rodzaju świadomości dowodziło postępowanie powoda, który po wywołaniu sprawy opuścił salę rozpraw i nie był obecny w czasie dalszego jej prowadzenia. W rozprawie uczestniczył adwokat T. J.. Wyrok w sprawie I A Ca 990/14 został ogłoszony bezpośrednio po zamknięciu rozprawy w dniu 4 lutego 2016 r. Powód miał pełną możliwość zapoznania się z jego treścią w dacie publikacji, a jeżeli tego nie uczynił to nastąpiło to z przyczyn leżących po jego stronie.

Termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania należało w tej sytuacji liczyć, w ocenie Sądu Apelacyjnego, od dnia 4 lutego 2016 r., a nie od daty wskazanej przez skarżącego, tym bardziej, że powód zwrócił się o doręczenie protokołu z rozprawy, a nie wyroku. Z kopii protokołu rozprawy wynikały natomiast okoliczności, o których powód wiedział już w dniu 4 lutego 2016 r..

Skoro powód dowiedział się o ewentualnej przyczynie wznowienia w tej dacie to – według Sądu Apelacyjnego - należało uznać skargę za wniesioną po upływie terminu określonego w art. 407 § 1 k. p. c. Dlatego Sąd Apelacyjny odrzucenił skargę M. K. (2) o wznowienie postępownia stosownie do treści art. 410 § 1 k.p.c..

Zażalenie do Sądu Najwyższego na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 października 2016 r., odrzucjące skargę o wznowienie postępownia w sprawie sygn. akt I ACa 990/14 Sądu Apelacyjnego w Łodzi, złożył skarżący M. K. (1), zarzucając naruszenie art.407§ 1 k.p.c. i wnosząc o jego uchylenie.

Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt II CZ 19/17, w sprawie ze skargi M. K. (1) o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 990/14, wydanym w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. - Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie o odszkodowanie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 maja 2017 r. zażalenia powoda - skarżącego M. K. (1) na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I ACa 712/16 - uchylił zaskarżone postanowienie i pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Sąd Najwyższy, uwzględniając zażalenie, wskazał, że zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku działa się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. Z treści wniesionej skargi o wznowienie wynika, że skarżący oparł ją na podstawie określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c., powołując się na nienależytą reprezentację strony na rozprawie w dniu 4 lutego 2016 r.. Trzymiesięczny termin do wniesienia skargi powinien być więc liczony od dnia, w którym M. K. (1) dowiedział się o wyroku. Trafnie zarzuca skarżący, że Sąd Apelacyjny nie ustalił daty, w której skarżący dowiedział się o wyroku. Wskazał jedynie, że dowiedział się on o przyczynie wznowienia na rozprawie w dniu 4 lutego 2016 r., po której zapadło zaskarżone orzeczenie i tego dnia „miał pełną możliwość zapoznania się z jego treścią". Według Sądu Najwyższego pogląd ten jest jednak błędny, gdyż sama możliwość zapoznania się z treścią wyroku, nie spełnia warunku powzięcia wiadomości o jego wydaniu, czego wymaga art. 407 § 1 k.p.c. Jest to stanowisko utrwalone już w o orzecznictwie Sądu Najwyższego (postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2000 r., IV CKN 2/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 192; postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2007 r., IV CZ 14/07, nie publ.).

Według Sądu Najwyższego rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego pozostaje także w sprzeczności ze zgromadzonym materiałem procesowym. Niewątpliwie skarżący był obecny jedynie na początku posiedzenia sądowego w dniu 4 lutego 2016 r., gdyż po sprawdzeniu obecności opuścił salę. Pismem z dnia 5 lutego 2016 r. zażądał wydania mu kopii protokołu rozprawy. Z adnotacji na k. 469 wynika, że wykonanie zarządzenia przewodniczącego o doręczeniu odpisu nastąpiło w dniu 10 lutego 2016 r.. Pismem z dnia 15 lutego 2016 r. skarżący jednoznacznie potwierdził, że otrzymał protokół z rozprawy zawierający wzmiankę o ogłoszeniu wyroku w sprawie. Jak wynika z tych dokumentów w aktach sprawy nie ma dowodu na to, że skarżący dowiedział się o zapadłym wyroku wcześniej niż po 10 lutym 2016 r.. Skarga o wznowienie wpłynęła zaś w dniu 7 maja 2016 r.. Brak było zatem podstaw do przyjęcia, że została ona wniesiona z uchybieniem trzymiesięcznemu terminowi określonemu w art. 407 § 1 k.p.c.. Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (art. 398 ¹⁵ w zw. z art. 394 ¹ § 3 k.p.c).

Po uchyleniu przez Sąd Najwyższy postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 26 października 2016 r. sprawa ze skargi M. K. (1) o wznowienie postępowania otrzymała sygn. akt I ACa 1217/17.

Rozpoznając sprawę ze skargi M. K. (1) o wznowienie postępowania po uchyleniu przez Sąd Najwyższy postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I ACa 712/16 odrzucającego skargę, Sąd Apelacyjny uznał, że skarga została złożona z zachowaniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 407 § 1 k.p.c..

Mając na uwadze rozważania Sądu Najwyższego należy stwierdzić, że z treści wniesionej skargi o wznowienie wynika, że skarżący oparł ją na podstawie określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c., powołując się na nienależytą reprezentację strony na rozprawie w dniu 4 lutego 2016 r.. Trzymiesięczny termin do wniesienia skargi powinien być więc liczony od dnia, w którym M. K. (1) dowiedział się o wyroku. Z materiału procesowego wynika, że skarżący był obecny na początku posiedzenia sądowego w dniu 4 lutego 2016 r.. Po sprawdzeniu obecności opuścił salę. Pismem z dnia 5 lutego 2016 r. zwrócił się o wydanie mu kopii protokołu rozprawy. Z adnotacji na k. 469 wynika, że wykonanie zarządzenia przewodniczącego o doręczeniu odpisu nastąpiło w dniu 10 lutego 2016 r.. Pismem z dnia 15 lutego 2016 r. skarżący jednoznacznie potwierdził, że otrzymał protokół z rozprawy zawierający wzmiankę o ogłoszeniu wyroku w sprawie. W aktach sprawy nie ma dowodu na to, że skarżący dowiedział się o zapadłym wyroku wcześniej niż po 10 lutym 2016 r.. Skarga o wznowienie postępowania została złożona w dniu 7 maja 2016 r.. Należało zatem uznać, że została ona wniesiona z zachowaniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 407 § 1 k.p.c..

W konsekwencji uznania, że brak jest podstaw do odrzucenia skargi o wznowienie postępowania na podstawie art.410 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny rozpoznał skargę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia (art.412 § 1 k.p.c.).

Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu - w wyniku skargi o wznowienie postępowania - sprawy na nowo zważył, co następuje:

Skarga o wznowienie postępowania jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Apelacyjny uznał wnioski dowodowe zgłoszone przez skarżącego na etapie rozpoznawania skargi o wznowienie postępowania za niepodlegające uwzględnieniu. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka SSA Małgorzaty Stanek na okoliczności wskazane w tezie dowodowej, a mianowicie odnośnie treści wydanego wyroku przez Sąd Apelacyjny, objętego postępowaniem ze skargi o wznowienie postępowania, pozostaje zupełnie niecelowe. Motywy, jakimi kierował się Sąd Apelacyjny przy wydaniu wyroku, zostały przedstawione ustnie przez sędziego referenta po ogłoszeniu wyroku w dniu 4 lutego 2016 r.. Jeśli chodzi natomiast o dowód z zeznań świadka J. H. jako „osoby obecnie prowadzącej Kancelarię komorniczą w zastępstwie ojca T. H.”, to pozostaje on bez znaczenia dla badania sprawy na nowo w ramach rozpoznawania skargi o wznowienie postępowania. Pozwanym w sprawie jest T. H. i to ocena podejmowanych przez niego jako Komornika sądowego czynności egzekucyjnych była przedmiotem badania zważywszy na roszczenia i zarzuty formułowane przez powoda w niniejszej sprawie. Powyższe wnioski dowodowe pozostawały także obojętne z punktu widzenia wskazanej podstawy skargi o wznowienie postępowania.

Przechodząc do do dalszych rozważań, należy stwierdzić, że rozpoznanie sprawy na nowo w rozumieniu art.412 § 1 k.p.c. odnosi się już do sprawy, która była zakończona prawomocnym orzeczeniem, a została wznowiona.

W świetle art. 412 § 1 k.p.c., przedmiotem postępowania jest udowodnienie istnienia podstawy, na której oparto skargę w konkretnej sprawie. W konsekwencji zakres ponownego rozpoznania sprawy uwarunkowany jest przyczyną (przyczynami) wznowienia podniesioną przez skarżącego i nie jest dopuszczalne wyjście poza te przyczyny (wyr. SN z 16.5.2007 r., III CSK 56/07, L.). Wynika stąd zakaz brania pod uwagę innych podstaw wznowienia niż przytoczone przez stronę w skardze i uwzględnione przy wznowieniu. Sąd orzekający w postępowaniu wznowionym ogranicza więc rozpoznanie sprawy do rozstrzygnięcia, jaki wpływ miała uwzględniona (powołana w skardze) podstawa wznowienia na wynik prawomocnie zakończonej sprawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2009 r., III UK 5/09, OSNP 2011 nr 1-2, poz. 17). Istotą postępowania wznowionego nie jest bowiem rozpoznanie sprawy po raz kolejny, na nowo, od początku, w pełnym zakresie (tak, jak czyni to sąd pierwszej, czy drugiej instancji podczas pierwotnego rozpoznawania sprawy), lecz ukierunkowanie czynności sądu na wyjaśnieniu, czy podana w skardze postawa wznowienia zaistniała oraz - w przypadkach przewidzianych w art. 403 i 404 k.p.c. - czy miała istotny wpływ na treść wyroku zaskarżonego skargą. Innymi słowy, zakres ponownego rozpoznania sprawy uwarunkowany jest przyczyną (przyczynami) wznowienia podniesioną przez skarżącego i nie jest dopuszczalne wyjście poza te przyczyny (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2007 r., III CSK 56/07 i z dnia 30 czerwca 2011 r., III CSK 311/10 oraz postanowienie z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 501/08; wyr. SN 19.1.2012 r., I PK 82/11, L.).

Skarżący M. K. (1) oparł skargę o wznowienie postępownia na podstawie wznowienia określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c., powołując się na nienależytą reprezentację strony na rozprawie apelacyjnej przed Sądem Apelacyjnym w dniu 4 lutego 2016 r.. Przedmiotem rozprawy w dniu 4 lutego 2016 r. było rozpoznanie apelacji powoda. W niniejszej sprawie, z uwagi na podstawę wznowienia postępowania, jej rozpoznanie na nowo oznaczało zatem konieczność rozstrzygnięcia przez Sąd orzekający, jaki wpływ miała uwzględniona (powołana w skardze) podstawa wznowienia na wynik prawomocnie zakończonej sprawy, a więc rozpoznania apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 4 kwietnia 2014 roku w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. o odszkodowanie, sygn. akt. I C 853/13.

W tym miejscu należy zazanczyć, że w ocenie Sądu Apelacyjnego rozpoznającego skargę o wznowienie postępowania zaistniała powołana w skardze podstawa wznowienia postępowania z art. 401 pkt 2 k.p.c.. Powód nie był bowiem należycie reprezentowny w toku postępowania apelacyjnego na rozprawie w dniu 4 lutego 2016 r..

Bezspornym jest, że na wniosek powoda, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu. Procedura ustanowienia pełnomocnika z urzędu jest dwuetapowa. Postanowienie sądu ma charakter blankietowy i dopiero wyznaczenie konkretnego adwokata lub radcy prawnego przez organ korporacyjny czyni faktycznym zastępstwo procesowe. W wyniku postanowienia Sądu Okręgowego o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu wyznaczono dla powoda pełnomcnika z urzędu w osobie adw. T. J. (1). Powód reprezentowany był przez tegoż pełnomocnika także w postępowaniu apelacyjnym. Na rozprawie apelacyjnej w dniu 19 listopada 2015 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że w tym dniu powód odwołał go z pełnionej roli, natomiast powód wniósł o zmianę pełnomocnika z urzędu, podnosząc, że chciałby być reprezentowany przez adwokata Z. M.. W zwiazku z tym, Sąd Apelacyjny zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w C. celem rozważenia dokonania zmiany wyznaczonego dla powoda pełnomocnika z urzędu. Adwokat Z. M. nie wyraził zgody na reprezentowanie powoda, a Rada Adwokacka nie wyznaczyła innego pełnomocnika. Na rozprawie apelacyjnej w dniu 4 lutego 2016 r. powód opuścił salę rozpraw po wywołaniu sprawy i odnotowaniu jego obecności, natomiast obecny był adwokat T. J. (1).

Należy zuważyć, że nie doszło do cofnięcia prez Sąd ustanowienia pełnomocnika z urzędu dla powoda, a Okręgowa Rada Adwokacka w C., do której zwrócił się Sąd Apelacyjny celem rozważenia dokonania zmiany wyznaczonego dla powoda pełnomocnika z urzędu, w sytuacji, gdy wnioskowany przez powoda adwokat Z. M. nie wyraził zgody na reprezentowanie powoda, nie wyznaczyła innego pełnomocnika.

Powód zawiadomił Sąd Apelacyjny o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Zgodnie z art.118 § 1 k.p.c. ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa. Oznacza to możliwość jego wypowiedzenia przez stronę w stosunku do konkretnego pełnomocnika. Nie skutkuje to upadkiem postanowienia o przyznaniu stronie pełnomocnika z urzędu. Taka wykładnia połanego przepisu jest akceptowana w orzecznictwie. Brak możliwości wypowiedzenia pełnomocnictwa z urzędu przez pełnomocnika z mocy przepisu szczególnego (art.118 § 3 k.p.c.) nie pozbawia takiego prawa strony ( w tym względzie brak jest przepisu o podobnym charakterze). (post. SN z 3 zerwca 1976 r., III CRN 64/76, OSNC 1977, nr 1, poz. 14; Kodeks postępwania cywilnego pod redakcją M. Manowskiej, wydanie 1, Komentarz Lexis Nexis Warszawa 2011, str. 236, teza 5).

Reasumując, powód nie był należycie reprezentowny w toku postępowania apelacyjnego na rozprawie w dniu 4 lutego 2016 r., wobec niewyznaczenia konkretnego adwokata jako jego pełnomocnika z urzędu, a to wobec wypowiedzenia przez powoda pełnomocnictwa adw. T. J. (1), w sytuacji, gdy nie doszło do upadku postanowienia Sądu o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu dla powoda .

Przechodząc do rozważań odnośnie rozpoznania sprawy na nowo w wyniku skargi o wznowienie postępowania, należy odwołać się do treści art. 412 § 2 k.p.c., który stanowi, że po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Skarga podlega merytorycznemu rozpoznaniu we wznowionym postępowaniu dopiero wówczas, gdy okaże się, że jest ona dopuszczalna i dopuszczalne jest wznowienie, w tym w szczególności, gdy okaże się, że istotnie zachodzą podstawy wznowienia postępowania. Jeśli podstawa skargi o wznowienie postępowania rzeczywiście istnieje, ale nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia, skarga podlega oddaleniu. Decyzja taka powinna być podjęta wówczas, gdy pomimo przeprowadzenia ponownego postępowania na zasadach określonych w art. 412 § 1 k.p.c. okazuje się, że wydane orzeczenie miałoby taką samą treść, co orzeczenie objęte skargą o wznowienie. Dotyczy to zarówno skargi opartej na podstawie restytucyjnej, jak i na przyczynie nieważności postępowania. Nieważność postępowania, jeśli nie prowadzi do odrzucenia pozwu bądź umorzenia postępowania, obliguje sąd we wznowionym postępowaniu do powtórzenia tych wszystkich czynności procesowych, które objęte są nieważnością (nawet powtórzenia całego postępowania). Nie oznacza to jednak w żadnym razie, że wydane po ponownym rozpoznaniu sprawy orzeczenie ma mieć charakter kasatoryjny. Jeśli powtórzone postępowanie prowadzi do takich samych wniosków końcowych, to skarga podlega oddaleniu, a wydany uprzednio w warunkach nieważności wyrok (postanowienie co do istoty sprawy) zostaje sanowany przez wydanie wyroku oddalającego skargę w niedotkniętym nieważnością i prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu. W tym przypadku likwidacja uchybień w postępowaniu (errores in procedendo) likwiduje jednocześnie wadliwości wyroku (errores in iudicando), gdyż wydany prawidłowo pod względem formalnym wyrok oddalający skargę oznacza de facto powtórzenie poprzedniego rozstrzygnięcia. Cel skargi zostaje wówczas osiągnięty, gdyż stronom zapewniono wszelkie gwarancje procesowe, chociaż wynik postępowania jest taki sam. (tak: Kodeks postępwania cywilnego pod redakcją M. Manowskiej wydanie 1, Komentarz Lexis Nexis Warszawa 2011, str. 867 – 868, teza 4,5).

Sąd Apelacyjny, rozpoznając sprawę na nowo w wyniku skargi o wznowienie postępowania ustalił, że zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. o odszkodowanie oddalił powództwo oraz rozstrzgnął o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sąd Okręgowy oparł powyższy wyrok na następujących ustaleniach faktycznych, które Sąd Apelacyjny uznał za własne:

Pozwany T. H. jako Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1498/07 przeciwko dłużnikom M. K. (1) i jego żonie B. K.. Postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przez pozwanego Komornika w dniu 27 lipca 2007r.. Wcześniejsze czynności egzekucyjne podejmowane przeciwko powodowi i jego żonie B. K. były dokonywane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie P. Ś. w sprawie KM 1590/04. Postanowieniem z dnia 8 listopada 2004r. Komornik Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie P. Ś. wszczął egzekucję na wniosek pierwotnego wierzyciela Syndyka Masy Upadłości Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł..

Podstawą prowadzonej na wniosek pierwotnego wierzyciela Syndyka Masy Upadłości Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł. egzekucji był tytuł wykonawczy w postaci w wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 4 września 1998r. wydany w sprawie X GC 728/98. Na mocy powyższego orzeczenia zasądzono solidarnie od B. K. i M. K. (1) na rzecz Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł. kwotę 16.410,31 zł z ustawowymi odsetkami: -od kwoty 3.066,41 zł od dnia 14 sierpnia 1995r. do dnia zapłaty, - od kwoty 950,42 zł od dnia 18 października 1995r. do dnia zapłaty, - od kwoty 5.933,93 zł od dnia 21 grudnia 1995r. do dnia zapłaty,. - od kwoty 736,06 zł od dnia 21 grudnia 1995r. do dnia zapłaty, - od kwoty 5.722,49 zł od dnia 24 października 1995r. do dnia zapłaty. W powyższym orzeczeniu zasądzono także solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kwotę 1.248,72 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Postanowieniem z dnia 10 marca 2004r. wydanym przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X G Co 13/04 wydano wierzycielowi - Syndykowi Masy Upadłości Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł. ponownie w zamian utraconego tytułu wykonawczy przez nadanie klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi zaocznemu Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 4 września 1998r. w sprawie sygn. akt XGC 728/98. Postanowieniem z dnia 28 listopada 2005r. wydanym przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GCo 385/05 nadano klauzulę wykonalności prawomocnemu wyrokowi zaocznemu Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 4 września 1998r. w sprawie sygn. akt XGC 728/98 na rzecz S. G. jako następcy prawnego dotychczasowego wierzyciela Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł.. S. G. nabył przedmiotową wierzytelność na mocy umowy o przelew wierzytelności z dnia 20 stycznia 2005r.

W dniu 8 listopada 2004r. Syndyk Masy Upadłości Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną w odpowiedzialnością w Ł. wystąpił o wszczęcie egzekucji przeciwko powodowi i jego żonie.

Po zawarciu umowy przelewu wierzytelności i nabyciu objętej egzekucją wierzytelności przez nowego wierzyciela - S. G. z jego udziałem jako wierzycielem i na jego wniosek było kontynuowane postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi i jego żonie w sprawie KM 1498/07. Postanowieniem z dnia 18 maja 2007r. Komornik Sądowy Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie uznał się niewłaściwym do dalszego prowadzenia egzekucji przeciwko powodowi w sprawie KM 1590/04 i przekazał wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym Komornikowi Sądowemu Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie T. H., ustalając zaległość dłużników na łączną kwotę 62.064,81 zł .

Zawiadomieniem z dnia 27 lipca 2007r. pozwany Komornik Sądowy T. H. poinformował powoda i jego żonę o wszczęciu na wniosek nowego wierzyciela S. G. egzekucji na mocy wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 4 września 1998r. wydany w sprawie X GC 728/98 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na mocy postanowienia z dnia 28 listopada 2005r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GCo 385/05. W powyższym zawiadomieniu komornik określił, iż przedmiotem egzekucji jest należność główna w kwocie 16.409,31 zł, odsetki do dnia 27 lipca 2007r. w kwocie 44.756,68 zł, koszty procesu w kwocie 1.248,72 zł, koszty klauzuli - 12 zł oraz opłata egzekucyjna w wysokości 12.173,21 zł.

W toku egzekucji prowadzonej przez pozwanego w sprawie KM 1498/07 na wniosek wierzyciela postępowanie zostało zawieszone w związku z zawartym w dniu 3 stycznia 2008r. pomiędzy wierzycielem a dłużnikami, tj. powodem i jego żoną, porozumieniem, na mocy którego dłużnicy zobowiązali się zapłacić wierzycielowi kwotę 50.600 zł w określonych w porozumieniu ratach. Termin zapłaty ostatniej raty został określony na dzień 1 sierpnia 2009r.

W dniu 9 czerwca 2009r. wierzyciel wystąpił o podjęcie zawieszonego postępowania i wniósł o wyegzekwowanie następujących należności: kwoty 7.486 zł tytułem należności głównej z odsetkami od dnia 1 czerwca 2009r., odsetek w wysokości 11.166, kosztów procesu w wysokości 1.248 zł, kosztów zastępstwa procesowego w toku postępowania egzekucyjnego, wydatków poniesionych w toku egzekucji, w tym 3.000 zł tytułem kosztów opinii biegłego oraz 700 zł tytułem kosztów ogłoszeń prasowych.

Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2009r. pozwany jako komornik prowadzący egzekucję wydał postanowienie o podjęciu postępowania egzekucyjnego w stosunku do powoda i jego żony.

W piśmie z dnia 25 sierpnia 2009r. wierzyciel odpowiadając na wezwanie komornika poinformował komornika potwierdzając informację przekazaną przez dłużników, iż dłużnicy w okresie zawieszonej egzekucji, tj. od listopada 2008r. do czerwca 2009r. wpłacili bezpośrednio wierzycielowi kwotę 27.500 zł. Z uwagi na to, iż nie wywiązali się z całości zawartego porozumienia, tj. nie przekazali całej objętej porozumieniem kwoty 50.600 zł, wierzyciel wystąpił o podjęcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego. W powyższym piśmie wierzyciel wskazał, iż podana we wniosku o pojęcie zawieszonego postępowania kwota egzekwowanej należności została już podana z uwzględnieniem kwoty 27.500 zł wpłaconej bezpośrednio wierzycielowi.

W piśmie z dnia 21 lipca 2011r. skierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie T. H. wierzyciel określił wysokość egzekwowanej wierzytelności, wskazując, iż wnosi o egzekucję: kwoty 7.486 zł tytułem należności głównej z odsetkami od dnia 14 czerwca 2010r., odsetek w wysokości 3.298,99 zł, kosztów procesu w wysokości 1.248 zł, 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w toku postępowania egzekucyjnego, wydatków poniesionych w toku egzekucji, w tym 3.000 zł tytułem kosztów opinii biegłego oraz 1.100 zł tytułem kosztów ogłoszeń prasowych.

Wyrokiem z dnia 6 lutego 2013r. wydanym w sprawie I C 215/11 Sąd Rejonowy w Bełchatowie pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 4 września 1998r. w sprawie XGC 728/98. Wyrokiem z dnia 27 maja 2013r. wydanym w sprawie II Ca 325/13 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił apelację pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie.

W dniu 4 czerwca 2013r., w związku z powzięciem wiadomości o treści powyższego orzeczenia, pozwany Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowy w Bełchatowie T. H. odwołał zajęcie świadczenia emerytalnego dłużniczki B. K..

Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2013r. pozwany Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowy w Bełchatowie T. H. umorzył prowadzone przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1498/07 na wniosek dłużnika w związku z wydanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie w sprawie I C 215/11 pozbawiającym wykonalności tytuł wykonawczy będący podstawą egzekucji.

Postanowieniem z dnia 12 lipca 2013r. pozwany Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowy w Bełchatowie T. H. ustalił koszty postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1498/07 na kwotę 6.182,11 zł i w całości obciążył nimi dłużników.

Podczas trwania egzekucji w sprawie KM 1498/07 pozwany wyegzekwował łącznie kwotę 13.309,41 zł. Cała powyższa kwota została wyegzekwowana ze świadczenia emerytalnego pobieranego przez żonę powoda B. K. z ZUS.

Od powoda M. K. (1) nie została wyegzekwowana żadna kwota.

W toku prowadzonej przez pozwanego egzekucji doszło do zajęcia nieruchomości dłużników w postaci pawilonu handlowego. Nie doszło do licytacji nieruchomości.

Dokonując powyższych, w istocie niespornych ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy oparł się na przywołanych powyżej dokumentach, obrazujących przebieg czynności egzekucyjnych w toku postępowania w sprawie KM 1498/07, w szczególności kopii tytułu wykonawczego, a także kluczowego dokumentu w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 6 lutego 2013r. o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności.

Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. W niniejszym procesie powód domagał się zasądzenia od T. H. - Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie kwoty 80.000 zł tytułem zwrotu nienależnie wyegzekwowanych kwot w toku prowadzonego przez pozwanego postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygn. KM 1498/07. Podstawę prawną tak określonego żądania stanowi art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006r. Nr 167, poz. 1191 ze zm.). Zgodnie z powyższym przepisem komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika, będącego funkcjonariuszem publicznym, wynika z ogólnych przepisów poświęconych odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i n. k.c. oraz art. 77 Konstytucji). Oznacza to, że nie jest to odpowiedzialność na zasadzie winy, lecz ryzyka (zob. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 r., IV CSK 6/06, M. Praw. 2006, nr 9, s. 458; uchwała SN z dnia 13 października 2004 r., III CZP 54/04, OSNC 2005, nr 10, poz. 168). Artykuł 23 ustawy w obowiązującej treści w pełni koresponduje z zasadami odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego skonstruowanymi w oparciu o art. 77 Konstytucji oraz art. 415 i n. k.c. Jedyną przesłanką odpowiedzialności jest bezprawność działania funkcjonariusza. Bezprawność obejmuje tylko zachowania sprzeczne z prawem pozytywnym, którego źródła uregulowane są w art. 87 Konstytucji. Nie mieszczą się w tym katalogu czynności sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika przewidziana w art. 23 ust. 1 u.k.s.e. jest odpowiedzialnością deliktową za działanie niezgodne z prawem, bez względu na zawinienie komornika (por. między innymi uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 r. III CZP 54/04, OSNC 2005/10/168). Zgodnie z art. 1 tej ustawy komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Należy go zaliczyć do organów władzy publicznej, wykonujących powierzone przez ustawę zadania przymusowego wykonywania orzeczeń sądowych. Z tych względów, jak wskazał Sąd Najwyższy w przytoczonej wyżej uchwale, odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę wyrządzoną przez komornika przy wykonywaniu władzy publicznej, mieści się w ramach konstytucyjnego modelu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w wyniku niezgodnych z prawem działań organów władzy publicznej, przewidzianego w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP. Nie może być zatem oparta na zasadzie winy. Dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej komornika miarodajne są ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej przewidziane w art. 415 k.c., natomiast nie wchodzi w grę wina jako zasada tej odpowiedzialności (por. uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010r. V CSK 279/09).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy podniósł, że powód dochodzi od pozwanego jako komornika odszkodowania za szkodę, jakiej doznał na skutek prowadzonych czynności egzekucyjnych. Stanowisko powoda w zakresie określenia podstawy faktycznej żądania jest jednakże nieprecyzyjne. Wskazuje on bowiem, iż żądana kwota 80.000 zł stanowi w istocie żądanie zwrotu bezprawnie i nienależnie wymuszonych od niego przez komornika kwot w toku postępowania egzekucyjnego. Powód wskazał także, iż na skutek prowadzonego przez pozwanego postępowania egzekucyjnego doznał uszczerbku na zdrowiu - przebył dwa zawały serca. Mając na uwadze tak określone stanowisko powoda należy, w ocenie Sądu, rozważać zasadność powództwa w kontekście przesłanek odpowiedzialności deliktowej określonej w art. 415 k.c. (z wyłączeniem przesłanki winy). W ocenie Sądu w toku niniejszego procesu nie zostały wykazane przez powoda, a na nim zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) spoczywał obowiązek udowodnienia, podstawowe przesłanki warunkujące odpowiedzialność deliktową pozwanego. Nie została wykazana bezprawność działania komornika, a także fakt poniesienia przez powoda szkody. W ocenie Sądu wszystkie podejmowane przez pozwanego jako komornika czynności egzekucyjne od momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło 27 lipca 2007r., aż do wydania postanowienia o umorzeniu egzekucji na skutek wydania przez Sąd wyroku o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności, były podejmowane zgodnie z prawem, prawidłowo i w pełni legalnie. Należy przy tym podkreślić, iż ocenie Sądu w niniejszym procesie podlegały czynności egzekucyjne dokonane od dnia 27 lipca 2007r. z tą bowiem datą zostało wszczęte przez pozwanego komornika postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi i jego żonie, po tym jak postanowieniem z dnia 18 maja 2007r. Komornik Sądowy Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie uznał się niewłaściwym do dalszego prowadzenia egzekucji przeciwko powodowi w sprawie KM 1590/04 i przekazał wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym Komornikowi Sądowemu Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie T. H., ustalając zaległość dłużników na łączną kwotę 62.064,81 zł. W następstwie powyższej czynności zawiadomieniem z dnia 27 lipca 2007r. pozwany Komornik Sądowy T. H. poinformował powoda i jego żonę o wszczęciu na wniosek nowego wierzyciela S. G. egzekucji na mocy wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 4 września 1998r. wydany w sprawie X GC 728/98 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na mocy postanowienia z dnia 28 listopada 2005r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GCo 385/05. Powód, kwestionując legalność podejmowanych przez pozwanego komornika czynności egzekucyjnych, konsekwentnie twierdził, iż komornik nie dysponował zgodnym z prawem tytułem wykonawczym, prowadził zatem egzekucję bezprawnie, a potwierdzeniem tego w ocenie powoda jest wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 6 lutego 2013r. pozbawiający tytuł wykonawczy wykonalności. Nie sposób zgodzić się z powyższym argumentami i twierdzeniami powoda. Należy bowiem mieć na uwadze, iż wszczęcie egzekucji następuje na podstawie wniosku wierzyciela, w którym wierzyciel musi określić świadczenie, które ma być spełnione oraz sposób egzekucji, do wniosku należy dołączyć tytuł wykonawczy, jak stanowi norma art. 797 § 1 k.p.c. Wszystkie te wymogi zostały spełnione w momencie, gdy w dniu 27 lipca 2007r. pozwany Komornik dokonał zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Podstawę prowadzonej przeciwko powodowi i jego żonie egzekucji stanowił wniosek egzekucyjny wierzyciela S. G., który przedłożył tytuł wykonawczy w postaci wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 4 września 1998r. wydany w sprawie X GC 728/98 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na mocy postanowienia z dnia 28 listopada 2005r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GCo 385/05. Podstawę egzekucji stanowił zatem tytuł wykonawczy o jakim mowa w art. 776 k.p.c. w związku z art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c., tj. prawomocne orzeczenie sądu zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Złożenie prawidłowego wniosku egzekucyjnego wraz z załączonym tytułem wykonawczym obligowało pozwanego jako organ egzekucyjny do niezwłocznego wszczęcia postępowania i prowadzenia czynności zgodnie z wnioskiem wierzyciela. Należy mieć bowiem na uwadze, iż zgodnie z regulacją zawartą w art. 803 k.p.c. tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. W toku całego prowadzonego przez pozwanego postępowania egzekucyjnego, aż do dnia umorzenia egzekucji, podstawa jej prowadzenia w postaci tytułu wykonawczego nie odpadła, więc brak było przyczyn do wcześniejszego wstrzymania lub zakończenia egzekucji. Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z zapisem art. 804 k.p.c. organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Wobec powyższej regulacji twierdzenia powoda, iż w toku całej prowadzonej przez pozwanego egzekucji, kwestionował prawidłowość tytułu wykonawczego i informował o tym komornika, nie ma żadnego znaczenia prawnego i nie może stanowić o bezprawności czynności egzekucyjnych. W toku prowadzonej przez pozwanego egzekucji doszło do zajęcia nieruchomości dłużników w postaci pawilonu handlowego. Nie doszło do licytacji nieruchomości, a zarzuty powoda, iż w toku egzekucji została zaniżona wartość nieruchomości, nie znajdują uzasadnienia i nie mogą uzasadniać twierdzenia o bezprawności działań pozwanego. Podstawą określenia wartości nieruchomości w toku egzekucji jest opinia biegłego sądowego, zaś stronie przysługuje w toku egzekucji prawo do zaskarżenia opisu i oszacowania nieruchomości - zgodnie z art. 950 k.p.c.

Zważywszy na to, iż decyzja komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego zapadła niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie w sprawie I C 215/11 o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności, zaś faktyczne potrącenia ze świadczenia żony dłużnika wypłacanej przez ZUS zostały na wniosek komornika wstrzymane już w lutym 2013r., niezwłocznie po wydaniu przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyroku z dnia 6 lutego 2013r., należy uznać, iż prowadzona przez pozwanego komornika egzekucja była prowadzona prawidłowo, bez cech bezprawności. W ocenie Sądu przeprowadzając wszystkie opisane powyżej czynności egzekucyjne komornik działał zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego określającymi zasady prowadzenia czynności egzekucyjnych. Wszystkie czynności były dokonane zgodnie z prawem, komornik jako organ egzekucyjny nie dopuścił się żadnego zaniedbania, które można by zakwalifikować jako bezprawność. Mając powyższe na uwadze wobec uznania, iż pozwany jako komornik nie dopuścił się niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy prowadzeniu egzekucji, brak podstaw do uznania zasadności żądania pozwu. Tym bardziej, że i powód nie udowodnił na czym faktycznie polegała poniesiona przez niego szkoda i nie uzasadnił w żaden sposób wysokości żądania. Powód żądał bowiem zasądzenia kwoty 80.000 zł tytułem, jak to określił, zwrotu bezprawnie i nienależnie wymuszonych od niego przez komornika kwot w toku postępowania egzekucyjnego. Tymczasem, jak wynika z nie zakwestionowanego przez powoda dokumentu w postaci zaświadczenia komornika o dokonanych wypłatach z dnia 12 lipca 2013r. podczas trwania egzekucji w sprawie KM 1498/07 pozwany wyegzekwował łącznie kwotę 13.309,41 zł. Cała powyższa kwota została wyegzekwowana ze świadczenia emerytalnego pobieranego przez żonę powoda B. K. z ZUS. Od powoda M. K. (1) nie została wyegzekwowana żadna kwota. Brak także podstaw do uznania zasadności żądania pozwu w świetle twierdzeń powoda, iż wierzyciel dwukrotnie otrzymał należność objętą tytułem wykonawczym, raz od komornika w toku egzekucji w sprawie KM 1498/07 oraz drugi raz bezpośrednio od dłużnika). Powyższa okoliczność w toku niniejszego postępowania nie została w żadnej mierze udowodniona. Ponadto nie może ona stanowić zarzutu co do bezprawności działania komornika, gdyż komornik jako organ egzekucyjny jest zobligowany prowadzić egzekucję w granicach zakreślonych przez wierzyciela. To bowiem wierzyciel wskazuje wysokość egzekwowanej należności objętej tytułem wykonawczym, komornik nie ma uprawnienia do modyfikacji żądania wierzyciela. Wobec powyższego powód winien ewentualnie skierować swoje roszczenie o zwrot bezpodstawnie pobranych kwot przeciwko wierzycielowi, opierając się na normie art. 405 k.c. Powód nie udowodnił także, aby na skutek bezprawnych działań pozwanego, doznał uszczerbku na zdrowiu w postaci przebytych dwóch zawałów. Nie przedłożył żadnej dokumentacji medycznej na okoliczność stanu zdrowia, nie wykazał także związku przyczynowego pomiędzy ewentualnym uszczerbkiem na zdrowiu a bezprawnym działaniem lub zaniechaniem pozwanego. Wobec powyższego brak podstaw do uznania zasadności żądania pozwu także w kontekście powyższych twierdzeń powoda i uznania, iż jego żądanie stanowi w części żądanie zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, tym bardziej, iż powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie sprecyzował, iż żąda także zadośćuczynienia, podnosząc konsekwentnie w toku całego procesu, w tym także w składnych pismach procesowych, iż żąda zwrotu bezprawnie i nienależnie wymuszonych od niego przez komornika kwot w toku postępowania egzekucyjnego. Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku powoda i jego pełnomocnika o otwarcie na nowo zamkniętej rozprawy i dopuszczenie dowodu z przesłuchania pozwanego oraz świadka L. K. (bez sprecyzowania tezy dowodowej) zawartego w pismach procesowych z dnia 1 kwietnia 2014r. i 3 kwietnia 2014r. Zgodnie z regulacją art. 316 § 2 k.p.c. rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero po jej zamknięciu. W żadnej mierze w niniejszej sprawie taka okoliczność nie zaistniała. Strona pozwana wezwana do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania, nie stawiła się na rozprawę, wobec czego Sąd w trybie art. 302 § 1 k.p.c. przesłuchał tylko stronę powodową. Strona powodowa nie wykazała ponadto, aby konieczność przesłuchania świadka L. K., zaistniała dopiero po zamknięciu rozprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił powództwo jako nie znajdujące prawnego ani faktycznego uzasadnienia. Na podstawie § 19 w związku z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U Nr 163, poz. 1348 ze zm.) Sąd przyznał pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył powód, zaskarżając go w całości, zarzucając mu błędną wykładnię przepisu art. 23 ust.1 ustawy z 29 sierpnia (...). o komornikach sądowych i egzekucji (tj.Dz.U.z 2011r.,Nr.231,poz.1376) przez przyjęcie, że wszystkie podejmowane przez pozwanego komornika czynności egzekucyjne od momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego, aż do wydania postanowienia o umorzeniu egzekucji były podejmowane zgodnie z prawem, prawidłowo i w pełni legalne oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i obciążenie powoda kosztami procesu za instancję odwoławczą.

Wyrokiem z dnia 4 lutego 2016 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi, sygn. akt I ACa 990/14 w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko T. H. o odszkodowanie na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygn. akt. I C 853/13 – oddalił apelację oraz rozstrzygnął o kosztach z tytułu udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym nieopłaconej pomocy prawnej przez adw. T. J. (1).

Sąd Apelacyjny, rozpoznając sprawę na nowo w wyniku skargi o wznowienie postępowania w zakresie uwarunkowanym przyczyną wznowienia podniesioną przez skarżącego, uznał, że apelacja powoda wywiedziona od wyroku Sądu Okręgowego jest nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia Sądu pierwszej instancji i przyjął je za własne. Apelujący niezasadnie zarzucił niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne zasadniczo pozostawały niesporne. Apelujący poza ogólną treścią zarzutu nie sprecyzował przy tym w apelacji, jakie okoliczności faktyczne nie zostały wyjaśnione. Zauważyć należy, że Sąd Okręgowy oparł się na dowodach w postaci dokumentów, obrazujących przebieg czynności egzekucyjnych w toku postępowania w sprawie KM 1498/07, w szczególności kopii tytułu wykonawczego, a także dokumentu w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 6 lutego 2013r. o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności. Dokumenty te nie były kwestionowane. Zatem ten zarzut apelacji jako polemiczny z prawidłowymi ustaleniami okoliczności sprawy przez Sąd pierwszej instancji, nie podlegał uwzględnieniu.

Również wyciągnięte przez Sąd Okręgowy na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych wnioski jurydyczne nie budzą zastrzżeń.

Wbrew twierdzeniu apelującego nie doszło do naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego w postaci art. 23 ust.1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006r. Nr 167, poz. 1191 ze zm.).

Powód domagał się zasądzenia od T. H. - Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bełchatowie kwoty 80.000 zł tytułem zwrotu nienależnie wyegzekwowanych kwot w toku prowadzonego przez pozwanego postępowania egzekucyjnego pod sygn. Km 1498/07. Zgodnie z art. 23 ust.1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika, będącego funkcjonariuszem publicznym, wynika z ogólnych przepisów poświęconych odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i n. k.c. oraz art. 77 Konstytucji). Jak prawidłowo wskazał Sąd Okręgowy, przesłanką odpowiedzialności komornika jest zatem bezprawność działania. Bezprawność obejmuje tylko zachowania sprzeczne z prawem pozytywnym, którego źródła uregulowane są w art. 87 Konstytucji. Nie mieszczą się w tym katalogu czynności sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika przewidziana w art. 23 ust. 1 u.k.s.e. jest odpowiedzialnością deliktową za działanie niezgodne z prawem, bez względu na zawinienie komornika.

Wbrew sugestii apelujacego działania Komornika nie były bezprawne. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, że powód, mimo ciążącego na nim - stosownie do treści art. 6 k.c. - obowiązku, nie udowodnienił bezprawności działania Komornika, a także faktu poniesienia przez powoda szkody.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, prawidłową była konstatacja Sądu O., że wszystkie podejmowane przez pozwanego jako Komornika czynności egzekucyjne od momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło 27 lipca 2007r., aż do wydania postanowienia o umorzeniu egzekucji na skutek wydania przez Sąd wyroku o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności, były zgodne z prawem, prawidłowe i w pełni legalne. Błędne jest bowiem twierdzenie powoda, kwestionującego legalność podejmowanych przez pozwanego Komornika czynności egzekucyjnych, że nie dysponował on zgodnym z prawem tytułem wykonawczym, a zatem prowadził egzekucję bezprawnie, a oparte tylko na odwołaniu się do wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 6 lutego 2013r. pozbawiającego tytuł wykonawczy wykonalności. Złożony pozwanemu Komornikowi przez wierzyciela z wnioskiem o wszczęcie egzekucji tytuł wykonawczy w postaci wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 4 września 1998r. wydany w sprawie X GC 728/98 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na mocy postanowienia z dnia 28 listopada 2005r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GCo 385/05 stanowił podstawę do wszczęcia egzekucji jako tytuł wykonawczy w rozumieniu art. 776 k.p.c. w związku z art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c. (prawomocne orzeczenie sądu zaopatrzone w klauzulę wykonalności). Złożenie prawidłowego wniosku egzekucyjnego wraz z załączonym tytułem wykonawczym obligowało pozwanego jako organ egzekucyjny do niezwłocznego wszczęcia postępowania i prowadzenia czynności zgodnie z wnioskiem wierzyciela. Jak prawidłowo też wskazał Sąd pierwszej instancji zgodnie z zapisem art. 804 k.p.c. organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Wobec powyższej regulacji twierdzenia skarżącego, iż w toku całej prowadzonej przez pozwanego egzekucji, kwestionował prawidłowość tytułu wykonawczego i informował o tym komornika, nie ma żadnego znaczenia prawnego i nie może stanowić o bezprawności czynności egzekucyjnych. Ponadto stosownie do treści art. 803 k.p.c. tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. W toku całego prowadzonego przez pozwanego postępowania egzekucyjnego, aż do dnia umorzenia egzekucji, podstawa jej prowadzenia w postaci tytułu wykonawczego nie odpadła, więc brak było przyczyn do wcześniejszego wstrzymania lub zakończenia egzekucji.

Należy też zauważyć, że w toku prowadzonej przez pozwanego egzekucji choć doszło do zajęcia nieruchomości dłużników w postaci pawilonu handlowego, to jednak nie doszło do licytacji nieruchomości, a zarzuty powoda, iż w toku egzekucji została zaniżona wartość nieruchomości, nie znajdują uzasadnienia i nie mogą uzasadniać twierdzenia o bezprawności działań pozwanego, zważywszy na fakt, że podstawą określenia wartości nieruchomości w toku egzekucji była opinia biegłego sądowego, a dłużnicy jako strona postępowania mogli w toku egzekucji skorzystać z prawa do zaskarżenia opisu i oszacowania nieruchomości (art. 950 k.p.c.)

Ponadto bezspornie decyzja komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego zapadła niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie w sprawie I C 215/11 o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności, zaś faktyczne potrącenia ze świadczenia żony dłużnika wypłacanej przez ZUS zostały na wniosek Komornika wstrzymane już w lutym 2013r., a więc niezwłocznie po wydaniu przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyroku z dnia 6 lutego 2013r..

Reasumując, Sąd Okręgowy trafnie uznał, że prowadzona przez pozwanego Komornika egzekucja była prowadzona prawidłowo, bez cech bezprawności. Pozwany prowadził egzekucję na podstawie ważnego tytułu wykonawczego. Okoliczność, że następnie ten tytuł został pozbawiony wykonalności orzeczeniem sądowym nie działa na tyle wstecz, żeby ocenić, że Komornik nie miał podstaw do podejmowania czynności egzekucyjnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, prawidłowym było także uznanie przez Sąd pierwszej instancji, iż powód nie wykazał poniesienia szkody w kwocie 80.000 zł i nie uzasadnił w żaden sposób wysokości żądania. Komornik wyegzekwował część wierzytelności z tytułu wykonawczego jedynie ze świadczenia emerytalnego żony powoda łącznie w kwocie 13.309,41 zł. Od powoda M. K. (1) nie została wyegzekwowana żadna kwota.

Zgodzić się należy również ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że powód nie udowodnił także, aby na skutek bezprawnych działań pozwanego, doznał uszczerbku na zdrowiu w postaci przebytych dwóch zawałów. Wskazania powoda, że doszło do innego rodzaju krzywdy związanej z działaniem Komornika pozostają tylko w sferze jego twierdzeń, które nie zostały w tej sprawie w żaden sposób wykazane, a co za tym idzie nie zostały wykazane podstawowe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a wiec bezprawność i bezpośredni związek przyczynowy miedzy szkodą a bezprawnym działaniem Komornika. Powód nie przedłożył żadnej dokumentacji medycznej na okoliczność stanu zdrowia i nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy ewentualnym uszczerbkiem na zdrowiu a bezprawnym działaniem lub zaniechaniem pozwanego. Ponadto należy podkreślić, że powód konsekwentnie w toku całego procesu żądał zwrotu – według niego - bezprawnie i nienależnie wymuszonych od niego przez Komornika kwot w toku postępowania egzekucyjnego.

Należy stwierdzić, iż apelujący skupił się na okolicznościach nieistotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia, jako że słusznie skierował swoje roszczenia przeciwko osobom, które w jego ocenie zawiniły poniesionym przez niego szkody. Powód załączył orzeczenia sądowe, z których wynika że uzyskał korzystne dla siebie rozstrzygniecie. Kierowanie zatem roszczeń wobec Komornika nie ma uzasadnienia faktycznego i prawnego.

Dlatego apelacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c. jako bezzasadna.

P. powyżej przedstawione rozważania, Sąd Apelacyjny uznał, że podstawa skargi o wznowienie postępowania zaistniała, ale nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia. Przeprowadzone ponownie postępowanie na zasadach określonych w art. 412 § 1 k.p.c. prowadzi do wniosku, że wydane przez Sąd Apelacyjny orzeczenie miałoby taką samą treść, co orzeczenie objęte skargą o wznowienie. Podzielając zatem pogląd przezentowany w doktrynie, że jeśli powtórzone postępowanie w związku ze skargą o wznowienie postepowania prowadzi do takich samych wniosków końcowych, to skarga podlega oddaleniu, a wydany uprzednio w warunkach nieważności wyrok (postanowienie co do istoty sprawy) zostaje sanowany przez wydanie wyroku oddalającego skargę w niedotkniętym nieważnością i prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu. W tym przypadku likwidacja uchybień w postępowaniu (errores in procedendo) likwiduje jednocześnie wadliwości wyroku (errores in iudicando), gdyż wydany prawidłowo pod względem formalnym wyrok oddalający skargę oznacza de facto powtórzenie poprzedniego rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art.412 §1 k.p.c. oddalił skargę o wznowienie postępowania.

O wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu powoda w postępowania ze skargi o wznowienie postępowania (w kwocie 4.428 zł) i w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym (w kwocie 3.321 zł) orzeczono na podstawie §16 ust. 1 pkt 2. ( co do postepowania ze skargi o wznowienie postępownia) i ust. 2 pkt 2 (co do postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym) w związku z § 8 pkt 6) i w zw. z § 5 R. M. Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 r. ( DZ. U. poz 1801) w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, mając na uwadze, że w poprzedniej instancji sprawy nie prowadził ten sam adwokat.