Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1133/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Woźniak-Zendran

Sędziowie: SSA Marta Sawińska (spr.)

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

Protokolant: st.sekr. sąd. Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2018 r. w Poznaniu

sprawy Syndyka Masy Upadłości (...)w P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

przy udziale zainteresowanej K. K. (1)

o podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji Syndyka Masy Upadłości (...) w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 30 sierpnia 2017 r. sygn. akt VII U 1117/17

1.  prostuje oznaczenie odwołującego zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu w ten sposób, iż w miejsce słów „ (...) (...)w upadłości w P.” wpisuje słowa „Syndyka Masy Upadłości (...)w P. ”;

2.  oddala apelację;

3.  zasądza od odwołującego Syndyka Masy Upadłości (...) w P. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

SSA Małgorzata Woźniak-Zendran

SSA Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 lutego 2016 roku Nr (...) adresowaną do (...)w P. i K. K. (1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 4 pkt 2 lit. a, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1 i 1a, art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) oraz art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.) stwierdził, że wskazany przychód osiągnięty przez K. K. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek: (...) z siedzibą w P. ul. (...) w związku z uzyskaniem przychodu z tytułu wykonywania umowy zlecenia zawartej z (...)spółka z o.o. z siedzibą w P. ul. (...) stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne, która wynosi:

Okres

(mm-rrrr)

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne i rentowe

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie: chorobowe i wypadkowe

Podstawa wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne

05-2014

2 308,00 zł

2 308,00 zł

1 991,57 zł

06-2014

3 118,72 zł

3 118,72 zł

2 691,14 zł

07-2014

2 590,72 zł

2 590,72 zł

2 235,54 zł

08-2014

2 248,00 zł

2 248,00 zł

1 939,80 zł

09-2014

2 898,68 zł

2 898,68 zł

2 501,27 zł

10-2014

2 455,16 zł

2 455,16 zł

2 118,56 zł

11-2014

2 213,46 zł

2 213,46 zł

1 910,00 zł

12-2014

2 206,52 zł

2 206,52 zł

1 988,14 zł

01-2015

2 110,00 zł

2 110,00 zł

1 820,71 zł

02-2015

2 330,65 zł

2 330,65 zł

2 011,12 zł

03-2015

04-2015

2 282,57 zł

2 360,00 zł

2 282,57 zł

2 360,00 zł

1 969,63 zł

2 036,44 zł

05-2015

1 960,00 zł

1 960,00 zł

1 691,28 zł

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy przytoczył treść przepisów stanowiących jej podstawę i wskazał, że kwoty wypłacone osobie ubezpieczonej przez (...)spółka z o.o., w części dotyczącej realizacji zadań w ramach umów zlecenia na rzecz (...), tj. podmiotu, z którym osoba ta pozostawała w stosunku zatrudnienia, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek, z tytułu umowy o pracę. Organ rentowy wyjaśnił, że wysokość przychodów osoby ubezpieczonej uzyskanych z tytułu umów zlecenia od (...)spółka z o.o., dotyczących realizacji zadań w ramach tych umów na rzecz (...), ustalił w wielkości odpowiadającej udziałowi przychodów uzyskanych w poszczególnych miesiącach przez spółkę z umowy agencyjnej zawartej z (...), w przychodach spółki ogółem.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła (...) z siedzibą w P., zaskarżając ją w całości, wnosząc o:

1.  zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez stwierdzenie, że do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia osoby ubezpieczonej u odwołującej nie wlicza się kwot wypłaconych osobie ubezpieczonej przez spółkę (...) sp. z o.o. (obecnie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa) na podstawie umów zlecenia zawartych pomiędzy osobą ubezpieczoną oraz spółką (...) sp. z o.o. (obecnie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa),

2.  zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

ewentualnie o

3.  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ rentowy.

Odwołująca podniosła, że żadne ze zgromadzonych przez organ rentowy dowodów nie potwierdzają, że osoby zatrudnione u odwołującej, które zawarły z A. umowy zlecenia, wykonywały na podstawie umów zlecenia pracę na rzecz (...) oraz że umowy zlecenia zawarte pomiędzy A. oraz osobą ubezpieczoną obejmują te same czynności, do których osoba ta jest zobowiązania w ramach umowy o pracę.

Odwołująca wskazała, że co do zasady pracownicy odwołującej (w tym osoba ubezpieczona) nie mogli aktualnie wykonywać, na podstawie umowy o pracę zawartej z odwołującą, pracy tożsamej co czynności objęte zleceniem A.. Osoby te nie posiadają w zakresie uprawnień i obowiązków objętych umowami o pracę z W. (...) czynności wskazanych w umowach zlecenia zawartych z A.. Czynności objęte zleceniami nadzorowane były bezpośrednio przez pracowników A., nie były wykonywane w ramach podległości służbowej w ramach struktury (...).

Odwołująca podkreśliła, że Dział Sprzedaży został wydzielony z przedsiębiorstwa (...) i wniesiony do spółki (...), która jest odpowiedzialna za sprzedaż usług (...). Spółka (...) była zobowiązana do archiwizacji dokumentacji związanej z wykonywanymi przez A. czynnościami. Ostateczną decyzję o wysokości wynagrodzenia z umów zlecenia podejmowała spółka (...) i to spółka (...) uiszczała wynagrodzenie określone w umowach cywilnoprawnych.

W ocenie odwołującej czynności wykonywane przez pracowników odwołującej objęte zleceniami A. nie były wykonywane na rzecz odwołującej w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołująca nie była beneficjentem usług archiwizacyjnych wykonywanych w ramach zleceń.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. wniósł o oddalenie w całości odwołania płatnika składek oraz o zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powtarzając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych przez odwołującą organ rentowy stwierdził, że wobec regulacji zawartej w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych brak tożsamości zakresu czynności wykonywanych w ramach umowy o pracę i umowy zlecenia nie jest okolicznością istotną dla stosowania tego przepisu. Istotne jest bowiem, aby wykonywanie umowy zlecenia następowało na rzecz podmiotu, w którym osoba zainteresowana realizuje umowę o pracę. Struktura przychodów uzyskiwanych przez (...) sp. z o.o. w P. pozwala na stwierdzenie, że spółka ta wykonywała działania na rzecz odwołującej, a przychody z tego tytułu stanowiły od 88,26 % do 100 % całości jej przychodów. Trudno więc przyjąć, że beneficjentem umów zlecenia zawieranych przez (...)sp. z o.o. jest ta spółka, a nie odwołująca, związana z (...) sp. z o.o. umową z 31 grudnia 2013 roku.

Postanowieniem z 24 maja 2016 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu na podstawie art. 477 11 § 2 kpc zawiadomił o toczącym się postępowaniu zainteresowaną spółkę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialności spółka komandytowa.

W zakreślonym terminie spółka (...) nie złożyła oświadczenia o przystąpieniu do sprawy w charakterze zainteresowanego.

Sąd okręgowy nie wzywał K. K. (1) do udziału w postępowaniu odrębnym postanowieniem, bowiem była ona już stroną postępowania administracyjnego przed organem rentowym i adresatem decyzji, stając się automatycznie stroną postępowania odwoławczego.

Postanowieniem z 14 kwietnia 2017 roku sąd okręgowy na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 kpc z urzędu zawiesił postępowanie (pkt 1), a następnie na podstawie art. 180 § 1 pkt 5b kpc podjął zawieszone postępowanie z udziałem syndyka masy upadłości.

Ubezpieczona K. K. (1) nie zajęła żadnego stanowiska w sprawie (k. 194).

Wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2017 r. odwołanie oddalono (pinkt1), zasądzając od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt2).

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Odwołująca (...) prowadzi działalność na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze oraz statutu (...).

Siedziba odwołującej znajduje się w P. przy ul. (...).

Odwołująca została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

Średniomiesięczna liczba ubezpieczonych na dzień 30 listopada 2014 roku wyniosła 183 osoby.

Celem działalności odwołującej jest pozostałe pośrednictwo pieniężne.

Decyzją z 17 maja 2016 roku Komisja Nadzoru Finansowego ustanowiła w (...) z dniem 18 maja 2016 roku zarządcę komisarycznego.

Postanowieniem z 28 lutego 2017 roku Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w P. w sprawie XI GU 88/17 ogłosił upadłość (...)wskazując, że postępowanie ma charakter główny.

(...) spółka z o.o. została zawiązana w listopadzie 2013 roku przez Stowarzyszenie (...)z siedzibą w P., a następnie przekazana (...) Odwołująca w zamian za udziały objęte w podwyższonym kapitale zakładowym spółki (...) wniosła do spółki wkład niepieniężny w postaci zespołu składników niematerialnych i prawnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, wyodrębnionego wewnętrznie pod względem finansowym, funkcjonalnym oraz organizacyjnym (w ramach istniejącego przedsiębiorstwa (...)jako Dział Sprzedaży, prowadzący działalność w zakresie sprzedaży produktów oferowanych przez (...)

Przedmiotem działalności spółki (...) jest sprzedaż usług finansowych z oferty (...) Spółka (...) działa jako agent (...)Nadto sprzedaje ubezpieczenia, co wynika ze współpracy ze spółką (...) na (...) S.A. oraz świadczy usługi wpłat gotówkowych w ramach współpracy z (...) S.A.

W dniu 31 grudnia 2013 roku (...) zawarła ze spółką (...) jako spółką zależną umowę agencyjną. Powyższa umowa reguluje zasady współpracy pomiędzy odwołującą a (...) (Agentem), w ramach której, w oparciu o przejęty majątek i pracowników Działu Sprzedaży, (...) (Agent) wykonuje na rzecz odwołującej czynności zlecone, czynności faktyczne oraz usługi dodatkowe. Na podstawie powyższej umowy odwołująca powierzyła spółce pośrednictwo w zawieraniu i zmianie umów dotyczących oferowanych przez odwołującą produktów, usługi pośrednictwa w zakresie świadczenia usług udzielania kredytów lub pożyczek, usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, usługi pośrednictwa w zakresie zakładania i obsługi rachunków, usługi pośrednictwa w ramach realizacji przelewu, usługi pośrednictwa w zakresie wydawania kart płatniczych, wszelkie pozostałe czynności pośrednictwa. Usługi dodatkowe obejmowały udostępnianie powierzchni biurowych i sprzętu pracownikom odwołującej oraz inne usługi dodatkowe służące prowadzeniu działalności Agenta.

W ramach świadczonych usług spółka (...) zobowiązana została do archiwizacji dokumentów.

Lokale, w których spółka (...) wykonuje usługi pośrednictwa zostały oznaczone logo (...)

W przypadku nieobecności w placówce obsługi klienta pracownika spółki (...) i braku możliwości zapewnienia jego zastępstwa, (...) udziela czasowego pełnomocnictwa pracownikowi odwołującej do wykonywania czynności w trakcie nieobecności pracownika spółki.

W zamian za realizację czynności zleconych, czynności faktycznych oraz usług dodatkowych, spółce (...) przysługuje wynagrodzenie prowizyjne od sprzedaży, wynagrodzenie ryczałtowe, wynagrodzenie prowizyjne za pozyskanie oraz wynagrodzenie dodatkowe, szczegółowo określone w umowie agencyjnej.

Za wykonywanie czynności określonych w umowie agencyjnej spółka (...) wystawia odwołującej faktury VAT. Podstawą do wystawienia faktury jest liczbowe i wartościowe zestawienie umów dotyczących produktów odwołującej, które zostały zawarte lub zmienione za pośrednictwem (...).

ZUS ustalił, na podstawie sprawozdania finansowego oraz zapisów na koncie księgowym (...), tj. „sprzedaż usług”, że w 2014 roku 95% swoich przychodów (...) uzyskała z tytułu świadczenia usług dla odwołującej. Wartość tę stanowią prowizje od udzielonych kredytów, prowizje od pozyskanych członków oraz ryczałt miesięczny za obsługę.

Przychody uzyskane przez (...) z tytułu świadczenia usług finansowych dla odwołującej stanowiły:

- w okresie od 01/2014 r. do 08/2014 r. – 100% przychodów,

- we 09/2014 r. – 99,55% przychodów,

- w 10/2014 r. – 98,05% przychodów,

- w 11/2014 r. – 93,46% przychodów,

- w 12/2014 r. – 92,84% przychodów,

- w 01/2015 r. – 100% przychodów,

- w 02/2015 r. – 88,26% przychodów,

- w 03/2015 r. – 93,03% przychodów,

- w 04/2015 r. – 91,79% przychodów,

- w 05/2015 r. – 91,60% przychodów.

(...) poza przychodami z tytułu usług finansowych świadczonych na rzecz odwołującej osiągała również przychody z tytułu świadczenia usług szybkiej pomocy prawnej, usług pośrednictwa w oferowaniu ubezpieczeń, opłat za czynności oraz z tytułu dzierżawy powierzchni.

W dniu 1 kwietnia 2014 roku Stowarzyszenie (...) zawarło umowę agencyjną ze spółką (...). Spółka (...) (jako Agent) zobowiązała się do świadczenia usług szybkiej pomocy prawnej dla członków Stowarzyszenia (...)

W dniu 30 maja 2014 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarło umowę agencyjną ze spółką (...). Spółka (...) (jako Agent) zobowiązała się do wykonywania w imieniu i na rzecz Towarzystwa czynności agencyjnych obejmujących w szczególności wykonywanie czynności faktycznych i przygotowawczych zmierzających do zawarcia grupowych umów ubezpieczenia oraz czynności faktycznych związanych z wykonywaniem grupowych umów ubezpieczenia. Przychody z tytułu realizacji powyższej umowy stanowiły 1,67% przychodów spółki.

W dniu 15 lipca 2014 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. zawarło umowę agencyjną ze spółką (...). Spółka (...) (jako Agent) zobowiązała się do wykonywania w imieniu i na rzecz Towarzystwa czynności agencyjnych obejmujących w szczególności wykonywanie czynności faktycznych i przygotowawczych zmierzających do zawarcia grupowych umów ubezpieczenia oraz czynności faktycznych związanych z wykonywaniem grupowych umów ubezpieczenia.

W dniu 3 lutego 2015 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. zawarła umowę agencyjną ze spółką (...) w zakresie świadczenia w imieniu i na rzecz (...) usług płatniczych dla klientów.

Od stycznia 2014 roku do maja 2015 roku spółka (...) zawierała umowy zlecenia z osobami pozostającymi w stosunku pracy w (...) Przedmiotem umów zlecenia było: wykonywanie czynności zleconych zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem, wspieranie procesu sprzedaży kredytów, wspieranie w zakresie ryzyka kredytowego procesu sprzedaży, wsparcie procesu sprzedaży w realizacji planów miesięcznych oraz elektroniczna archiwizacja dokumentów.

Zleceniobiorcy wykonujący umowy zlecenia, których przedmiotem było wsparcie procesu sprzedaży w realizacji planów miesięcznych pełnili rolę doradców w oferowaniu i sprzedaży produktów finansowych. Zleceniobiorcy realizujący umowy zlecenia, których przedmiotem było wspieranie procesu sprzedaży kredytów wspierali pracowników spółki (...) w zakresie procesu sprzedaży produktów odwołującej.

Spółka (...) była zobligowana do elektronicznej archiwizacji dokumentów polegającej na skanowaniu i zapisywaniu ich w wersji elektronicznej. Czynności te od sierpnia 2014 roku wykonywały osoby pozostające w stosunku zatrudnienia w (...)które zawarły ze spółką umowy zlecenia w tym przedmiocie.

Pracownicy spółki (...) i odwołującej posiadają pełnomocnictwa do wykonywania czynności związanych z zastępstwem podczas nieobecności pracownika odwołującej.

Jednym z pracowników odwołującej, który w ramach umów zlecenia podpisanych ze spółką (...) wykonywał pracę na rzecz własnego pracodawcy, była K. K. (1).

Ubezpieczona została zatrudniona u odwołującej od 11 grudnia 2012 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku młodszego kasjera/specjalisty ds. kredytów. Z dniem 1 stycznia 2014 roku powierzono jej stanowisko młodszego specjalisty ds. produktów i rozliczeń, a z dniem 1 stycznia 2015 roku opiekuna klienta. Zależała służbowo od kierownika regionu.

Do zakresu czynności ubezpieczonej na stanowisku młodszego specjalisty ds. produktów i rozliczeń należało: dokonywanie wszelkich czynności kasowych, pobieranie wpłat dot. operacji członkowskich, od lokat, składek, oszczędności, udziałów, wkładów, spłat pożyczek/kredytów, znajomość produktów i oferty (...).

Do zakresu czynności ubezpieczonej na stanowisku opiekuna klienta należało: dokonywanie wszelkich czynności kasowych, pobieranie wpłat dot. operacji członkowskich, od lokat, składek, oszczędności, udziałów, wkładów, spłat pożyczek/kredytów, znajomość produktów i oferty (...).

Jednocześnie ubezpieczona realizowała umowy zlecenia zawarte ze spółką (...), które obowiązywały w okresach:

- od 31 stycznia 2014 roku do 28 marca 2014 roku (umowa zryczałtowana Nr (...) zawarta w dniu 1 kwietnia 2014 roku, praca do wykonania: czynności zlecone zgodnie z udzielonymi pełnomocnictwami),

- od 4 kwietnia 2014 roku do 30 kwietnia 2014 roku (umowa zryczałtowana Nr (...) zawarta w dniu 27 maja 2014 roku, praca do wykonania: czynności zlecone zgodnie z udzielonymi pełnomocnictwami),

- od 5 maja 2014 roku do 30 maja 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 23 czerwca 2014 roku, praca do wykonania: czynności zlecone zgodnie z udzielonymi pełnomocnictwami),

- od 2 czerwca 2014 roku do 17 czerwca 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 24 lipca 2014 roku, praca do wykonania: czynności zlecone zgodnie z udzielonymi pełnomocnictwami),

- od 1 lipca 2014 roku do 31 lipca 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 lipca 2014 roku, praca do wykonania: wsparcie procesu sprzedaży w realizacji planów miesięcznych),

- od 1 sierpnia 2014 roku do 29 sierpnia 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 sierpnia 2014 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 września 2014 roku do 30 września 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 września 2014 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów, wyrównanie za pełnomocnictwa),

- od 1 września 2014 roku do 30 września 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 października 2014 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 listopada 2014 roku do 30 listopada 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 26 listopada 2014 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 listopada 2014 roku do 30 listopada 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 grudnia 2014 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 grudnia 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 stycznia 2015 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 stycznia 2015 roku do 31 stycznia 2015 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 lutego 2015 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 lutego 2015 roku do 28 lutego 2015 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 marca 2015 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów),

- od 1 kwietnia 2015 roku do 30 kwietnia 2015 roku (umowa zlecenia Nr (...) zawarta w dniu 1 kwietnia 2015 roku, praca do wykonania: elektroniczna archiwizacja dokumentów).

Ubezpieczona z tytułu umów zlecenia otrzymała wynagrodzenie w kwocie:

-(...)- 60,00 zł,

-(...) – 200,00 zł,

-(...) – 400,00 zł,

-(...) – 640,00 zł,

- (...) – 568,00 zł,

- (...) – 1 160,00 zł,

- (...) – 780,00 zł,

- (...) – 540,00 zł,

- (...) – 660,00 zł,

- (...) – 360,00 zł,

- (...) – 610,00 zł,

- (...) – 550,00 zł,

- (...) – 460,00 zł,

- (...) – 60,00 zł.

Ubezpieczona świadczyła pracę w M., dodatkowo w ramach zastępstwa nieobecnego pracownika w Ś.. Wykonywała umowę o pracę i umowy cywilnoprawne w tym samym miejscu.

Prawomocną decyzją z dnia 14 grudnia 2015 roku Nr (...) adresowaną do (...) spółka z o.o. z siedzibą w P. i K. K. (1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne K. K. (1) u płatnika składek: (...) spółka z o.o. z siedzibą w P. ul. (...) z tytułu wykonywania umowy zlecenia wynosi:

Okres

(mm-rrrr)

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne

Kod tytułu ubezpieczenia

04-2014

0,00 zł

(...)

05-2014

0,00 zł

(...)

06-2014

0,00 zł

(...)

07-2014

0,00 zł

(...)

08-2014

0,00 zł

(...)

09-2014

1,80 zł

(...)

10-2014

7,80 zł

(...)

11-2014

6,54 zł

(...)

12-2014

21,48 zł

(...)

01-2015

0,00 zł

(...)

02-2015

29,35 zł

(...)

03-2015

17,43 zł

(...)

04-2015

0,00 zł

(...)

05-2015

0,00 zł

(...)

Wysokość przychodu osiągniętego przez K. K. (1), stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne, została ustalona przez ZUS w toku kontroli przeprowadzonej u płatnika składek (...) zakończonej protokołem kontroli z 30 września 2015 roku oraz w toku kontroli przeprowadzonej u płatnika składek: (...) spółka z o.o. z siedzibą w P. zakończonej protokołem kontroli z 23 lipca 2015 roku.

Przedmiotem kontroli było m. in. sprawdzenie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W toku kontroli ustalono, że płatnik składek: (...) w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i na ubezpieczenie zdrowotne nie uwzględnił kwot wypłaconych K. K. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umów zlecenia zawartych z (...) spółka z o.o. w ramach których, wykonywała pracę na rzecz własnego pracodawcy, tj. (...)w łącznej kwocie 7 048,00 zł.

Płatnik składek naliczył od przychodu uzyskanego z tytułu stosunku pracy K. K. (1) składki od podstaw wymiaru:

Okres

(mm-rrrr)

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne i rentowe

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie: chorobowe i wypadkowe

Podstawa wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne

05-2014

2 048,00 zł

2 048,00 zł

1 767,22 zł

06-2014

2 718,72 zł

2 718,72 zł

2 345,98 zł

07-2014

1 950,72 zł

1 950,72 zł

1 683,28 zł

08-2014

1 680,00 zł

1 680,00 zł

1 449,67 zł

09-2014

1 740,48 zł

1 740,48 zł

1 501,86 zł

10-2014

1 682,96 zł

1 682,96 zł

1 452,23 zł

11-2014

1 680,00 zł

1 680,00 zł

1 449,67 zł

12-2014

1 568,00 zł

1 568,00 zł

1 437,16 zł

01-2015

1 750,00 zł

1 750,00 zł

1 510,07 zł

02-2015

1 750,00 zł

1 750,00 zł

1 510,07 zł

03-2015

1 750,00 zł

1 750,00 zł

1 510,07 zł

04-2015

1 900,00 zł

1 900,00 zł

1 639,51 zł

05-2015

1 900,00 zł

1 900,00 zł

1 639,51 zł

W dniu 18 lutego 2016 roku ZUS wydał zaskarżoną decyzję Nr (...).

Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, aktach osobowych ubezpieczonej oraz aktach pozwanego organu rentowego, albowiem zostały one sporządzone przez powołane do tego osoby, w ramach przysługujących im kompetencji oraz w przewidzianej przez prawo formie. Nadto dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania, a i sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach.

Fakt niekwestionowania przez strony treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w aktach organu rentowego pozwolił nadto na potraktowanie tychże kserokopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Jako wiarygodne, co do zasady, sąd uznał zeznania świadków A. S., E. K., R. K., P. W., J. C., K. D. (1) i K. S., a także ubezpieczonej K. K. (1). Ich wypowiedzi w zakresie odnoszącym się do kwestii dotyczących zatrudniania pracowników na podstawie umów o pracę u odwołującej i umów cywilnoprawnych w spółce (...) były spójne i wzajemnie uzupełniające się oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach. Zeznania te pozwoliły również ustalić sądowi okoliczności związane z wykonywaniem przez ubezpieczoną umów zlecenia będących przedmiotem sporu.

W ocenie sądu zeznania świadków A. S. i P. W. złożone w toku postępowania administracyjnego zasługują na nadanie im przymiotu wiarygodności odnośnie zawarcia mowy agencyjnej z 31 grudnia 2013 roku i wykonywania tej umowy przez strony. Ich zeznania były spójne i jednobrzmiące z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów znajdujących się w aktach pozwanego organu rentowego.

Jednocześnie sąd nie uczynił podstawą dokonywanych ustaleń faktycznych tej części wypowiedzi świadków, w których zaprzeczali istnieniu nierozerwalnych powiązań pomiędzy odwołującą a spółką (...), albowiem świadkowie mają za zadanie przedstawić relację z zaobserwowanych przez siebie faktów, a wyrażone przez nich oceny nie mają znaczenia w sprawie.

Należy podkreślić, że zeznania świadków co do okoliczności prawnych są bez znaczenia dla sądu.

Sąd Najwyższy wielokrotnie już wyjaśniał, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy.

W ocenie sądu organ rentowy dokonał koniecznych ustaleń faktycznych.

Wskazać należy, że protokół kontroli, będący opisem ustaleń kontroli, którego obligatoryjną treść określa art. 91 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 kpc. Korzysta on z domniemania zgodności z prawdą (iż zaświadcza on prawdziwy stan rzeczy), bowiem jest dokumentem typu sprawozdawczego, czyli dokumentem informującym, narratywnym.

W toku postępowania odwołująca nie wzruszyła domniemania zgodności z prawdą dokumentu w postaci protokołu kontroli.

Co istotne, stan faktyczny sprawy pozostawał bezsporny między stronami, które różniły się co do tego, czy przychody uzyskane przez ubezpieczoną z tytułu umów cywilnoprawnych zawartych ze spółką (...) stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pracy świadczonej w ramach tych umów realizowanych na rzecz własnego pracodawcy, tj. (...) w tym, czy okoliczności podnoszone w odwołaniu i podnoszone w toku postępowania mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie.

W tym stanie rzeczy odwołanie uznano za bezzasadne.

Sąd podkreślał, że postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. W postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, a nie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z czym nie ma możliwości badania w świetle przepisów tego kodeksu prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania. Nawet zatem faktyczne zaistnienie uchybień proceduralnych organu rentowego nie może skutkować uchyleniem wydanej przez niego i będącej następnie przedmiotem sporu sądowego decyzji.

Sąd orzekający w sprawie nie dostrzegł takich wad formalnych zaskarżonej decyzji, które decyzję tę dyskwalifikowałyby w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania w niniejszej sprawie. Przytoczone przez odwołującą (...) argumenty nie mają wpływu na ocenę trafności rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji. Odnoszą się bowiem do etapu postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji, a nie samej treści zaskarżonej decyzji. Zatem zarzuty odwołującej bazujące na wadach decyzji administracyjnej nie mogą stanowić podstawy do uznania zasadności odwołania od decyzji organu rentowego będącego przedmiotem niniejszego postępowania.

Nadto w ocenie sądu brak podstaw do uwzględnienia wniosku odwołującej o zawieszenie postępowania.

Wskazana w art. 177 § 1 pkt 3 1 kpc podstawa do zawieszenia postępowania zachodzi, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym albo Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Taka sytuacja nie ma miejsca w sprawie. Sąd ubezpieczeń społecznych nie jest uprawniony do stwierdzenia niezgodności przepisu ustawy z przepisami Konstytucji, umowami międzynarodowymi ani innymi przepisami rangi ustawowej, gdyż z mocy art. 188 Konstytucji RP wyłączną kompetencję w tym zakresie posiada Trybunał Konstytucyjny.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 24 listopada 2015 roku, II CSK 517/14, sądy i inne organy stosowania prawa nie mają kompetencji do orzekania o niekonstytucyjności przepisu ustawy i odmowy jego stosowania. Domniemanie zgodności ustawy z Konstytucją może być obalone jedynie wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, a związanie sędziego ustawą, o którym mowa w art. 178 ust. 1 Konstytucji, obowiązuje dopóty, dopóki ustawie tej przysługuje moc obowiązująca. Jeżeli sąd jest przekonany o niezgodności przepisu z Konstytucją lub ma w tym względzie wątpliwości, powinien - na podstawie art. 193 Konstytucji - zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z odpowiednim pytaniem prawnym (LEX nr 1940564).

Wyłącznie wątpliwości sądu, a nie strony mogą uzasadniać przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego, od odpowiedzi na które zależy rozstrzygnięcie sprawy. Art. 177 kpc reguluje fakultatywne zawieszenie postępowania, które następuje na skutek decyzji sądu podejmowanej z urzędu, przy czym do sądu należy ocena celowości tego zawieszenia.

Podstawa zawieszenia z art. 177 § 1 pkt 3 1 kpc może znaleźć zastosowanie zarówno wtedy, gdy sąd zwrócił się z pytaniem prawnym do jednego z wymienionych w przepisie Trybunałów w postępowaniu, które ma być zawieszone, jak i wtedy, gdy z pytaniem takim wystąpił inny sąd (uzasadnienie ustawy z dnia 10 lipca 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2015 r., poz. 1311).

W przypadku Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne może dotyczyć wątpliwości co do konstytucyjności aktu normatywnego mającego znaczenie dla rozpoznawanej sprawy (art. 193 Konstytucji RP).

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, stanowi podstawę do wznowienia postępowania (art. 190 ust. 4 Konstytucji RP).

Wnosząc o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 1 kpc odwołująca wskazała na sprawę toczącą się przed Trybunałem Konstytucyjnym o sygn. K 15/16.

W tym miejscu wskazać należy, że do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek (...) Rzeczypospolitej Polskiej z 2 czerwca 2016 roku, który został dołączony do wcześniej złożonego wniosku Konfederacji (...) z 18 listopada 2015 roku w celu łącznego rozpoznania pod wspólną sygn. K 15/16 ze względu na tożsamość przedmiotu sprawy.

Wniosek (...) Rzeczypospolitej Polskiej dotyczy zbadania zgodności:

1) art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zwrotu „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy”

z art. 2 Konstytucji RP,

2) art. 8 ust. 2a w związku z art. 9 ust. 1, art. 9 ust. 4b, art. 16 ust. 1 pkt 1, art. 16 ust. 1b i ust. 3, art. 17 ust. 1 i 2 oraz art. 18 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie, w jakim nakładają na pracodawcę zatrudniającego osobę, która wykonuje pracę na podstawie zawartej z podmiotem innym niż ten pracodawca umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe z uwzględnieniem w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przychodu osiągniętego przez osobę wykonującą pracę na podstawie zawartej z podmiotem innym niż pracodawca, na którego nałożono ten obowiązek, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

z art. 22 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

W sprawie K 15/16 nie wyznaczono jeszcze terminu wydania orzeczenia.

W ocenie sądu w przedmiotowym postępowaniu z odwołania (...) nie występują przesłanki do wystąpienia przez sąd z pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego, a rozstrzygnięcie kwestii zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym wskutek wszczęcia odpowiedniej procedury przez inny podmiot nie jest niezbędne do prawidłowego orzekania w sprawie.

Rozstrzygnięcie sprawy cywilnej musi zależeć od wyniku postępowania toczącego się przed Trybunałem. O charakterze tej zależności decyduje przedmiot rozstrzygnięcia przed Trybunałem, który ma orzekać albo o legalności norm prawnych, albo o ich wykładni, a więc rozstrzygać o kwestiach podstawy prawnej przyszłego rozstrzygnięcia w postępowaniu, które ma być zawieszone. Stąd zależność musi być interpretowana z uwzględnieniem okoliczności ze względu, na które następuje zawieszenie.

W realiach sprawy sąd orzekający nie miał wątpliwości prawnych dotyczących wykładni przepisów stanowiących podstawę prawną wyroku. Okoliczności prawne sprawy zawisłej przed Trybunałem oraz niniejszej sprawy nie są podobne. Konfederacja Lewiatan we wniosku w sprawie zgodności przepisów ustaw z Konstytucją wskazuje, że art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z innymi wskazanymi we wniosku przepisami obejmuje nie tylko sytuacje zamierzone przez ustawodawcę, tj. takie, gdy pracodawca świadomie stara się uniknąć obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne swoich pracowników, ale także, które nie były objęte jego wolą, a nawet świadomością i godzą w chronione konstytucyjne wartości. Wnioskujący podkreśla, że kwestionowana norma prawna ma daleko posunięty, negatywny wpływ na swobodę prowadzenia działalności gospodarczej w wymiarze ponoszenia dodatkowych, nieprzewidzianych kosztów pracy. Wyraża się on w tym, że ogranicza przewidywalność sytuacji prawnej i ciężarów związanych z pracą oraz wypacza konkurencyjność, poprzez nałożenie odpowiedzialności za niepożądane praktyki, także na podmioty, którym nie można zarzucić nagannego zachowania.

W ocenie sądu odwołującej można zarzucić naganne zachowanie, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia, zatem brak jest tym samym podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania.

W okolicznościach sprawy sąd nie powziął wątpliwości co do zgodności przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z Konstytucją RP, które byłyby tożsame z już sformułowanymi w zawisłym postępowaniu K 15/16. Z niekwestionowanego stanu faktycznego wynika, że ubezpieczona K. K. (1) była pracownikiem odwołującej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na stanowisku młodszego specjalisty ds. produktów i rozliczeń, a od 1 stycznia 2015 roku opiekuna klienta. Równocześnie w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji zatrudniona była na podstawie umów zlecenia w spółce (...) spółka z o.o. Jako przedmiot umów zlecenia w przypadku ubezpieczonej wskazano: czynności zlecone zgodnie z udzielonymi pełnomocnictwami, wsparcie procesu sprzedaży w realizacji planów miesięcznych, elektroniczną archiwizację dokumentów i wyrównanie za pełnomocnictwa. Ubezpieczona wykonywała pracę głównie w placówce w M.. K. K. (1) nie rozróżniała czynności wykonywanych na podstawie umowy o pracę i umów zlecenia. W związku z zawartymi umowami zlecenia otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie.

Poza sporem pozostaje, że pomiędzy odwołującą a spółką (...), będącą spółką zależną, została zawarta umowa agencyjna z 31 grudnia 2013 roku. Zgodnie z tą umową odwołująca powierzyła spółce (...) pośrednictwo w zawieraniu i zmianie umów dotyczących oferowanych przez odwołującą produktów, usługi pośrednictwa w zakresie świadczenia usług udzielania kredytów lub pożyczek, usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, usługi pośrednictwa w zakresie zakładania i obsługi rachunków, usługi pośrednictwa w ramach realizacji przelewu, usługi pośrednictwa w zakresie wydawania kart płatniczych, wszelkie pozostałe czynności pośrednictwa. Usługi dodatkowe obejmowały udostępnianie powierzchni biurowych i sprzętu pracownikom odwołującej oraz inne usługi dodatkowe służące prowadzeniu działalności spółki (...) (Agenta).

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963), za ubezpieczonego uważa się osobę fizyczną podlegającą chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 1 ustawy.

Z kolei w myśl art. 4 pkt 2 lit. a płatnikiem składek jest pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład. Ten sam podmiot realizuje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne (art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) oraz Fundusz Pracy (art. 104 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy) i składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 9 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy).

W myśl art. 8 ust. 1 za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a (ust. 2 nie ma zastosowania w sprawie). Zgodnie z art. 8 ust. 2a za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W myśl art. 18 ust. 1a ustawy w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Art. 4 pkt 9 ustawy jako przychód definiuje: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że w sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, chodzi o jeden, szeroko ujęty pracowniczy tytuł obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. Z tą regulacją korespondują unormowania zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 tej ustawy, w których nakazano uwzględnienie w postawie wymiaru składek osób w nim wymienionych również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest pracodawca, który jest zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych dyspozycją art. 8 ust. 2a tej ustawy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 marca 2014 r., II UK 449/13, LEX nr 1451362; z dnia 6 maja 2014 r., II UK 442/13, LEX nr 1478022; z dnia 23 maja 2014 r., II UK 445/13, LEX nr 1475168; z dnia 4 czerwca 2014 r., II UK 447/13, LEX nr 1480061; z dnia 24 września 2015 r., I UK 490/14, LEX nr 1854103). Nie istnieje zatem odrębny tytuł ubezpieczenia na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który mógłby stanowić przedmiot sporu przed sądem ubezpieczeń społecznych. W sprawie istota sporu sprowadza się do ustalenia czy w stanie faktycznym znajdzie zastosowanie przytoczony art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i czy przychód uzyskany przez ubezpieczoną K. K. (1) z tytułu wykonywania umów cywilnoprawnych zawartych ze spółką (...) spółka z o.o. z siedzibą w P., tj. z innym podmiotem niż własny pracodawca, w miesiącach i kwotach szczegółowo opisanych powyżej, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę z odwołującą (...)oraz czy w związku z tym prawidłowo kwoty te doliczono do przychodu osiągniętego przez ubezpieczoną we wskazanych miesiącach.

Odwołująca nie kwestionowała sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek pod względem rachunkowym.

Sąd okręgowy wskazał, że w pełni podziela zapatrywanie wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z 2 września 2009 roku, II UZP 6/09, LEX nr 514221, zgodnie z którym pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło (umowy cywilnoprawnej) zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (art. 8 ust. 2 lit. a ustawy systemowej). Zgodzić się należy, ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu powołanej uchwały, iż przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika osoby świadczącej w ramach umowy zlecenia pracę na rzecz swojego pracodawcy jest to, że w ramach takiej umowy, wykonuje faktycznie pracę dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Zwrot "działać na rzecz" użyty został w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie "na czyją rzecz" może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 kp). Również wykonujący zlecenie "działa na rzecz zleceniodawcy" (art. 734 i n. kc). W kontekście ww. przepisu zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, tj.

1) umowy o pracę,

2) umowy zlecenia między pracownikiem i osobą trzecią,

3) umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą.

Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą. Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Stosownie do przepisu art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracodawcę obciąża zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę "uznaną za pracownika".

W ocenie sądu omawiany przepis nie rodzi problemów interpretacyjnych, a stanowisko judykatury jest w tej mierze ugruntowane. Niezależnie od sytuacji czy pracownik pracodawcy wykonuje na jego rzecz pracę w ramach stosunku cywilnoprawnego łączącego oba te podmioty, czy też w ramach stosunku łączącego pracownika i podmiot trzeci, to w obu tych przypadkach pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę, bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostawał pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzystał z jego majątku. Nie chodzi bowiem o to, aby stosunek cywilnoprawny na podstawie, którego ubezpieczony wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy spełniał również przesłanki stosunku pracy.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z 24 września 2015 roku, I UK 490/14, przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej wykreował nie tylko szerokie pojęcie „pracownika”, ale także szeroką definicję pracowniczego tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest łączący pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy (który w tym układzie warunkującym powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych ma podstawowe znaczenie) oraz dodatkowo umowa cywilnoprawna zawarta przez pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą trzecią, ale wykonywana na rzecz pracodawcy. Określone hipotezą art. 8 ust. 2a ustawy systemowej dwie sytuacje faktyczne, w jakich może się znaleźć osoba, do której przepis ten jest adresowany (pracownik wykonujący pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą oraz umów cywilnoprawnych zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca jest świadczona na rzecz pracodawcy) mają równorzędny charakter z punktu widzenia skutków opisanych dyspozycją tego przepisu. Oznacza to, że konsekwencje prawne na gruncie ustawy systemowej, wynikające z realizacji takich umów, muszą być takie same, tzn. iż dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą.

Sąd Najwyższy prezentuje pogląd, że żaden z przepisów ustawy systemowej nie upoważnia też do postawienia tezy o możliwości różnicowania pojęcia płatnika składek w odniesieniu do sytuacji faktycznych, o jakich mowa w jej art. 8 ust. 2a i przyjęcia, że w przypadku wykonywania pracy na podstawie jednej z wymienionych w tym unormowaniu umów cywilnoprawnych przez osobę, która umowę tę zawarła z własnym pracodawcą, należy osobę taką traktować za pracownika podmiotu, z którym łączy ją stosunek pracy, a w przypadku wykonywania pracy na podstawie wspomnianej umowy cywilnoprawnej przez osobę, która umowę tę zawarła wprawdzie z innym podmiotem, lecz w jej ramach wykonuje pracę na rzecz macierzystego pracodawcy, należy osobę taką uważać za pracownika podmiotu będącego stroną stosunku cywilnoprawnego (zleceniodawcy).

Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że przepisy ustawy systemowej nie definiują pojęcia „płatnik składek”, aczkolwiek w jej art. 4 pkt 2 lit. a-z wymieniono enumeratywnie wszystkie podmioty mające ten status. Jednym z płatników jest w myśl art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej pracodawca. W żadnym z przepisów ustawy systemowej nie zamieszczono jednak własnej, autonomicznej definicji tego pojęcia. Na potrzeby regulacji omawianego aktu (a więc także jego art. 8 ust. 2a) należy zatem stosować termin „pracodawca” w znaczeniu, jakie nadaje mu art. 3 kp. W myśl tego przepisu, pracodawcą jest osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna, nawet nieposiadająca osobowości prawnej, jeśli zatrudnia ona pracowników. Tak zdefiniowany pracodawca jest z mocy art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej płatnikiem składek dla wszystkich pracowników w rozumieniu tego aktu, a zatem także dla tych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w tym także dla pracowników pozostających z nim w stosunku pracy i jednocześnie wykonujących na jego rzecz pracę w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z osobą trzecią (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, i z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 259/09).

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w sposób jednoznaczny wynika, że pomiędzy odwołującą (...) i spółką z o.o. (...) istniały nierozerwalne powiązania kapitałowe, miejscowe i przedmiotowe.

W ramach przedsiębiorstwa (...) wyodrębniony był dotychczas, w jego strukturach, Dział Sprzedaży, realizujący działalność sprzedażową, stanowiący zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży produktów (...), w tym poprzez zawieranie umów i obsługę klientów, w szczególności w zakresie gromadzenia środków pieniężnych swoich członków, udzielania im pożyczek i kredytów, przeprowadzania na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia, który to dział stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa (...).

Odwołująca, w celu optymalizacji działalności operacyjnej oraz wyniku finansowego, a także w celu umożliwienia centrali (...) skupienia się na innych obszarach działalności (...), podjęła decyzję o wydzieleniu działalności sprzedażowej prowadzonej w ramach D. Sprzedaży do spółki zależnej, tj. (...)spółka z o.o. W związku z powyższym Zebranie Przedstawicieli (...) podjęło uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na przeniesienie przez (...) działalności w ramach D. Sprzedaży oraz wniesienia jej aportem do spółki (...).

(...) jest właścicielem 50 udziałów o łącznej wartości nominalnej 5 000 zł i wartości nominalnej 100 zł każdy, stanowiących 100% udziałów w kapitale zakładowym i głosów na zgromadzeniu wspólników spółki (...).

W dniu 31 grudnia 2013 roku, przed zawarciem umowy agencyjnej, zgromadzenie wspólników spółki (...) przyjęło uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego w drodze zmiany umowy spółki o kwotę 2 500 000 zł poprzez utworzenie 25 000 nowych udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy o całkowitej łącznej wartości nominalnej 2 500 000 zł, które zostały w całości zaoferowane do objęcia jedynemu wspólnikowi spółki, tj. (...), w zamian za wkład niepieniężny w postaci D. Sprzedaży (...) o wartości 24 484 973,55 zł.

W dniu 31 grudnia 2013 roku (...) zawarła ze spółką (...) umowę agencyjną, która reguluje zasady współpracy pomiędzy odwołującą a (...) (Agentem), w ramach której, w oparciu o przejęty majątek i pracowników D. Sprzedaży, (...) (Agent) wykonuje na rzecz odwołującej czynności zlecone, czynności faktyczne oraz usługi dodatkowe.

Przychody uzyskane przez (...) z tytułu świadczenia usług finansowych dla odwołującej stanowiły:

- w okresie od 01/2014 r. do 08/2014 r. – 100% przychodów,

- we 09/2014 r. – 99,55% przychodów,

- w 10/2014 r. – 98,05% przychodów,

- w 11/2014 r. – 93,46% przychodów,

- w 12/2014 r. – 92,84% przychodów,

- w 01/2015 r. – 100% przychodów,

- w 02/2015 r. – 88,26% przychodów,

- w 03/2015 r. – 93,03% przychodów,

- w 04/2015 r. – 91,79% przychodów,

- w 05/2015 r. – 91,60% przychodów.

Od stycznia 2014 roku do maja 2015 roku spółka (...) zawierała umowy zlecenia z osobami pozostającymi w stosunku pracy w (...) Przedmiotem umów zlecenia było: wykonywanie czynności zleconych zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem, wspieranie procesu sprzedaży kredytów, wspieranie w zakresie ryzyka kredytowego procesu sprzedaży, wsparcie procesu sprzedaży w realizacji planów miesięcznych oraz elektroniczna archiwizacja dokumentów.

Siedziba odwołującej i spółki (...) mieściła się początkowo w P. przy ul. (...). Lokale, w których spółka (...) wykonywała usługi pośrednictwa zostały oznaczone logo (...)

W konsekwencji kwoty wypłacone osobie ubezpieczonej przez (...) spółka z o.o., w części dotyczącej realizacji zadań w ramach umów zlecenia na rzecz (...) tj. podmiotu, z którym osoba ta pozostawała w stosunku zatrudnienia, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek, z tytułu umowy o pracę.

Wysokość przychodów osoby ubezpieczonej uzyskanych z tytułu umów zlecenia od (...) spółka z o.o., dotyczących realizacji zadań w ramach tych umów na rzecz odwołującej, odpowiada udziałowi przychodów uzyskanych w poszczególnych miesiącach przez spółkę z umowy agencyjnej zawartej z odwołującą, w przychodach spółki ogółem. Wszystkie pożytki i korzyści z jakiegokolwiek przejawu działalności realizowanej przez ubezpieczoną K. K. (1) w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z (...) spółka z o.o. uzyskiwała odwołująca będąca wspólnikiem tej spółki, a zarazem będąca pracodawcą ubezpieczonej. W ten sposób odwołująca unikała obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Bez wątpienia ubezpieczona K. K. (1) wykonywała swe czynności w niepodzielnym interesie obu podmiotów, tj. odwołującej i spółki (...). K. K. (1) pozostawała bowiem w zatrudnieniu w podmiocie będącym wspólnikiem i udziałowcem spółki, z którą zawarła umowy zlecenia. Tym samym realizując umowy cywilnoprawne wykonywała pracę na rzecz swego pracodawcy.

Z zeznań K. K. (1) wynika jednoznacznie, że praca świadczona przez nią w ramach umów zlecenia była kontynuacją i uzupełnieniem pracy w ramach stosunku pracy.

Wskazać również należy, że z chwilą podjęcia przez pracowników odwołującej pracy w ramach umów cywilnoprawnych pracownicy przestali wypracowywać u macierzystego pracodawcy godziny nadliczbowe. Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że dzięki takiej organizacji prac, odwołująca unikała ograniczeń związanych z pracą w godzinach nadliczbowych oraz obowiązku płacenia wyższej stawki wynagrodzenia za pracę w takich godzinach. Kolejną korzyścią z tego płynącą było uniknięcie obowiązku płacenia wyższych składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych zamieniono na wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia zawartych z innym podmiotem.

Podkreślić należy, że nie sposób jasno rozdzielić obowiązków pracowniczych wykonywanych przez ubezpieczoną na rzecz odwołującej i czynności zleconych przez spółkę (...) spółkę z o.o. Odwołująca zresztą nie wskazała i nie udowodniła takiej granicy, w tym nie określiła czym się różniły czynności wykonywane na rzecz pracodawcy, od wykonywanych na rzecz spółki (...). Finalnym beneficjentem i odbiorcą pracy świadczonej przez ubezpieczoną na podstawie umów zlecenia był pracodawca, tj. (...)

Za powyższym przemawia sposób i zakres współpracy pomiędzy tymi podmiotami, pokrywający i uzupełniający się przedmiot ich działalności, wykonywanie przez pracowników zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych tych samych lub zbliżonych czynności, jakie wykonywali w ramach powierzonych obowiązków u swojego pracodawcy, korzystanie z tych samych pomieszczeń i sprzętów biurowych, prowadzenie działalności pod tym samym adresem.

U źródeł regulacji art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych legło dążenie do ograniczenia korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy (między innymi w zakresie reglamentacji czasu pracy) oraz uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów. Nadto chodziło również o ochronę pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tychże pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu) – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2014 roku, II UK 445/13, LEX nr 1475168, M.P.Pr. 2014/9/493-495.

Za niedopuszczalne z punktu widzenia art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uznać należy wykorzystywanie przez odwołującą istnienia spółki z o.o. (...) (której była w spornym okresie wspólnikiem i udziałowcem), w celu uniknięcia, z pokrzywdzeniem ubezpieczonej, odprowadzenia należnych składek na ubezpieczenia społeczne. Odwołująca posiadała wiedzę o tym, że jej pracownicy świadczą na jej rzecz pracę również na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z innym podmiotem, będącym spółką zależną, a zwłaszcza odwołująca miała wolę, aby do takiej sytuacji doprowadzić.

Mając powyższe na uwadze sąd uznał, że przychód K. K. (1) za okres wymieniony w sentencji zaskarżonej decyzji z tytułu zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (umów zlecenia) wykonywanych na rzecz pracodawcy (...)stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne. W konsekwencji obowiązek rozliczenia składek za pracownika ciąży na płatniku składek (pracodawcy), tj. odwołującej.

W konsekwencji na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ( 14)§1 kpc należało oddalić odwołanie (...) jako bezzasadne, o czym orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1, 3 i 4 kpc w zw. z art. 99 kpc w zw. z § 2 pkt 3 i § 15 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804).

Wartość przedmiotu sporu w sprawie stanowi kwotę 2 675 zł, a ugruntowany jest pogląd, że sprawa o opłacenie przez pracodawcę składki w wysokości wynikającej z przychodu uzyskanego przez pracownika na podstawie umowy o pracę i zlecenia wykonywanego na rzecz tego pracodawcy dotyczy składki, gdyż przedmiotem postępowania jest jedynie ustalenie właściwej kwoty jej podstawy wymiaru (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z: 21 kwietnia 2015 r., II UZ 8/15, 19 sierpnia 2015 r., II UZ 14/15, niepublikowane, 7 czerwca 2016 r., II UZ 11/16, LEX nr 2056879, 11 sierpnia 2016 r., II UZ 32/16, LEX 2113370). Jak wskazuje bowiem Sąd Najwyższy nawet w przypadku spełnienia przesłanek z art. 8 ust. 2a nie występuje samodzielne (odrębne) ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia u drugiego podmiotu, lecz jedno ubezpieczenie u pierwotnie zatrudniającego (odwołującej).

Mając powyższe na uwadze, oceniając nakład pracy pozwanego, sąd uznał, iż zasadne jest zasądzenie od odwołującej na rzecz pozwanego kwoty 1 200 zł, odpowiadającej minimalnej stawce kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z powołanymi przepisami, przy uwzględnieniu okoliczności, iż pozwany przygotował w ramach postępowania sądowego dwa pisma procesowe, w tym odpowiedź na odwołanie i stawił się na dwóch rozprawach.

Apelację od powyższego wyroku wniosła odwołująca (...) w P. w upadłości, reprezentowana przez radcę prawnego. Skarżąca zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w całości i zarzuciła mu:

1)  błędną ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń z zebranym w sprawie materiałem dowodowym przez przyjęcie, że:

-

pracownik wskazany w decyzji w rzeczywistości wykonywał pracę na rzecz odwołującej,

-

beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika wskazanego w decyzji była odwołująca, podczas gdy spółka (...) była odrębnym podmiotem gospodarczym, działającym na swój rachunek,

-

odwołująca działała z pokrzywdzeniem pracownika,

-

pomiędzy (...) a spółką (...) zachodziły nierozerwalne powiązania,

-

pominięcie okoliczności, że spółka (...) świadczyła usługi na rzecz innych podmiotów niż (...), między innymi na rzecz M. Towarzystwo (...) SA, (...) SA,

2)  obrazę przepisów prawa procesowego, tj.:

-

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że czynności nadzorcze nad wykonywaniem umów zlecenia przez pracowników (...) sprawowali kierownicy (...), podczas gdy nie znalazło to odzwierciedlania w zeznaniach świadków. Co więcej, byłoby to nielogiczne z uwagi na fakt posiadania własnej kadry kierowniczej przez spółkę (...),

-

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że pracownik wskazany w decyzji w rzeczywistości wykonywał pracę na rzecz odwołującej,

-

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika wskazanego w decyzji była odwołująca, podczas gdy spółka (...) była odrębnym podmiotem gospodarczym, działającym na swój rachunek,

-

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że odwołująca działała z pokrzywdzeniem pracownika,

-

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że pomiędzy (...) a spółką (...) zachodziły nierozerwalne powiązania,

-

art. 207 § 6 k.p.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie i pominięcie dowodów z zeznań K. D. (2) i K. S. i uznanie, że zgłoszenie tych dowodów było spóźnione, albowiem wskazane zostało, że z uwagi na zmianę w sposobie zarządzania odwołującej - wprowadzenie zarządcy komisarycznego - utrudnione było pozyskiwanie informacji o sprawie,

-

art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 2 pkt. 3 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i przyznanie organowi rentowemu stawki nieadekwatnej do wartości przedmiotu sporu i przyznawanie tych kosztów w każdej z rozpoznawanych spraw;

3)  obrazę prawa materialnego, tj.:

-

art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i uznanie, że przepis ten stosuje się również w odniesieniu do pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umów zlecenia;

-

art. 8 ust. 2a ustawy, poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, iż definiuje on płatnika składek na ubezpieczenie społeczne za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli zawarła ją z osobą trzecią i w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, pomimo, iż definicja legalna płatnika zawarta jest w art. 4 pkt 2 lit. a, a rola tego przepisu sprowadza się jedynie do objęcia takiej osoby, która świadczy pracę w ramach umowy zlecenia na rzecz pracodawcy, ubezpieczeniami społecznymi w zakresie właściwym dla osoby pozostającej w stosunku pracy,

-

art. 4 ustawy, poprzez jego niezastosowanie, pomimo, iż z jego treści jednoznacznie wynika, że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne za osobę wykonującą umowę zlecenia jest podmiot pozostający z nią w stosunku prawnym, uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniem,

-

art. 17 ust. 1 ustawy oraz art. 17 ust. 2 ustawy w zw. z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy, poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że podmiotem zobowiązanym do obliczenia, w tym także części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonego, potrącenia ich ze środków ubezpieczonego, a następnie przekazania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wraz z częścią finansowaną przez płatnika, za zleceniobiorcę może być podmiot trzeci, tj. podmiot niepozostający z ubezpieczonym w stosunku prawnym, uzasadniającym wypłatę wynagrodzenia i objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, a zatem podmiot inny, niż zleceniodawca,

-

art. 17 ust. 1 ustawy w zw. z art. 4 pkt 2 lit. a w zw. z art. 8 ust. 2 a ustawy, poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że:

-

art. 8 ust. 2 a ustawy wyłącza stosowanie art. 17 ust. 1 ustawy w zw. z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy i wprowadza wyjątek od ogólnej reguły, iż płatnikiem składek jest podmiot pozostający w więzi prawnej z ubezpieczonym, a zatem de facto wprowadza zwolnienie zleceniodawcy z obowiązków płatnika składek, w tym naliczania, odprowadzania i ponoszenia kosztów składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, pomimo, iż rola przepisu art. 8 ust. 2a ustawy sprowadza się wyłącznie do przywrócenia obowiązku opłacania składek za osobę uznaną w rozumieniu tego przepisu za pracownika; art. 8 ust. 2 a ustawy niweczy istniejący pomiędzy zleceniodawcą, a zleceniobiorcą stosunek prawny, uzasadniający objęcie ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym i nakazuje traktować go, jako nieistniejący,

-

art. 18 ust. 1 ustawy w zw. z art. 18 ust. 1 a ustawy w zw. z art. 8 ust. 2 a ustawy oraz art. 4 pkt 2 lit. a ustawy oraz art. 17 ust. 1 ustawy oraz art. 4 pkt 9 ustawy, poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie, że w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne pracownika pracodawca ma obowiązek uwzględnić jego przychód z tytułu zlecenia zawartej z osobą trzecią, jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje on pracę na rzecz pracodawcy, pomimo, iż tego rodzaju przychód nie został przez pracodawcę wypłacony ani postawiony do dyspozycji pracownika i pracodawca nie jest stroną umowy cywilnoprawnej,

-

art. 734 i nast. k.c. w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy, poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że dla celów ubezpieczeń społecznych podmiot gospodarczy zawierający umowę zlecenia z osobą fizyczną, nie korzysta z rezultatów pracy, nie osiąga korzyści ekonomicznych i nie jest finalnym odbiorcą zlecenia, jeżeli zleceniobiorca jest pracownikiem podmiotu, z którym zleceniodawca zawarł umowę współpracy lub inną,

-

art. 16 ust. 1 pkt 4, ust. 1 b oraz ust. 2 ustawy, poprzez ich niezastosowanie i w związku z tym przyjęcie, że zleceniobiorcy wykonujący w ramach umowy zlecenia zawartej z osobą trzecią prace na rzecz swojego pracodawcy nie finansują z własnych środków swoich części składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe, ponieważ w sytuacji uznania za płatnika pracodawcy (w miejsce zleceniodawcy), nie istnieje wypłacony lub postawiony do dyspozycji ubezpieczonego przychód, z którego pracodawca miałby faktyczną i prawną możliwość potrącenia należnych od ubezpieczonego składek,

-

art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 22 § 1 k.p., poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że ubezpieczony w ramach umowy zlecenia zawartej ze spółką (...) wykonywał pracę na rzecz odwołującej i był jej pracownikiem, w sytuacji, gdy ubezpieczony był pracownikiem podmiotu, z którym pozostawał w stosunku prawnym, tj. ze spółką (...) i na podstawie zawartej umowy świadczył pracę na jego rzecz i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie przez niego wskazanym, podlegając jego bieżącym poleceniom w zakresie czynności, które wynikały z treści zawartej umowy.

Uzasadniając swoją apelację, odwołująca rozwinęła sformułowane powyżej zarzuty.

Skarżąca wniosła o zmianę wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania przed Sądem II instancji.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od odwołującej (...) kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołującej była bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963) pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym, zaś obowiązek ten powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Pracownika do ubezpieczeń społecznych zgłasza pracodawca, który jest płatnikiem składek. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy systemowej, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę.

Przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest również świadczenie pracy na rzecz określonego pracodawcy w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią. O powyższym traktuje przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Ustawodawca, przewidując bowiem taką możliwość działania pracodawców, dla celów ubezpieczeniowych nadał osobom znajdującym się w takiej sytuacji status pracowników i w ramach podstawowego stosunku pracy zawartego ze swoim pracodawcą narzucał obowiązek liczenia kumulatywnego przychodu wynikającego ze stosunku pracy i umów cywilnoprawnych. Miało to bowiem na celu ochronę pracowników przed nielegalnymi działaniami pracodawcy zmierzającymi do obejścia przepisów w celu pomniejszenia składek ubezpieczeniowych, co jest ewidentnym naruszeniem praw pracowników. Wprowadzenie do obrotu prawnego przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych miało na celu zapobieganie takim właśnie sytuacjom. Dodany od 30 grudnia 1999 r. ustawą z 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 110, poz. 1256 ze zm.) w celu zapobieżenia praktyce pracodawców powielania umów o zatrudnienie z własnym pracownikiem i obchodzenia przepisów o czasie pracy oraz o ubezpieczeniu społecznym. W prawie ubezpieczeń społecznych wprowadzono tym przepisem konstrukcję uznania za pracownika, osób niebędących pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy – na takich samych zasadach, na jakich ubezpieczani są pracownicy, rozszerzając dla celów ubezpieczeń społecznych pojęcie pracownika poza sferę stosunku pracy, regulowanego Kodeksem pracy. Stwierdzenie więc, że pracownik wykonuje w ramach umowy cywilnej pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, nakazuje uznanie go za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej i powoduje podleganie ubezpieczeniu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 i następne tej ustawy.

Z regulacją art. 8 ust. 2a ustawy koresponduje unormowanie zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 tej ustawy, dotyczące problematyki podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Skoro bowiem w sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a ustawy, mamy do czynienia z jednym, szeroko ujętym pracowniczym tytułem obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym, to konsekwentnie w art. 18 ust. 1a i następczo w art. 20 ust. 1 tej ustawy nakazano w stosunku do tych ubezpieczonych uwzględnienie w podstawie wymiaru składek – obok przychodu z umowy o pracę – również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest pracodawca, który jest zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych dyspozycją art. 8 ust. 2a tej ustawy. Jednolite stanowisko w tej kwestii zostało zaprezentowane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09 oraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, czy z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 259/09 oraz z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11.

Czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu praca była de facto wykonywana, jest finalny efekt tej pracy, a ściślej rzecz ujmując, należy w takiej sytuacji badać, który podmiot osiąga w ostatecznym rozrachunku korzyść z wykonania umowy. Nie jest wymagane, aby pracownik wykonywał w ramach umowy zlecenia takie same czy nawet podobne czynności, jak w ramach stosunku pracy. Mogą być to nawet czynności o zupełnie odmiennym charakterze. Istotne jest, co należy ponownie podkreślić, że korzyści z tejże pracy uzyskuje pracodawca. W ww. uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09 wskazano, że obowiązki płatnika powinny obciążać podmiot, na rzecz którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona i który w związku z tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.

Nie ma przy tym znaczenia, czy osoby zainteresowane godzą się na opisywaną praktykę ich pracodawców. Reżim ubezpieczeń społecznych nie dopuszcza dowolności i swobody zawierania takich umów. Obowiązek ubezpieczenia oznacza, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia społecznego zostały określone przez ustawę, zostaje objęta ubezpieczeniem i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego niezależnie od swej woli, na mocy ustawy. Zasady podlegania określonemu rodzajowi ubezpieczeń społecznych wynikają z przepisów o charakterze bezwzględnie obowiązującym, kreujących stosunek prawny ubezpieczenia społecznego z mocy samego prawa i według stanu prawnego z chwili powstania obowiązku ubezpieczenia.

Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Stosownie do przepisu art. 32 ustawy systemowej pracodawcę obciąża zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika”.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że zainteresowana K. K. (1) świadczyła w istocie pracę na rzecz (...)w P., a więc swojego pracodawcy, wobec czego spełnia definicję „pracownika” w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy systemowej.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd Okręgowy właściwie skoncentrował materiał dowodowy, który ocenił na podstawie jego wszechstronnego rozważenia. Wszechstronnego, a więc polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Sąd Apelacyjny w dokonanej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości, które mogłyby stanowić podstawę apelacji. Zważyć należy, że Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, iż postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. m.in. wyroki SN z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00).

Z uwagi na powyższe, Sąd Apelacyjny stwierdza, iż wbrew stanowisku apelującego, dokonana przez Sąd Okręgowy ocena dowodów odpowiada regułom określonym przepisem art. 233 § 1 k.p.c., a Sąd Okręgowy w żadnej mierze nie przekroczył granicy swobodnej oceny dowodów, albowiem sędziowska ocena materiału dowodowego dokonana została w sposób prawidłowy. Wszystkie przeprowadzone dowody zostały przez Sąd Okręgowy przywołane i omówione w sposób obiektywny, rzetelny i wszechstronny. Nadto Sąd I instancji szczegółowo wywiódł dlaczego określone dowody uznał za wiarygodne, a innym odmówił wiary.

Poczynione na podstawie swobodnej oceny dowodów ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego dają podstawy do stwierdzenia, że ubezpieczona, w ramach umów cywilnoprawnych zawartych ze spółką (...) spółka z o.o. w P., świadczyła faktycznie pracę na rzecz odwołującej (...), której była pracownikiem. Beneficjentem prac wykonywanych przez K. K. (1) w zakresie elektronicznej archiwizacji dokumentów, był właśnie jej pracodawca – (...), będący właścicielem nieruchomości, w której swoją działalność prowadziła spółka (...). Ta ostatnia zaś powstała przede wszystkim w celu (...) – sprzedawania usług finansowych oferowanych przez Kasę, pośredniczenia w zawieraniu umów w tym przedmiocie, ale także archiwizacji dokumentów związanych z jej działalnością usługową. Spółka (...) operowała przy tym pod szyldem (...), posługując się oznaczeniami odwołującej. Nie można abstrahować od powiązań osobowych oraz kapitałowych pomiędzy oboma podmiotami gospodarczymi, prawidłowo odkodowanymi przez Sąd I instancji i niekwestionowanymi przez strony procesu.

Skorzystanie przez (...) z usług i umiejętności znanych sobie pracowników – zleceniobiorców współpracującej spółki (...) – było działaniem zmierzającym nie tylko do stworzenia im możliwości „dorobienia” do podstawowej pensji, ale także, a w zasadzie przede wszystkim, do wykorzystania ich pracy w celu obejścia przepisów o czasie pracy czy w celu zaoszczędzenia na składkach. Skarżącej nie udało się wykazać, by w przypadku zainteresowanej było odwrotnie. Powyższej konstatacji nie stoi na przeszkodzie, że ubezpieczeni wykonywali na rzecz A. czynności odmienne od tych, jakie wykonywane były w ramach stosunków pracy. Najistotniejsze jest bowiem, że rezultat pracy zleceniobiorców trafiał do odwołującej (...). Najdobitniej obrazuje to zestawienie procentowego udziału kwot uzyskanych z tytułu realizacji umów zlecenia w ogólnym przychodzie spółki (...) w poszczególnych miesiącach okresu 01/2015-05/2015, zawarte w piśmie ZUS z dnia 17 czerwca 2016 r. (k. 21-22). Świadczenie usług finansowych dla (...) było więc specjalnością spółki (...) i nie zmienia tego wniosku fakt osiągania przychodów także z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej, pośrednictwa w oferowaniu produktów ubezpieczeniowych, przychodów z tytułu pobranych opłat za czynności czy z tytułu dzierżawy powierzchni, które utrzymywały się na średnim poziomie 8-10% ogólnych przychodów spółki. Nie mogły być zatem uznane za wartości decydujące w budżecie A.. Równocześnie taka wysokość pozostałych przychodów jedynie utwierdzała w przekonaniu o powiązaniach tej spółki z (...) i rzeczywistym celu jej utworzenia, zatem nic nie wnosiła do sprawy okoliczność, że A. i odwołująca były formalnie dwoma odrębnymi podmiotami gospodarczymi.

Wprawdzie (...) oraz A., z którą ubezpieczonych łączył stosunek cywilnoprawny, związane były własną umową, to jednak czynności objęte przedmiotem umów cywilnoprawnych realizowane były wyłącznie w siedzibie odwołującej, przy użyciu należącego do niej sprzętu i przez osoby, które związane były z nią stosunkiem pracy. Jedynym celem nawiązania współpracy Kasy ze spółką (...) było uzupełnienie personelu (...) w oparciu o umowy zlecenia oraz realizowanie usług finansowych. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że usługi finansowe były wykonywane przez ubezpieczonych w placówce (...). Osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych miały zapewniony dostęp do środków i pomieszczeń znajdujących się na terenie nieruchomości odwołującej, niezbędnych do wykonywania działalności w zakresie świadczonych usług. Merytoryczny, bezpośredni nadzór nad wykonywaniem czynności pełnili także pracownicy Kasy. Powyższa ocena wynika chociażby z zeznań ww. ubezpieczonych. Skoro czynności etatowych pracowników (...) uzupełniane były pracą tych samych osób, tyle tylko, że na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z zewnętrzną firmą, to należy z tego wyprowadzić wniosek, że praca m. in. K. K. (1) była świadczona w istocie na rzecz jej pracodawcy.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się także naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 207 § 6 k.p.c. Sąd Okręgowy bowiem, pomimo nieprzesłuchania w postępowaniu zawnioskowanych przez odwołującą świadków, ww. przepisu, odnoszących się do reguł dowodzenia, nie naruszył. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że podstawą faktyczną rozstrzygnięcia był całokształt materiału dowodowego, w tym dokumenty znajdujące się w aktach ubezpieczeniowych, przesłuchanie oraz zeznania świadków. Oznacza to, że Sąd Okręgowy w oparciu o znane Kodeksowi postępowania cywilnego środki dowodowe ustalił fakty wynikające z dowodów przez siebie przeprowadzonych. Co do zeznań K. D. (2) i K. S. uznał dotyczący ich wniosek dowodowy za spóźniony, zmierzający do przedłużenia postępowania, a przy tym ich zeznania za nieistotne dla rozstrzygnięcia, które mogło zostać wydane w oparciu o pozostały materiał dowodowy sprawy. Jego powtórna analiza, dokonana przez Sąd Odwoławczy, potwierdza słuszność stanowiska Sądu Okręgowego.

Mając na uwadze powyższe, zgodzić się należało z Sądem I instancji, że ubezpieczona, jako pracownik w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegała, w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji z 18 lutego 2016 r., obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy na rzecz (...) Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej z siedzibą w P., na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z podmiotem formalnie zewnętrznym – spółką (...). W konsekwencji przyjąć należało, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej kwalifikacji i wykładni przepisów prawa oraz właściwie ustalił zasady obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne K. K. (1). Podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zważywszy, że w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, naturalne i zgodne z wykładnią literalną tego przepisu jest uznanie, że także w zakresie tej sfery aktywności należy go uznać na potrzeby ubezpieczeń społecznych za pracownika tego właśnie pracodawcy (uchwała SN z 2 września 2009 r., II UZP 6/09). Zatem stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (por. uchwałę z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09 OSNP 2010/3-4/46; wyrok z dnia 11 maja 2012 r. I UK 5/2012 OSNP 2013/9-10/117 oraz wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., I UK 323/13 LexPolonica nr 8377465), a teza ta jest aktualna także w stosunku do pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umowy zlecenia (por. np. wyroki z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09; z dnia 22 lutego 2010 r. I UK 259/09, oraz z dnia 18 października 2011 r. III UK 22/11 OSNP 2012/21-22/266).

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, wobec bezpodstawności sformułowanych w apelacji zarzutów procesowych oraz materialnych, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w pkt. 1 sentencji i oddalił wniesioną apelację. Dokonano sprostowania rubrum wyroku przez prawidłowe oznaczenie strony odwołującej, kierując się wskazaniami art.350 k.p.c.

Kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania w instancji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. i w zw. z § 2 pkt 2 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji, zasądził od odwołującej na rzecz pozwanego kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

SSA Małgorzata Woźniak-Zendran

SSA Marta Sawińska