Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2018 r. w Warszawie

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

z udziałem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (płatnika składek)

na skutek odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 8 lutego 2018 r., nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 lutego 2018 r., nr (...) w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca M. G. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 kwietnia 2016 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. na rzecz M. G. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych).

Sygn. akt VII U 459/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że M. G., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2016 r.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy wskazał, że pierwsza umowa o pracę pomiędzy M. G., a płatnikiem składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., reprezentowanym przez M. S., została zawarta w dniu 1 kwietnia 2016 r. i na jej podstawie M. G. została zatrudniona na stanowisku zarządcy nieruchomości w wymiarze czasu pracy, wynoszącym 1/8 etatu oraz za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 500,00 zł brutto. Umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony, a jako miejsce wykonywania pracy wskazano teren całego kraju. Organ rentowy podał, że zgodnie z zakresem obowiązków do M. G. należało przede wszystkim administrowanie zarządzanymi nieruchomościami, sprawowanie nadzoru nad osobami zatrudnionymi do sprzątania nieruchomości, kontakt z właścicielami zarządzanych nieruchomości, zawieranie umów z właścicielami nieruchomości, dbanie o przestrzeganie przepisów z zakresu bhp w trakcie prac administrowania nieruchomością, sprawowanie nadzoru nad maszynami, urządzeniami i sprzętem do sprzątania zarządzanymi nieruchomościami, a także sprawowanie nadzoru nad prawidłowością wykonania zawartych umów z właścicielami nieruchomości. Kolejne umowy o pracę obejmowały następujące okresy czasu: od dnia 1 października 2016 r. do dnia 31 października 2016 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zarządcy nieruchomości i Dyrektora Operacyjnego za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 10.550,00 zł, od dnia 1 listopada 2016 r. w wymiarze czasu pracy, wynoszącym 1/8 etatu na stanowisku zarządcy nieruchomości za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 500,00 zł oraz od dnia 1 sierpnia 2017 r. do dnia 31 października 2016 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zarządcy nieruchomości i Dyrektora Operacyjnego za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 10.550,00 zł. Jednocześnie organ rentowy dodał, że od momentu założenia Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., M. G. jest jej wspólnikiem oraz Prezesem Zarządu, a także żoną drugiego wspólnika Spółki oraz jej Wiceprezesa Zarządu – R. G.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że w sytuacji, gdy do obowiązków pracowniczych należy zarządzanie spółką, pod znakiem zapytania staje możliwość nawiązania stosunku pracy, który w tych okolicznościach jest pozbawiony zasadniczych elementów konstrukcyjnych wymaganych od tego rodzaju stosunku, co w szczególności dotyczy szeroko rozumianego pojęcia podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. Powołując się na utrwalone stanowisko orzecznictwa i doktryny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że umowę o pracę charakteryzuje stosunek zależności pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, polegający na podporządkowaniu pracownika pracodawcy przez czas wykonywania pracy i na obowiązku pracownika stosowania się do dyspozycji pracodawcy. W ocenie organu rentowego, okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że nie został nawiązany stosunek pracy, o którym mowa w art. 22 § 1 k.p. Wątpliwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych budzą także wyjaśnienia stron o wydawaniu poleceń służbowych Prezesowi Zarządu przez Wiceprezesa Zarządu Spółki (...).

Zdaniem organu rentowego brak jest również wiarygodnych dowodów na to, że M. G. faktycznie świadczyła pracę na rzecz ww. pracodawcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zgodnie z zakresem obowiązków powierzonych jej w ramach nawiązanego stosunku pracy. Strony nie wskazały również, jak konkretnie wyglądał nadzór nad pracą ubezpieczonej. Organ rentowy nadmienił, że co prawda strony w toku postępowania przedstawiły dokumenty świadczące o faktycznym prowadzeniu spraw spółki przez ubezpieczoną, jako Prezesa Zarządu, m.in. w postaci podpisanych umów oraz korespondencji, to jednak nie zostały przedstawione dowody faktycznego wykonywania przez ww. zatrudnienia, o cechach określonych w Kodeksie pracy. Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. O objęciu ubezpieczeniem społecznym pracownika decyduje natomiast faktyczne pozostawanie w stosunku pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. Istotne jest bowiem, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych, których brak jest w niniejszej sprawie, albowiem odwołująca nie wykonywała poleceń kierownictwa bądź innych poleceń kierowanych do niej przez osoby przełożone. Organ rentowy wskazał, że ponieważ ubezpieczona od dnia 1 kwietnia 2016 r. nie pozostawała w stosunku pracy, to nie uzyskała statusu pracownika w rozumieniu ww. przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie zachodzą więc podstawy do objęcia jej od wskazanej powyżej daty obowiązkowo pracowniczymi ubezpieczeniami społecznymi. Organ rentowy stwierdził także, że analiza akt sprawy wykazała, że ubezpieczona w bardzo krótkim okresie czasu od zatrudnienia przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, a następnie złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Działanie takie nie może zasługiwać na ochronę i jako niezgodne z prawem uniemożliwia objęcie odwołującej ubezpieczeniami społecznymi od dnia 1 kwietnia 2016 r. (decyzja z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...) – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W dniu 27 lutego 2018 r. M. G. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...) . Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie art. 83 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 106 z późn. zm.). Na tej podstawie odwołująca wniosła o zmianę ww. decyzji poprzez stwierdzenie, że podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 1 kwietnia 2016 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Ustosunkowując się do powyższych zarzutów skarżąca wskazała, że w okresie przed przejściem na zwolnienie lekarskie wykonywała szereg czynności w ramach swojego zatrudnienia, związanych z prowadzeniem zarządu nieruchomościami oraz - zwłaszcza w ostatnim czasie, kiedy Spółka rozpoczęła prowadzenie nowej gałęzi działalności tj. sklepu (...) w M. - bezpośrednią pracą związaną z rozwijaniem działalności Spółki oraz sprawowaniem nadzoru nad jej prowadzeniem, a także wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem sklepu. Podkreśliła, że od początku założenia Spółki tj. od sierpnia 2013 r. brała aktywny udział w jej prowadzeniu oraz w pracach Spółki, jak również zawarła szereg umów zlecenia związanych z przedmiotem wykonywanej działalności. Dodała, że Spółka przez cały czas funkcjonowała na dobrym poziomie, notując zyski oraz dążąc do rozszerzenia swojej działalności na nowe pola działania. Odnosząc się natomiast do wątpliwości organu rentowego związanych z kwestią podporządkowania pracowniczego, odwołująca wskazała, że biorąc pod uwagę 90% zaangażowanie finansowe Wiceprezesa Zarządu - R. G. w Spółce oczywistym jest, że musiał on interesować się działaniami Spółki oraz sprawować zwierzchni nadzór nad wykonywaną przez nią pracą. Wskazała także, że posiada ona w Spółce jedynie 10 udziałów o wartości 500,00 zł, a więc jej zaangażowanie kapitałowe wynosi jedynie 10%. Podniosła nadto, że Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. poczynając od miesięcy letnich 2017 r. rozpoczęła działalność w nowej gałęzi otwierając sklep (...) w M., co spowodowało konieczność rozszerzenia zakresu jej obowiązków oraz zwiększenia zaangażowania czasowego oraz osobistego w stosunku do dotychczas wykonywanych obowiązków pracowniczych. Z tego też względu, zawarcie od dnia 1 sierpnia 2017 r. nowej umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wyższym wynagrodzeniem, należy uznać za uzasadnione. W związku z powyższym, powoływany przez organ rentowy zarzut pozorności czynności prawnej jest całkowicie bezzasadny i jako taki nie może zasługiwać na uwzględnienie. Skoro bowiem po zawarciu umowy o pracę pracownik podjął pracę i ją wykonywał, zaś pracodawca świadczenie to przyjmował, to nie można mówić o pozorności złożonych oświadczeń woli w zakresie zawarcia umowy o pracę. Z uwagi zatem na bezsprzeczny fakt istniejącej ważnej umowy o pracę, pracownik jest uprawniony do korzystania ze świadczeń społecznych. Jak wynika bowiem z przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu. Stwierdzenie zatem przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W., że odwołująca nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie ważnej umowy o pracę stanowi naruszenie przepisów prawa. Na poparcie swojego stanowiska, odwołująca przywołała orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych (odwołanie z dnia 27 lutego 2018 r. k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie z dnia 29 marca 2018 r. organ rentowy powtórzył argumenty przytoczone w zaskarżonej decyzji. Ponownie wskazał, że o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z treści art. 22 § 1 k.p. Istotne jest więc, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych, których brak jest w niniejszej sprawie, albowiem nie zostało wykazane, aby odwołująca wykonywała polecenia kierownictwa bądź inne polecenia wydawane przez przełożonych. Organ rentowy podał, że jak wynika z akt sprawy, odwołująca M. G. jest jednym ze wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. i wchodzi w skład organów uprawnionych do reprezentacji spółki, jako Prezes Zarządu. Z kolei Wiceprezesem Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest mąż odwołującej R. G.. W takim przypadku – zdaniem organu rentowego – nie można mówić o występowaniu elementu charakterystycznego dla stosunku pracy, jakim jest podporządkowanie pracownicze. Organ rentowy zważył także, że Spółka posiada zaległości składkowe, wobec czego koniecznym jest zwrócenie się do Urzędu Skarbowego W.-P. w W. właściwego dla siedziby Spółki o przedstawienie informacji o wysokościach podstawy opodatkowania podatkiem VAT w okresie poprzedzającym oraz następującym po zawarciu umowy o pracę z odwołującą oraz wysokości podstawy opodatkowania w podatku CIT za okres działalności Spółki. Powołując się na powyższe okoliczności, organ rentowy stwierdził, że M. G. od dnia 1 kwietnia 2016 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (odpowiedź na odwołanie z dnia 29 marca 2018 r. k. 15-16 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 14 sierpnia 2013 r. pod numerem KRS (...) i prowadzi działalność gospodarczą w branży związanej z zarządzaniem nieruchomościami, które wykonywane jest na podstawie zawartych umów zlecenia. Spółkę reprezentuje jednoosobowo zarząd Spółki lub dwaj członkowie zarządu działający samodzielnie. Udziałowcami Spółki są: M. G. (z domu S.), posiadająca 10 udziałów o łącznej wartości 500,00 zł, pełniąca jednocześnie funkcję Prezesa Zarządu Spółki oraz jej mąż R. G., posiadający 90 udziałów o łącznej wartości 4.500,00 zł, pełniący w Spółce funkcję Wiceprezesa Zarządu. Kapitał zakładowy Spółki wynosi 5.000,00 zł. Siedziba Spółki mieści się przy ul. (...) nr: 1 lok. 115 w W. (odpis z KRS k. 23-28 a.s.).

W okresie od dnia 1 września 2013 r. do dnia 31 marca 2016 r. M. G. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie umowy zlecenia. W tym okresie czasu, jedynym przedmiotem działalności Spółki było świadczenie usług sprzątania na dużych obiektach mieszkaniowych. W ramach powyższego zatrudnienia w oparciu o umowę cywilnoprawną, odwołująca samodzielnie wykonywała usługi porządkowe, a także podejmowała szereg działań celem pozyskania nowych obiektów do sprzątania. W związku z aktywnym rozwojem prowadzonej działalności gospodarczej, w dniu 1 kwietnia 2016 r. doszło do zawarcia pomiędzy odwołującą M. G., a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., reprezentowaną przez pełnomocnika w osobie M. S. umowy o pracę w oparciu, o którą ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku zarządcy nieruchomości w wymiarze czasu pracy, wynoszącym 1/8 etatu oraz za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 500,00 zł brutto. W tym czasie ubezpieczona nadzorowała realizację dużego kontraktu, zawartego ze Spółką na usługi sprzątania na terenie nowo pobudowanego osiedla mieszkaniowego. Ubezpieczona posiada państwową licencję zarządcy nieruchomości nr: (...), a także legitymuje się wykształceniem wyższym na kierunku (...) oraz posiada ukończone studia podyplomowe na kierunku związanym z zarządzaniem nieruchomościami. Do obowiązków ubezpieczonej na stanowisku zarządcy nieruchomości należało: administrowanie zarządzanymi nieruchomościami, sprawowanie nadzoru nad osobami zatrudnionymi do sprzątania nieruchomości, utrzymywanie kontaktów z właścicielami zarządzanych nieruchomości, zawieranie umów z właścicielami nieruchomości, dbanie o przestrzeganie przepisów z zakresu bhp w trakcie prac administrowania nieruchomością, sprawowanie nadzoru nad maszynami, urządzeniami i sprzętem do sprzątania zarządzanymi nieruchomościami, a także sprawowanie nadzoru nad prawidłowością wykonania zawartych umów z właścicielami nieruchomości. Zgodnie z zawartą umową o pracę, miejscem świadczenia pracy był teren całego kraju. Będąc zatrudnioną w wymiarze czasu pracy, wynoszącym 1/8 etatu, M. G. posiadała dobową normę czasu pracy, wynoszącą 1 godzinę w nienormowanym systemie czasu pracy. W okresie od października do grudnia 2016 r. ubezpieczona zawarła trzy umowy zlecenia, których przedmiotem było wykonawstwo prac budowlanych oraz świadczenie usług sprzątania z takimi firmami jak: firma budowlana (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., (...) S.A. z siedzibą we W. oraz (...) S.A. z siedzibą w W.. W wyniku rozwoju firmy i zwiększenia zakresu działalności polegającej na utworzeniu sklepu w branży BHP z siedzibą w M. z dniem 1 sierpnia 2017 r. odwołująca objęła stanowisko Dyrektora Operacyjnego Spółki w pełnym wymiarze czasu pracy. W związku ze zwiększeniem zakresu zadań i przejęciem części obowiązków, wykonywanych dotychczas przez Wiceprezesa Zarządu Spółki (...), w stosunku do odwołującej zostało ustalone wynagrodzenie na poziomie 10.550,00 zł brutto miesięcznie. Do zakresu obowiązków odwołującej na nowo utworzonym stanowisku pracy Dyrektora Operacyjnego należało prowadzenie dokumentacji handlowej Spółki, utrzymywanie kontaktów z biurem handlowym, czuwanie nad polityką zatrudniania, zarządzania, motywowania i rozwoju pracowników, zarządzanie zarówno w obszarze sprzedażowym, jak i operacyjnym, realizacja planu sprzedaży produktów i usług, odpowiedzialność za przestrzeganie procedur, prowadzenie rekrutacji i szkoleń podległych pracowników, zapewnienie wysokiego poziomu satysfakcji klientów oraz utrzymywanie bezpośredniego kontaktu oraz prowadzenie obsługi kluczowych klientów Spółki. Odwołująca zajmowała się także prowadzeniem sprzedaży w sklepie położonym na terenie M., jak również prowadziła działania marketingowe w związku z chęcią pozyskania nowych klientów i zwiększeniem sprzedaży oraz prowadziła stronę internetową sklepu na portalu „allegro”. Odwołująca zajmowała się także nadzorowaniem pracy podległych jej pracowników m.in. w osobach K. O., zatrudnionej na stanowisku pracownika biurowego oraz E. P., która zajmowała się prowadzeniem sklepu z zakresu branży BHP położonego w M. (zeznania świadka K. O. k. 72-73, zeznania świadka Z. H. k. 73, zeznania odwołującej k. 74-77, k. 125, zeznania zainteresowanego k. 77-78 a.s., zakresy obowiązków, umowa o pracę z dnia 1 kwietnia 2016 r. i z dnia 30 września 2016 r., informacje o warunkach zatrudnienia, umowa o pracę z dnia 1 sierpnia 2017 r., świadectwo nadania licencji zawodowej w zakresie zarządzania nieruchomościami z dnia 12 października 2009 r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

M. G. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od dnia 1 kwietnia 2016 r. przez płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. z tytułu zawartej umowy o pracę. W złożonych dokumentach rozliczeniowych (ZUS RCA) płatnik składek wykazał następujące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: za kwiecień 2016 r. – 0,00 zł, od maja 2016 r. do października 2016 r. – po 500,00 zł, za listopad 2016 r. – 10.550,00 zł, od grudnia 2016 r. do sierpnia 2017 r. – po 500,00 zł, za wrzesień 2017 r. – 10.550,00 zł, za październik 2017 r. – 3.014,29 zł i za okres od listopada 2017 r. do grudnia 2017 r. – 0,0 zł. Przed podjęciem zatrudnienia odwołująca ukończyła szkolenie z zakresu bhp dla osób kierujących pracownikami oraz dla pracodawcy wykonującego zadania służby bhp oraz przedłożyła zaświadczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na kolejno powierzanych jej stanowiskach pracy. W okresie od kwietnia 2016 r. do lipca 2017 r. wynagrodzenie odwołującej było płatne na jej rzecz w formie gotówkowej, natomiast za okres od sierpnia 2017 r. do października 2017 r. było wypłacane na jej rzecz w formie przelewów na wskazany rachunek bankowy. Swoją obecność w pracy odwołująca potwierdzała podpisując się na liście obecności (listy obecności, orzeczenie lekarskie nr: 21 z dnia 16 lutego 2016 r., orzeczenie lekarskie nr:36 z dnia 22 lipca 2016 r., karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaświadczenia z dnia 11 lipca 2016 r. i z dnia 26 lipca 2013 r., potwierdzenia przelewów bankowych, dokument (...) P (...) nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W latach 2016-2017 (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. posiadała dobre wyniki finansowe, obroty Spółki stopniowo się zwiększały w związku z przynoszonymi zyskami ze sprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2016 r. stan środków pieniężnych w kasie i na rachunku bankowym Spółki wynosił 265.921,46 zł, natomiast na dzień 31 grudnia 2017 r. wynosił 289.119,88 zł. W opinii z dnia 22 października 2018 r. biegła sądowa z zakresu rachunkowości E. Z. wskazała, że Spółka uzyskuje przychody ze sprzedaży, posiada środki na regulowanie zobowiązań, jak również zostały zachowane zasady bilansowa i finansowa. Jednocześnie wskaźniki zarówno płynności, zadłużenia, jak i rentowności kapitału własnego znajdują się na dobrym poziomie. Mając na względzie przeprowadzoną analizę, biegła sądowa stwierdziła, że sytuacja ekonomiczna Spółki w latach 2016-2017 była dobra i pozwalała na zatrudnienie pracownika za wynagrodzeniem w wysokości 10.550,00 zł brutto oraz za wynagrodzeniem 500,00 zł brutto (sprawozdanie z działalności za okres od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. k. 42-60, opinia biegłej sądowej z zakresu rachunkowości E. Z. z dnia 22 października 2018 r. k. 84-92 a.s.).

Odwołująca wykonywała swoją pracę zarówno w siedzibie Spółki zlokalizowanej przy ul. (...) nr: 1 lok. 115 w W., jak również w siedzibie sklepu położonego w miejscowości M.. Lokal, w którym znajduje się sklep ma powierzchnię 40 m ² i jest wynajmowany od Z. H.. Czynsz najmu wynosi około 1.300,00 zł miesięcznie plus opłaty za media. Umowa najmu została zawarta przez odwołującą w dniu 16 marca 2017 r. Od momentu rozpoczęcia prowadzenia sklepu, odwołująca przebywała w nim codziennie od godziny 9:00 do godziny 17:00, natomiast od chwili zatrudnienia pracowników przebywała w sklepie średnio przez 2-3 dni w tygodniu od godzin popołudniowych do chwili zamknięcia sklepu, tj. do godziny 17:00-18:00 i wówczas nadzorowała pracę K. O., która zajmowała się obsługą klientów zewnętrznych oraz E. P., która zajmowała się głównie sprzedażą i obsługą klientów wewnętrznych. W okresie od maja do lipca 2017 r. odwołująca samodzielnie prowadziła sklep i zajmowała się wszelkimi kwestiami związanymi ze sprzedażą oraz obsługą techniczną lokalu. Poza prowadzeniem sklepu w M., odwołująca zajmowała się również nadzorowaniem spraw (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w zakresie zawartych kontraktów na usługi sprzątania, w tym nadzorowała czynności realizowane na terenie obiektu mieszkaniowego (...). Czas pracy odwołującej był nienormowany z uwagi na różnorodność zadań, konieczność ciągłego przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi obiektami oraz samodzielność sprawowanych funkcji. Praca odwołującej była nadzorowana przez Wiceprezesa Zarządu, a zarazem większościowego udziałowca Spółki - (...), który podejmował ostateczne decyzje dotyczące jej funkcjonowania oraz decyzje związane z organizacją pracy poszczególnych pracowników. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. obsługuje inwestycje zlokalizowane na terenie całego kraju m.in. w Ł. na osiedlu mieszkaniowym (...). Przed zatrudnieniem odwołującej w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w pełnym wymiarze czasu pracy, wszystkie powierzone jej obowiązki wykonywał Wiceprezes Zarządu R. G., który jednak ze względu na zatrudnienie w innej firmie nie mógł prowadzić spraw Spółki w takim zakresie, w jakim było to wymagane po rozszerzeniu działalności Spółki o działalność handlową w branży bhp. W momencie zatrudnienia odwołującej Spółka zatrudniała pracowników na stanowiskach robotniczych, wykonujących usługi sprzątania nieruchomości ze stawką w wysokości 13,00 zł brutto za godzinę pracy. Z kolei wynagrodzenie dwóch pracowników sklepu położonego w M. zostało ustalone na kwotę w wysokości po 2.000,00 zł brutto miesięcznie (zeznania świadka K. O. k. 72-73, zeznania świadka Z. H. k. 73, zeznania odwołującej k. 74-77, k. 125, zeznania zainteresowanego k. 77-78 a.s.).

W dniu 11 września 2017 r. M. G. stała się niezdolna do pracy z powodu zagrożonej ciąży, a następnie wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wypłatę świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Po odejściu ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie, jej praca została rozłożona pomiędzy trzech pracowników, tj. część pracy w ramach bezpośredniego zarządzania pracownikami i nieruchomościami przejął Wiceprezes Zarządu R. G., natomiast prace związane z obsługą kontrahentów i sprzedażą wykonuje dwóch pracowników, w tym jeden nowo zatrudniony pracownik na podstawie umowy o pracę od dnia 1 października 2017 r. (zeznania odwołującej k. 74-77, k. 125, zeznania zainteresowanego k. 77-78 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. przeprowadził postępowanie wyjaśniające na okoliczność zgłoszenia M. G. do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. od dnia 1 kwietnia 2016 r. W oparciu o wyniki przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego oraz w świetle zgromadzonych dowodów, organ rentowy uznał, że umowa o pracę na podstawie, której odwołująca została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych przez ww. płatnika składek została zawarta w celu obejścia przepisów prawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w toku ww. postępowania nie zostały przedstawione wymierne dowody potwierdzające faktyczne zatrudnienie M. G.. Natomiast analiza faktyczna i prawna zgromadzonego materiału dowodowego, uzasadnia stwierdzenie, że ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u wyżej wymienionego pracodawcy, albowiem zawarta w dniu 1 kwietnia 2016 r. umowa o pracę, jako czynność zmierzająca do obejścia prawa jest nieważna. Ponadto organ rentowy zaakcentował, iż z uwagi na fakt, że odwołująca jest jednym ze wspólników (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz wchodzi w skład organów uprawnionych do reprezentacji Spółki, jako Prezes Zarządu, to nawiązany w ten sposób stosunek pracy pozbawiony jest zasadniczego elementu konstrukcyjnego wymaganego dla tego rodzaju stosunku, a mianowicie podporządkowania pracowniczego. Wobec powyższego w ocenie organu rentowego przedmiotowa umowa o pracę została zawarta niezgodnie z zasadami współżycia społecznego, wyłącznie w celu umożliwienia odwołującej uzyskania prawa do zasiłku chorobowego, a następnie prawa do zasiłku macierzyńskiego (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 1 grudnia 2017 r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W oparciu o powyższe ustalenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1, art. 6 ust. 1 pkt. 1 i art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 106 z późn. zm.) wydał w dniu 8 lutego 2018 r. decyzję nr: (...), w której stwierdził, że M. G., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2016 r. (decyzja z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...) – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, M. G. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 27 lutego 2018 r. k. 3-5 a.s.).

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie wskazanych dowodów. Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów, zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, jak również dokumentom znajdującym się w załączonych do nich aktach emerytalno-rentowych odwołującej, albowiem ich autentyczność i treść nie były kwestionowane przez strony postępowania, a nadto nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd Okręgowy dał również wiarę zeznaniom świadków: K. O. (k. 72-73 a.s.) oraz Z. H. (k. 73-74 a.s.) oraz zeznaniom stron: odwołującej M. G. (k. 74-77, k. 125 a.s.) i zainteresowanego R. G. (k. 77-78 a.s.). Odnosząc się do zeznań zainteresowanego R. G., Sąd miał na uwadze, że jest to osoba, która z racji zajmowania stanowiska Wiceprezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., a zarazem większościowego udziałowca oraz związanych z nim praw do uzyskania informacji o spółce posiada miarodajną wiedzę o tym w jakim charakterze odwołująca M. G. była zatrudniona w przedmiotowej Spółce oraz jaką pracę i na podstawie jakiego tytułu wykonywała, a także komu podlegała i przez kogo była oceniana. Sąd uwzględnił przy tym, że świadek, będący głównym udziałowcem Spółki jest zarazem jej mężem, aczkolwiek jego zeznania zostały złożone w sposób jasny, logiczny i nie pozostawiający żadnych wątpliwości, co do oceny stosunku prawnego leżącego u podstaw wykonywania pracy przez M. G. na rzecz ww. Spółki, jak również, co do charakteru świadczenia tej pracy na stanowiskach: zarządcy nieruchomości oraz Dyrektora Operacyjnego. Powyższe znalazło również potwierdzenie w dokumentacji zgromadzonej w aktach organu rentowego oraz dokumentacji pracowniczej odwołującej, a także w jej zeznaniach, które Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne. Jednocześnie R. G. wskazał na okoliczności istotne z punktu widzenia dokonania oceny pracy odwołującej w ramach pełnienia przez nią funkcji Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. W tym zakresie zainteresowany podał, że odwołująca w ww. Spółce zajmowała się całością działalności firmy, pod względem nadzorowania zawartych przez nią umów na usługi sprzątania obiektów mieszkaniowych, w tym kompleksowym prowadzeniem sklepu z zakresu branży bhp, położonego w M.. Do jej obowiązków należało przede wszystkim rozwijanie prowadzonych działalności, pozyskiwanie coraz to nowych klientów, prowadzenie aktywnej polityki marketingowej celem zwiększenia sprzedaży, nadzorowanie podległych pracowników, a także samodzielne prowadzenie sklepu w okresach nieobecności zatrudnionych w nim pracowników. Okoliczność ta została potwierdzona także przez świadków w osobach K. O., która wskazała, że odwołująca kontrolowała sposób wykonywania przez nią pracy w sklepie, jak również wydawała jej polecenia służbowe, a także Z. H., który wskazał, że to z nim odwołująca zawarła umowę najmu lokalu położonego w M., w którym prowadzony jest sklep. W powyższym kontekście, Sąd Okręgowy dał również wiarę zeznaniom odwołującej, albowiem były one wewnętrznie spójne, logiczne i zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, zarówno rzeczowym, jak i osobowym. Z tego względu, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, aby odmówić powyższym zeznaniom wiarygodności w jakiejkolwiek części.

Za wiarygodny Sąd Okręgowy uznał również materiał dowodowy w postaci opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości E. Z., albowiem na podstawie wiadomości specjalnych pochodzących od tej biegłej możliwe było ustalenie sytuacji majątkowej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w chwili zawierania z odwołującą umowy o pracę, jak również w momencie świadczenia przez nią pracy. W opinii z dnia 22 października 2018 r. biegła sądowa wyraźnie wskazała, że Spółka uzyskuje przychody ze sprzedaży, posiada środki na regulowanie zobowiązań, jak również zostały zachowane zasady bilansowa i finansowa. Jednocześnie wskaźniki zarówno płynności, zadłużenia, jak i rentowności kapitału własnego znajdują się na dobrym poziomie. Mając na względzie przeprowadzoną analizę, biegła sądowa stwierdziła, że sytuacja ekonomiczna Spółki w latach 2016-2017 była dobra i pozwalała na zatrudnienie pracownika za wynagrodzeniem w wysokości 10.550,00 zł brutto oraz za wynagrodzeniem 500,00 zł brutto. Sąd dał wiarę ustaleniom biegłej sądowej zawartym w sporządzonej opinii pisemnej. Na ich podstawie zostało ustalone, że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. posiadała wystarczające możliwości finansowe na zatrudnienie M. G. tak za wynagrodzeniem w wysokości 500,00 zł brutto miesięcznie, jak i za wynagrodzeniem w wysokości 10.550,00 zł brutto miesięcznie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 106 z późn. zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym oraz chorobowemu podlegają pracownicy – osoby pozostające w stosunku pracy. Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast art. 13 pkt. 1 wskazuje, że ubezpieczeniom tym podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Skoro forma wykonywania pracy decyduje o podstawie podlegania ubezpieczeniom społecznym oczywiste jest uprawnienie organu rentowego do kontroli zawieranych umów o pracę a następnie, w razie sporu, zakres kognicji sądu ubezpieczeń obejmuje badanie ważności danego stosunku prawnego. Zgodnie z utrwalonym w doktrynie poglądem o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 Kodeksu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt II UK 204/09). Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Definicja ustawowa stosunku pracy zawarta w treści powołanego przepisu stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatem za podstawowe cechy stosunku pracy odróżniające go od innych stosunków prawnych należy uznać: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Powstały w wyniku zawarcia umowy o pracę stosunek prawny musi charakteryzować się wszystkimi wyżej wymienionymi cechami, w przeciwnym razie nie jest możliwe przyjęcie, że strony łączy stosunek pracy, a jedynie, że została zawarta pewnego rodzaju umowa, mająca za przedmiot świadczenie pracy, nie będąca jednak umową o pracę.

Umowę o pracę charakteryzuje m.in. stosunek zależności pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, polegający na podporządkowaniu pracownika pracodawcy przez czas wykonywania pracy i na obowiązku stosowania się do dyspozycji pracodawcy. Powyższe podporządkowanie rozumiane jest jako obowiązek osobistego wykonywania pracy przez pracownika w miejscu oraz czasie wyznaczonym przez pracodawcę, pod ścisłym jego kierownictwem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 lutego 2013 r. III AUa 804/12). Element podporządkowania jest traktowany jako szczególnie istotny element konstrukcji umowy o pracę.

W dotychczasowym orzecznictwie Sąd Najwyższy przyjmuje jednolicie, że o zakwalifikowaniu zatrudnienia, jako czynności pracowniczych nie rozstrzygają przepisy prawa handlowego, lecz przepisy charakteryzujące stosunek pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. II UKN 37/96 oraz z dnia 5 lutego 1997 r., sygn. II UKN 86/96). Ponadto za aktualny uznać należy pogląd, że sam fakt wykonywania czynności i pobierania za nie wynagrodzenia nie przesądza o charakterze umowy łączącej członka zarządu ze spółką. W wyroku z dnia 6 października 2004 r. (I PK 488/03) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ocena, czy z członkiem zarządu spółki handlowej została zawarta umowa o pracę zależy od okoliczności konkretnej sprawy, w szczególności od zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy.

Stosunek pracy wymaga kooperacji dwóch podmiotów, z których jeden jest pracownikiem, a drugi pracodawcą. Oprócz elementów wskazanych w art. 22 § 1 k.p. zaistnieć muszą cechy kreujące ten stosunek i wyróżniające go od innych stosunków prawnych. Niewątpliwie taką cechą odróżniającą, będącą niezbędnym elementem, jak już wcześniej podkreślono, jest pracownicze podporządkowanie pracownika pracodawcy, co może budzić wątpliwości w przypadku osoby zarządzającej zakładem pracy w imieniu pracodawcy, gdy pracodawcą jest spółka, której pracownik jest jedynym udziałowcem, a do tego jedynym członkiem zarządu. Dla stwierdzenia, że w treści stosunku prawnego występują cechy pracowniczego podporządkowania z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa, co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej i stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika. Występowanie tej samej osoby fizycznej jednocześnie w kilku różnych rolach w tym zwłaszcza w roli jedynego wspólnika (udziałowca), osoby wykonującej wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników, członka zarządu, w tym także jego prezesa oraz w charakterze pracownika spółki uniemożliwiają nawiązanie stosunku pracy gdyż jest on pozbawiony cech szeroko rozumianego podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. Judykatura Sądu Najwyższego wyklucza możliwość, aby jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będący prezesem jej jednoosobowego zarządu, był zatrudniony w charakterze pracownika, gdyż stanowiłoby to wyraz niemożliwego pojęciowo podporządkowania „samemu sobie” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995 r., I PZP 7/95, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1998 r., II UKN 131/98, z dnia 16 grudnia 1998 r., II UKN 394/98 oraz z dnia 7 kwietnia 2010 r., II UK 177/09).

A zatem podporządkowanie pracownicze nie występuje wtedy, kiedy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie sama je wykonuje. Ponadto podkreślenia wymaga, że w przypadku gdy wspólnik, któremu przysługują wszystkie udziały jest zarazem jedynym członkiem zarządu, czynność prawna pomiędzy tym wspólnikiem, a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia Sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego – zgodnie z art. 210 k.s.h. Sąd Najwyższy wskazuje wyraźnie, że konsekwencją zawarcia umowy o pracę przez jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, za którą działa pełnomocnik ustanowiony w tym celu przez tegoż wspólnika, występującego w charakterze zgromadzenia wspólników, jest jej bezwzględna nieważność od samego początku na mocy art., 58 k.c. w zw. z art. 300 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. II UK 177/09).

W niniejszej sprawie tego rodzaju sytuacja jednak nie zachodzi. W ustalonym stanie faktycznym odwołująca nie może być traktowana jako jedyny udziałowiec (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., albowiem jest udziałowcem mniejszościowym. Jak wynika z załączonego do akt sprawy odpisu KRS, udziałowcami Spółki są odwołująca M. G., posiadająca 10 udziałów o łącznej wartości 500,00 zł, pełniąca jednocześnie funkcję Prezesa Zarządu Spółki oraz jej mąż R. G., posiadający 90 udziałów o łącznej wartości 4.500,00 zł, pełniący w Spółce funkcję Wiceprezesa Zarządu. Nie można zatem powiedzieć, że odwołująca powołana do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu ww. Spółki podlegała sama sobie, a owo podporządkowanie pracownicze miało charakter wyłącznie abstrakcyjny, skoro M. G. nie pozostawała jedynym wspólnikiem ww. Spółki. W takiej sytuacji nie doszło zatem do skrzyżowania kompetencji powodujących zobowiązanie wspólnika do wykonywania swoich własnych poleceń, jako Prezesa Zarządu, utrzymywania ze sobą stałych kontaktów w ramach czasu pracy i bieżącego rozliczania się z „samym sobą” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2011 r., II UKN 244/00). Zważyć przy tym należy, że osoba zajmująca samodzielne stanowisko może świadczyć pracę w ramach tak zwanego podporządkowania autonomicznego, w którym pracownik kształtuje samodzielnie swój czas, miejsce pracy i w określony przez siebie sposób realizuje powierzone mu zadania, gdyż taki pracownik nie ma bezpośrednich przełożonych, którzy mogliby nadzorować jego pracę i wydawać mu polecenia, przez co nie jest wykluczone zatrudnienie takiej osoby na podstawie stosunku pracy, w którym wykonywanie pracy podporządkowanej ma cechy specyficzne, odmienne od „zwykłego” stosunku pracy. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż – jak wynika z zeznań odwołującej oraz zainteresowanego – ostateczne decyzje w zakresie wykonywanych przez M. G. czynności podejmował jej większościowy udziałowiec, a więc R. G.. Z tych też względów nie można przyjąć, że łączący strony stosunek pracy pozbawiony jest zasadniczych elementów konstrukcyjnych wymaganych od tego typu stosunku, w szczególności, że brak jest w nim cech szeroko rozumianego podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy.

Jednocześnie w tym miejscu zaznaczyć należy, że generalnie pracownicze zatrudnienia członków zarządu spółek kapitałowych, co w przypadku odwołującej dotyczy jej zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest dopuszczalne. Judykatura Sądu Najwyższego przyjmuje, że wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o. mogą wykonywać zatrudnienie na podstawie umów o pracę zarówno w charakterze członków zarządu, jak i na stanowiskach wykonawczych, gdyż w takiej sytuacji wspólnika nie można traktować, jako podmiotu, którego praca polega na obrocie jego własnym kapitałem (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08, z dnia 9 czerwca 2010 r., II UK 33/10, oraz z dnia 12 maja 2011 r., II UK 20/11).

Wobec powyższego Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska organu rentowego, że okoliczności faktyczne niniejszej sprawy wskazują na brak podporządkowania pracowniczego. Nie można bowiem przyjąć, że odwołująca, która pełniła funkcję Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. była zarówno pracodawcą, jak i pracownikiem oraz, że samodzielnie decydowała o swoim zakresie obowiązków, a także o czasie i miejscu ich wykonywania. Nie była ona bowiem jedynym właścicielem tejże Spółki wobec, czego wszelkie kwestie związane z jej zarządzaniem oraz podejmowaniem decyzji w zakresie poszczególnie wykonywanych obowiązków służbowych uzgadniała z drugim wspólnikiem. Z kolei nadzór nad pracą odwołującej w ramach zajmowania przez nią stanowiska zarządcy nieruchomościami oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. sprawował jej mąż, jako Wiceprezes Zarządu tejże Spółki, a zarazem jej większościowy udziałowiec.

Odnosząc się natomiast do dalszych zarzutów organu rentowego to wskazać należy, że w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego, nie ulega wątpliwości, że M. G. rzeczywiście świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę zawartej ze wskazanym powyżej pracodawcą w dniu 1 kwietnia 2016 r. Potwierdzają to w sposób jednoznaczny zarówno wiarygodne zeznania świadków K. O. oraz Z. H., zeznania zainteresowanego R. G., jak również dowody z dokumentów m.in. w postaci załączonych do akt sprawy umów zlecenia, zawieranych przez odwołującą, a dotyczących przedmiotu prowadzonej działalności oraz korespondencji prowadzonej z poszczególnymi kontrahentami i inwestorami Spółki. Mocy dowodowej nie może im natomiast odebrać wskazywanie przez organ rentowy na fakt powiązań rodzinnych i osobistych, jakie istniały pomiędzy odwołującą, a Wiceprezesem Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. R. G.. Powyższe nie może bowiem automatycznie przesądzać o chęci wykazania przez R. G. określonego stanu faktycznego zwłaszcza w sytuacji, w której istnieją fizyczne dowody na potwierdzenie faktu świadczenia przez odwołującą pracy na rzecz ww. płatnika składek, co prowadzi do przyjęcia, że przedmiotowa umowa o pracę została zawarta zgodnie z przepisami prawa pracy. Ponadto wskazać należy, że od momentu zawarcia pierwszej umowy o pracę do momentu przejścia na zwolnienie lekarskie M. G. świadczyła pracę na rzecz ww. płatnika składek, co potwierdzała podpisując się na listach obecności. Za wykonywane czynności otrzymywała również stosowne wynagrodzenie. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie wskazują zatem, aby celem zawartych umów o pracę był brak woli rzeczywistego ich świadczenia z jednej strony i brak woli korzystania z tej pracy przez drugą stronę. W tym względzie na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że główną przyczyną przejścia ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie była zagrożona ciąża i wyłącznie z tego względu odwołująca zmuszona była udać się na zwolnienie lekarskie i przebywać w domu aż do porodu. Co istotne także, jak wynika z opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości E. Z., Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. posiadała wystarczające możliwości finansowe na zatrudnienie M. G. tak za wynagrodzeniem w wysokości 500,00 zł brutto miesięcznie, jak i za wynagrodzeniem w wysokości 10.550,00 zł brutto miesięcznie.

Kwestionując zasadność umowy o pracę z dnia 1 kwietnia 2016 r. organ rentowy powoływał się również na okoliczność istnienia na koncie płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zaległości względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Powyższy zarzut jest jednak chybiony. W tym względzie wskazać bowiem należy, że każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych (art.36 ust.1 ustawy systemowej). Płatnikiem tym w myśl art. 4 ust.2a ustawy systemowej jest pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi. Również to płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy (art. 46 ust. 1). W takim przypadku pracownik nie jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i w związku z tym nie ponosi konsekwencji za ewentualne opóźnienia w ich opłacaniu. W realiach rozpoznawanej sprawy powyższa okoliczność nie może zatem przesądzać o pozorności zawartej pomiędzy odwołującą, a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowy o pracę tym bardziej, że jak wynika z okoliczności sprawy odwołująca świadczyła pracę w ramach stosunku pracy, zaś ustalone warunki odpowiadały zatrudnieniu i nie zostały uzgodnione wyłącznie w celu uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Tym samym nie można przyjąć, iż nawiązując ww. stosunek pracy strony zmierzały do obejścia przepisów prawa ubezpieczeń społecznych.

W świetle powyższego ustalenia, przyjąć zatem należy, że M. G. podlegała ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. od dnia 1 kwietnia 2016 r. na mocy art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy systemowej. Wobec tego nie można mówić o naruszeniu przepisów prawa ubezpieczeń społecznych, jak również przepisu art. 83 k.c. Jak już bowiem zaznaczono nie istnieją przesłanki pozwalające przyjąć, że umowa o pracę nie była między stronami realizowana, co czyni rozważania na gruncie tego przepisu zbędnymi, albowiem gdy umowa jest przez strony wykonywana, nie może być mowy o pozorności. Trzeba wreszcie wspomnieć (z uwagi na fakt, że pozorność umowy o pracę ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r. I UK 120/06), choć żadna ze stron do tego nie nawiązywała, że Sąd Okręgowy nie ma wątpliwości, co do pracowniczego charakteru zadań wykonywanych przez M. G., jako Prezesa Zarządu, począwszy od sierpnia 2013 r. Jak już wyżej zaznaczono sytuacja taka jest dopuszczalna przez przepisy prawa pracy i kodeksu spółek handlowych, choć oczywiście w takim przypadku charakterystyka stosunku pracy takiej osoby jest szczególna w odniesieniu do „zwykłego” stosunku pracy, głównie z uwagi na kwestię podporządkowania pracowniczego, które u osób zarządzających wygląda inaczej. W tym przypadku, pomimo, że odwołująca była Prezesem Zarządu i jednym ze wspólników (choć nie większościowym) (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. cechy stosunku pracy występowały – ubezpieczona miała wyraźnie wyznaczone zadania, które sprowadzały się przede wszystkim do kwestii handlowo-marketingowych, zaś w zakresie zarządzania Spółką ściśle wypełniała obowiązki wynikające z przepisów prawa handlowego, nie dochodziło więc do niedopuszczalnego wchłonięcia statusu wykonawcy (pracownika) przez status właściciela kapitału (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 maja 2011 r., sygn. II UK 20/11). Brak jest również podstaw do oceny przedmiotowych umów o pracę przez pryzmat art. 58 § 1 i 2 k.c. Nie ma bowiem na celu obejścia prawa dokonanie czynności prawnej dla osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. A skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia i jego rzeczywiste wykonywanie w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie jest obejściem przepisów prawa.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie M. G. od decyzji z dnia 8 lutego 2018 r., nr: (...) w konsekwencji, czego orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku na podstawie powołanych przepisów prawa oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

W pkt. 2 wyroku, Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującej M. G. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zmienionego następnie Rozporządzeniem z dnia 3 stycznia 2018 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

ZARZĄDZENIE

(...)

M.St.