Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: asystent sędziego Krystian Szynowski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 listopada 2019 r. w Warszawie

sprawy (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...)

1. umarza postępowanie w zakresie, w jakim zaskarżona decyzja została zmieniona na mocy decyzji z dnia 23 maja 2018r. nr (...)

2. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy do wydania (...) Sp. z o.o. w W. zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

UZASADNIENIE

W dniu 11 maja 2018 r. pełnomocnik (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...). Pełnomocnik wniósł o zmianę skarżonej decyzji poprzez wydanie płatnikowi (...) Sp. z o.o. zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W uzasadnieniu pełnomocnik płatnika składek zaznaczył, że zobowiązania wskazane w skarżonej decyzji uległy przedawnieniu, bowiem zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2017.1778 t.j. z dnia 2017.09.25), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 czerwca 2017 r., (sygn. 111 AUa 1656/12) z dniem 1 stycznia 2012 r. na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378) zmieniono treść art. 24 ust. 4 u.s.u.s. i skrócono okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Zgodnie z art. 27 powołanej ustawy, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012r. stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Wedle zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (wedle starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednak bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, ale od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 powołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi, wcześniej przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego przepisu. Pogląd ten podzielił także Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. w wyroku z dnia 14 grudnia 2017 r., (sygn.: I SA/Kr (...)), który wskazał, że do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (wedle starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-lctni termin przedawnienia, z tym jednakże bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 u.s.u.s., ale od 1 stycznia 2012 r. (tak także Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w wyroku z dnia 27 stycznia 2015 r., sygn.: (...)). Zgodnie zaś z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może się uchylić od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W związku z powyższym, skarżący podniósł zarzut przedawnienia składek na ubezpieczenia, uwzględnionych w decyzji z dnia 23 kwietnia 2018 r., gdyż płatności te nie są obecnie wymagalne (odwołanie, k. 3 – 5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 czerwca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ k.p.c., także w przypadku rozszerzenia odwołania o decyzję z dnia 23 maja 2018 r. oraz o umorzenie postępowania w zakresie, w jakim decyzja z dnia 23 maja 2018 r. zaspokoiła roszczenie. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy zaznaczył, że po ponownym przeliczeniu należności, w dniu 23 maja 2018 r. wydano decyzję nr (...), zmieniającą decyzję z dnia 23 kwietnia 2018 r. nr (...) w ten sposób, że kwotę zaległości z tytułu nieopłaconych składek ustalono w następujący sposób:

- na ubezpieczenie społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 40.891,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 1.895,50 zł,

- na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 7.657,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 355,10 zł,

- na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 2.882,00 zł plus koszty upomnień w kwocie 8.80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 133,40 zł.

Organ rentowy powołując się na treść przepisów art. 47 w związku z art. 32 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. 1778) wskazał, że odwołujący jako osoba prowadząca działalność gospodarczą opłacający składki za ubezpieczonych, powinien odprowadzać składki do 10 dnia następnego miesiąca. Zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku samoobliczenia i opłacenia składek na te ubezpieczenia w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. W związku z tym, iż odwołujący z tego obowiązku nie wywiązywał się, na dzień 24 maja 2018 r. na jego koncie figuruje zadłużenie na:

- ubezpieczenie społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 29.421,79 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 1.895,50 zł,

- ubezpieczenie zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 5.509, 31 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 355,10 zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 2.073,12 zł plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 133,40 zł, plus wspomniane wyżej odsetki.

Odnosząc się do zarzutów pełnomocnika skarżącego pełnomocnik organu rentowego podniósł, że zgodnie z art. 24 ust. 5b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. 1778), bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. W dniu 7 września 2006 r. organ rentowy wystawił tytuły wykonawcze znak od RB- (...) do RB- (...) za okres od 1/2005 r. do 8/2005 r. Tytuły zostały doręczone płatnikowi w dniu 26 września 2006 r. Postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie wyżej wskazanych tytułów nie zostało zakończone, a zatem bieg terminu został zawieszony. Ponadto należności z tytułu nieopłaconych składek za wskazany okres, zostały zabezpieczone hipoteką na księdze wieczystej (...), na łączną kwotę należności głównej 37.004,22 zł. A zatem należności wskazane w zaskarżonej decyzji nie uległy przedawnieniu, gdyż za okres 01/2005 - 08/2005r. nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia przez prowadzone postępowanie egzekucyjne oraz za miesiąc 9/2005 r. należności zabezpieczone są hipoteką. W świetle powyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. stanął na stanowisku, że decyzja z dnia 23 kwietnia 2018 r. nr (...), zmieniona decyzją nr (...) DZ (...) jest zasadna (odpowiedź na odwołanie k. 7 – 8 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 5 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. poinformował, że organ rentowy w decyzji z dnia 23 kwietnia 2018r. znak: (...) popełnił błąd, polegający na wykazaniu w niej nieprawidłowych zobowiązań z tytułu kosztów upomnienia, kosztów egzekucyjnych oraz błędnie zostały naliczone odsetki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres 09/2005 r. W związku z powyższym ZUS w dniu 23 maja 2018 r. wydał decyzję nr (...), zmieniającą decyzję z dnia 23 kwietnia 2018 r. nr (...), w której wykazano tylko te składniki, które uległy zmianie (pismo ZUS z dnia 5 września 2018 r., k. 29 - 31 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., będąc płatnikiem składek zgodnie ze złożonymi dokumentami zgłoszeniowymi oraz rozliczeniowymi miała obowiązek opłacać należne składki w okresie od 1 lutego 2004 r. do 1 listopada 2005 r. ( (...) z dnia 11 marca 2004 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W deklaracjach rozliczeniowych ZUS DRA złożonych przez Spółkę za okres od stycznia 2005r. do sierpnia 2005r. zestawiono należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i FGŚP (deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA za okres od 01/2005 do 08/2005 – nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W dniach 30 września 2005 r. i 7 września 2005 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. Inspektorat W. - P., wobec nieopłacenia należnych składek przesłał do Spółki pisemne upomnienia, w których wezwał do uregulowania należności z tytułu składek, tj.:

- upomnienia z 20 września 2005 r., nr od (...) do (...) - należności z tytułu składek za okres od 01/2005 do 08/2005 - doręczone 18 października 2005 r.

- upomnienia z 7 września 2006 r., nr od (...) do (...) - należności z tytułu składek za (...) doręczone 26 września 2006r. (pisemne upomnienia z 20 września 2005 r. – nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Dyrektor(...) Oddziału ZUS w W. na podstawie tytułów wykonawczych z 7 września 2006 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...) oraz z 9 sierpnia 2007 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...) wszczął wobec Spółki postępowanie egzekucyjne. W powyższych tytułach wykonawczych określono należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i FGŚP za okres od 01/2005 do 09/2005.

Odpisy tytułów wykonawczych z 7 września 2006 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...), zostały doręczone Spółce 26 września 2006 r. (tytuły wykonawcze z dnia 7 września 2006 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego, potwierdzenie odbioru z dnia 26 września 2006 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Natomiast odpisy tytułów wykonawczych z 9 sierpnia 2007 r. nr od Rb- (...) do Rb- (...) nie zostały skutecznie doręczone Spółce. Przesyłka została skierowana do Spółki na adres siedziby, wskazany w dokumencie zgłoszeniowym (...), tj. (...)-(...) W., ul. (...). Korespondencja po dwukrotnym awizowaniu przez urząd pocztowy została zwrócona do nadawcy z adnotacją „zwrot nie podjęto w terminie". (odpisy tytułów wykonawczych z 9 sierpnia 2007 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego, kopia zwrotek i nieodebranych przesyłek - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Dyrektor (...)Oddziału ZUS w W. na podstawie ww. tytułów wykonawczych skierował zawiadomienia egzekucyjne z 7 września 2006 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...), z 9 sierpnia 2007 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...) do rachunku bankowego w Banku (...) S.A. (potwierdzenie odbioru z dnia 14 września 2006 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Bank (...) S.A. poinformował, że w dniu 9 października 2007r. rachunek bankowy prowadzony dla Spółki został zamknięty, przy czym na dzień zamknięcia rachunek wykazywał saldo zerowe. Postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec Spółki z zastosowaniem wskazanego środka egzekucyjnego okazało się nieskuteczne. (pismo Banku (...) S.A. z dnia 7 grudnia 2007 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W dniu 1 marca 2019r. Dyrektor (...) Oddziału ZUS w W. na podstawie tytułów wykonawczych z 7 września 2006 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...) zastosował nowy środek egzekucyjny w postaci zajęcia rachunku bankowego Spółki prowadzonego w (...) Bank (...) S.A. Postępowanie egzekucyjne jest w toku (zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W dniu 5 marca 2019 r. Dyrektor (...) Oddziału ZUS w W. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec Spółki na podstawie tytułów wykonawczych z 9 sierpnia 2007 r., nr od Rb- (...) do Rb- (...), w których określono należności z tytułu składek za (...), z uwagi na niedopuszczalność prowadzonej egzekucji. Odpisy ww. tytułów wykonawczych nie zostały skutecznie doręczone Spółce (postanowienie z dnia 5 marca 2019 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W dniu 16 kwietnia 2018 r. (...) Sp. z o.o. w W. złożyła w ZUS wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek (wniosek z dnia 16 kwietnia 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

W księdze wieczystej nr (...) dokonano wpisu hipoteki przymusowej na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste i budynku stanowiącym odrębną nieruchomość do kwoty 31.487,39 zł, 5.903,21 zł i 2.219,72 zł. Podstawę wpisu hipoteki przymusowej na rzecz ZUS stanowiła decyzja nr (...) z dnia 16 grudnia 2005 r. stanowiąca zabezpieczenie nieopłaconych w terminie składek na ubezpieczenia społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 r., na ubezpieczenia zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 r., Fundusz Pracy i FGŚP za okres od 01/2005 do 09/2005 r. (treść księgi wieczystej nr (...), stan z dnia 24 maja 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...) ZUS (...)Oddział
w W. odmówił wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych płatnikowi (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Organ rentowy zaznaczył, że analiza posiadanej przez ZUS dokumentacji wykazała, że na koncie płatnika składek wnioskującego o wydanie zaświadczenia figuruje zaległość z tytułu nieopłaconych składek na:

- ubezpieczenie społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 29.421,79 zł, plus odsetki na dzień zapłaty włącznie w kwocie 41.313,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 17,60 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 2.047,60 zł,

- ubezpieczenie zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 5.509, 31 zł, plus odsetki na dzień zapłaty włącznie w kwocie 7.736,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 17,60 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 383,40 zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 01/2005 do 09/2005 w kwocie należności głównej 2.073,12 zł plus odsetki na dzień zapłaty włącznie w kwocie 2.912,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 17,60 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 144,10 zł. (decyzja ZUS z dnia 23 kwietnia 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Następnie decyzją z dnia 23 maja 2018 r. nr (...) organ rentowy zmienił decyzję z dnia 23 kwietnia 2018 r. nr (...) w ten sposób, że kwotę zaległości z tytułu nieopłaconych składek ustalił na:

- ubezpieczenie społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 40.891,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 1.895,50 zł,

- ubezpieczenie zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 7.657,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 355,10 zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 2.882,00 zł plus koszty upomnień w kwocie 8.80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 133,40 zł (decyzja ZUS z dnia 23 maja 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dowody z dokumentów. Wymienione wyżej dowody nie były kwestionowane przez strony postępowania, zaś ich treść nie budziła zastrzeżeń co do ich wiarygodności, wobec czego
Sąd dał im wiarę w całości w zakresie, w jakim wynikały z nich powyższe ustalenia.
Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego, wobec czego Sąd uznał zebranym w sprawie materiał dowody za wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest zasadne.

Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W orzecznictwie wskazuje się, że powyższy przepis ma jednoznaczne brzmienie, z którego nie da się wyprowadzić wniosku, że chodzi w nim wyłącznie o zmianę przez organ rentowy zaskarżonej decyzji w drodze wydania decyzji zmieniającej. Zmiana ta może nastąpić przez wydanie – stosownie do okoliczności danej sprawy – każdej decyzji, byleby tylko jej skutkiem było uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012r., II UK 225/11). Wskazana w art. 477 ¹³ k.p.c. "zmiana zaskarżonej decyzji" nie musi polegać na wydaniu nowej decyzji zmieniającej zaskarżoną, ale na wydaniu takiej decyzji, której skutkiem jest uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji. Nie będzie to więc jedynie wprost decyzja zmieniająca, lecz również decyzja anulującą decyzję wcześniejszą, byleby wynikało z niej, że rozstrzyga o przedmiocie tej wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania (por. orzeczenia: Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 lutego 2013r., III AUa 910/12, z dnia 24 czerwca 2015r., III AUa 246/15 oraz Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 września 2013r., III AUa 1432/12).

Powyżej opisana sytuacja miała miejsce w przypadku wydania decyzji z dnia 23 maja 2018 r. nr (...), na mocy której Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. dokonał zmiany decyzji z dnia 23 kwietnia 2018r. znak: (...) w części dotyczącej wysokości odsetek oraz kosztów upomnień, zmieniając je odpowiednio na: ubezpieczenie społeczne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 40.891,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 1.895,50 zł, ubezpieczenie zdrowotne za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 7.657,00 zł, plus koszty upomnień w kwocie 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 355,10 zł, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 01/2005 do 09/2005 w łącznej kwocie 2.882,00 zł plus koszty upomnień w kwocie 8.80 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 133,40 zł.

Niewątpliwie organ rentowy wydając decyzję z dnia 23 maja 2018 r. nr (...), dokonał zmiany decyzji z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...), dlatego też w tym zakresie, w jakim decyzja z dnia 23 maja 2018 r. nr (...) zmieniła decyzję z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...) należało umorzyć postepowanie, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. w punkcie 1 wyroku.

Następnie Sąd zbadał zasadność odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...) w pozostałym niezmienionym zakresie.

W pierwszej kolejności Sąd odniósł się do kwestii podnoszonej przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., związanej z zabezpieczeniem należności hipoteką przymusową na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste i budynku stanowiącym odrębną nieruchomość będącym własnością odwołującej się spółki, która w ocenie organu rentowego powoduje, że należności z tytułu składek nie ulegają przedawnieniu zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy systemowej.

Z powyższym twierdzeniem organu rentowego nie można się zgodzić. Sąd Okręgowy miał na uwadze utrwalone i jednolite orzecznictwo, zgodnie z którym powyższy przepis art. 24 ust. 5 ustawy systemowej należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, co skutkuje niemożnością jego zastosowania. W konsekwencji powyższego, ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia należności składowych biegnie na zasadach ogólnych. Pogląd taki znajduje aprobatę zarówno w orzecznictwie sadów administracyjnych, jak i sądów powszechnych.

Wykładnia art. 24 ust. 5 u.s.u.s. dokonywana przez pryzmat zawartych w wyroku Trybunału SK 40/12 zastrzeżeń konstytucyjnych dotyczących bezpośrednio art. 70 § 6 O.p. w jego brzmieniu do 31 grudnia 2002 r., prowadzi do wniosku, że art. 24 ust. 5 u.s.u.s. należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Zatem ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wykluczyło przedawnienia spornych należności składkowych zabezpieczonych hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia biegł na zasadach ogólnych.

Stosownie do treści art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2019 r. poz. 300) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio enumeratywnie wyliczone przepisy Ordynacji podatkowej. Są to następujące przepisy: art. 12, art. 26, art. 29 § 1 i 2, art. 33, art. 33a, art. 33b, art. 38a, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1, 3, 4, 8 i 9, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62 § 1, 3 i 5, art. 62b § 1 pkt 2 i § 3, art. 72 § 1 pkt 1 i 4 i § 2, art. 73 § 1 pkt 1 i 5, art. 77b § 1 i 2, art. 91, art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2, art. 106 § 1 i 2, art. 107 § 1, 1a, § 2 pkt 2 i 4 i § 3, art. 108 § 1, 3 i 4, art. 109 § 1 w zakresie art. 29, art. 109 § 2 pkt 1, art. 110 § 1, § 2 pkt 2, § 3, art. 111 § 1-4 i § 5 pkt 1, art. 112 § 1-5, art. 112b, art. 112c, art. 113, art. 114, art. 115-117, art. 118 oraz art. 119 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Przepis art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia art. 70 § 8 ustawy - Ordynacja podatkowa, a zatem nie może on znaleźć odpowiedniego zastosowania w sprawie o należności z tytułu składek.

Sąd Okręgowy zwraca natomiast uwagę, że w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych przewidziano odpowiednik instytucji z art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej. Przepis art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r., stanowi mianowicie, iż nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Przykładowo można wskazać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. w wyroku z dnia 22 stycznia 2015 r. (I SA/Ke 671/14, LEX nr 1643379) stwierdził, iż dla ustalenia przedawnienia należności składkowych nie może mieć znaczenia zabezpieczenie hipoteczne, na które powołuje się organ w kontekście przepisu art. 24 ust. 5 u.s.u.s. Norma ta, w ocenie Sądu, sprzeciwia się standardom wyznaczonym przez ustawę zasadniczą - Konstytucję RP. Sąd wskazał mianowicie, że analizując jej treść i otoczenie normatywne w jakim funkcjonuje dostrzec można przez prostą analogię pełną zbieżność z funkcjonowaniem normy prawnej, której domniemanie konstytucyjności podważył Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z dnia 8 października 2013 r. (sygn. akt SK 40/12, OTK-A 2013, Nr 7, poz. 97, Lex nr 1385861) Trybunał stwierdził, że art. 70 § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Sąd dostrzegł przy tym, że w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że również wykładnia obecnie obowiązującego przepisu art. 70 § 8 O.p. powinna być dokonywana w kontekście zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013 r. zastrzeżeń konstytucyjnych dotyczących bezpośrednio art. 70 § 6 O.p. w jego brzmieniu do 31 grudnia 2002 r. Mają one bowiem także zastosowanie do art. 70 § 8 O.p. Prowadzi to do wniosku, że art. 70 § 8 O.p. także należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. W konsekwencji, ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, z tym, że termin przedawnienia biegnie na zasadach ogólnych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 4 kwietnia 2014 r., I SA/Op 566/13, Lex nr 1457423; wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 grudnia 2013 r., I SA/Łd 496/13, Lex nr 1406456; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 30 maja 2014r., I SA/Wr 524/14, Lex nr 1481257; wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2014 r., (...), Lex nr 1481436).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w przytoczonym orzeczeniu z dnia 22 stycznia 2015 r. podkreślił, że zbieżność regulacji art. 24 ust. 5 u.s.u.s. z przepisami, których dotyczą wskazane zastrzeżenia pod względem konstytucyjności jest oczywista. Zgodnie z przepisem art. 70 § 8 O.p. (analogicznie art. 70 § 6 O.p. - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r.) "nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu". Zarówno więc art. 24 ust. 5 u.s.u.s., jak i powołane przepisy Ordynacji podatkowej są zbieżne w zakresie problemów, które doprowadziły do stwierdzenia przez Trybunał niezgodności przepisu ustawy ze standardami konstytucyjnymi, tj. całkowitego wyłączenia przedawnienia należności publicznoprawnej, i równocześnie uczynienie tego na podstawie nieuzasadnionego i arbitralnego kryterium (formy zabezpieczenia należności) - vide: pkt 4 - 5 uzasadnienia wyroku Trybunału. Z tego spostrzeżenia wynika konieczność zastosowania przez Sąd wykładni prokonstytucyjnej (por. wywody co do tzw. "oczywistej niekonstytucyjności", np. w uzasadnieniu wyroku WSA w Opolu z dnia 4 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Op 566/13 - Lex nr 1457423) także w odniesieniu do art. 24 ust. 5 u.s.u.s. Sąd podzielił pogląd zaprezentowany w tym wyroku, który w kontekście niniejszej sprawy i wątpliwości, co do możliwości "bezterminowego" wyłączenia przedawnienia należności składkowych zabezpieczonych hipoteką, pozwala na dokonanie prokonstytucyjnej wykładni tej normy. Celem zastosowania wykładni prokonstytucyjnej jest zapobieżenie sytuacji, w której doszłoby do zróżnicowania uprawnień lub obowiązków podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej. W takiej sytuacji, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. I FSK 36/13 "należy poddać pod rozwagę to, czy wystąpił problem tzw. oczywistej niekonstytucyjności. Zasadniczo sytuacja oczywistej niekonstytucyjności zachodzi wówczas, gdy porównywane przepisy ustawy i Konstytucji dotyczą regulacji tej samej materii i są ze sobą sprzeczne (zob. R. Hauser, J. Trzciński, Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa. 2008 r., s. 32). Tego typu założenie występuje również w przypadku gdy ustawodawca wprowadził regulację identyczną jak norma objęta już wyrokiem Trybunału (zob. M. Wiącek, Pytanie prawne sądu do Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011, s. 266-268). W wyroku TK z dnia 22 maja 2007 r., sygn. akt SK 36/06 wskazano, że stwierdzenie przez Trybunał niekonstytucyjności określonej normy prawnej nie pozostaje bez znaczenia dla stosowania normy zamieszczonej w przepisie tożsamym. W takim przypadku dochodzi bowiem do obalenie domniemania konstytucyjności przepisu, który nie podlegał rozpoznaniu przed Trybunałem". Problem ten był przedmiotem analiz w orzecznictwie sądów administracyjnych, także w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego SK 40/12 (por. wyroki: I SA/Po 781/13, I SA/Łd, I SA.Łd 200/13,I SA/Go 9/).

Podsumowując, Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że wykładnia art. 24 ust. 5 u.s.u.s. dokonywana przez pryzmat zawartych w wyroku Trybunału SK 40/12 zastrzeżeń konstytucyjnych dotyczących bezpośrednio art. 70 § 6 O.p. w jego brzmieniu do 31 grudnia 2002 r., prowadzi do wniosku, że art. 24 ust. 5 u.s.u.s. należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Zatem ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wykluczyło przedawnienia spornych należności składkowych zabezpieczonych hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia biegł na zasadach ogólnych.

Jeżeli chodzi o orzecznictwo sądów powszechnych, przykładowo można wskazać, że analogiczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29 września 2015 r. (III AUa 2392/13, LEX nr 1927482). W uzasadnieniu ww. wyroku Sąd ten zwrócił uwagę, że z treści przepisu art. 24 ustawy systemowej wynika, że różnicuje on instytucję przedawnienia zobowiązań składkowych, w zależności od zabezpieczenia ich hipoteką ustanowioną na nieruchomości. Mianowicie, w przypadku jej ustanowienia, należności składkowe nigdy nie ulegają przedawnieniu, w przeciwieństwie do pozostałych, które z upływem określonego czasu ulegną przedawnieniu. Takie uregulowanie w sposób nieuprawniony różnicuje sytuacje płatników i wobec tego wymaga szczegółowej wykładni.

Również i ten Sąd podkreślił, że sąd rozstrzygając konkretną sprawę, dokonuje wykładni przepisów prawa materialnego mających zastosowanie w sprawie, a wykładnia ta powinna uwzględniać podstawowy akt prawny, jakim jest Konstytucja RP (tzw. wykładnia prokonstytucyjna). Celem zastosowania wykładni prokonstytucyjnej jest zapobieżenie sytuacji, w której doszłoby do zróżnicowania uprawnień lub obowiązków podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej. W takim wypadku, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. I FSK 36/13, należy poddać pod rozwagę to, czy wystąpił problem tzw. oczywistej niekonstytucyjności.

W tym kontekście Sąd Okręgowy uznał, że ze względu na tożsamość uregulowań zawartych w ordynacji podatkowej, jak i w ustawie systemowej, dotyczących nie przedawniania zobowiązań podatkowych i należności składkowych w przypadku zabezpieczenia ich hipoteką - dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie ma wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013 r., sygn. akt SK 40/12, mocą którego Trybunał orzekł, że art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r., jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Dokonując prokonstytucyjnej wykładni przepisu art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, Sąd zauważył, że niewątpliwie różnicuje on sytuację płatników dotyczącą możliwości przedawnienia składek z uwagi na ustanowienie hipoteki jako zabezpieczenia zaległości składkowych. Z chwilą ustanowienia takiej hipoteki następuje wyłączenie możliwości przedawnienia zobowiązań składkowych, a co oznacza, że będą one mogły być egzekwowane przez nieograniczony czas. W opozycji do tego przepisu pozostaje uregulowanie zawarte w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przewidujące konkretny okres przedawnienia należności z tytułu składek. Zróżnicowanie sytuacji płatników składek, co do możliwości przedawnienia płatności składek, zostało uwarunkowane istnieniem zabezpieczenia wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postaci ustanowienia na nieruchomości hipoteki. W konsekwencji, płatnicy posiadający składniki majątkowe w formie nieruchomości, na których może być ustanowiona hipoteka, pozostają w znacznie gorszej sytuacji w porównaniu z innymi płatnikami składek. Taka sytuacja narusza wprost art. 84 Konstytucji przewidujący, że "każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie", jak i art. 64 ust. 2 Konstytucji, zgodnie z którym "Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej". Zasada równości wymaga przede wszystkim tego, aby w odniesieniu do takich samych zdarzeń składkowych stosować takie same następstwa składkowe. Zasada równości nie sprzeciwia się temu, aby to co jest w sensie składkowym niejednakowe, było oskładkowane stosownie do istniejących odmienności, a więc w sposób różny. Z tym, że kryteria zróżnicowania płatników składek nie mogą być arbitralne. Swoją podstawę muszą wywodzić z konstytucyjnej zasady równości, która zakłada zakaz nieuzasadnionego różnicowania. Nie można bowiem różnicować jednostki ze względu na kryteria, które powodują powstanie zamkniętych kategorii o zróżnicowanym statusie prawnym. Takie zróżnicowanie sytuacji płatników składek w zakresie przedawnienia zobowiązań składkowych niewątpliwie prowadzi do odmiennego pod względem czasowym poziomu ochrony własności i praw majątkowych, a co narusza art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Podsumowując, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wykładnia art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, dokonywana przez pryzmat zawartych w wyroku Trybunału SK 40/12 zastrzeżeń konstytucyjnych, dotyczących wprawdzie bezpośrednio art. 70 § 6 o.p. w jego brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 r., ale mająca także zastosowanie z przyczyn wyżej opisanych do art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, prowadzi do wniosku, że art. 24 ust. 5 ustawy należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, co skutkuje niemożnością jego zastosowania.

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela przytoczone powyżej poglądy. W konsekwencji uznać należy, że w stanie niniejszej sprawy dla ustalenia przedawnienia należności składkowych nie ma znaczenia zabezpieczenie hipoteczne. Jak wyżej wywiedziono, ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia zobowiązania składkowego zabezpieczonego hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia należności składkowych biegnie na zasadach ogólnych.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań prawnych nad istotą niniejszego rozstrzygnięcia, należy odwołać się do przepisów stanowiących jego podstawę materialnoprawną.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 300) płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Nadto, stosownie do treści art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raport miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, nie później niż:

1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,

2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,

3) do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Od nieopłaconych w terminie składek, w myśl art. 23 ust. 1 u.s.us. należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900) z wyłączeniem art. 56a.

Na zasadzie art. 32 u.s.u.s, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Wskazać również należy, iż zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 zd. 2 u.s.u.s., w przypadku opłacania składek po terminie płatnik składek obowiązany jest do obliczenia i zapłaty odsetek za zwłokę, przy czym odsetki te obliczane są od dnia następującego po dniu upływu płatności składek (art. 23 ust. 1 cyt. ustawy). Na mocy delegacji art. 49 ust. 1 cytowanej ustawy, szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania składek uregulowane zostały rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2008, Nr 78, poz. 465 ze zm.).

Obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę nie jest zależny od okoliczności powstania zaległości składkowej, ani od woli stron stosunku ubezpieczeniowego. Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowiązania. Obowiązek obliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne powstaje zatem z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc kalendarzowy), a ewentualna decyzja organu ubezpieczeń społecznych ustalająca wysokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych w terminie zobowiązań składkowych (oraz wysokości odsetek) ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to w szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. Inaczej rzecz ujmując, nieopłacona w ustawowo określonym terminie składka na ubezpieczenie społeczne powoduje powstanie od tej daty zaległości składkowej z mocy samego prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I UK 126/06; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2008 roku, I UK 187/07; uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 roku, I UZP 4/09).

W niniejszej sprawie pełnomocnik odwołującej spółki zakwestionował decyzję ZUS, na podstawie której organ rentowy ustalił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W ocenie odwołującego płatnika składek należności z tytułu składek uległy przedawnieniu na zasadach przewidzianych w art. 24 ust. 4 u.s.u.s.

Odnosząc się do powyższej kwestii Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że zasada przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne określona została
w art. 24 ust. 4 u.s.u.s., przy czym wymaga zaznaczenia, że sam termin przedawnienia należności z tytułu składek ulegał pewnym zmianom. Zgodnie z powołaną regulacją,
w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2003 r., należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się one wymagalne. Następnie z dniem 1 stycznia 2012 r. przepis art. 24 ust. 4 został zmieniony przez określenie 5 letniego terminu przedawnienia należności z tytułu składek. Stosownie do art. 27 ust. 1 ustawy z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011 r. nr 232 poz. 1378) do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu (art. 27 ust. 2 tej ustawy).

Wskazać należy, że zgodnie z przepisem art. 24 ust. 5b ustawy systemowej, bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. W światle orzecznictwa sądowego czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest niewątpliwie wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, ale za czynności zmierzające do ściągnięcia należności mogą być uznane również inne czynności, tj. orzeczenia, pisma kierowane do strony, z których treści czy uzasadniania wynika bezpośrednio, że zmierzają one do ściągnięcia zaległości (wyrok Sądu Administracyjnego w S. z 19 lipca 2016 r. I SA/Sz 637/16, LEX nr 2116066). Za czynności zmierzające do wyegzekwowania należności z tytułu składek uznaje się takie czynności, z których treści lub uzasadnienia wynika bezpośrednio, iż zmierzają one do ściągnięcia należności. Nie ulega wątpliwości, że czynnością taką może być doręczenie odpisu tytułu wykonawczego czy zawiadomienia o zajęciu składnika majątkowego; podjęcie tych czynności wiąże się bowiem z wszczęciem postępowania egzekucyjnego, a zatem służy wyegzekwowaniu należnych składek (wyrok Sądu Administracyjnego w G. z dnia 12 lipca 2017 r. I SA/Gd 737/17, LEX nr 2350989).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy zważył,
że w przypadku stwierdzonych u odwołującej spółki zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia miał zastosowanie 10 letni termin przedawnienia (art. 27 ust. 2 tej ustawy). Najstarsza stwierdzona przez organ rentowy należność z tytułu nieopłaconych składek pochodziła bowiem ze stycznia 2005 roku. Tytuły wykonawcze obejmujące należności za okres zalegania ze składkami na ubezpieczenia zostały wystawione w dniu 9 sierpnia 2007 r. i nie zostały skutecznie doręczone płatnikowi składek, co oznacza, że płatnik nie został faktycznie zawiadomiony o ich treści, zatem nie doszło do skutecznego zawieszenia biegu przedawnienia z art. 24 ust. 5b u.s.u.s. Ponadto z akt organu rentowego nie wynika, czy w stosunku do dłużnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. toczyło się, czy jest w toku postępowanie egzekucyjne mające na celu wyegzekwowanie należności objętych zaskarżoną decyzją, w stosunku do których organ rentowy wydawał znajdujące się w aktach sprawy tytuły wykonawcze. Zajęcie rachunku bankowego spółki okazało się bezskuteczne, wobec jego zamknięcia w dniu 9 października 2007 r. Zgodnie z orzecznictwem, czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, brak wiedzy dłużnika na temat tej czynności powoduje, że przesłanka ta nie może skutecznie zawiesić biegu przedawnienia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 9 grudnia 2009 r., (...) SA/Wa (...)).

Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy z 16 września 2011r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011 r. nr 232 poz. 1378), do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Wszystkie stwierdzone przez ZUS na mocy skarżonej decyzji należności odwołującej spółki z tytułu nieopłaconych składek powstały w okresie od stycznia 2005 r. do sierpnia 2015 r., dlatego należy stwierdzić, że zastosowanie powyższych zasad – to jest, 10-letniego terminu przedawnienia – do ustalenia biegu terminu ich przedawnienia byłoby dla odwołującej spółki korzystniejsze, gdyż do ich przedawnienia doszłoby właśnie z końcem stycznia 2015 r.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy zważył, iż skarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest niezasadna. W konsekwencji Sąd zmienił skarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zgodnie z pkt 2 sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)