Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

P. N., w pozwie skierowanym przeciwko (...) Serwis spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., domagał się wydania świadectwa pracy, w którego treści winno być wskazane, iż od 1 listopada 2019r. do 11 grudnia 2019r. był zatrudniony w pozwanej spółce w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierownik bazy w D., a stosunek pracy ustał na skutek wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Nadto świadectwo pracy winno zawierać informację o wypłaceniu mu ekwiwalentu za 5 dni urlopu wypoczynkowego. Ponadto domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 1961,82 zł tytułem odszkodowania z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, kwoty 937,77 zł tytułem ekwiwalentu za 5 dni urlopu wypoczynkowego, kwoty 4799,34 zł tytułem wynagrodzenia za listopad i grudzień 2019r.

Uzasadniając swoje stanowisko procesowe podał, iż po okresie bezpłatnego zamieszkiwania w lokalu pozwanej spółki podjął u niej zatrudnienie na następujących, uzgodnionych warunkach: pełen etat, stanowisko kierownika bazy za wynagrodzeniem 2900 zł netto miesięcznie (brutto 3923,64 zł). Nie otrzymał umowy o pracę na piśmie. Do jego obowiązków należało: utrzymanie porządku na terenie bazy w D., dopilnowanie firm zewnętrznych wykonujących pracę na terenie bazy, wykonywanie poleceń wydawanych przez prezes pozwanej spółki (...) oraz M. P. i J. F.. Za cały okres pracy otrzymał 500 zł, a w dniu 11 grudnia 2019r. został ustnie zwolniony.

Pozwana (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Argumentowała, iż P. N., w zamian za użyczenie mu przez M. L. (1) (prezes zarządu spółki) lokalu na terenie bazy w D., miał wykonać w nim drobne prace, przypilnować wykonawców spółki, a w razie potrzeby pomóc w przewiezieniu busem spółki kilku rzeczy. Za wykonanie dodatkowych usług pozwana zapłaciła powodowi kwotę 500 zł. Wobec dokonania przez powoda szkód w lokalu, wygenerowania znacznych kosztów jego ogrzewania oraz uszkodzenia samochodu spółki, umowa użyczenia lokalu została przez pozwaną rozwiązana bez zachowania okresu wypowiedzenia. Odnosząc się do kwestii charakteru stosunku prawnego łączącego strony, pozwana podała, iż brak było woli stron co do zawarcia umowy o pracę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. jest m.in. zbieranie odpadów niebezpiecznych oraz naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń.

Dowód: wydruk z KRS k. 44-50, zeznania świadka J. F. k. 119-121

P. N. (rocznik 1957) jest osobą doświadczoną zawodowo. Do 2007r. prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie agencji ochrony, a następnie do 2014r. podejmował zatrudnienie w różnych podmiotach, w tym w agencji ochrony.

Nie miał doświadczenia zawodowego w zakresie gospodarki odpadami.

Dowód: przesłuchanie P. N. w charakterze strony k. 72-72v., k. 116-119, k. 124

P. N. i M. L. (1) (prezes zarządu spółki E. S.) są znajomymi.

P. N. po udarze, którego doznał w czerwcu 2019r. pobierał do końca października 2019r. świadczenie rentowe w związku z całkowitą niezdolnością do pracy. M. L. (1), wiedząc o jego sytuacji życiowej, zaproponowała mu bezpłatne zamieszkanie w lokalu należącym do spółki, a znajdującym się na terenie bazy do składowania odpadów w D. przy ul. (...) w zamian za jego doglądanie i wykonywanie drobnych prac na rzecz spółki. Rozmowy w tym przedmiocie odbywały się w lipcu 2019r., a w okresie wakacyjnym 2019r. P. N. wprowadził się do lokalu spółki i samodzielnie go umeblował.

Umowa użyczenia lokalu w D. została zawarta pomiędzy spółką a P. N. na piśmie dopiero w dniu 1 października 2019r. Na jej mocy został on uprawniony do jego bezpłatnego używania w celach mieszkaniowych przez czas nieokreślony. Zawarta umowa dotyczyła wyłącznie kwestii korzystania z tego lokalu.

Jednocześnie jeszcze w lipcu 2019r. P. N. ustnie umówił się z prezes M. L. (1) na współpracę, w ramach której podjął się doglądania terenu bazy spółki w D. i wykonywania zleconych mu czynności, za wynagrodzeniem. Umowa ta miała charakter warunkowy: jej nawiązanie uzależnione było od orzeczenia organu rentowego w przedmiocie zdolności do pracy P. N.. Ustalenia nie dotyczyły pełnienia przez P. N. funkcji kierownika bazy, a w spółce nigdy nie funkcjonowało takie stanowisko.

Wobec orzeczenia organu rentowego o częściowej niezdolności do pracy począwszy od 1 listopada 2019r., P. N. mógł przystąpić do wykonywania zadań na rzecz pozwanej spółki.

Dowód: umowa użyczenia lokalu k. 51-52, częściowo przesłuchanie P. N. w charakterze strony k. 72-72v., k. 116-119, k. 124, zeznania świadka J. F. k. 119-121, zeznania świadka M. P. k. 121-123

W okresie współpracy ze spółką (począwszy od 1 listopada 2019r.) P. N. zamieszkiwał na terenie bazy, jednocześnie doglądając terenu należącego do spółki, jak również pracowników podmiotów zewnętrznych, którzy w tymże okresie wykonywali na terenie bazy prace porządkowo-remontowe (w tym także sadzenie tui).

Na polecenie osób ze spółki (wydawane telefonicznie bądź mailowo) kilkukrotnie odbierał i przewoził udostępnionym mu przez spółkę pojazdem beczki z odpadami do wskazanych mu miejsc rozładunku. Wykonywał także prace o charakterze porządkowym, prace remontowe, dokonywał drobnych napraw, montował meble oraz zgłaszał spółce zapotrzebowanie w zakresie wyposażenia bazy i prac niezbędnych do wykonania. Korzystał z samochodu służbowego spółki i sprzętu komputerowego znajdującego się na terenie bazy.

Za wykonywane tych czynności otrzymał od spółki wynagrodzenie: w dniu 3 grudnia 2019r. kwotę 500 zł tytułem zaliczki. W dniu 14 listopada 2014r. spółka wypłaciła mu 200 zł za dokonany przez niego zakup sprzętu (przęsła do ogrodzenia) i paliwa.

Dowód: dowody wypłaty k. 9-10, wydruki wiadomości tekstowych k. 12, wydruk wiadomości mailowych k. 13-20 , k. 197-205 częściowo przesłuchanie P. N. w charakterze strony k. 72-72v., k. 116-119, k. 124, częściowo zeznania świadka J. F. k. 119-121, zeznania świadka M. P. k. 121-123, wydruki fotografii k. 128-167 i k. 185, wydruk karty drogowej k. 183-184

P. N. nie był kierowany na wstępne badania lekarskie, nie przeszedł szkolenia stanowiskowego. Nie był zapoznawany z obowiązującym w spółce regulaminem wynagradzania, nie była prowadzona wobec niego żadna dokumentacja ani ewidencja czasu pracy. Czas i sposób wykonywania zadań kształtował w sposób samodzielny, żadne dni i godziny pracy nie były mu odgórnie wyznaczone. Nikt ze strony spółki nie kontrolował na bieżąco wykonywania przez niego zadań. Kiedy opuszczał teren bazy w związku z koniecznością wyjazdu na kilka dni (2-3) do P., zgłosił ten fakt M. L. (1). przy czym nie musiał uzyskiwać jej zgody ani składać wniosku o urlop.

Dowód: częściowo przesłuchanie P. N. w charakterze strony k. 72-72v., k. 116-119, k. 124 częściowo zeznania świadka J. F. k. 119-121, zeznania świadka M. P. k. 121-123

Współpraca pomiędzy spółką a P. N. zakończyła się w dniu 11 grudnia 2019r. w atmosferze konfliktu na tle m.in. wypłaty wynagrodzenia za wykonane przez P. N. czynności oraz zarzucanego mu przez spółkę uszkodzenia samochodu dostawczego marki F. (...) o nr rejestracyjnym (...). M. L. (1), poprzez wiadomość smsową, nakazała P. N. opuszczenie bazy w D., wskazując, że w tym celu ma sam zorganizować sobie transport i zabrać z terenu spółki cały swój dobytek. W tymże dniu P. N. zdał użytkowany lokal. W protokole zdawczo-odbiorczym odnotowano, iż framuga drzwi wejściowych oraz elewacja na wysokości framugi są uszkodzone.

Dowód: wydruk wiadomości tekstowej z dnia 11.12.2019r. k. 12, protokół zdawczo-odbiorczy k. 7 i k. 11, częściowo przesłuchanie P. N. w charakterze strony k. 72-72v., k. 116-119, k. 124

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem sporu było prawo P. N. do należności pracowniczych (odszkodowania wynikającego z art. 56 w zw. z art. 58 k.p. oraz ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy na podstawie art. 171 k.p.) oraz do wydania świadectwa pracy (art. 97 k.p.). Kwestią, którą należało w pierwszej kolejności przesądzić był charakter prawny łączącego strony stosunku prawnego. Powód twierdził, iż miał on charakter pracowniczy, podczas gdy strona pozwana, nie kwestionując istniejącej pomiędzy stronami współpracy (wykonywania przez powoda pewnych zadań na rzecz spółki za wynagrodzeniem) negowała jej pracowniczy charakter.

Należy na wstępie zaznaczyć, że zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (tak w wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 czerwca 1996r., III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10). Należy przy tym podkreślić, że zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego. Praca może być świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych (orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 grudnia 1999r., I PKN 432/99, OSNP 2001/9/310). Najbardziej istotnymi elementami stosunku pracy są więc: obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika.

O kwalifikacji umowy decyduje w pierwszej kolejności zasada swobody umów (art. 353 ¹ kodeksu cywilnego) polegająca na możliwości wyboru przez strony rodzaju stosunku prawnego, który będzie ich łączył. Dotyczy to także wykonywania stale i za wynagrodzeniem określonych czynności, a więc stosunku prawnego określanego jako wykonywanie zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu. Jeżeli w treści stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez treść umowy, ale przede wszystkim przez sposób jego wykonywania) przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p., to mamy do czynienia z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę umowy zawartej przez strony (art. 22 § 11 k.p.; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 1979r., I CR 440/78, OSPiKA 1979 nr 9, poz. 168; z dnia 2 września 199 r., I PKN 293/98, OSNAPiUS 1999 nr 18, poz. 582; z dnia 14 września 1998 r., I PKN 334/98, OSNAPiUS 1999 nr 20, poz. 646; z dnia 6 października 1998 r., I PKN 389/98, OSNAPiUS 1999 nr 22, poz. 718; z dnia 22 grudnia 1998 r., I PKN 517/98, OSNAPiUS 2000 nr 4, poz. 138; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 535/98, OSNAPiUS 2000 nr 5, poz. 175; z dnia 9 lutego 1999 r., I PKN 562/98, OSNAPiUS 2000 nr 6, poz. 223; z dnia 7 kwietnia 1999r., I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000 nr 11, poz. 417). I odwrotnie, jeżeli w treści stosunku prawnego nie przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, to nie można przyjąć, aby taki stosunek prawny łączył strony. Umowa, na podstawie której jest świadczona praca, nie może więc mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2002r., I PKN 786/00, OSNP 2004 nr 2, poz. 30).

Jeżeli jednak w treści umowy łączącej strony trudno wskazać jednoznacznie, które elementy przeważają, przyjąć należy, iż decydujące znaczenie winna mieć wola stron, formułujących treść stosunku prawnego, a więc także tytuł umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003r., sygn. I PK 466/02, publ. Pr. Pracy z 2004 roku, Nr 3, str. 35). Oceny, czy cechy charakterystyczne dla stosunku pracy mają charakter przeważający należy dokonywać na podstawie wszelkich okoliczności sprawy, przede wszystkim takich jak: wola stron, w tym także wyrażona w nazwie jaką strony nadały umowie (por. wyrok z dnia 28 stycznia 1998r., II UKN 479/97, OSNAPiUS 1999 nr 1, poz. 34; wyrok z dnia 3 czerwca 1998r., I PKN 170/98, OSNAPiUS 1999 nr 11, poz. 369; wyrok z dnia 18 czerwca 1998r., I PKN 191/98, OSNAPiUS 1999 nr 14, poz. 449; wyrok z dnia 23 września 1998r., II UKN 229/98, OSNAPiUS 1999 nr 19, poz. 627; wyrok z dnia 6 października 1998r., I PKN 389/98, OSNAPiUS 1999 nr 22, poz. 718; wyrok z dnia 4 marca 1999r., I PKN 616/98, OSNAPiUS 2000 nr 8, poz. 312; wyrok z dnia 7 kwietnia 1999r., I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000 nr 11, poz. 417; wyrok z dnia 9 grudnia 1999r., I PKN 432/99, OSNAPiUS 2001 nr 9, poz. 310; wyrok z dnia 5 grudnia 2000r., I PKN 127/00, OSNAPiUS 2002 nr 15, poz. 356).

Analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie prowadzi do wniosku, że stron nie łączył stosunek pracy, lecz stosunek cywilnoprawny.

Dla oceny cywilnoprawnego charakteru tego stosunku prawnego miały znaczenie przede wszystkim cechy tego stosunku, w którym elementy pracownicze występowały w mniejszości. Ponadto, powód nie wykazał, by zamiarem i wolą stron przy nawiązaniu z pozwaną stosunku prawnego było zawarcie właśnie umowy o pracę. Poza umową użyczenia, strony nie zawarły przy tym żadnej innej umowy na piśmie.

Należy zaznaczyć, że powód jest osobą z wieloletnim doświadczeniem na rynku pracy, stąd nie sposób jest przyjąć, aby nie orientował się w różnicach pomiędzy pracowniczym a cywilnoprawnym stosunkiem prawnym. Domaganie się przez niego zatrudnienia pracowniczego pojawiło się dopiero po zakończeniu trwania umowy. Do tego czasu powód z powodzeniem realizował czynności związane z wykonaniem umowy cywilnoprawnej (zawartej ustnie), nie zgłaszając żadnych uwag, nie można zatem w realiach przedmiotowej sprawy zakładać, że strony mające pełną zdolność do czynności prawnych miały zamiar zawrzeć umowę o innej treści (umowę o pracę) niż tę, którą zawarły (tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1997r., sygn. I PKN 229/97, publ. OSNAPiUS z 1998 roku, nr 11, poz. 329).

Ponadto, w łączącym strony stosunku prawnym, w rzeczywistym sposobie wykonywania zawartej umowy nie dominują cechy pracowniczego zatrudnienia.

Dla uznania umowy za umowę o pracę podstawowe, konstrukcyjne znaczenie ma podporządkowanie pracownicze (por. wyrok z dnia 20 marca 1965r., III PU 28/64, OSNCP 1965 nr 9, poz. 157). Dla stwierdzenia, że występuje ono w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności (wyrok (...) w K. z dnia 18 grudnia 1975r., II U 2867/75, Służba (...) 1976 nr 10, s. 28); podpisywanie listy obecności (wyrok (...) w Ł. z dnia 25 listopada 1975 r., I P 848/75, Służba (...) 1976 nr 4, s. 38); podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy (wyrok z dnia 27 lutego 1979 r., II URN 19/79, Nowe Prawo 1981 nr 6, s. 82); obowiązek wykonywania bieżących poleceń przełożonych (wyrok z dnia 11 kwietnia 1997r., I PKN 89/97, OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 35); dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika (wyrok z dnia 22 grudnia 1998r., I PKN 517/98, OSNAPiUS 2000 nr 4, poz. 138).

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, to na powodzie, jako osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c., spoczywał obowiązek wykazania, iż istniejący w okresie spornym stosunek prawny zawierał elementy właściwe dla stosunku pracy. Powód w niniejszym postępowaniu nie wykazał dni i godzin pracy, które można by uznać za stałe i powtarzalne, obowiązku dyspozycyjności, nałożenia na niego obowiązku stosowania się do norm pracy, uzyskiwania zgody na urlop wypoczynkowy, jak również podległości osobie przełożonego wydającego jej na bieżąco polecenia czyli elementów typowych i niezbędnych dla stosunku pracy. Nie został włączony do zespołu pracowniczego, nie przeszedł żadnego szkolenia (zarówno stanowiskowego jak i z zakresu norm bezpieczeństwa i higieny pracy), nie był zapoznawany z aktami o charakterze wewnętrznie obowiązującym, jak również nie były co do jego osoby prowadzone akta osobowe ani ewidencja czasu pracy. Nie musiał także usprawiedliwiać swojej nieobecności.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu zgromadzone dowody z dokumentów (szczegółowo wymienione w stanie faktycznym), których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, oraz w oparciu o zeznania świadków, którzy przestawili zasady współpracy powoda z pozwaną i brak pomiędzy nimi więzi pracowniczej. Przesłuchanie powoda, jako bezpośrednio zainteresowanego wynikiem w sprawie, włączono do materiału dowodowego tylko w zakresie, w jakim ustalenia te pokrywały się z pozostałym materiałem dowodowym. Same zeznania powoda nie były jednakże wystarczające dla przyjęcia stosunku pracy. Powód, o ile wykazał, że zajmował się dozorem terenu bazy w D., pracami remontowymi, kwestiami zaopatrzenia oraz sporadycznym przewozem odpadów, nie wykazał, aby czynności te wykonywał w stałych, narzuconych mu przez spółkę godzinach pracy i na zasadzie pracowniczego podporządkowania. Sąd miał na uwadze, iż twierdzenia powoda w kwestii czasu pracy pozostawały niespójne i ulegały zmianie w toku kolejnych przesłuchań. Początkowo powód twierdził, iż czas pracy nie był określony, by następie wskazać, iż strony ustaliły te godziny jako 8-16 od poniedziałku do piątku i dowolny czas w weekend. Nadto nie został wykazany faktyczny czas jego pracy, określany przez powoda jako „nawet 10 godzin dziennie” i „od rana do zmierzchu”, następnie podając, iż czynności na rzecz spółki wykonywał „w różnych godzinach”. Przyznał, że jednocześnie zajmował się kwestiami umeblowania lokalu, nie podlegał kierownictwu ze strony spółki, nie podpisywał żadnej dokumentacji o charakterze pracowniczym ani że nie musiał usprawiedliwiać swojej nieobecności.

Świadkowie J. F. i M. P. potwierdzili okoliczność dokonania pomiędzy powodem a M. L. (1) ustaleń w zakresie zamieszkania powoda na terenie bazy w zamian za jej „doglądanie”. Przyznali również, że powód wykonywał na rzecz spółki pewne prace. Jednocześnie opis wykonywanych przez powoda czynności (drobne prace naprawcze), przy jednoczesnym braku stałych godzin, swobodzie w kształtowaniu czasu pracy i obowiązków w ciągu dnia, braku podporządkowania bieżącym poleceniom, nie pozwalał na uznanie współpracy stron jako stosunku pracy.

Zaproponowany przez powoda materiał dowodowy w postaci własnych zeznań, wydruków korespondencji smsowej i mailowej oraz fotografii pozwala na przyjęcie, iż pomiędzy stronami w okresie spornym istniała stosunek prawny, w ramach którego powód zobowiązał się do wykonywania czynności na rzecz pozwanej za wynagrodzeniem. Jednak ten materiał nie dowodzi istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Zawnioskowani przez powoda świadkowie T. M. (1) i M. L. (2) nie mieli żadnej wiedzy o osobie powoda i jego czynnościach na rzecz pozwanej spółki. Natomiast pominięte zostały wnioski dowodowe powoda o przesłuchanie świadków zawnioskowanych w pismach z dnia 24 maja 2021r. i z dnia 28 czerwca 2021r. (poza przesłuchanymi świadkami M. L. (2) i T. M. (2)) z uwagi na brak wskazania przez powoda, mimo zobowiązania, pełnych danych świadków umożliwiających ich przesłuchanie. Pominięto również dowód z przesłuchania M. L. (1) w charakterze strony, która wezwana prawidłowo na rozprawę nie stawiła się, nie usprawiedliwiając swojego niestawiennictwa.

W związku z powyższym Sąd przyjął, że powód w sposób świadomy i dobrowolny zawarł z pozwaną umowę o charakterze cywilnoprawnym. Sposób realizacji umowy nie pozostawiał wątpliwości co do jej cywilnoprawnego charakteru. Jeszcze raz podkreślenia wymaga, że wykonywanie zleconych zadań nie musi odbywać się w ramach stosunku pracy i nie każde wykonywanie obowiązków mieści się w ramach pracowniczego podporządkowania.

Dodatkowo za brakiem podstaw do przyjęcia pracowniczego charakteru łączącej strony umowy przemawia postulowane przez powoda zawarcie jej pod warunkiem. Powód zeznał mianowicie, iż umowa o pracę miała zostać zawarta jedynie pod warunkiem uzyskania przez niego orzeczenia w przedmiocie zdolności do pracy po październiku 2019r.

Zastrzeżenie w czynności prawnej warunku polega na uzależnieniu wystąpienia albo ustania jego skutków od niepewnego zdarzenia mogącego wystąpić w przyszłości (art. 89 k.c.). Skutkiem zastrzeżenia warunku jest więc niepewność co do związania stron treścią czynności prawnej. Sprawa dokonywania czynności prawnych z zastrzeżeniem warunku nie została uregulowana w prawie pracy w sposób generalny. Kwalifikacja legalności warunkowej czynności prawnej, nieopartej na szczególnych przepisach Kodeksu pracy, musi więc odbywać się w oparciu o normy Kodeksu cywilnego, z uwzględnieniem przesłanek jego stosowania zawartych w art. 300 k.p., a więc braku regulacji danej sprawy w prawie pracy oraz niesprzeczności przepisów Kodeksu cywilnego z zasadami prawa pracy. Jeśli w odniesieniu do danej czynności prawnej można by uznać, że stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego o warunku, w oparciu o art. 300 k.p., jest dopuszczalne, to trzeba wziąć jeszcze pod uwagę przesłanki negatywne wskazane w art. 89 k.c. Polegają one na niedopuszczalności uzależniania skutków czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego, wynikającej z norm ustawowych albo z właściwości czynności prawnej. Prawo pracy nie zawiera zakazu dokonywania czynności warunkowych, w niniejszej sprawie znaczenie będzie jednak miała sprawa zgodności z właściwością czynności prawnej. Zastrzeżenie warunku powoduje powstanie niepewności co do związania stron treścią czynności prawnej. Uzależnienie wystąpienia skutków czynności prawnej od zdarzeń przyszłych i niepewnych jest więc sprzeczne z właściwością takich czynności prawnych, które mają kształtować stabilne stosunki prawne i wywoływać skutki bez żadnej niepewności (por. Z. Radwański: System prawa prywatnego, t.2. Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2002, s. 279).

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, umowa o pracę nie może zostać zawarta pod warunkiem (zawieszającym ani rozwiązującym). Nie można zatem ustalić w umowie o pracę, że wejdzie ona w życie pod warunkiem odzyskania zdolności do pracy. Jeśli strony chcą zawrzeć umowę o pracę, muszą to zrobić w sposób definitywny i bezwarunkowy. W przedmiotowej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie o sygn. akt I UK 316/10. Wskazano w nim, że zastrzeżenie warunku powoduje powstanie niepewności co do związania stron treścią czynności prawnej. Uzależnienie wystąpienia skutków czynności prawnej od zdarzeń przyszłych i niepewnych jest więc sprzeczne z właściwością takich czynności prawnych, które mają kształtować stabilne stosunki prawne i wywoływać skutki bez żadnej niepewności. Ponadto zastrzeżenie w umowie warunku rozwiązującego nie może zmierzać do obejścia szczególnego trybu rozwiązania umowy, związanego np. ze szczególną ochroną trwałości stosunku prawnego. Nie jest zatem dopuszczalne zawarcie umowy o pracę z zastrzeżeniem warunku rozwiązującego innego, niż wynikający z przepisów prawa pracy. Skutkiem zawarcia umowy o pracę jest nawiązanie stosunku pracy w dniu, który strony same określiły, albo w dniu, w którym umowa została zawarta. Wynika z tego, że czynność prawna w postaci zawarcia umowy o pracę nie powinna wiązać się z zakresem niepewności co do wywołania skutku nawiązania stosunku pracy. Zastrzeżenie warunku zawieszającego skutek tej czynności prawnej powodowałoby, że strony aż do momentu ziszczenia się zdarzenia wskazanego w warunku pozostawałyby w niepewności co do tego, czy stosunek pracy zostanie nawiązany. Warunek taki pozostaje więc w niezgodności z funkcją umowy o pracę, wyrażoną przez regulację zawartą w art. 26 k.p. Warunek zawarty w umowie o pracę, który zawiesza nawiązanie stosunku pracy, jest zatem przeciwny ustawie, co zgodnie z art. 94 k.c. pociąga za sobą nieważność tej czynności prawnej, w której go zastrzeżono.

Mając na względzie wszystkie wyżej uczynione rozważania, Sąd wyrokiem częściowym oddalił powództwo w zakresie wydania świadectwa pracy, odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, a więc w zakresie roszczeń typowych tylko dla stosunku pracy. Do rozstrzygnięcia pozostaje roszczenie powoda o wynagrodzenie.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

22.04.2022 r.