Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2024 roku

Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Ryszard Marchwicki

Sędziowie: Mariola Głowacka

Maciej Rozpędowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2024 r w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. (...) Sp. z o.o. w K.

przeciwko T. G.

o naruszenie dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 20 czerwca 2022 r. sygn. akt I C 32/19

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie 4 w ten sposób, że powództwo w zakresie 3.000 zł ( trzech tysięcy złotych) oddala,

b) w punkcie 5 w ten sposób, że koszty sądowe wzajemnie znosi,

II. w pozostałym zakresie apelację oddala,

III. koszty postępowania za instancję apelacyjną wzajemnie znosi.

Mariola Głowacka Ryszard Marchwicki Maciej Rozpędowski

UZASADNIENIE

Powód M. (...) Sp. z o.o. w K., wniósł o:

⚫: zobowiązanie pozwanego T. G. do usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „. (...)” opublikowanego w dniu 19.02.2019r. na kanale pn. „(...)” (adres: (...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);
⚫: zobowiązanie pozwanego T. G. do usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „(...)”, opublikowanego w dniu 20.02.2019r. na kanale pn. „(...)” ((...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);
⚫: zobowiązanie pozwanego T. G. do usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „(...)”, opublikowanego w dniu 21.02.2019r. na kanale pn. „(...)” ((...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);
⚫: Zobowiązanie pozwanego T. G. do usunięcia ze strony internetowej (...) artykułu pt. „(...)” zawierającego materiał filmowy o tej samej nazwie, opublikowany w dniu 19.02.2019r. ((...)/ - dostęp na dzień 29.03.2019r.);
⚫: zobowiązanie pozwanego T. G. do opublikowania w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku kończącego postępowanie niniejszej sprawie, w czarnej ramce na stronie głównej portalu internetowego (...) czarną czcionką typu Garamond o rozmiarze 22, na białym tle, przeprosin o następującej treści:

„PRZEPROSINY

(...) Sp. z o.o. w K. za naruszenie dóbr osobistych Spółki, przez podanie szeregu nieprawdziwych informacji w treści filmów pt. „(...)”, „(...)” oraz „(...)”, opublikowanych w serwisie internetowym YouTube na kanale pn. „(...)”, kolejno w dniach 19.02.2019r., 20.02.2019r. i 21.02.2019r.

W szczególności przepraszam (...) Sp. z o.o. w K. za zakwestionowanie dobrego imienia (...) Spółki w oczach opinii publicznej – zwłaszcza wśród Mieszkańców (...) i powiatu (...) oraz Udziałowców Spółki.

Z łatwością mogłem dowiedzieć się i zorientować, iż podawane przeze mnie niezweryfikowane informacje o rzekomych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu Spółki są nieprawdziwe. Za podanie ich, jak i za wywołane tym skutki – tj. naruszenie dóbr osobistych Spółki – przepraszam.

T. G.”

⚫: zobowiązanie pozwanego T. G. do opublikowania w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku kończącego postępowanie w niniejszej sprawie, w czarnej ramce, na pierwszej stronie tygodnika (...), czarną czcionką typu Garamond o rozmiarze 22, na białym tle, przeprosin o następującej treści:

„PRZEPROSINY

T. G.”

⚫: zasądzenie od pozwanego T. G. na rzecz organizacji (...) im. doktora P. J. PODAJ DALEJ (ul. (...), (...)-(...) K.) kwoty 30.000 zł;
⚫: zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, zawieszenie niniejszego postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w Koninie w sprawie (...), gdyż wynik tego postępowania będzie miał wpływ na niniejsze postępowanie oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym wynagrodzenia adwokackiego według zestawienia, które zostanie złożone na rozprawie.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca (...) Sąd Okręgowy w Koninie:

1. Zobowiązuje pozwanego T. G. do usunięcia z serwisu internetowego YouTube:

- materiału filmowego pt. „(...)” opublikowanego w dniu 19.02.2019r. na kanale pn. „(...)” (adres: (...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);

- materiału filmowego pt., „(...)” opublikowanego 20.02.2019r. na kanale pn. „(...)” (adres: (...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);

- materiału filmowego pt. „(...)” opublikowanego 21.02.2019r. na kanale pn. „(...)” ( adres: (...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.).

2. Zobowiązuje pozwanego T. G. do usunięcia ze strony internetowej (...) artykułu pt. „(...)” zawierającego materiał filmowy o tej samej nazwie opublikowany w dniu 19.02.2019r. (adres: (...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.);

3. Zobowiązuje pozwanego T. G. do opublikowania w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku kończącego postępowanie w niniejszej sprawie, w czarnej ramce na stronie głównej portalu internetowego (...), czarną czcionką typu Garamond o rozmiarze 22, na białym tle, przeprosin o następującej treści:

„PRZEPROSINY

(...) Sp. z o.o. w K. za naruszenie dóbr osobistych Spółki, przez podanie nieprawdziwych informacji w treści filmów pt. „(...)”, „(...)” oraz „(...)” , opublikowanych w serwisie internetowym YouTube na kanale pn. „(...)”, kolejno w dniach: 19.02.2019r., 20.02.2019r. i 21.02.2019r.

T. G.”

4. Zasądza od pozwanego T. G. na rzecz organizacji (...) im. doktora P. J. PODAJ DALEJ (ul. (...), (...)-(...) K.) kwotę 3000 zł (trzy tysiące złotych)

5. Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

6. Zasądza od pozwanego T. G. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w K. kwotę 1265,25 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

7. Znosi wzajemnie poniesione przez strony koszty zastępstwa procesowego.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski Sądu i Instancji.

(...) Sp. z o.o. w K. jest miejskim przedsiębiorstwem prowadzącym działalność m.inn. w zakresie obróbki, usuwania i zbierania odpadów niebezpiecznych oraz innych, jak również odzysku surowców z materiałów segregowanych i rekultywacji (k. 116-122).

W lutym 2019r. do biura poselskiego posła B. J., gdzie pozwany pracował, został dostarczony list – anonim, skierowany do „(...)”, podpisany jako: „(...)”, w którym autorzy listu, jako pracownicy (...) Sp. z o.o. w K. powiadamiają o oszustwach popełnianych przez prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. w K. - J. S. (1), wskazując, że śmieci, które były przywożone jako zmieszane, powinny być przesortowane, gdy tymczasem w nocy na II i III zmianie, były one – bez uprzedniego sortowania – wywożone na składowisko śmieci. Na drugi dzień z kartek, na których była zapisywana przez traktorzystów waga i kursy nocne wagowy rozpisywał je na I i II zmianę jako śmieci przesortowane, dopasowując do wymogów zakładu, oszukując tym samym Marszałka na opłatach. W liście wskazano też, że bioodpady były przebierane w niewielkiej ilości, ale większość trafiała na składowisko śmieci, podobnie jak tworzywa sztuczne. Również szkło nie jest sortowane, ponieważ linia szkła nie pracuje. Autorzy listu poruszyli ponadto problem nowo wybudowanej spalarni śmieci, gdzie palone są zanieczyszczone śmieci i w związku z tym często dochodzi tam do awarii, a spod sita wywozi się minerały, które powinny być przewożone na składowisko, a idą do spalenia. Poruszono ponadto kwestię nierównego traktowania pracowników w zakładzie pracy, poprzez przyznanie nierównej wysokości podwyżek w 2018 roku (k. 22-23). Z anonimem zapoznał się pozwany, poseł B. J. oraz radny Miasta (...)– J. K..

Tożsamy list - anonim został wysłany również do urzędów gmin na terenie powiatu (...): Gminy P., Gminy S., Gminy G., Gminy S., Gminy B., Gminy P., Gminy O., Gminy O., Gminy W., Gminy K., Gminy W., Gminy B., Gminy S., Gminy K., Gminy R., Gminy O., Gminy Z., Gminy S., Gminy D., Miasta S., Gminy W., Miasta K., Gminy K., Gminy Ś. oraz Gminy G..

Burmistrzowie oraz wójtowie reprezentujący Gminy i Miasta będące udziałowcami (...) Sp. z o.o. wezwali Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. J. S. (1) do złożenia wyjaśnień dotyczących zarzutów formułowanych przez anonimowych autorów listu, przekazując mu w załączeniu kopię listu z dnia 5 lutego 2019r.

Pismem z dnia 15 lutego 2019r. Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. J. S. (1) odniósł się do zarzutów podnoszonych w anonimowym liście dotyczącym nieprawidłowości w powodowej Spółce, przekazując odpowiedź dla burmistrzów i wójtów gmin będących udziałowcami powodowej Spółki, w którym odparł wszystkie zarzuty wskazując, że są one bezpodstawne, a przeprowadzone wielokrotnie kontrole na terenie powodowej Spółki nie wykazały żadnych nieprawidłowości (k. 377-379).

W dniu 14 lutego 2019r., na prośbę niektórych wójtów i burmistrzów gmin powiatu (...) w związku z wpływem do urzędów miast i gmin pisma z dnia 05 lutego 2019r. dotyczącego nieprawidłowości zachodzących w (...) Sp. z o.o., Przewodniczący (...) dr P. S., wystosował do Prezydenta Miasta K. P. K. pismo, w którym wniósł o ustosunkowanie się do zawartej w anonimie treści na Walnym Zgromadzeniu Wspólników (...), wyznaczonym na dzień 22 lutego 2019r. (k. 488). Podczas Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. w K. w dniu 22 lutego 2019r. została poruszona sprawa listu – anonimu, na którym Prezes Zarządu – J. S. (1) złożył wyjaśnienia, prezentując m.inn. wykaz kontroli za lata 2015-2018 przeprowadzonych w powodowej Spółce.

Pismem z dnia 20 lutego 2019r. Rada Pracowników przy (...) Sp. z o.o. w K. oraz Zakładowa Organizacja Związkowa (...) przy (...) Sp. z o.o. w K. skierowanym do wszystkich udziałowców (...) Sp. o.o. w K. oraz do prezydenta Miasta K. zanegowała wszystkie zarzuty przedstawiane wobec powodowej Spółki w przedmiotowym anonimie.

Po dostarczeniu do biura poselskiego przedmiotowego listu, pozwany zainteresował się sprawą prezentowaną przez autorów anonimu. Do biura zgłosili się pracownicy i byli pracownicy powodowej Spółki, m.inn. J. S. (2), M. S., S. Z. i A. S. którzy wskazywali na nieprawidłowości w gospodarowaniu odpadami na terenie ich zakładu pracy. Ich wypowiedzi były nagrywane przez pozwanego. Pozwany otrzymał też nagrania wideo, na których miał być utrwalony ten proceder (bezsporne).

W dniu 19 lutego 2019r. w serwisie internetowym YouTube na kanale pn. „(...)” pozwany opublikował nagranie zatytułowane „(...)”. W nagraniu tym pozwany odczytał przedmiotowy list – anonim, który został rozesłany do burmistrzów i wójtów gmin będących udziałowcami (...) Sp. z o.o. w K.. Tego samego dnia przedmiotowe nagranie opublikowane zostało także przez pozwanego na portalu internetowym (...) (nagranie video).

Następnie w dniu 20 lutego 2019r. w serwisie internetowym YouTube na kanale pn. „(...)” pozwany opublikował nagranie zatytułowane „(...)”. W nagraniu tym pozwany przedstawił schemat struktury organizacyjnej powodowej Spółki, powołując się na Załącznik do Uchwały nr (...)Rady Nadzorczej (...) Sp. z o.o. w K. z dnia 20.12.2017r. W treści nagrania pozwany wskazał, że 129 osób jest zatrudnionych w strukturach powodowej Spółki, w tym paręnaście osób, które są powiązane rodzinnie z ludźmi z zarządu i Urzędu Miasta. Pozwany wskazywał m.inn. na „Ł. – syna kierowcy naszego bossa”, „P. K – brata naszego bossa”, M. K. – pracującą w D. (...), „panią M. plus jej męża”, „zięcia K.” oraz na osobę zatrudnioną „bez konkursu – E. - panią polityk”. Pozwany kilkukrotnie w nagraniu używał słowa „(...)”, zadając pytania m.inn.: „czy jest w porządku, żeby osoby, które zarządzają miastem miały usadowione własne osoby? Nie bardzo”; „czy jest w porządku, żeby udziałowcy własne osoby tam sobie zatrudniły? Chyba nie”. Na zaprezentowanym nagraniu pozwany poinformował też, że jest w posiadaniu 14 godzin nagrań byłych pracowników oraz notatek przez nich dostarczonych, z których wynika, „kto jest kim i dlaczego wszystkie kontrole wypadały pozytywnie”. Pozwany wygłosił również opinię, że „jest to żenujące, że aż tak to wszystko zostało poukładane i nikt nic nie widzi”. Końcowo pozwany wskazał, że jest ciekaw reakcji udziałowców i mieszkańców, którzy płacą za śmieci. (nagranie video).

W dniu 21 lutego 2019r. w serwisie internetowym YouTube na kanale pn. „(...)” pozwany opublikował nagranie zatytułowane „(...)”, w którym zaprezentował materiał filmowy przedstawiający pracowników powodowej Spółki podczas pracy. Nagranie to komentowane zostało przez pozwanego, który wskazywał, że na przedstawionym filmie widać, co dzieje się ze śmieciami na nocnej zmianie i że jest to jedno z wielu nagrań, którymi pozwany dysponuje. Pozwany na nagraniu komentował, że na przyczepy są ładowane śmieci, które nie są spalane, ale bez segregacji wywożone na wysypisko śmieci, co jest niezgodne z procedurą i zapisami w technologii przetwarzania śmieci. W dalszej części nagrania pozwany wyjaśniał w jaki sposób „proceder” ten był rozpisywany, tj. minerały, organika i balast były rozpisywane inaczej, niż w ciągu dnia, a nadto były one rozpisywane „na oko”, bez ważenia. Pozwany wskazywał też, że proceder ten trwał kilkanaście lat, ale pomimo licznych kontroli, „prezydent i pan S. mówią, że wszystko jest w porządku”. Pozwany poruszył również kwestię zwolnienia pracowników oraz niegospodarności powodowej Spółki dotyczącej zakupu maszyn (nagranie video).

Pozwany przed opublikowaniem przedmiotowych nagrań nie skontaktował się z powodową Spółką celem weryfikacji uzyskanych informacji oraz odniesienia się do zarzutów wskazywanych w anonimie oraz relacjonowanych przez pracowników i byłych pracowników (...) Sp. z o.o. Pozwany podczas montowania materiału wideo opierał na nagraniach wideo oraz przedmiotowym anonimie, a także notatkach dostarczonych mu przez pracowników i byłych pracowników powodowej Spółki (zeznania pozwanego).

Do Prokuratury Okręgowej w (...) z (...) w W. oraz (...)Delegatura w P. wpłynęły tożsame zawiadomienia o przestępstwie Radnego miasta K. J. K., który przekazał zawiadomienie: J. S. (2), M. Z., S. Z., A. S. i M. S. o przestępstwach popełnionych na terenie powodowej Spółki, polegające m.inn. na podrabianiu dokumentów wagowych dotyczących składowania i przewozu odpadów przez (...) Sp. z o.o. w K., przyjęcia odpadu w zaniżonej cenie, oszustwa przy składaniu odpadów, składowania odpadów i substancji w warunkach zagrażających życiu i zdrowiu ludzi oraz spowodowaniu istotnych obniżeń jakości wody, powietrza oraz powierzchni ziemi jak i też zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach, niedopełnienie obowiązków służbowych przez pracowników (...) w K. oraz niedopełnieniu obowiązków bądź przekroczeniu uprawnień przez Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K. i wyrządzeniu szkody majątkowej w (...) Sp. z o.o. w K., czym działał na szkodę interesu publicznego (k. 154-163).

W dniu 21 czerwca 2019 roku Prokuratura Okręgowa w Koninie wszczęła śledztwo w sprawie:

1. podrobienia dokumentów wagowych dotyczących składowania i przewozu odpadów przez (...) Sp. z o.o. w K., ul. (...) B, (...)-(...) K., poprzez zmiany określenia Kodu (...) oraz wag w okresie od 22.02.2012 roku do 22.02.2013 roku w (...) Sp. z o.o. w K., ul. (...), (...)-(...) K., tj. o przestępstwo z art. 270 § 1 kk

2. wyrządzenia znacznej szkody majątkowej w kwocie co najmniej 3.800.000 zł, przez Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., będącego zobowiązanym na podstawie przepisu ustawy do zajmowania sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą wymienionej powyżej spółki, przez nadużycia udzielonych mu uprawnień, tj. przyjęcie odpadu w ilości 19 tysięcy ton w cenie 1 zł za tonę, podczas gdy tona za odpad ten powinna być naliczona w cenie 200 zł za tonę, tj. przestępstwo z art. 296 § 1 kk

3. oszustwa przy składaniu odpadów, w tym tworzyw sztucznych, folii na terenie magazynu dla budującej się spalarni w (...) Sp. z o.o. w K., ul. (...), (...)-(...) K., w warunkach zwolnienia z opłaty marszałkowskiej, podczas gdy z uwagi na fakt, iż ustały podstawy do zwolnienia z tej opłaty powinna ona zostać naliczona i obrana od (...) Sp. z o.o. w K., w wyniku czego zaistniały straty znacznej wartości, tj. przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

4. składowania w okresie od 2013 roku do 2015 roku w (...) Sp. z o.o. w K., ul. (...), (...)-(...) K. wbrew przepisom odpadów i substancji, w szczególności przy kompostowni z której odcieki odprowadzane były do kanalizacji deszczowej, jak też składowanie popiołów podczas budowy spalarni w takich warunkach oraz w taki sposób, że mogło to zagrozić życiu i zdrowiu ludzi oraz spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza oraz powierzchni ziemi, jak też zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach, tj. przestępstwo z art. 183 § 1 kk

5. niedopełnienia obowiązków służbowych w czasie kontroli w okresie od dnia 19.04.2017r. do dnia 19.06.2017 roku przez pracowników (...) w K. przy realizacji czynności kontrolnych przeprowadzonych w (...) Sp. z o.o. w K., ul. (...), (...)-(...) K., poprzez nierzetelne ich przeprowadzenie oraz udokumentowanie ich przebiegu i wyników, jak też przez niepodjęcie czynności mających na celu spowodowanie dalszego składowania odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, czym działali na szkodę interesu publicznego, tj. przestępstwo z art. 231 § 1 kk

6. wyrządzenia w okresie od 22.02.2012 roku do 22.02.2013 roku, znacznej szkody majątkowej w kwocie co najmniej 105.000 zł przez Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., będącego zobowiązanym na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą wymienionej powyżej spółki, przez nadużycia udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, polegające na odstąpieniu od sortowania odpadów co skutkowało ograniczeniem ilości odzyskanych środków wtórnych, tj. o przestępstwo z art. 296 § 1 kk

7. niedopełnienia obowiązków przez Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K. i wyrządzenia Spółce szkody majątkowej poprzez podejmowanie niedopuszczalnych czynności preferencyjnych na rzecz nabywcy usługi poprzez bezpodstawne anulowanie faktur VAT oraz manipulowanie stawkami dla dostawców odpadów poprzez wydawanie poleceń zmian znaczeń kodowych, czym działa na szkodę interesu publicznego, tj. przestępstwo z art. 231 § 1 kk. (k. 166-167v).

Postanowieniem z dnia 09 września 2020r. umorzono śledztwo w w/w sprawie:

I. podrobienia, w okresie od dnia 22 lutego 2012 roku do dnia 22 lutego 2013 roku w K. przy ul. (...), w celu użycia za autentyczne, dokumentów wagowych dotyczących składowania i przewozu odpadów przez (...) sp. z o.o. w K., poprzez zmiany określenia kodu odpadów oraz wag, to jest o przestępstwo z art. 270 § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

II. umyślnego wyrządzenia w okresie od 22.02.2012 roku do 22.02.2013 roku w K., szkody majątkowej w wielkich rozmiarach w kwocie co najmniej 3.800.000 złotych przez Prezesa Zarządu (...) sp. z o.o. w K., będącego zobowiązanym na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą wymienionej powyżej spółki, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień tj. przyjęcie odpadu w ilości 19 tysięcy ton za opłatę w kwocie 1 zł za tonę, podczas gdy za ten odpad powinna być naliczona opłata w kwocie 200 zł za tonę, czym działano na szkodę spółki (...) z/s w K., to jest o przestępstwo z art. 296 § 1 i 3 kk – wobec stwierdzenia, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

III. doprowadzenia, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w bliżej nieustalonym okresie czasu w K., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy składowaniu odpadów, w tym tworzyw sztucznych i folii na terenie magazynu dla budującej się spalarni w (...) Sp. z o.o. w K. przy ul. (...), poprzez wprowadzenie w błąd pracowników (...) w P. odpowiedzialnych za naliczanie opłaty marszałkowskiej, poprzez wskazanie, że nie ustały podstawy do zwolnienia z tej opłaty, w wyniku czego nie została ona naliczona i pobrana od (...) Sp. z o. o. w K., co doprowadziło do zaistnienia strat w kwocie 253.166,00 złotych na szkodę Skarbu Państwa, to jest o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego

IV. umyślnego składowania, w okresie od 2013 roku do 2015 roku w (...) Sp. z o.o. w K. przy ul. (...), wbrew odpowiednim przepisom odpadów i substancji, w szczególności przy kompostowni, z której odcieki odprowadzane były do kanalizacji deszczowej, jak też składowanie popiołów podczas budowy spalarni w takich warunkach oraz w taki sposób, że mogło to zagrozić życiu i zdrowiu ludzi oraz spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza oraz powierzchni ziemi, jak też zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym, to jest o przestępstwo z art. 183 § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż czynu nie zawiera znamion czynu zabronionego

V. umyślnego niedopełnienia obowiązków służbowych w czasie kontroli w okresie od dnia 19.04.2017 do dnia 19.06.2017 roku przez pracowników (...) w K. przy realizacji czynności kontrolnych przeprowadzonych w (...) Sp. z o. o. w K. przy ul. (...), poprzez nierzetelne ich przeprowadzenie oraz udokumentowanie ich przebiegu i wyników, jak też przez niepodjęcie czynności mających na celu spowodowanie dalszego składowania odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, co skutkowało działaniem na szkodę interesu publicznego, to jest o przestępstwo z art. 231 § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu

VI. umyślnego wyrządzenia w okresie od dnia 22.02.2012 roku do dnia 22.02.2013 roku w K. szkody majątkowej w kwocie co najmniej 105.000 złotych, przez Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., będącego zobowiązanym na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą wymienionej powyżej spółki, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, polegające na odstąpieniu od sortowania odpadów co skutkowało ograniczeniem ilości odzyskanych środków wtórnych, czym działano na szkodę spółki (...) sp. z o.o. z/s w K., to jest o przestępstwo z art. 296 § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego

VII. przyjęcia, w bliżej nieustalonym okresie czasu, przez pełniącego funkcję kierowniczą Prezesa Zarządu (...) sp. z o.o. w K., korzyści majątkowej w kwocie 26.119,00 złotych, w zamian za nadużycie uprawnień i niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, co mogło wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową w w/w kwocie, poprzez niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy usługi w postaci bezpodstawnego anulowania faktur VAT oraz manipulowania stawkami dla dostawców odpadów poprzez wydawanie poleceń zmian oznaczeń kodowych, to jest o przestępstwo z art. 296a § 1 kk – wobec stwierdzenia, iż brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu (k. 583).

W powodowej Spółce były przeprowadzane kontrole przez (...) dotyczące przestrzegania przepisów w zakresie gospodarki odpadami oraz przestrzegania przepisów w zakresie realizacji obowiązków wynikających z przepisów oraz decyzji administracyjnych, w tym przestrzeganie zakazu kierowania odpadów biodegradowalnych do składowania oraz przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. z 2015r., poz. 1277). Kontrole były przeprowadzane w dniach: 27.08.2015 – 21.09.2015, 05.10.2015 – 23.10.2015, 02.06.2016 – 01.07.2016, 06.09.2016 – 12.09.2016, 19.04.2017 – 19.06.2017, 17.11.2017 – 12.12.2017, 05.09.2018 – 02.10.2018, 18.04.2019 – 17.05.2019 i dotyczyły lat: 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 i 2019.

Kontrole na terenie sortowni nie wykazały uchybień w procesie sortowania odpadów. Podobnie brak było nieprawidłowości w zakresie gospodarowania składowiskiem odpadów, kompostowni, czy funkcjonowania spalarni (k. 217 – 268). Nadto kontrola dokumentów, w tym ewidencji odpadów, zbiorczych zestawień danych o rodzajach i ilości odpadów, sposobach gospodarowania, kart przekazania odpadów, nie wykazała żadnych nieprawidłowości (k. 217-268). W trakcie kontroli dokonano analizy zbiorczego zestawienia danych o odpadach oraz wykazów zawierających informacje i dane wykorzystane do ustalenia wysokości opłat za korzystanie ze środowiska za lata 2012-2016. Stwierdzono, że opłaty te zostały naliczone prawidłowo (k. 217-268).

Jedynym poważniejszym naruszeniem warunków decyzji było magazynowanie frakcji balastowej z doczyszczania tworzyw sztucznych wokół składowiska (k. 239). Oprócz tego wskazano na konieczność zmiany pozwolenia zintegrowanego pozwalającej na przekazywanie poprodukcyjnych odpadów niebezpiecznych podmiotom upoważnionym do dalszego przetwarzania, przy czym działanie to zostało podjęte przed wszczęciem kontroli w dniu 19.04.2016r. oraz zalecono opracowanie wniosku o zmianę i uzupełnienie pozwolenia zintegrowanego o kocioł pomocniczy pozwolenia, przy czym zalecenie wykonano.

W dniu 11 grudnia 2017r., w wyniku spotkania z przedstawicielami organizacji związkowych przy (...) Sp. z o.o. w dniu 07.12.2017r. wprowadzono aneks do protokołu nr (...), w którym Prezes Zarządu powodowej Spółki (...) przekazał, że przy najbliższej regulacji płac, która nastąpi z dniem 01.07.2018r., o ile będzie dodatni wynik finansowy, dokonane zostanie zrównanie płac w poszczególnych grupach tak, aby nie było rażących dysproporcji w obrębie grupy pracowników wykonujących taką sama czynność, co zgodne jest z wykładnią prawa, szczególną troską będą objęci pracownicy najniżej zarabiający. (k. 385).

Uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej (...) Sp. z o.o. z dnia 24.06.2019r. odwołano J. S. (1) z funkcji Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K. z dniem 30.06.2019r. (k. 270).

Pismem z dnia 27 lutego 2019r. pełnomocnik powodowej Spółki wystosował do pozwanego „przedsądowe wezwanie do zaniechania działań naruszających dobra osobiste, dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych oraz zapłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny” (k. 39-49). W odpowiedzi na wezwanie, pozwany wskazał, że przedmiotowe wezwanie traktuje jako próbę zastraszenia jego osoby i bezprawnego wpływu na rzetelność jego pracy dziennikarskiej, a materiały filmowe i dokumenty zostały dostarczone do biura poselskiego przez samych pracowników (...) Sp. z o.o. z prośbą o pilną interwencję w poruszonych w nich sprawach (k. 52). Podobne pismo zostało zredagowane przez Posła na Sejm RP B. J. (k. 53-54).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał , że roszczenie powodowej Spółki zasługuje na uwzględnienie, choć nie w pełnym zakresie.

Sąd stwierdził, że powodowa Spółka wykazała, iż doszło od naruszenia jej dóbr osobistych. Zgodzić się należy, że pozwany publikując trzy materiały wideo - w których wskazywał na liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu Spółki, zarzucając nepotyzm, brak gospodarności władz Spółki, brak segregacji odpadów, rozpisywanie tonażu odpadów „na oko”, nierzetelność przy przeprowadzaniu kontroli, a nadto publikując list – anonim, w którym również zarzucano brak segregacji odpadów, oszustwa przy rozpisywaniu śmieci, brak sortowania szkła, bioodpadów, tworzyw sztucznych, spalanie zanieczyszczonych śmieci, co prowadzi do częstych awarii w spalarni, a nadto brak równego traktowania pracowników w odniesieniu do podwyżek płac - naruszył jej dobra osobiste w postaci dobrego imienia.

. Przedmiotowe materiały wideo zostały opublikowane kolejno w dniach 19.02.2019r., 20.02.2019r., i 21.02.2019r. na serwisie internetowym YouTube, a nadto materiał filmowy pt. „(...)” został w dniu 19.02.2019r. opublikowany na stronie internetowej (...) w artykule pod tą samą nazwą. Niewątpliwie działanie pozwanego spowodowało, że powodowa Spółka została postawiona w negatywnym świetle w opinii publicznej oraz naraziło na szwank jej reputację.

W ocenie sądu I Instancji pozwany nie zdołał wykazać iż jego działania nie były bezprawne. Kwestionując swoją odpowiedzialność pozwany powoływał się na podejmowaną przez siebie działalność w ramach obowiązków oraz uprawnień posła, w którego biurze jest on zatrudniony, wskazywał, że jego działanie nie było bezprawne, a działał w ramach uzasadnionego interesu społecznego.

Pozwany publikując w materiale wideo (dostępnym dla ogółu odbiorców poprzez serwis internetowy YouTube) schemat organizacyjny powodowej Spółki, szeroko przy tym komentując sposób zatrudniania w jej strukturach osób, które jednocześnie pełnią funkcje publiczne lub są z nimi spokrewnione, wskazując wyraźnie na „(...)”, jaki panuje w powodowej Spółce, w żaden sposób nie zweryfikował prawdziwości uzyskanych informacji, rozpowszechniając oszczercze informacje na temat rzekomego zatrudniania osób spokrewnionych lub powiązanych z osobami pełniącymi ważne funkcje w organach władzy publicznej. Pozwany wiedzę na ten temat powziął od osób trzecich (K. B. i J. S. (2)), które dostarczyły mu przedmiotowe dane, jednakże nie wykazał choćby minimum aktywności, aby zweryfikować ich prawdziwość poprzez odniesienie się do procesu rekrutacji oraz kwalifikacji czy doświadczenia pracowników (...) Sp z o.o.

Pozwany również przed publikacją pozostałych dwóch materiałów filmowych, nie zweryfikował rzetelności treści przekazywanych mu przez pracowników (...) Sp. z o.o.

Sąd wskazał, że liczne kontrole (...) nie wykazały żadnych większych uchybień w zakresie gospodarowania odpadami w powodowej Spółce, a postępowanie przygotowawcze w sprawie szeregu przestępstw, do jakich miało dojść na terenie powodowej Spółki, zostało umorzone.

Uznać zatem należy, że pozwany dopuścił się naruszenia dóbr osobistych powoda, zwłaszcza jego dobrego imienia. To rodzi, co do zasady obowiązek pozwanego dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków swojego działania. W ramach tych czynności strona powodowa żądała: usunięcia z usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „(...)” opublikowanego w dniu 19.02.2019r. na kanale pn. „(...)” (adres: (...)– dostęp na dzień 29.03.2019r.); usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „(...)”, opublikowanego w dniu 20.02.2019r. na kanale pn. „(...)” ((...)– dostęp na dzień 29.03.2019r.); usunięcia z serwisu internetowego YouTube materiału filmowego pt. „(...)”, opublikowanego w dniu 21.02.2019r. na kanale pn. „(...)” ((...) – dostęp na dzień 29.03.2019r.); usunięcia ze strony internetowej (...) artykułu pt. „(...)” zawierającego materiał filmowy o tej samej nazwie, opublikowany w dniu 19.02.2019r. ((...)/ - dostęp na dzień 29.03.2019r.), o czym Sąd orzekł w punkcie 1 i 2 wyroku.

Jedną z form usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych jest zgodnie z art. 24 k.c. złożenie oświadczenia w określonej formie i o określonej treści. Takiej też formy ochrony domagał się powód i Sąd jego żądanie częściowo uwzględnił. Sąd w punkcie 3 wyroku zobowiązał pozwanego do opublikowania w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku kończącego postępowanie niniejszej sprawie, w czarnej ramce na stronie głównej portalu internetowego www.62-510.pl, czarną czcionką typu Garamond o rozmiarze 22, na białym tle, przeprosin o następującej treści:

„PRZEPROSINY

T. G.”.

Sąd uwzględnił żądanie powoda – modyfikując nieznacznie formę przeprosin, uznając, że taka forma przeprosin jest najbardziej adekwatna do wagi popełnionego czynu oraz pozwoli na przywrócenie dobrego imienia strony powodowej w lokalnej społeczności. Należy w tym miejscu wskazać na ugruntowane już orzecznictwo, iż Sąd może kształtować treść oświadczenia poprzez ograniczenie jego zakresu, uściślenie, czy też wyeliminowanie określonych sformułowań, ponieważ w ten sposób nadaje woli powoda określonej zakresem zgłoszonego żądania, poprawną jurydycznie formę (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2021r. , I ACa 737/21, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 maja 2021r., I ACa 154/21). W ocenie Sądu, bez znaczenia dla zakresu ochrony udzielonej powodowi jest wskazywanie, że pozwany „mógł z łatwością dowiedzieć się i zorientować, iż podawane przez niego niezweryfikowane informacje o rzekomych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu Spółki są nieprawdziwe”. Podobnie zdaniem Sądu nie jest konieczne wskazywanie, że pozwany naruszył dobra osobiste Spółki, czy podawanie szczegółów odnośnie tego, że kwestionował dobre imię organów Spółki w oczach opinii publicznej.

Sąd nie uwzględnił żądania powoda do opublikowania przeprosin na łamach tygodnika (...), albowiem treści publikowane przez pozwanego nie były tam udostępniane.

Za uzasadnione należało uznać także żądanie zasądzenia odpowiedniej kwoty na wskazany cel społeczny, przy czym w ocenie Sądu kwota 3.000 zł będzie kwotą najbardziej dolegliwą ekonomicznie i adekwatną do popełnionego czynu. Ustalając tę sumę Sąd brał pod uwagę również sytuację finansową pozwanego (punkt 4 wyroku).

W pozostałym zaś zakresie Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne. (punkt 5 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.265, 25 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych. Na koszty te złożyła się połowa opłaty od pozwu (1.050 zł) i połowa opłaty za mediację 215,25 zł (punkt 6 wyroku).

Z uwagi natomiast na fakt, że strony poniosły zbliżone do siebie koszty zastępstwa procesowego, Sąd zniósł je wzajemnie w oparciu o art. 100 k.p.c. (punkt 7 wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Pozwany zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj:

a) art. 24 k.c. poprzez uznanie, że wystąpiły łączne przesłanki naruszenia dobra osobistego oraz bezprawności osoby naruszającej dobro,

2. naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść rozstrzygnięcia tj:

a) art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez nieuzasadnione uznanie przez Sąd, że prawidłowo zgłoszony dowód z przesłuchania świadka K. B. na okoliczność nieprawidłowości, jakie miały mieć miejsce w powodowym przedsiębiorstwie jest dowodem powołanym jedynie dla zwłoki w sytuacji, gdy w przekonaniu strony pozwanej jest to dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i pominięcie tego dowodu istotnie wpłynęło na błędne ustalenia stanu faktycznego sprawy.

b) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, zebranego w sprawie poprzez pominięcie w ocenie dowodu faktu, iż powód samodzielnie zamieścił informację, podpisaną przez J. S. (1) - ówczesnego prezesa zarządu powoda, zawierającą ustosunkowanie się do zarzutów zgłoszonych przez pracowników, przyczyniając się do upowszechnienia informacji, objętych przedmiotowymi nagraniami,

c) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyznanie stronie powodowej całkowitej wiarygodności, przy jednoczesnym uznaniu, iż strona pozwana dokonuje jedynie „opinii" oraz „przypuszczeń" w sytuacji, gdy wyprowadzenie niniejszego wniosku i dokonanie takiego uznania stoi ewidentnie w sprzeczności z doświadczeniem życiowym oraz zasadami logiki,

3. Sprzeczność istotnych ustaleń z treścią materiału dowodowego, zgromadzonego w sprawie polegających na ustaleniu, że pozwany nie podjął weryfikacji uzyskanych od pracowników Spółki powodowej informacji, w tym nie wykazał należytej staranności w pozyskiwaniu informacji, wykorzystanych do przygotowania przedmiotowego materiału udostępnionego na portalu internetowym,

4. Nierozpoznanie istoty sprawy poprzez wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie naruszenia dóbr osobistych przez pozwanego, podczas gdy zachodzi jedna ze szczególnych okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych w postaci działania w obronie uzasadnionego interesu obywateli.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

1. Zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa ewentualnie o,

2. Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Koninie do ponownego rozpoznania,

3. Zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o:

1. Oddalenie apelacji w całości,

2. zasądzenie od pozwanego — T. G. na rzecz powoda — (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji według norm prawem przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja pozwanego okazała się w części uzasadniona.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny odniesie się do najdalej idącego zarzutu tj zarzutu nierozpoznania istoty sprawy

Pojęcie nierozpoznania istoty sprawy interpretowane jest jako wadliwość rozstrzygnięcia polegająca na wydaniu przez sąd pierwszej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, bądź na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony z powodu bezpodstawnego przyjęcia, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (post. SN z 27.6.2014 r., V CZ 45/14, L.).

Wyjaśnieniem pojęcia "nierozpoznanie istoty sprawy" zajmował się Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach. W wyroku z 12.2.2002 r. sąd uznał, że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (zob. wyr. SN z 12.2.2002 r., I CKN 486/00, L.; post. SN z: 4.9.2014 r., II CZ 41/14, L.; 27.6.2014 r., V CZ 41/14, L.; 4.9.2014 r., II CZ 43/14, L. i inne).

W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, że oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego (zob. wyr. SN z 22.4.1999 r., II UKN 589/98, L.).

W wyroku z 23.9.1998 r. (II CKN 897/97, L.) Sąd Najwyższy uznał, że nierozpoznanie istoty sprawy oznacza zaniechanie przez sąd pierwszej instancji zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego (por. post. SN z 26.3.2014 r., V CZ 14/14, L.).

Trafnie Sąd Najwyższy przyjął, że nierozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy sąd pierwszej instancji: 1) rozstrzygnął nie o tym, co było przedmiotem sprawy; 2) zaniechał w ogóle zbadania materialnej podstawy żądania; 3) pominął całkowicie merytoryczne zarzuty zgłoszone przez stronę; 4) rozstrzygnął o żądaniu powoda na innej podstawie faktycznej i prawnej niż zgłoszona w pozwie; 5) nie uwzględnił (nie rozważył) wszystkich zarzutów pozwanego dotyczących kwestii faktycznych, czy prawnych rzutujących na zasadność roszczenia powoda (post. SN z 26.11.2012 r., III SZ 3/12, L.; por. też: post. SN z: 9.11.2012 r., IV CZ 156/12, L.; 23.11.2012 r., niepubl.; 19.12.2012 r., II CZ 141/12, L.; 15.2.2013 r., I CZ 186/12, L.).

W niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji prawidłowo rozpoznał żądanie procesowe storn powodowej oraz rozstrzygnął o wszelkich zarzutach pozwanego. Tym samym nie sposób skutecznie zarzucać rozstrzygnięciu braku rozpoznania istoty sprawy.

Poza tym w apelacji podniesiono zarzuty dotyczące naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i materialnego. W pierwszej kolejności Sąd II instancji odniósł się do zarzutów dotyczących obrazy prawa procesowego, gdyż dopiero prawidłowo ustalony stan faktyczny stanowić może podstawę dla rozstrzygnięcia pozwu złożonego w niniejszej sprawie. Wskazać bowiem należy, iż prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Skuteczne, zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wtedy, gdy ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r. II CKN 60/97 - OSNC 1997/9/128). Powyższe rodzi konieczność rozpoznania w pierwszym rzędzie zmierzających do zakwestionowania stanu faktycznego zarzutów naruszenia prawa procesowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r. II CKN 18/97 - OSNC 1997/8/112).

Skarżący podniósł zarzut naruszenia art. 233 § 1 i 2 k.p.c.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem dopiero wykazanie i uzasadnienie, że wnioski wyprowadzone przez sąd z określonego materiału dowodowego nie są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym pozwala na skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia tego przepisu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 roku, II CKN 817/00, LEX nr 56906).

Jednocześnie w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z niego wywodzi skutki prawne. Jest to podstawowa zasada, która obowiązuje w procesie cywilnym, a odstępstwo od niej możliwe jest jedynie w sytuacji, gdy przepis szczególny tak stanowi.

Podnosząc w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1, strona musi wykazać, jakich dowodów sąd nie ocenił lub ocenił wadliwie, jakie fakty pominął i jaki wpływ pominięcie faktów czy dowodów miało na treść orzeczenia (por. wyrok SN z 5 września 2002 r., II CKN 916/00, LexPolonica nr 376856)

Tylko ocena rażąco błędna lub oczywiście sprzeczna z treścią materiału dowodowego, nieodpowiadająca zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, może czynić usprawiedliwionym zarzut naruszenia art. 233 § 1. k.p.c.

Gdy jednak sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym z całości materiału dowodowego, z którego można wysnuć także wnioski odmienne, nie można mu przypisać zarzutu naruszenia art. 233 § 1. Takie działanie mieści się bowiem w przyznanych sądowi kompetencjach do swobodnego uznania, którą z możliwych wersji uznaje za prawdziwą (wyroki SN: z 27 września 2002 r., II CKN 817/00,

Skuteczne zgłoszenie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 nie może ograniczać się do wskazywania, że możliwe były inne wnioski odnośnie do faktów, lecz polega na wykazaniu, że wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający w świetle zasad doświadczenia życiowego i budowy sylogizmów były niemożliwe (wyrok SN z 6 czerwca 2003 r., IV CK 274/02, LexPolonica nr 405198).

Zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w zakresie wystarczającym dla poczynienia ustaleń faktycznych mających wpływ na zastosowanie przepisów prawa materialnego. Zgromadzone w sprawie dowody poddał wszechstronnej, wnikliwej ocenie, ustalając prawidłowo stan faktyczny sprawy. Ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd Okręgowy, zdaniem Sądu Apelacyjnego, przy uwzględnieniu podanych poniżej uwag, odpowiada wymogom stawianym przez przepis art. 233 § 1 k.p.c., uwzględnia cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i tym samym pozostaje pod ochroną wynikającą z powołanego przepisu. Nie nosi ona cech dowolności, odnosi się do przeprowadzonych w sprawie dowodów.

W tym stanie rzeczy zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Skarżący w ramach tego zarzutu podniósł , iż sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, zebranego w sprawie poprzez pominięcie w ocenie dowodu faktu, iż powód samodzielnie zamieścił informację, podpisaną przez J. S. (1) - ówczesnego prezesa zarządu powoda, zawierającą ustosunkowanie się do zarzutów zgłoszonych przez pracowników, przyczyniając się do upowszechnienia informacji, objętych przedmiotowymi nagraniami.

Zarzut jest nieuzasadniony. Przede wszystkim należy podzielić stanowisko powoda, iż okoliczność podniesiona przez stronę pozwaną jest bez znaczenia dla oceny czynu T. G.. Fakt bowiem publikacji przez prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w K. oświadczenia miał wyłącznie charakter próby obrony przed bezpodstawnymi zarzutami. Nie potwierdzał on nadto żadnych okoliczności powołanych przez T. G., a wręcz przeciwstawiał się nim. A więc w żaden sposób powód nie przyczynił się do upowszechnienia tych informacji. Poza tym okoliczność ta nioe może skutkować brakiem odpowiedzialności pozwanego za podanie niesprawdzonych i jak się okazało nie prawdziwych informacji .

Równie nieuzasadniony jest zarzut dotyczący błędnej oceny zeznań świadków i stron złożonych w toku postępowania. Przede wszystkim należy podnieśąć , że ocena wiarygodności zeznań świadków i stron należy do sądu a dla skutecznego podniesienia tego zarzutu konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu.

W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając.

W wywiedzionej apelacji pozwany nie wykazał przy użyciu argumentów o charakterze jurydycznym, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, gdyż tylko takie uchybienie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.

Sąd bardzo szczegółowo i wnikliwe odniósł się do zeznań świadków oraz stron i ocenę tą sąd II instancji w pełni podziela.

Analiza zeznań świadków: M. Z., J. S. (2), A. S. i S. Z. wskazuje jednozacznie na to, że okoliczności , w których świadkowie wskazywali, że ich zdaniem na terenie zakładu dochodziło do nieprawidłowości, były jedynie ich przypuszczenia i opinie.

Podobnie należało ocenić zeznania J. K., który – w oparciu o materiały filmowe oraz doniesienia pracowników powodowej Spółki – wysuwał przypuszczenia, że na terenie (...) Sp. z o.o. dochodzi do wielu nieprawidłowości. Świadek całą wiedzę na ten temat czerpał z relacji pracowników lub byłych pracowników powodowej Spółki, którzy zgłosili się do biura poselskiego B. J..

Należy przy tym wskazać, że treść zeznań w/w świadków przed sądem znacznie różniła się od ich wypowiedzi udzielanych pozwanemu , a nagranych na płycie CD.

W zeznaniach przed sądem świadkowie wskazywali , że nie byli bezpośrednimi świadkami nieprawidłowości , a wiedze czerpali od innych osób.

Nieuzasadniony był również zarzut pominięcia dowodu z przesłuchania świadka K. B. na okoliczność nieprawidłowości, jakie miały mieć miejsce w powodowym przedsiębiorstwie.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 kpc pominął wniosek pełnomocnika pozwanego o przesłuchanie świadka K. B. na okoliczność nieprawidłowości, jakie miały mieć miejsce w powodowym przedsiębiorstwie w okresie objętym pozwem, jak również w jaki sposób tuszowano te nieprawidłowości, uznając go za spóźniony.

Wniosek ten został zgłoszony dopiero na rozprawie w dniu 8 września 2021 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego , pozwany mógł ten dowód zgłosić wcześniej, albowiem z jego zeznań wynika, że K. B. również był osobą, z którą rozmawiał pozwany i to od niego pozwany otrzymał listę osób zatrudnionych w powodowej Spółce, a zatem nie było żadnych przeszkód aby powołać ten dowód.

W świetle powyższego zarzut ten należy uznać za nieuzasadniony , pozwany nie wskazał bowiem żadnych okoliczności z których by wynikało , że nie mógł tego dowodu zgłosić wcześniej. W apelacji natomiast strona pozwana podniosła zarzut mający na celu wykazać, iż dowód jest dowodem istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy. A nie to było przyczyną pominięcia tego wniosku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny zarzuty prawa procesowego uznał , że nieuzasadnione.

Również nieuzasadnione były zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Art. 24 § 1 kc stanowi , że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Zgodnie z cytowanym art. 24 przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, są: 1) istnienie dobra osobistego, 2) zagrożenie lub naruszenie tego dobra, 3) bezprawność zagrożenia lub naruszenia. Pierwsze dwie przesłanki musi udowodnić powód dochodzący ochrony; pozwany może bronić się, wykazując, że nie działał bezprawnie. Jest to bardzo korzystne dla powoda rozłożenie ciężaru dowodu, gdyż na pozwanym spoczywać będzie ciężar udowodnienia, że naruszenie nie było bezprawne. Powód musi wykazać, iż doszło do zagrożenia lub naruszenia istniejącego dobra osobistego. Dobra osobiste wymienia przykładowo art. 23. Nie wystarcza tu powołanie się na naruszenie „dóbr osobistych”, rozumiane jako jakaś krzywda, dyskomfort, ujemne przeżycie psychiczne. Trudności wiążą się z precyzyjnym określeniem kryteriów, według których należy oceniać, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych (P. Księżak [w:] Kodeks cywilny..., red. M. Pyziak-Szafnicka, kom. do art. 24, nt 1).

Nie ulega wątpliwości , że w niniejszej sprawie prawidłowo sąd okręgowy ustalił iż artykuł 43 k.c. stanowi, że przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Wynika więc z tego, iż po pierwsze, osoba prawna, podobnie jak osoba fizyczna, ma dobra osobiste, a po drugie, że dobra osobiste osób prawnych różnią się od dóbr osobistych osób fizycznych, skoro przepis powyższy nakazuje stosować przepisy o dobrach osobistych osób fizycznych odpowiednio, a więc z uwzględnieniem specyfiki osoby prawnej.

Wśród wyodrębnionych dóbr osobistych w przypadku osób prawnych szczególną wagę przypisuje się dobremu imieniu. Jak podkreślał Sąd Najwyższy wielokrotnie w swych orzeczeniach „dobre imię osoby prawnej jest łączone z opinią, jaką mają o niej inne osoby ze względu na zakres jej działalności. Nie ulega zatem wątpliwości, że dobre imię osoby prawnej naruszają wypowiedzi, które obiektywnie oceniając przypisują osobie prawnej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania w zakresie swych zadań”. zob. wyroki SN: z dnia 11.01.2007r., II CSK 392/06, z dnia 14.11.1986 r., II CR 295/86, z dnia 28.5.1999 r., Sąd Apelacyjny podziela również stanowisko SO , że poprzez publikację w/w artykułu oraz anonimu doszło do co najmniej zagrożenia tego dobra . A więc obie przesłanki wynikające z art. 24 k.c. zostały przez powoda wykazane.

Ocenić więc należało czy pozwany poprzez zamieszczenie powyższych treści w intrenecie działał bezprawnie czy też nie .

W przepisie art. 24 k.c. ustawodawca wprowadził domniemanie bezprawności działań naruszających dobra osobiste. Na gruncie kodeksu cywilnego przyjmuje się obiektywne kryteria bezprawności. Postawienie komuś zarzutu nieprawdziwego, naruszającego jego cześć, jest zawsze działaniem sprzecznym z zasadami współżycia społecznego i w związku z tym bezprawnym, choćby postawienie takiego zarzutu podyktowane było dobrą wiarą jego autora i poparte starannością w zbieraniu danych, na których zarzut się opiera. W takim przypadku dobra wiara autora zarzutu wyłącza jedynie jego winę, natomiast do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, działanie w obronie uzasadnionego interesu, a w niektórych przypadkach także zgodę pokrzywdzonego.

Kwestionując swoją odpowiedzialność pozwany powoływał się na podejmowaną przez siebie działalność w ramach obowiązków oraz uprawnień posła, w którego biurze jest on zatrudniony, wskazywał, że jego działanie nie było bezprawne, a działał w ramach uzasadnionego interesu społecznego.

Niewątpliwie działanie na rzecz uzasadnionego interesu społecznego wyłącza ewentualną bezprawność. Prawem zaś społeczności lokalnej jest pozyskiwanie informacji na tematy związane z regionem, w tym dotyczące np. gospodarowania odpadami przez podmiot, którego udziałowcami są jednostki samorządu terytorialnego. Jednakże warunkiem wyłączenia ewentualnej bezprawności jest, by podawana informacja była prawdziwa, albo by sprawca naruszenia dochował należytej staranności (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 9 stycznia 2020r., I ACa 509/19). Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu I insytancji, iż pozwanemu można zarzucić brak staranności. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż pozwany nie podjął jakiejkolwiek próby weryfikacji, poprzestając jedynie na zapewnieniach pracowników (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym powołanie się na wypowiedzi osób trzecich, zamieszczone w książce, w publikacjach prasowych, czy tylko wypowiedzi zasłyszane, nie stanowi okoliczności wyłączającej bezprawność dokonanego naruszenia, chyba że chodziło o powołanie „źródeł sprawdzonych i mających walor obiektywnie dowiedzionych” (wyr, SN z 28.5,1999 r., I CKN 16/98, OSNC 2000, Nr 2, poz. 25). Powołując się zatem na cudzą wypowiedź, czy też taką wypowiedź przytaczając, nie można zwolnić się od obowiązku zachowania staranności w dążeniu do sprawdzenia prawdziwości zarzutów w niej zawartych (podobnie wyr. SN z 26.10.2006 r., I CSK 169/06, L.; z 10.2.2016 r., I CSK 231/15, OSNC-ZD 2017, Nr C, poz.50).

Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego należy przyjmować koncepcję obiektywną naruszenia dobra osobistego w kontekście całokształtu okoliczności sprawy. Kwestia zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych powinna być ujmowana w płaszczyźnie faktycznej i prowadzić do ustalenia, czy dane zachowania, biorąc pod uwagę przeciętne reakcje ludzkie, mogły obiektywnie stać się podstawą do negatywnych odczuć po stronie pokrzywdzonego.. Ponadto koniecznym elementem wyłączenia bezprawności działania naruszającego dobra osobiste jest prawdziwość twierdzeń co do faktów. Należy w pełni zgodzić się z twierdzeniem, że bezprawności działania sprawcy nie uchyla dochowanie należytej staranności i rzetelności w sprawdzaniu i wykorzystaniu danych, na których zarzut się opiera. Dochowanie bądź niedochowanie należytej staranności czy przeświadczenie sprawcy o prawdziwości zarzutu może mieć znaczenie jedynie przy ocenie winy, a więc w odniesieniu do odpowiedzialności majątkowej za naruszenie dóbr osobistych, jest natomiast obojętne z punktu widzenia bezprawności jako czynnika o charakterze obiektywnym. Nie jest również wystarczające dla wyłączenia bezprawności nieprawdziwej wypowiedzi naruszającej cudze dobra osobiste przekonanie naruszającego, że korzystając z zagwarantowanej konstytucyjnie wolności wypowiedzi działa w obronie społecznie uzasadnionego interesu. Każde odstępstwo od zachowania „modelowego — wzorcowego” musi oznaczać brak staranności, a więc bezprawność działania. Braku szczególnej staranności dowodzi brak krytycyzmu w stosunku do materiałów, brak staranności przy wykorzystaniu materiału prasowego będącego źródłem naruszenia dobra osobistego, a także brak obiektywizmu, tendencyjność, niedokładność, stwarzanie określonego klimatu psychicznego, stronniczość, niepełne przedstawienie okoliczności sprawy. Niewątpliwie przy tego rodzaju sprawach nieprawdziwa informacja nie może nigdy realizować ważnego interesu społecznego. Interesu tego nie wolno mylić z motywami, którymi kierował się naruszający dobro osobiste, przekazując zebrany materiał. Istnienie tego interesu nie może być oceniane z punktu widzenia złych lub dobrych intencji. Powinno chodzić tutaj o rzetelność, a ta powinna stanowić optymalną gwarancję prawidłowej realizacji obowiązków, do których należy niewątpliwie respektowanie praw osób, których jego publikacja dotyczy.

Zgromadzony w sprawie materiał wskazywał na to iż żaden z zarzutów nie został potwierdzony. Liczne kontrole przeprowadzane u powoda przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska nie wykazały żadnych większych uchybień w zakresie gospodarowania odpadami w powodowej Spółce, a postępowanie przygotowawcze w sprawie szeregu przestępstw, do jakich miało dojść na terenie powodowej Spółki, zostało umorzone.

Zgodnie z art. 448 § 2 k.c w przypadkach określonych w art. 445 § 1 i 2 oraz art. 446² ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone, może obok zadośćuczynienia pieniężnego żądać zasądzenia odpowiedniej sumy na wskazany przez niego cel społeczny. Wykładnia gramatyczna art. 448 wskazuje, że poszkodowany może – niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia (art. 24) – domagać się zasądzenia na swoją rzecz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny ^(...) . Uwzględnienie tych żądań przez sąd ma charakter fakultatywny, o czym świadczy zwrot „sąd może”. Sąd nie ma więc obowiązku zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 448 w każdym przypadku naruszenia dóbr osobistych. Przy stosowaniu tego przepisu sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych, w tym winę sprawcy naruszenia dóbr osobistych i jej stopień oraz rodzaj naruszonego dobra (wyrok SN z 19.04.2006 r., II PK 245/05, OSNP 2007/7–8, poz. 101).

Sąd Apelacyjny analizując materiał zgromadzony w sprawie doszedł jednak do wniosku , że wystarczającą dolegliwością dla pozwanego z tytułu naruszenia dobra osobistego powoda jest zamieszczenie na portalu internetowym tekstu przeprosin . W konsekwencji sąd Apelacyjny w całości oddalił powództwo powoda o zasądzenie od pozwanego na rzecz organizacji (...) im. doktora P. J. PODAJ DALEJ (ul. (...), (...)-(...) K.) kwotę 3000 zł.

Konsekwencją zmiany wyroku i oddalenia w całości roszczenia majątkowego Sąd Apelacyjny zmienił również rozstrzygniecie o kosztach postepowania. Skro powód wygrał co do roszczenia niemajątkowego , a przegrał co do roszczenia majątkowego koszty postepowania należało znieść stosownie do art. 100 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono również na podstawie art. 100 k.p.c.

Mariola Głowacka Ryszard Marchwicki Maciej Rozpędowski

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

St. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska

I ACa 1194/22

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE