Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.09.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 1.01.2019 r. do 31.12.2021 r. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o.

W uzasadnieniu wskazano, że jak wynika z ustaleń ZUS z dniem 13.10.2010 r. w spółce (...) objął 5 udziałów, a A. K. objęła 1.524 udziały co stanowiło 99,67% udziałów Spółki. W dniu 5 stycznia 2018 r. M. C. dokonał sprzedaży swoich udziałów Spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. W., w której to Spółce udziałowcami są (...) Spółka z o.o. oraz A. K.. Następnie z dniem 1 listopada 2008 r. A. K. w wyniku przekształcenia zakładu pracy stała się pracownikiem spółki (...) sp. z o.o.. i z tego tytułu została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Według ZUS skoro A. K. jest większościowym udziałowcem spółki (...) Sp. z o.o., to należało przyjąć, że jest ona jedynym wspólnikiem wskazanej spółki. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, A. K. - wspólnika spółki posiadającego 99,67% udziałów, a więc będącego niemal jedynym (...) sp. z o.o. wykluczało zdaniem ZUS istnienie podporządkowania pracowniczego oraz odpłatności pracy, będących jednymi z głównych cech stosunku pracy.

Organ rentowy wskazał w konsekwencji, że w związku z wyłączeniem A. K. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresie od stycznia 2019 roku do grudnia 2021 roku płatnik składek nie był zobowiązany do odprowadzania składki za w/w ubezpieczoną.

(decyzja – k. 76-79 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołania od w/w decyzji wniósł płatnik składek (...) Sp. z o.o. oraz A. K. reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej uchylenie oraz zasądzenie na rzecz skarżącego płatnika i ubezpieczonej od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1. naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 83 § 1 kodeksu cywilnego, w związku z art. 22 § 1 w zw. z art. 300 kodeksu pracy przez niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w tym, że organ rentowy stwierdził, iż ubezpieczona nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek w okresie od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r., podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika m.in., że:

- zostały spełnione warunki do podjęcia przez ubezpieczoną zatrudnienia i świadczenia pracy, miało też miejsca rzeczywiste wykonywanie obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze, a ubezpieczona została zatrudniona jako pracownik nie będąc współwłaścicielem firmy (...) M. C..

- A. K. nie ma samodzielności co do określenia bieżących zadań pracowniczych, ponieważ to należy do sfery pełnomocnika zgromadzenia wspólników, który wykonuje obowiązki pracodawcy organizującego proces pracy,

- pracodawcą wobec A. K. jest pełnomocnik zgromadzenia wspólników, który wydaje wskazanej polecenia pracownicze i rozlicza ją z wykonanej pracy, jak i przyznaje nagrody oraz udziela urlopy wypoczynkowe, co oznacza, że w przypadku A. K. nie dochodzi do: skrzyżowania kompetencji powodujących zobowiązanie wspólnika do wykonywania swoich własnych poleceń jako prezesa zarządu, utrzymywania ze sobą stałych kontaktów w ramach czasu pracy i bieżącego rozliczania się przed sobą z funkcjonowania spółki.

2) naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 180 § 1 k.p.a. w zw. z art. 32 k.p.a. oraz art. 40 § 2 k.p.a. poprzez niedoręczenie decyzji pełnomocnikowi strony.

3) naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego, poprzez niepoinformowanie pełnomocnika skarżącego przed wydaniem decyzji o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

4) naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez błędne ustalenie, że skarżąca z dniem 01.11.2008 r. stała się pracownikiem spółki (...) Sp. z o.o., przy jednoczesnym pominięciu i nieocenieniu dokumentów w postaci: umów o pracę: z dnia 10.01.2006 r. oraz z dnia 24.01.2006 r zawartych pomiędzy firmą (...) M. C. z siedzibą w Ł. jako pracodawcą a A. K. jako pracownikiem oraz zawiadomienia pracownika A. K. o przejściu całości zakładu pracy na innego pracodawcę z dnia 31.10.2008 r., co powinno skutkować przyjęciem założenia, że A. K. pozostawała z płatnikiem w stosunku pracy od dnia 10.01.2006 r. i że jej zatrudnienie w firmie miało miejsce w czasie kiedy wymieniona nie miała i nie wykonywała jakichkolwiek praw właścicielskich w firmie (...).

5) Naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez błędne ustalenie, że skarżąca z dniem 01.11.2008 r. stała się pracownikiem spółki (...) Sp. z o.o., przy jednoczesnym pominięciu i nieocenieniu dokumentów w postaci pisemnych oświadczeń: D. C., E. W. wraz z załącznikami, oraz A. K. wraz z załącznikiem, co powinno skutkować przyjęciem założenia, że A. K. pozostawała z płatnikiem w stosunku pracy od dnia 10.01.2006 r. i że podlegała ona poleceniom pracowniczym i kierownictwu pełnomocnika zgromadzenia wspólników oraz organizacji pracy panującej w spółce.

6) naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez błędne ustalenie, że skarżąca z dniem 01.11.2008 r. stała się pracownikiem spółki (...) Sp. z o.o., przy jednoczesnym pominięciu i nieocenieniu dokumentów w postaci:

- Uchwały Nr 1/2021 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 15.06.2021 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec A. K. jako prezesa zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę,

- Uchwały Nr 1/2019 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 16.04.2019 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec prezesa zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę,

- Uchwały Nr 2/2019 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 19.09.2019 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec prezesa zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę,

- Uchwały Nr 1/2020 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 19.06.2020 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec A. K. jako prezesa zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę,

- Uchwały Nr 2/2020 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 24.09.2020 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec A. K. jako prezesa zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

- Uchwały Nr 5/2018 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 05.07.2018 r. w sprawie powołania pełnomocnika do wykonywania indywidualnego prawa kontroli wspólnika.

co powinno skutkować przyjęciem założenia, że A. K. pozostawała z płatnikiem w stosunku pracy od dnia 10.01.2006 r. i że podlegała ona poleceniom pracowniczym i kierownictwu pełnomocnika zgromadzenia wspólników oraz organizacji pracy panującej w spółce.

6) Naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 775) (dalej w skrócie: k.p.a.), poprzez błędne ustalenie, że skarżąca z dniem 01.11.2008 r. stała się pracownikiem spółki (...) Sp. z o.o., przy jednoczesnym pominięciu i nieocenieniu dokumentów w postaci:

- Uchwały Nr 8/2018 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z o.o. z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie powołania pełnomocnika do wykonywania czynności pracowniczych wobec wspólników i członków zarządu oraz zasad działania pełnomocnika,

- Uchwały Nr 9/2018 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników „Czech - (...)'’ Spółki z o.o. z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie uchylenia uchwały nr 7/2018 z dnia 21 sierpnia 2018 r.,

- Pisma z dnia 3 stycznia 2019 r. pełnomocnika D. C. do E. W., upoważaniające wymienioną do wykonywania czynności pracowniczych na pisemne polecenie pełnomocnika na warunkach przez niego wskazanych, na czas nieobecności pełnomocnika w spółce,

- Pisma z dnia 30 grudnia 2021 roku skierowane przez pełnomocnika D. C. do A. K..

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 1 kwietnia 2021 r.,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 31 marca 2021 r.,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 1 października 2020 r.,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 30 grudnia 2019 r., wraz z zestawieniem (...) za (...). oraz zestawieniem obrotów z dostawcami i odbiorcami oraz zestawieniem dzienników księgowych,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 27 września 2019 r.,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 29 grudnia 2018 r., wraz z zestawieniem (...) za XII 2018 r. oraz zestawieniem obrotów z dostawcami i odbiorcami oraz zestawieniem dzienników księgowych,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 29 grudnia 2020 r., wraz z zestawieniem (...) za XII 2020 r. oraz zestawieniem obrotów z dostawcami i odbiorcami oraz zestawieniem dzienników księgowych,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 30 grudnia 2021 r., wraz z zestawieniem (...) za XII 2021 r. oraz zestawieniem obrotów z dostawcami i odbiorcami oraz zestawieniem dzienników księgowych,

- Wniosku A. K. o urlop z dnia 10 lipca 2020 r. wraz z adnotacją pełnomocnika D. C. o odmowie przyznania urlopu,

- Wniosku A. K. o urlop z dnia 2 lipca 2021 r. wraz z adnotacją pełnomocnika D. C. o odmowie przyznania urlopu,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 14 stycznia 2022 r.,

- Polecenia pracowniczego pełnomocnika D. C. z dnia 30 grudnia 2022 r.,

- List obecności dot. m.in. pracownika A. K. za 2021,

- List obecności dot. m.in. pracownika A. K. za 2020,

- List obecności dot. m.in. pracownika A. K. za 2019,

- Zestawień (...) za 2019 rok, sporządzonych o obsługiwanych przez A. K.,

- Zestawień (...) za 2020 rok, sporządzonych o obsługiwanych przez A. K.,

- Zestawień (...) za 2021 rok, sporządzonych o obsługiwanych przez A. K.,

- Dokumentu przewozowego Nr 29/12/AA z dnia 29.12.2018 r. wraz z dokumentem przewozowym (...) z dnia 29.12.2018 r. oraz Nr (...): (...) i Nr (...): (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 20/12/MF z dnia 20.12.2018 r. wraz z dokumentem przewozowym (...) z dnia 20.12.2018 r. oraz Nr (...): (...) i Nr (...): (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 15/12/MF z dnia 15.12.2018 r. wraz z Nr (...): (...) i Nr (...): (...) oraz dowodem MM z dnia 20.12.2018 r.,

- Dokumentu przewozowego Nr 06/12/MS z dnia 06.12.2018 r. wraz z Nr (...): (...) i Nr (...): (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 1/12/AA z dnia 01.12.2018 r. wraz z dokumentem przewozowym (...) z dnia 01.12.2018 r. oraz Nr (...): (...) i Nr (...): (...), Nr (...): (...), Nr (...): (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 30A/ (...) z dnia 30.12.2019 r. wraz z Nr (...): (...) i Nr (...): (...), Nr (...):

(...),

- Dokumentu przewozowego Nr 27/12/AA z dnia 27.12.2019 r. wraz z Nr (...):

(...) i Nr (...): (...), Nr (...):

(...). dowód MM z dnia 27.12.2019 r., dokument przewozowy (...) z dnia

27.12.2019 r.

- Dokumentu przewozowego Nr 19/12/MS z dnia 19.12.2019 r. wraz z Nr (...):

(...) i Nr (...): (...), Nr (...):

(...), NrSENT; (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 16/12/MM z dnia 16.12.2019 r. wraz z Nr (...):

(...) i Nr (...): (...), Nr (...): (...), Nr (...): (...)' (...),

- Dokumentu przewozowego Nr 11 /l2/MS z dnia 11.12.2019 r. wraz z Nr (...):

(...) i Nr (...): (...), Nr (...): (...), Nr (...): (...), (...):

(...),

- Dokumentu przewozowego Nr 04/12/MS z dnia 04.12.2019 r. wraz z Nr (...): (...) i Nr (...): (...).

- Dokumentu przewozowego Nr 2/12/ (...) z dnia 02.12.2019 r. wraz z Nr (...):

(...) i Nr (...): (...), Nr (...):

(...),

z których wynika i co powinno skutkować przyjęciem założenia, że A. K. pozostawała z płatnikiem w stosunku pracy od dnia 10.01.2006 r. i że podlegała ona poleceniom pracowniczym i kierownictwu pełnomocnika zgromadzenia wspólników oraz organizacji pracy panującej w spółce.

7) Naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego poprzez błędne ustalenie, że skarżąca z racji posiadania udziałów w spółce nie może być pracownikiem spółki, gdyż nie istnieje podporządkowanie pracownicze, które jest jedną z cech stosunku pracy, przy jednoczesnym pominięciu i nieocenieniu dokumentów w postaci:

- Upoważnienia Nr (...) z dnia 09.11.2017 r. do przeprowadzenia kontroli płatnika składek przez inspektora kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

- Zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli z dnia 09.11.2017 r.

- Protokołu przyjęcia wyjaśnień od A. K. z dnia 21.02.2018 r.

- Wykaz zebranego materiału,

- Protokół kontroli z dnia 21.02.2018 r.

w których organ rentowy przyjął zgoła odmiennie, a mianowicie, że A. K. jest pracownikiem spółki, co zdaniem skarżącej powinno skutkować przyjęciem założenia, że A. K. pozostawała z płatnikiem w stosunku pracy od dnia 01.11.2008 r. i że podlegała ona poleceniom pracowniczym i kierownictwu pełnomocnika zgromadzenia wspólników oraz organizacji pracy panującej w spółce.

(odwołanie – k. 3-13, k. 3-13 w aktach o sygn. VIII U 1883/23 załączonych do sprawy)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumentację tożsamą jak w zaskarżonej decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w każdej z połączonych do wspólnego rozpoznania spraw od płatnika składek i ubezpieczonej według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(odpowiedź na odwołanie – k. 20-21 verte, k. 16-17 verte w aktach o sygn. VIII U 1883/23 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2023 roku tutejszy sąd połączył sprawę o sygn. akt VIII U 1883/23 ze sprawą o sygn. akt VIII U 1882/23 do łącznego rozpoznania w trybie art. 219 k.p.c.

(postanowienie – k. 19 w aktach o sygn. VIII U 1883/23 załączonych do sprawy)

Na rozprawie w dniu 4 marca 2024 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o ich oddalenie, a także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych po 360 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 4 marca 2024 roku e-protokół (...):21:22 – 00:26:56 – płyta CD – k. 49)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka (...) Sp. z o.o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 7 sierpnia 2008 roku. Kapitał zakładowy spółki wynosił 764.500,00 zł i dzielił się na 1.529 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł każdy. Prezesem Zarządu spółki, również w spornym okresie była A. K.. Spółka (...) nie posiadała rady nadzorczej.

Z dniem 13 października 2010 r. w Spółce:

- M. C. objął 5 udziałów, co stanowiło 0,33 % kapitału zakładowego spółki;

- A. K. objęła (...) udziały co stanowiło 99,67% kapitału zakładowego spółki.

(wypis z KRS – k. 15-18, umowa spółki – k. 13 załączonych do sprawy akt organu rentowego, wypis z KRS w segregatorze załączonym do sprawy)

M. C. jest partnerem życiowym A. K., mają wspólne dzieci. D. C. – pełnomocnik zgromadzenia wspólników spółki (...) jest natomiast bratem M. C..

(zeznania A. K. na rozprawie w dniu 4 marca 2024 roku e-protokół (...):04:15-00:21:22 – płyta CD – k. 49)

W dniu 5.01.2018 r. została zawarta umowa sprzedaży udziałów pomiędzy M. C., a (...) Sp. z o.o., na mocy której M. C. sprzedał (...) Sp. z o.o., której prezesem zarządu była A. K. 5 udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. o wartości nominalnej 500 zł każdy i łącznej wartości 2500 zł.

Udziałowcami spółki (...) Sp. z o.o. jest spółka (...) Sp. z o.o. oraz ubezpieczona.

(umowa sprzedaży udziałów – k.. 9-9 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, w segregatorze załączonym do sprawy)

Od 10.01.2006 r. A. K. zatrudniona była na podstawie umowy o pracę w C. M. C..

(umowa o pracę – k. 5 część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy, zeznania A. K. na rozprawie w dniu 4 marca 2024 roku e-protokół (...):04:15-00:21:22 – płyta CD – k. 49)

Pismem z dnia 31.10.2008 r. wnioskodawczyni została poinformowana przez dotychczasowego pracodawcę o przejęciu całości zakładu pracy przez innego pracodawcę tj. (...) Sp. z o.o. w trybie art. 23 ¹ k.p.

(pismo – k. 8 załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. B9 akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy)

Z dniem 1.11.2008 r. wnioskodawczyni została zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystentki.

(aneks do umowy o pracę – k. 7 załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. 9b część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy)

W dniu 31.12.2010 r. pomiędzy w/w stronami doszło do zawarcia kolejnej umowy o pracę, na mocy której ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku Dyrektora Zarządzającego i nadzór nad BHP. Z umowy tej wynikało, że ubezpieczona została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 16.000 zł brutto miesięcznie.

(zakres obowiązków – k. 5-5 verte, umowa o pracę – k. 6-7 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, zakres obowiązków - k. 46, umowa o pracę – k. 13c część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy, zeznania A. K. na rozprawie w dniu 4 marca 2024 roku e-protokół (...):04:15-00:21:22 – płyta CD – k. 49)

Z dniem 12.12.2013 r. wnioskodawczyni dodatkowo zostały powierzone nowe zadania tj.: nadzór nad BHP oraz nadzór nad usługami transportowymi i spedycyjnymi prowadzonymi na terenie UE. Zmianie uległo tez jej wynagrodzenie, które wzrosło do kwoty 21.000 zł.

(aneks do umowy o pracę – k. 4 załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. 27, k. 42 część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy)

Z zakresu obowiązków wnioskodawczyni wynikało, że podlegała bezpośrednio prezesowi zarządu. Dokument ten został podpisany przez główną księgową Czech - (...) mgr E. W. i prezesa zarządu Czech - (...) samą wnioskodawczynię A. K..

(zakres obowiązków - k. 46 część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy)

Wnioskodawczyni w spornym okresie podpisywała listy obecności.

(listy obecności - w segregatorze załączonym do sprawy)

Pismem z dnia 1.10.2020 r. i z dnia 1.04.2021 r. zarząd przedmiotowej spółki przyznał wnioskodawczyni nagrodę pieniężną.

(pisma – k. 49, k. 52 część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumentach – uchwale nr 4/2021 z dnia 27.05.2019 r. i uchwale nr 4/2019 z dnia 27.05.2019 r. Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...). Wynika z nich, że wnioskodawczyni sama sobie udzieliła absolutorium.

(uchwała nr 4/2021, uchwała nr 4/2019 w segregatorze załączonym do sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumencie – uchwale nr 8/2019 z dnia 30.12.2019 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...). Wynika z niego, że wnioskodawczyni sama sobie przedłużyła kadencję.

(uchwała nr 8/2019 w segregatorze załączonym do sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumentach – uchwale nr 6/2019 z dnia 10.10.2019 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...) i uchwale nr 2 z dnia 30.12.2021 r. . Wynika z nich, że wnioskodawczyni sama sobie ustalała wynagrodzenie.

(uchwała nr 6/2019, uchwała nr 2 akt notarialny w segregatorze załączonym do sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumencie – uchwale nr 1/2019 z dnia 27.05.2019 r. Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...) . Wynika z niego, że wnioskodawczyni sama sobie zatwierdzała sprawozdania z działalności zarządu.

(uchwała nr 1/2019 w segregatorze załączonym do sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumencie – uchwale nr 7/2019 z dnia 10.10.2019 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...) . Wynika z niego, że wnioskodawczyni sama sobie wyznaczała obowiązki.

(uchwała nr 7/2019 w segregatorze załączonym do sprawy)

Podpis wnioskodawczyni jako prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. widnieje na dokumencie – uchwale nr 3/2019 z dnia 27.05.2019 r. Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Czech - (...) . Wynika z niego, że wnioskodawczyni sama decydowała o podziale zysku.

(uchwała nr 3/2019 w segregatorze załączonym do sprawy)

Z tytułu prowadzonej działalności płatnik osiągnął przychód:

- w 2019 r. – 76 932 848,83 zł;

- w 2020 r. – 76 591 388,31 zł;

- w 2021 r. – 104 564 329,14 zł;

- w 2022 r. – 169 387 039,83 zł.

(zestawienia finansowe w segregatorze załączonym do sprawy)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w powołanych dokumentów, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu, a nadto na podstawie zeznań wnioskodawczyni w zakresie w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń.

Przedmiotem oceny w niniejszej sprawie są po pierwsze umowa o pracę zawarta z wnioskodawczynią, będącą wspólnikiem większościowym, po wtóre zasada podlegania ubezpieczeniom społecznym przez niemal jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni w zakresie w jakim twierdziła, iż w ramach zajmowanego stanowiska pracy wykonywała pracę podporządkowaną pod kierownictwem D. C. pełniącego funkcję pełnomocnika Zgromadzenia Wspólników spółki. Wnioskodawczyni wskazywała, że D. C. decydował o wysokości przyznawanego jej wynagrodzenia za pracę, jak i nagród (premii), a także udzielał jej lub odmawiał udzielenia urlopu wypoczynkowego. Dowody z dokumentów wskazują jednak na okoliczności przeciwne, do tych podnoszonych przez odwołujących. Należy zauważyć, iż A. K., z dniem 13 października 2010 r. w spółce (...) Sp. z o.o. objęła (...) udziały co stanowiło 99,67% kapitału zakładowego spółki. Była także prezesem zarządu spółki Czech - (...), w tym w spornym okresie. Sąd ustalił, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że A. K. samodzielnie decydowała o podejmowanych działaniach i to ona wykonywała w istocie czynności związane z funkcjonowaniem spółki. Sporządzona dokumentacja kadrowo - osobowa dla wnioskodawczyni potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia, natomiast nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Zdaniem Sądu, sporządzenie dokumentacji osobowej wnioskodawczyni miało jedynie uwiarygodnić wersję o pracowniczym charakterze jej zatrudnienia w Czech - (...) Sp. z o.o, zwłaszcza, że pełniąc rolę prezesa spółki sama ustalała sobie wynagrodzenie, wyznaczała obowiązki, decydowała o podziale zysku spółki czy zatwierdzała sprawozdania z działalności zarządu. Należało podkreślić, że podporządkowanie pracownicze nie występuje wtedy, gdy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie sama je realizuje. Taką osobą w ocenie sądu była właśnie A. K.. Nie jest też dowodem na istnienie rzeczywistego stosunku pracy samo opłacanie składki na ubezpieczenie z tytułu sporządzonej umowy o pracę, albowiem stosunek ubezpieczenia jest wtórny wobec stosunku pracy, a na jego rzeczywiste istnienie odwołujący się nie przedstawili wiarygodnych dowodów.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania podlegają oddaleniu.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.0.497) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Definicja pracownika, na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art.22 k.p. (wyrok SN z 13.07.2005 r., I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W nawiązaniu do przepisu kodeksu pracy w literaturze i judykaturze z zakresu prawa pracy przyjęto wykładnię pojęcia „praca” z art. 22 § 1 k.p. rozumianego jako działalność:

1) zarobkowa (tj. wykonywana za wynagrodzeniem);

2) wykonywana przez pracownika osobiście (z możliwością wyręczenia się, za zgodą pracodawcy, inną osobą – w zakresie niektórych czynności);

3) mająca charakter powtarzalny, wykonywana na ogół codziennie, ewentualnie

– w dłuższych odstępach czasu, nie będąca więc jednorazowym wytworem

4) wykonywana na ryzyko pracodawcy, który na ogół dostarcza pracownikowi narzędzi do wykonywania pracy, ale też ponosi ujemne konsekwencje niezawinionych błędów popełnianych przez pracownika (tzw. ryzyko osobowe), jak również ponosi ryzyko gospodarcze i ekonomiczne związane z prowadzoną działalnością (na ogół jest to działalność gospodarcza) – musi więc np. płacić pracownikom za niezawinione przez nich przestoje, wypłacać odprawy w przypadku likwidacji stanowisk pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników itp.;

5) wykonywana pod kierownictwem pracodawcy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę. Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może, bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Sam fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna.

W myśl art. 8 ust. 6 pkt 1 i 4 powołanej ustawy, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in.: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych oraz wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Na mocy art. 13 pkt 4 ustawy osoby prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.

(...) spółka z o.o. jest szczególną formą prowadzenia działalności gospodarczej na "własny" rachunek, nawet gdy jest on przez konstrukcję (fikcję) osoby prawnej oddzielony od osobistego majątku jedynego wspólnika (wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2010 r., II UK 357/09 i powołane tam orzeczenia).

Dlatego w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym pracowniczego zatrudnienia jedynego wspólnika na stanowiskach zarządczych, Sąd Najwyższy uznawał, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, a nie w ramach tytułu pracowniczego, ponieważ niespełniona jest przesłanka podporządkowania pracowniczego oraz w istocie niespełniona jest przesłanka odpłatności pracy, gdyż do przesunięcia majątkowego dochodzi faktycznie w ramach majątku samego wspólnika (wyroki Sądu Najwyższego z: 11 września 2013 r., II UK 36/13, LEX nr 1391783; 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11, OSNP 2012 nr 17-18, poz. 225; 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08, M.P.Pr. 2009 nr 5, s. 268-271).

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych przyjęto jednolicie, że o zakwalifikowaniu zatrudnienia jako czynności pracowniczych nie rozstrzygają przepisy prawa handlowego, lecz przepisy charakteryzujące stosunek pracy (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 17 grudnia 1996 r., II UKN 37/96, OSNAPiUS 1997 Nr 17, poz. 320 oraz z dn. 5 lutego 1997 r., II UKN 86/96, OSNAPiUS 1997 Nr 20, poz. 404). Generalnie stwierdzić należy, że sam fakt wykonywania czynności i pobierania za nie wynagrodzenia nie przesądza o charakterze umowy łączącej, czy członka zarządu ze spółką. W wyroku z dnia 6 października 2004 r., sygn. akt I PK 488/03 (OSNP 2006 Nr 1, poz. 7) Sąd Najwyższy zawarł pogląd, iż ocena, czy z członkiem zarządu spółki handlowej została zawarta umowa o pracę przez dopuszczenie do jej wykonywania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy w zakresie dotyczącym celów, do jakich zmierzały strony (czy zawarcie umowy nie stanowiło obejścia prawa) oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. Powyższe powinno zatem tym bardziej mieć znaczenie w przypadku wspólnika spółki, który w spółce z uwagi na zgromadzony kapitał ma pozycję dominującą.

Elementami, bez istnienia których stosunek prawny nie może być uznany za stosunek pracy są więc: 1) osobiste wykonywanie przez osobę zatrudnioną pracy zarobkowej (za wynagrodzeniem), 2) na rzecz podmiotu zatrudniającego, a zatem "na ryzyko" socjalne, produkcyjne i gospodarcze (ekonomiczne) tego podmiotu, 3) w warunkach podporządkowania jego kierownictwu.

Jak trafnie podkreślił Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 13 listopada 2013 r. (III AUa 358/13, LEX 1394157) o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Takie samo stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (Lex numer 590241). Powyższe stanowisko jest już ugruntowane zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych jak i piśmiennictwie.

Niewątpliwie inna jest charakterystyka podporządkowania pracowniczego osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych i zarządczych. O ile archetypem pracy podporządkowanej była prosta fizyczna praca, o tyle współcześnie wobec nowych warunków społeczno-gospodarczych, rozwoju techniki, organizacji pracy, teleinformatyki i innych pojęcie podporządkowania ewoluuje, aż po tzw. podporządkowanie autonomiczne, w którym pracownik otrzymuje jedynie zadania do wykonania, samodzielnie jednak decyduje o sposobie ich realizacji. Podobnie w przypadku osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych i zarządczych pracodawca ma wręcz prawo oczekiwać ich aktywności w zakresie sposobu pełnienia pracy, co jednak nie zmienia faktu, że osoby takie, pozostając związane wyznaczonymi regułami organizacji i funkcjonowania danego podmiotu, pracują w warunkach podporządkowania. W nowym systemie podporządkowania pracodawca określa godziny czasu pracy i wyznacza zadania, natomiast sposób realizacji tych zadań pozostawiony jest pracownikowi (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99, OSNP 2001 Nr 1, poz. 18 i z dnia 9 września 2004 r., I PK 659/03, OSNP 2005 Nr 10, poz. 139, oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2007 r., III UK 70/07, OSNP 2008 nr 23-24, poz. 366).

Podnieść należy, że przesłanka podporządkowania jest jedną z najistotniejszych konstytutywnych cech stosunku pracy i może istnieć wyłącznie w przypadku rozdzielenia osoby pracodawcy i pracownika. Inaczej rzecz ujmując, podporządkowanie pracownicze nie występuje wtedy, kiedy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie sama je wykonuje i sama wypłaca sobie wynagrodzenie. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 marca 1995 roku, I PZP 7/95, wyrokach z dnia 25 lipca 1998 roku, II UKN 131/98, z dnia 16 grudnia 1998 roku, II UKN 394/98, z dnia 7 kwietnia 2010 roku, II UK 177/09, wykluczył możliwość, aby jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będący prezesem jej jednoosobowego zarządu, był zatrudniony w charakterze pracownika, gdyż stanowiłoby to wyraz niemożliwego pojęciowo podporządkowania „samemu sobie”. Prawo pracy zakłada zasadę oddzielenia kapitału oraz pracy, zaś podporządkowanie „samemu sobie” prowadzi do swoistej symbiozy pracy i kapitału.

Znajduje to również swoje uzasadnienie w przepisie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, który na gruncie ubezpieczeń społecznych za osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności uznaje wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Oznacza to, że z mocy ustawy posiadanie takiego statusu decyduje o podleganiu przez wspólnika ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej i wyłącza zawarcie umowy o pracę z własną spółką w celu objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że „jedyny (lub niemal jedyny) wspólnik spółki z o.o. co do zasady nie może pozostawać z tą spółką w stosunku pracy, gdyż w takim przypadku status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje "wchłonięty" przez status właściciela kapitału (pracodawcy). Inaczej mówiąc, tam gdzie status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o.o. nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy wspólnika, który w takiej sytuacji wykonuje czynności (nawet typowo pracownicze) na rzecz samego siebie (we własnym interesie) i na swoje własne ryzyko produkcyjne, gospodarcze i socjalne. Jedyny wspólnik jest od pracodawcy (spółki z o.o.) niezależny ekonomicznie, gdyż - skoro do przesunięcia majątkowego dochodzi w ramach majątku samego wspólnika - nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, a nadto dyktuje mu sposób działania, jako zgromadzenie wspólników.” (Wyrok Sądu Najwyższego z 11 września 2013 roku, II UK 36/11, LEX nr 1391783.) Judykatura Sądu Najwyższego również przyjmuje, że co prawda wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o. mogą wykonywać zatrudnienie na podstawie umów o pracę zarówno w charakterze członków zarządu, jak i na stanowiskach wykonawczych, gdyż w takiej sytuacji wspólnika nie można traktować, jako podmiotu, którego praca polega na obrocie jego własnym kapitałem (por. wyroki z dnia 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08, i z dnia 9 czerwca 2010 r., II UK 33/10, oraz wyrok z dnia 12 maja 2011 r., II UK 20/11, i powołane w nich orzeczenia), jednakże nie dotyczy to już sytuacji, gdy udział innych wspólników jest iluzoryczny. Taka konfiguracja oznacza bowiem połączenie pracy i kapitału, co wyklucza dopuszczalność nawiązania stosunku pracy z własną spółką i podleganie takiego wspólnika pracowniczym ubezpieczeniom społecznym, niezależnie od rodzaju czynności (wykonawcze czy zarządzające), jakie miałyby być realizowane w ramach umowy o pracę.

Przede wszystkim świadczenie pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy to świadczenie przez niego pracy na cudzą rzecz. Tymczasem jak wynika z powyższych wskazań dopuszczenie do pracy właściciela, jako pracownika we własnym zakładzie oznacza pracę na własny rachunek i we własnym interesie. Istotą podporządkowania jest obowiązek pracownika wykonywania poleceń pracodawcy związanych z pracą a tak rozumiane podporządkowanie nie występuje w normalnym stanie rzeczy między pracodawcą a właścicielem prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa, zatrudnionym w charakterze pracownika, nawet gdyby powierzył on zarząd innej osobie. Bowiem taki zarząd nadal pozostaje zależny od właściciela.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w przedmiotowym postępowaniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla uzasadnienia swego stanowiska powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r., w sprawie I UK 8/11, w orzecznictwie podkreśla się, że jedyny (lub niemal jedyny) wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie powinien uzyskać statutu pracowniczego. Nie może być uznane za zatrudnienie pracownicze zatrudnienie dominującego wspólnika w sytuacji, gdy udział innych wspólników w kapitale zakładowym spółki jest tak mały, że pozostaje iluzoryczny. Z perspektywy prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową / por też wyrok SN z dnia 3 lipca 2019 roku, sygn. akt II UK 24/18 Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 kwietnia 2019 r. III UK 237/18/.

Sąd nie podzielił oceny pozwanego organu rentowego co do uznania mniejszościowego wspólnika za wspólnika iluzorycznego w realiach badanej sprawy. Miał także na względzie treść uchwały 3 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 21 lutego 2024 r. w sprawie o sygn. akt III UZP 8/23.

W szczególności jednak Sąd Okręgowy zgadza się z trafnym poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 15.09.2021 r., I USKP 44/21, OSNP 2022, nr 9, poz. 91, w którym stwierdzono, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega tylko jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie wspólnik większościowy, choćby "prawie" lub "niemal" jedyny (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm. w związku z art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h.).

Wątpliwości w orzecznictwie budziły przypadki rozkładu udziałów w stosunku 99 % do 1 % albo 95 % do 5 %. Przyjmowano, że w takich sytuacjach faktycznych w orzecznictwie przyjmowano, że wspólnik dominujący („prawie” albo „niemal” jedyny) nie może podlegać pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia, ponieważ nie może zawrzeć skutecznej umowy ze „swoją” spółką. Nie oznacza to jednak automatycznego przyporządkowania go do kategorii wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy spółka ta nie jest ani prawnie (formalnie), ani faktycznie spółką jednoosobową. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 15.09.2021 r., I USKP 44/21, OSNP 2022, nr 9, poz. 91).

W badanej sprawie spornym jest okres, gdy wnioskodawczyni posiadała 99,67 % udziałów w spółce (...). W związku z powyższym należy wskazać, że A. K. będąca prezesem jednoosobowego zarządu spółki Czech - (...) i większościowym wspólnikiem nie podlegała jakiemukolwiek podporządkowaniu, nawet tzw. autonomicznemu, gdyż w istocie sama sprawował nadzór właścicielski. Osobą władną do wydawania jej wiążących poleceń służbowych nie był wskazywany przez nią w toku zeznań D. C., gdyż brak jest jakichkolwiek dowodów obiektywnych potwierdzających tę okoliczność. Wystarczy zwrócić uwagę choćby na treść zakresu obowiązków wnioskodawczyni (k. 46 część B akt osobowych (segregator) załączonych do akt niniejszej sprawy), z którego wynikało że podlegała ona bezpośrednio prezesowi zarządu – czyli tak naprawdę sama sobie. Nie sposób także nie wspomnieć o powiązaniach kapitałowych i osobowych pomiędzy spółką (...), a (...) Sp. z o.o. W dniu 5.01.2018 r. została zawarta umowa sprzedaży udziałów pomiędzy M. C., a (...) Sp. z o.o., na mocy której M. C. sprzedał (...) Sp. z o.o., której prezesem zarządu była A. K. 5 udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. o wartości nominalnej 500 zł każdy i łącznej wartości 2500 zł. Udziałowcami spółki (...) Sp. z o.o. jest spółka (...) Sp. z o.o. oraz ubezpieczona. Jednoosobowy był także zarząd spółki (...) Sp. z o.o., a prezesem zarządu jak już podkreślono – ubezpieczona. Nie budzi zatem wątpliwości sądu, że jedna osoba - A. K. była zarazem pracodawcą, jak i prezesem zarządu, który nadzorował pracę pracownika i sam nim był. Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach rozpoznając sprawę o sygnaturze akt III AUa 1208/18, w wyroku z dnia 10 stycznia 2019 r. (LEX nr 2625082) istotą pracy podporządkowanej jest możliwość codziennego konkretyzowania pracownikowi jego obowiązków, a w szczególności określania czynności mieszczących się w zakresie uzgodnionego rodzaju pracy i sposobu ich wykonywania. Charakterystyczna dla stosunku pracy dyspozycyjność pracownika wyraża się właśnie w zobowiązaniu do podejmowania zadań według wskazań pracodawcy, a obowiązek stosowania się do poleceń przełożonych został wyeksponowany w art. 100 § 1 k.p.

W tym przypadku również nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, skoro do przesunięć majątkowych dochodzi w ramach majątku samego wspólnika. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że „swoista symbioza pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy i kapitału jest sprzeczna z aksjologią prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, opartą zasadniczo na założeniu oddzielenia kapitału oraz pracy. W konsekwencji tam gdzie status wykonawcy pracy – pracownika- zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o.o. nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy takiego wspólnika, który nie pozostaje w pracowniczej relacji podporządkowania wobec samego siebie” (patrz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 roku, II UK 357/09, OSNP 2011/19-20/258, LEX 987623).

W konkluzji należy podnieść, że kierownictwo pracodawcy przejawiać się powinno w rzeczywistym podporządkowaniu pracownika, w niniejszej sprawie podporządkowanie miało abstrakcyjny charakter z uwagi na fakt, odwołująca posiadała 99,67% udziałów w spółce (...) Sp. z o.o.

Sąd Okręgowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności na podstawie analizy dokumentów oraz zeznań ubezpieczonej nie była podporządkowana organizacyjnie i służbowo odwołującemu się płatnikowi składek. Żadna ze stron stosunku pracy nie przedstawiła dowodu świadczącego o prawdziwości tych twierdzeń. W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że “rządy większości” sprawowała ubezpieczona, biorąc pod uwagę ilość posiadanych udziałów w kapitale zakładowym przedmiotowej spółki. Ubezpieczona pełniąc rolę prezesa spółki (...) Sp. z o.o. sama ustalała sobie wynagrodzenie, wyznaczała obowiązki, decydowała o podziale zysku spółki, sama sobie udzielała absolutorium czy zatwierdzała sprawozdania z działalności zarządu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji i na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania.

W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935). Odwołania zostały złożone w dwóch sprawach o sygn. akt VIII U 1882/23 i VIII U 1883/23, które następnie na podstawie art. 219 k.p.c. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Jednakże owe połączenie na podstawie wskazanego przepisu jest tylko zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy, nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W konsekwencji, w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw (postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012r., I Cz 164/11, Lex nr 1254636). Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.

/Jacek Chrostek/