Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 3 kwietnia 2007 r.
III PK 245/06
W przypadku, gdy ustalenie związania pracownika z przejętą częścią za-
kładu pracy jest niemożliwe, to zmiana pracodawcy nie dotyczy tego pracow-
nika (art. 231
§ 1 k.p.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (sprawoz-
dawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 kwietnia
2007 r. sprawy z odwołania Teresy K. przeciwko Zakładowi Gospodarki Mieszkanio-
wej Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w P. i Gospodarstwu Rolnemu
Skarbu Państwa w B. w Administrowaniu o ustalenie pozostawania w stosunku pracy
i przywrócenie do pracy, uznanie wypowiedzenia warunków umowy o pracę za bez-
skuteczne, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, na skutek
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 10
marca 2006 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Po-
znaniu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyj-
nego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy w Poznaniu, po rozpoznaniu 10 marca 2006 r. apelacji powód-
ki od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Trzciance z 16 grudnia 2005 r., odda-
lającego żądania powódki, oddalił jej apelację i zasądził od powódki na rzecz pozwa-
nego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
w P. 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem drugiej
instancji.
Powódka Teresa K. wystąpiła przeciwko Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej
Własności Rolnej Skarbu Państwa w P. (pozwany 1; dalej jako „ZGM w P.”) oraz Go-
2
spodarstwu Rolnemu Skarbu Państwa w B. w Administrowaniu (pozwany 2; dalej,
jako „GR w B.”) o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez ZGM w
P. pismem z 26 kwietnia 2005 r. za bezskuteczne i ustalenie, że pozostaje w stosun-
ku pracy z GR w B. na poprzednich warunkach. Pozwani wnieśli o oddalenie po-
wództw.
Zgodnie z ustaleniami przyjętymi w podstawie faktycznej zaskarżonego wyro-
ku GR w B. powstało 1 stycznia 1995 r. w miejsce zlikwidowanego Kombinatu Pań-
stwowych Gospodarstw Rolnych w B. w likwidacji i stanowiło zakład pracy w rozu-
mieniu Kodeksu pracy. W skład GR w B. wchodziły zakłady bez rozrachunku gospo-
darczego: Zarząd, Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa w B. w Administrowaniu
Zakład Rolny J., Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa w B. w Administrowaniu Bro-
war C., a od 1 lipca 2000 r. także Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa w B. w Ad-
ministrowaniu Pałac P. GR w B. było zakładem pracy w rozumieniu Kodeksu pracy, a
zakłady wchodzące w jego skład nie miały takiego charakteru. Zatrudnionych w GR
w B., według stanu na 27 października 2003 r. było 109 osób, w tym 31 pracowało w
Zakładzie Rolnym w J., 12 w Pałacu P., a 66 w Browarze w C., który obsługiwał też
administracyjnie i księgowo dwie pierwsze jednostki. W wyniku zarządzeń Dyrektora
Oddziału Terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych w P., Zakład Rolny J. oraz
Pałac P. zostały przekazane Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej Zasobu Własno-
ści Rolnej Skarbu Państwa w P., co nastąpiło odpowiednio 19 stycznia i 1 lutego
2004 r. Przejście Zakładu Rolnego J. i Pałacu P., a razem z nimi 40% pracowników,
pociągało za sobą znaczne zmniejszenie zadań GR w B., w tym znacznym zmniej-
szeniem pracy w księgowości. Razem z przekazaniem części majątku GR w B. do
ZGM w P. przeszła też część obowiązków powódki.
Teresa K. została zatrudniona 15 marca 1979 r. w Kombinacie PGR w B. na
stanowisku kontrolera zakładowego. Z dniem 1 maja 1990 r. została powołana na
stanowisko głównej księgowej Browaru w C., a na mocy porozumienia z 1 kwietnia
1994 r. objęła dodatkowo obowiązki głównej księgowej Przedsiębiorstwa Rolnego
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w B., które wykonywała na podstawie
umowy zlecenia. Dnia 3 października 2003 r. powódka została przeniesiona ze sta-
nowiska głównej księgowej na stanowisko zastępcy głównej księgowej GR w B. Jej
obowiązki na tym stanowisku obejmowały, między innymi, współpracę z główną
księgową, pomoc przy koordynowaniu i nadzorze nad całością prac księgowych,
pomoc przy sporządzaniu bilansu i sprawozdań kwartalnych, prowadzenie analiz
3
ekonomicznych i finansowych, nadzór nad prawidłowym przebiegiem inwentaryzacji
w Gospodarstwie oraz wykonywanie niewymienionych zadań zleconych przez
główną księgową i administratora. Zakres czynności powódki powodował, że była
ona związana z całością GR w B. Od 1 października 2003 r. obowiązki głównej księ-
gowej GR w B. powierzono Katarzynie Ł. Księgowość Zakładu Rolnego w J. i Pałacu
P. była zasadniczo prowadzona w siedzibie GR w B., a jedynie wstępne czynności
techniczne obsługi księgowej były wykonywane bezpośrednio w tych jednostkach.
Pismem z 19 stycznia 2004 r. Teresa K. została zawiadomiona, że z tym dniem w
związku z restrukturyzacją GR w B. została w trybie art. 231
k.p. pracownikiem ZGM
w P. Przeniesienie powódki nastąpiło na prośbę administratora ZGM w P. Marka M.
skierowaną do administratora GR w B. Zbigniewa J., motywowaną potrzebą zapew-
nienia wsparcia księgowości ZGM w P. w związku z pojawieniem się nowych zadań i
zwiększeniem ilości obowiązków. Dnia 19 lipca 2004 r. w księgowości GR w B. na
stanowisku księgowej została zatrudniona Stanisława K., która w listopadzie 2004 r.
została zastępcą głównej księgowej. Jej zatrudnienie wynikało z nawału pracy w
księgowości, wynikającego z sezonowości sprzedaży w Browarze w okresie od maja
do września. Teresa K., po przejściu do ZGM w P., miała pracować w dziale księgo-
wości, co wynikało ze zwiększenia obciążenia tego działu w związku z przejęciem
Pałacu P. i Zakładu Rolnego w B. Ponadto główna księgowa ZGM w P. Zofia C. nie
znała się na rozliczeniach produkcji. Przeniesienie osób z księgowości GR w B. do
ZGM w P. było też uzasadnione koniecznością zagospodarowania w księgowości
przejętego mienia. W związku z rozpoczęciem przez powódkę korzystania ze zwol-
nienia lekarskiego od 23 stycznia 2004 r. oraz informacjami, że ma ona inne plany
niż praca w ZGM w P. administrator tej jednostki skierował ją pismem z 26 stycznia
2004 r. do Składnicy Akt Archiwum w T. na stanowisko głównego specjalisty z za-
chowaniem dotychczasowego wynagrodzenia. Następnie, pismem z 20 lipca 2004 r.
powierzył jej stanowisko głównego specjalisty Biura Składnicy Akt A. OT/P. Filia/P.
na okres 3 miesięcy i pismem z tego samego dnia wypowiedział jej umowę o pracę w
części dotyczącej wynagrodzenia, stanowiska pracy oraz miejsca pracy z zachowa-
niem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. W okresach od 23 stycznia do 24
lutego, 5 lutego do 16 lipca, 24 września do 1 października, 11 października do 19
października, 27 października do 5 listopada 2004 r. oraz od 8 listopada 2004 r. do
20 kwietnia 2005 r., 9 maja do 10 czerwca, 11 czerwca do 31 lipca 2005 r. powódka
przebywała na zwolnieniach lekarskich. Dnia 26 kwietnia 2005 r. administrator ZGM
4
w P. wypowiedział powódce umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego
okresu wypowiedzenia, który miał upłynąć 31 lipca 2005 r. Jako przyczynę wypowie-
dzenia wskazał nieprzestrzeganie przepisów o kontrolnych badaniach lekarskich w
celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy, pobieranie jednoczesnego wynagro-
dzenia w tym samym zakładzie pracy z tytułu umowy zlecenia i umowy o pracę oraz
utratę zaufania. Ponadto, jako odrębną przyczynę wypowiedzenia wskazano korzy-
stanie z długotrwałych i częstych zwolnień lekarskich, uniemożliwiających efektywne
świadczenie pracy.
W ocenie Sądu pierwszej instancji powódka przeszła do pracy w ZGM w P. w
trybie art. 231
k.p. Była ona zatrudniona w dziale księgowości, obsługującym całe GR
w B., a nie tylko Browar C. Jej miejsca pracy nie można było zatem wiązać z którym-
kolwiek konkretnym składnikiem majątku Gospodarstwa, lecz z całym Gospodar-
stwem. Wynikało to bezpośrednio z zakresu obowiązków zastępcy głównej księgo-
wej, w którym nie było ograniczenia do Browaru w C. GR w B. było jednym zakładem
pracy, czego była świadoma. Z chwilą przejścia Zakładu Rolnego w J. i Pałacu P. do
ZGM w P., a wraz z nimi majątku wartego ponad 2 mil zł i kilkudziesięciu pracowni-
ków, istniała potrzeba przekazania proporcjonalnej liczby pracowników. Z księgowo-
ści GR w B. przeniesiono dwie osoby, w tym powódkę, spośród znacznie większej
liczby osób tam zatrudnionych. Teresa K., jako zastępca głównego księgowego, była
świetnie zorientowana w obsłudze księgowej Zakładu Rolnego J. i Pałacu P. Dlatego
też jej przejście do ZGM w P. było najbardziej racjonalne z punktu widzenia przej-
mującego. Jednocześnie, skoro nie była główną księgową, to GR w B. nie traciło
osoby odpowiedzialnej jako pierwsza za całość jego składników majątkowych. Po
odejściu powódki GR w B. nie zatrudniło w styczniu 2004 r. innej osoby na miejsce
powódki. Ilość pracy na tyle zmniejszyła się po przekazaniu części majątku tej jed-
nostki, że dopiero pół roku później, w czasie szczytu sezonu letniego, zatrudniono
jedną osobę do księgowości, ale z innym niż powódka zakresem obowiązków, wyna-
grodzeniem i stanowiskiem. Nie bez znaczenia dla stwierdzenia skutecznego przej-
ścia powódki do ZGM w P. była też świadomość powódki zmiany zakładu pracy,
„która na tego pracodawcę miała wystawiane zaświadczenia lekarskie, na niego po-
bierała zaświadczenia o zdolności do pracy, od niego otrzymywała skierowania do
lekarza, do niego złożyła wniosek o urlop itd.”. Fakt niezachowania przez pracodaw-
cę przekazującego, jak i przejmującego powódkę terminu 30 dni w zakresie powiado-
mienia o zmianie zakładu pracy, nie miał - jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z
5
8 stycznia 2002 r., I PKN 779/00 (OSNP 2004 nr 1, poz. 7) - znaczenia dla skutecz-
ności tego przekazania. W ocenie Sądu Rejonowego także wypowiedzenie powódce
warunków pracy i płacy pismem z 20 lipca 2004 r. oraz wypowiedzenie umowy o
pracę, dokonane 26 kwietnia 2005 r., były zgodne z prawem i uzasadnione.
Sąd Okręgowy w pełni zaaprobował i uznał za własne powyższe ustalenia i
oceny prawne Sądu pierwszej instancji. Sąd Okręgowy stwierdził w szczególności,
że prawidłowe jest ustalenie Sądu Rejonowego, że 19 stycznia 2004 r. oraz 1 lutego
2004 r. nastąpiło przekazanie części majątku GR w B., tj. Zakładu Rolnego w J. oraz
Pałacu P. na rzecz ZGM w P. Wobec powyższego nie można zgodzić się z argu-
mentacją apelującej, że Sąd Rejonowy nie ustalił, kto był stroną przekazującą mają-
tek. Proces przejmowania tego majątku był długotrwały i dopiero inwentaryzacje „na
stan na 19 stycznia 2004 r. i 1 lutego 2004 r.” umożliwiały ustalenie, jakie składniki
majątkowe zostaną przekazane (przejęte) między zakładami. Ponadto zarzuty apela-
cji odnoszące się do konkretnych dat przekazania majątku nie mają wpływu na treść
rozstrzygnięcia. Proces przekazania mienia oraz zespołu osobowego do nowego
pracodawcy był złożony i rozciągnięty w czasie, a zatem nawet gdyby Sąd pierwszej
instancji popełnił błąd rzędu kilku dni, to nie miałoby to wpływu na trafność ustalenia,
że do przeniesienia „masy majątkowej i osobowej” GR w B. faktycznie doszło. Wo-
bec prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, że pracodawcą powódki było GR w B. i
obejmowała ona zakresem swoich obowiązków całe to gospodarstwo, a nie jedynie
Browar w C., nie można zasadnie twierdzić, że nastąpiło przymusowe przypisanie
powódce jednostek, w których nigdy nie pracowała, a zatem chybiony jest również
podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 231
k.p. Wobec
faktu, że skarżąca nie kwestionowała przyczyny wypowiedzenia definitywnego, Sąd
Okręgowy wskazał jedynie, że podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, że
przedłużająca się nieobecność powódki w pracy paraliżowała pracę pozwanego
ZGM w P., z czego wynika, iż należy uznać wypowiedzenie umowy o pracę za za-
sadne.
Powódka zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w całości zarzucając w skardze
kasacyjnej: (-) naruszenie prawa materialnego w wyniku błędnej wykładni i niewła-
ściwe zastosowanie art. 231
§1 k.p., przez przyjęcie, że była związana z przejętą
częścią ZGM w B. i w wyniku porozumienia między administratorami Zbigniewem J. i
Markiem M., została w nieustalonym czasie pracownikiem ZGM w P.; (-) rażące na-
ruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 w związku z art. 382 i w związku z
6
art. 3983
§1 pkt 2 k.p.c., przez dokonanie dowolnej i fragmentarycznej oceny dowo-
dów, pomijającej istotne elementy poszczególnych dowodów zgromadzonych w toku
postępowania. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uchylenie
wyroku Sądu Rejonowego w T. z 16 grudnia 2005 r. i uwzględnienie powództwa w
całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającego go wyroku
Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o rozstrzy-
gnięcie o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu skargi pełnomocnik powódki podniósł, że w świetle art. 231
§
1 k.p., ze względu na uprawnienia pracownika, np. do rozwiązania stosunku pracy
(art. 231
§ 4 k.p.), niemożliwe jest przyjęcie, że „przejście" jest rozciągnięte w czasie i
trwa „kilka tygodni". Moment ten musi zostać ustalony jednoznacznie. Sąd nie ustalił,
z jaką datą nastąpiła zmiana podmiotowa pracodawcy w stosunku pracy powódki,
przyjmując jedynie, że zmiana taka nastąpiła. Ponadto, powódka nie była bezpo-
średnio związana z przekazanymi częściami mienia, a jedynie wykonywała pracę na
rzecz całego przedsiębiorstwa dotychczasowego pracodawcy. Rozważane prze-
kształcenie podmiotowe pracodawcy następuje z mocy ustawy, a nie z woli praco-
dawców, natomiast w niniejszej sprawie dotychczasowy pracodawca, którego repre-
zentował Zbigniew J. wytypował powódkę, a nowy pracodawca, którego reprezento-
wał Marek M. ją przejął. W dziale księgowości, obsługującej całe GR w B. pracowało
kilka osób, jednak Zbigniew J. dokonał wyboru według własnego uznania i wskazał
na powódkę. Wymienieni pracodawcy, a za nimi Sądy obu instancji, uznali skutek
woli Zbigniewa J. za skutek ex lege, co nie znajduje oparcia w art. 231
§1 k.p. Z
podanych przez Zbigniewa J. motywów, którymi kierował się typując powódkę do
przejścia do nowego pracodawcy, wynika, że „przekazanie" powódki do nowego pra-
codawcy nie miało nic wspólnego z przejściem części majątku na nowego pracodaw-
cę, a jedynie chciał on się jej pozbyć, obchodząc przepisy o rozwiązaniu umowy o
pracę.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany ZGM w P. wniósł o jej oddalenie
lub odrzucenie oraz o zasądzenie na jego rzecz od powódki kosztów postępowania
kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
7
Skarga została oparta na obydwu podstawach określonych w art. 3983
§ 1
k.p.c. W pierwszej kolejności należało zatem rozpoznać zarzuty proceduralne. W tym
zakresie zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., dotyczący oceny dowodów, nie może być,
zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c., podstawą skargi kasacyjnej (zob. np. postanowienie
SN z 23 września 2005 r., III CSK 13/05, OSNC 2006 nr 4, poz. 76). Zarzut narusze-
nia art. 382 k.p.c. nie został natomiast uzasadniony. W tej sytuacji rozpoznanie
skargi należy ograniczyć do oceny zasadności podstawy naruszenia przepisów
prawa materialnego, sprowadzającej się do zarzutu naruszenia art. 231
§ 1 k.p.
Wyżej wskazany zarzut jest uzasadniony. Jak wynika z ustaleń przyjętych w
podstawie faktycznej zaskarżonego wyroku, przejście części GR w B. na ZGM w P.
nastąpiło 19 stycznia (Zakład Rolny J.) i 1 lutego 2004 r. (Pałac P.). W tym czasie
powódka zajmowała stanowisko zastępcy głównej księgowej (od 1 października 2003
r.), a zakres jej czynności na tym stanowisku powodował, że była związana z cało-
ścią GR w B. Księgowość Zakładu Rolnego w J. i Pałacu P. była zasadniczo prowa-
dzona w siedzibie GR w B., a jedynie wstępne czynności techniczne obsługi księgo-
wej były wykonywane bezpośrednio w tych jednostkach. Przeniesienie powódki do
ZGM w P., spowodowane przejściem wymienionych jednostek organizacyjnych na
tego pracodawcę, nastąpiło na prośbę administratora ZGM w P. Marka M. skiero-
waną do administratora GR w B. Zbigniewa J., motywowaną potrzebą zapewnienia
wsparcia księgowości ZGM w P. w związku z pojawieniem się nowych zadań i zwięk-
szeniem ilości obowiązków. W ocenie Sądu Okręgowego, skoro pracodawcą powód-
ki było GR w B. i obejmowała ona zakresem swoich obowiązków całe to gospodar-
stwo, nie można zasadnie twierdzić, że nastąpiło przymusowe przypisanie powódce
jednostek, w których nigdy nie pracowała, a zatem chybiony jest również podniesiony
w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 231
k.p.
Powyższy pogląd Sądu Okręgowego jest nietrafny. W szczególności Sąd nie
wziął pod uwagę bezwzględnie obowiązującego charakteru art. 231
§ 1 k.p., z które-
go wynika, że skutek przejścia części zakładu pracy, polegający na zmianie praco-
dawcy, następuje z mocy prawa (automatycznie), a nie w następstwie uzgodnień
między zainteresowanymi pracodawcami. Uzgodnienia te nie mogą wyłączyć lub
zmienić wskazanego skutku przejścia zakładu pracy lub jego części (por. wyroki SN:
z 17 maja 1995 r., I PRN 9/95, OSNAPiUS 1995 nr 20, poz. 248; z 8 kwietnia 1998 r.,
I PKN 28/98, OSNAPiUS 1998 nr 7, poz. 241, z 3 czerwca 1998 r., I PKN 159/98,
OSP 1999 nr 12, poz. 211; z 1 lutego 2000 r., I PKN 508/99, OSNAPiUS 2001 nr 12,
8
poz. 412). O tym zaś, których pracowników dotyczy wskazany wyżej skutek przej-
ścia, decyduje jedynie faktyczne związanie pracownika z określoną częścią zakładu
pracy. Oznacza to, że pracownicy związani faktycznie z przejmowaną częścią stają
się pracownikami nowego pracodawcy (przejmującego), natomiast pozostali konty-
nuują stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą (por. np. wyroki SN: z 17 maja
1995 r., I PRN 9/95, OSNAPiUS 1995 nr 20, poz. 248; z 14 października 1997 r., I
PKN 299/97, OSNAPiUS 1998 nr 18, poz. 536; z 17 marca 2005 r., III PK 82/04,
OSNP 2005 nr 22, poz. 352). W sytuacji, w której pracownik wykonuje zadania na
rzecz różnych części (jednostek) dotychczasowego zakładu pracy, decydujące zna-
czenie ma stopień jego związania z poszczególnymi jednostkami. Oczywiście ustale-
nie, czy pracownik jest w większym stopniu związany z przejmowaną, czy nieprzej-
mowaną częścią zakładu pracy, napotyka często na poważne trudności, których
przezwyciężaniu służą kryteria dokonywania oceny w tym zakresie wypracowane w
orzecznictwie sądowym (por. np. wyroki SN: z 2 października 1996 r., I PRN 72/96,
OSNAPiUS 1997 nr 7, poz. 115; z 1 października 1997 r., I PKN 301/97, OSNAPiUS
1998 nr 14, poz. 425 oraz postanowienie SN z 12 lipca 2005 r., III PZP 2/05, OSNP
2006 nr 23-24, poz. 358) i proponowane w doktrynie prawa (por. np. A. Tomanek:
Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę, Wrocław 2002, s. 134 i nast.). Sąd
napotykający na takie trudności nie może jednak stwierdzić, jak uczynił to Sąd Okrę-
gowy w niniejszej sprawie, że skoro obowiązki pracownika wiążą się z całością
przedsiębiorstwa dotychczasowego pracodawcy, to decyzja o tym, czy nastąpiła
zmiana pracodawcy zostaje pozostawiona uznaniu uczestniczących w przejściu pra-
codawców. Taki pogląd jest ewidentnie sprzeczny z wskazanym wyżej bezwzględnie
obowiązującym charakterem art. 231
§ 1 k.p. i związanym z tym automatyzmem
zmiany pracodawcy. W związku z tym należy stwierdzić, że w przypadku, gdy ustale-
nie związania pracownika z przejętą częścią zakładu pracy okaże się w świetle
zebranych dowodów niemożliwe, należy przyjąć, że zmiana pracodawcy go nie doty-
czy. Taki wniosek wynika również z wyjątkowego charakteru unormowania zawarte-
go w art. 231
§ 1 k.p., który wprowadza ograniczenie zasady swobody umów - swo-
body decydowania przez strony stosunku zobowiązaniowego o zmianie kontrahenta
(art. 3531
k.c. w związku z art. 300 k.p.) i w związku z tym nie może być rozszerza-
jąco interpretowany. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu
Najwyższego w sprawach dotyczących sytuacji podobnych do rozważanej (por. np.
wyrok z 15 marca 2001 r., I PKN 304/00, OSNAPiUS 2002 nr 24, poz. 590) oraz w
9
orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (por. wyrok z 7 lutego 1985
r., Arie Botzen and others v Rotterdamsche Droogdok Maatschappij BV., Case
186/83, European Court reports 1985, s. 519).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39815
§ 1 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie art. 108
§ 2 k.p.c. w związku z 39821
k.p.c.
========================================