II CSK 692/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II CSK 423/07 II CZ 113/07 III CZ 153/02 III CZ 98/02 IV CSK 352/08 IV CZ 34/06 V CSK 136/08 V CZ 29/08 I CZ 152/01 III CZP 73/67 V CKN 858/00
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 692/08
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku A.K.
przy uczestnictwie M.K. oraz Gminy Ł.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 maja 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 22 kwietnia 2008 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2008 r. Sąd Rejonowy w Ł. ustalił, że w
skład majątku wspólnego wnioskodawcy A.K. i uczestniczki M.K. wchodzi
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. M. w
Ł. o wartości 100 000 zł, kwota 4 383,02 zł, ruchomości o łącznej wartości 7 775 zł
i kwota 78 575,26 zł oraz że nakłady uczestniczki z jej majątku osobistego na
majątek wspólny wynoszą 21 656 zł, a nakłady wnioskodawcy z jego majątku
osobistego – 15 150 zł, oddalił wnioski uczestników o ustalenie nierównych
udziałów w majątku wspólnym, dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób,
że uczestniczce przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wraz
z wkładem budowlanym, kwotę 4 383,02 zł i ruchomości wymienione w punkcie IV
sentencji, a wnioskodawcy – samochód osobowy marki Skoda o wartości 4 500 zł
i kwotę 78 575,26 zł, zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę
5 785,38 zł tytułem wyrównania wartości udziałów, nakazał eksmisję wnioskodawcy
z lokalu mieszkalnego przy ul. M. i orzekł, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo
do lokalu socjalnego.
Apelacja wnioskodawcy od powyższego postanowienia została przez Sąd
Okręgowy w Ł. oddalona postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy
zaaprobował zarówno ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, jak i ich ocenę
prawną. Podkreślił, że Sąd ten prawidłowo zaliczył do majątku wspólnego kwotę 76
129,49 zł, którą wnioskodawca podjął z rachunku bankowego, gdyż zgodnie z
uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1967 r., III CZP 73/67 (OSNCP
1968, nr 7, poz. 116), w skład majątku wspólnego wchodzi równowartość rzeczy w
sposób rozmyślny, ze szkodą dla drugiego małżonka, zbytych lub roztrwonionych w
czasie trwania wspólności. Za nieuzasadniony uznał również zarzut wnioskodawcy
dotyczący wyceny spółdzielczego prawa do lokalu, podkreślając, że w toku
postępowania przed Sądem pierwszej instancji uczestnicy zgodnie określili wartość
tego składnika majątku wspólnego na kwotę 100 000 zł.
W skardze kasacyjnej od postanowienia Sądu Okręgowego wnioskodawca,
powołując się na podstawę określoną w art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., wnosił o jego
3
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wskazał na
naruszenie art. 229, 378 § 1 i 381 k.p.c. i zarzucił, że Sąd Okręgowy
bezpodstawnie zaliczył do majątku wspólnego kwotę 76 129,49 zł, ponieważ
w chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego na rachunkach i lokatach
posiadał jedynie 16 000 zł. Podniósł też, że Sąd Okręgowy z obrazą art. 381 k.p.c.
nie uwzględnił wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia
rzeczywistej wartości spółdzielczego prawa do lokalu, którą szacunkowo określa na
kwotę 216 720 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., uczestnik
postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami, wnosząc skargę kasacyjną, powinien wskazać w niej wartość
przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość nie jest jednak dla sądu drugiej
instancji, ani dla Sądu Najwyższego wiążąca. Mogą one poddać ją weryfikacji na
podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c.
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01,
nie publ., z dnia 6 marca 2002 r., V CKN 858/00, nie publ., z dnia 18 maja 2006 r.,
IV CZ 34/06, nie publ., z dnia 16 listopada 2007 r., II CSK 423/07, nie publ., z dnia
20 lutego 2008 r., II CZ 113/07, nie publ. i z dnia 18 grudnia 2008 r., IV CSK
352/08, nie publ.).
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 listopada 2002 r.,
III CZ 98/02, wartością przedmiotu zaskarżenia w sprawie o podział majątku
wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami jest wartość
poszczególnych rzeczy i praw, których objęcie lub nieobjęcie podziałem
kwestionuje skarżący, a także wartość roszczeń dochodzonych w tej sprawie,
będących przedmiotem zaskarżenia (zob. OSNC 2004, nr 1, poz. 11). Z reguły
wartość ta nie przekracza wartości udziału należącego do uczestnika wnoszącego
skargę kasacyjną. Tylko wyjątkowo może być wyższa, np. wtedy, gdy uczestnik
podważa samą zasadę podziału lub dochodzi roszczeń z tytułu nakładów
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02,
OSNC 2004, nr 4, poz. 60), z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 34/06, nie publ., z dnia
4
11 czerwca 2008 r., V CZ 29/08, nie publ. i z dnia 11 sierpnia 2008 r., V CSK
136/08, nie publ.).
W skardze kasacyjnej wnioskodawca oznaczył wartość przedmiotu
zaskarżenia kwotą 173 009,68 zł, w skład której zaliczył różnicę wartości
spółdzielczego prawa do lokalu i kwot wypłaconych z rachunku bankowego.
Analiza zarzutów zawartych w skardze kasacyjnej prowadzić musi do
wniosku, że prawidłowo oznaczona wartość zaskarżenia kasacyjnego wyraża się
kwotą 88 424,75 zł, wartość konkretnego interesu skarżącego nie wykracza
bowiem poza wartość przypadającego mu udziału w składnikach majątkowych,
których dotyczy skarga kasacyjna. Dotyczy ona natomiast różnicy wartości
spółdzielczego prawa do lokalu ( 216 720 zł – 100 000 zł = 116 720 zł : 2 = 58 360
zł) oraz różnicy kwot wypłaconych z rachunku bankowego ( 76 129,49 zł – 16 000
zł = 60 129,49 zł : 2 = 30 064,75 zł).
Zgodnie z art. 5191
§ 4 pkt 4 k.p.c., skarga kasacyjna nie przysługuje
w sprawach dotyczących zniesienia współwłasności i działu spadku, a tym samym
w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami (art. 567 § 3 k.p.c.), jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 3
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy, jako
niedopuszczalną.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku A.K.
przy uczestnictwie M.K. oraz Gminy Ł.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 maja 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 22 kwietnia 2008 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2008 r. Sąd Rejonowy w Ł. ustalił, że w
skład majątku wspólnego wnioskodawcy A.K. i uczestniczki M.K. wchodzi
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. M. w
Ł. o wartości 100 000 zł, kwota 4 383,02 zł, ruchomości o łącznej wartości 7 775 zł
i kwota 78 575,26 zł oraz że nakłady uczestniczki z jej majątku osobistego na
majątek wspólny wynoszą 21 656 zł, a nakłady wnioskodawcy z jego majątku
osobistego – 15 150 zł, oddalił wnioski uczestników o ustalenie nierównych
udziałów w majątku wspólnym, dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób,
że uczestniczce przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wraz
z wkładem budowlanym, kwotę 4 383,02 zł i ruchomości wymienione w punkcie IV
sentencji, a wnioskodawcy – samochód osobowy marki Skoda o wartości 4 500 zł
i kwotę 78 575,26 zł, zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę
5 785,38 zł tytułem wyrównania wartości udziałów, nakazał eksmisję wnioskodawcy
z lokalu mieszkalnego przy ul. M. i orzekł, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo
do lokalu socjalnego.
Apelacja wnioskodawcy od powyższego postanowienia została przez Sąd
Okręgowy w Ł. oddalona postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy
zaaprobował zarówno ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, jak i ich ocenę
prawną. Podkreślił, że Sąd ten prawidłowo zaliczył do majątku wspólnego kwotę 76
129,49 zł, którą wnioskodawca podjął z rachunku bankowego, gdyż zgodnie z
uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1967 r., III CZP 73/67 (OSNCP
1968, nr 7, poz. 116), w skład majątku wspólnego wchodzi równowartość rzeczy w
sposób rozmyślny, ze szkodą dla drugiego małżonka, zbytych lub roztrwonionych w
czasie trwania wspólności. Za nieuzasadniony uznał również zarzut wnioskodawcy
dotyczący wyceny spółdzielczego prawa do lokalu, podkreślając, że w toku
postępowania przed Sądem pierwszej instancji uczestnicy zgodnie określili wartość
tego składnika majątku wspólnego na kwotę 100 000 zł.
W skardze kasacyjnej od postanowienia Sądu Okręgowego wnioskodawca,
powołując się na podstawę określoną w art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., wnosił o jego
3
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wskazał na
naruszenie art. 229, 378 § 1 i 381 k.p.c. i zarzucił, że Sąd Okręgowy
bezpodstawnie zaliczył do majątku wspólnego kwotę 76 129,49 zł, ponieważ
w chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego na rachunkach i lokatach
posiadał jedynie 16 000 zł. Podniósł też, że Sąd Okręgowy z obrazą art. 381 k.p.c.
nie uwzględnił wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia
rzeczywistej wartości spółdzielczego prawa do lokalu, którą szacunkowo określa na
kwotę 216 720 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., uczestnik
postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami, wnosząc skargę kasacyjną, powinien wskazać w niej wartość
przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość nie jest jednak dla sądu drugiej
instancji, ani dla Sądu Najwyższego wiążąca. Mogą one poddać ją weryfikacji na
podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c.
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01,
nie publ., z dnia 6 marca 2002 r., V CKN 858/00, nie publ., z dnia 18 maja 2006 r.,
IV CZ 34/06, nie publ., z dnia 16 listopada 2007 r., II CSK 423/07, nie publ., z dnia
20 lutego 2008 r., II CZ 113/07, nie publ. i z dnia 18 grudnia 2008 r., IV CSK
352/08, nie publ.).
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 listopada 2002 r.,
III CZ 98/02, wartością przedmiotu zaskarżenia w sprawie o podział majątku
wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami jest wartość
poszczególnych rzeczy i praw, których objęcie lub nieobjęcie podziałem
kwestionuje skarżący, a także wartość roszczeń dochodzonych w tej sprawie,
będących przedmiotem zaskarżenia (zob. OSNC 2004, nr 1, poz. 11). Z reguły
wartość ta nie przekracza wartości udziału należącego do uczestnika wnoszącego
skargę kasacyjną. Tylko wyjątkowo może być wyższa, np. wtedy, gdy uczestnik
podważa samą zasadę podziału lub dochodzi roszczeń z tytułu nakładów
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02,
OSNC 2004, nr 4, poz. 60), z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 34/06, nie publ., z dnia
4
11 czerwca 2008 r., V CZ 29/08, nie publ. i z dnia 11 sierpnia 2008 r., V CSK
136/08, nie publ.).
W skardze kasacyjnej wnioskodawca oznaczył wartość przedmiotu
zaskarżenia kwotą 173 009,68 zł, w skład której zaliczył różnicę wartości
spółdzielczego prawa do lokalu i kwot wypłaconych z rachunku bankowego.
Analiza zarzutów zawartych w skardze kasacyjnej prowadzić musi do
wniosku, że prawidłowo oznaczona wartość zaskarżenia kasacyjnego wyraża się
kwotą 88 424,75 zł, wartość konkretnego interesu skarżącego nie wykracza
bowiem poza wartość przypadającego mu udziału w składnikach majątkowych,
których dotyczy skarga kasacyjna. Dotyczy ona natomiast różnicy wartości
spółdzielczego prawa do lokalu ( 216 720 zł – 100 000 zł = 116 720 zł : 2 = 58 360
zł) oraz różnicy kwot wypłaconych z rachunku bankowego ( 76 129,49 zł – 16 000
zł = 60 129,49 zł : 2 = 30 064,75 zł).
Zgodnie z art. 5191
§ 4 pkt 4 k.p.c., skarga kasacyjna nie przysługuje
w sprawach dotyczących zniesienia współwłasności i działu spadku, a tym samym
w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami (art. 567 § 3 k.p.c.), jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 3
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy, jako
niedopuszczalną.